آشنایی با لوله و خطوط لوله و تعمیرات خطوط لوله ...
به دلیل شرایط خاص محیطی و بهره برداری مانند آب ، هوا و فشار و درجه حرارت و فعال بودن سایر مکانیزم های مخرب ، خطوط لوله یکی از آسیب پذیر ترین تجهیزات در صنعت نفت و صنایع وابسته می باشد . از طرفی بروز اشکال و آسیب در خطوط لوله سبب توقف واحدهای پایین دستی ، مختل شدن فعالیت های روزمره یا تعطیلی فرآیند خواهد شد . به همین دلیل فرآیند طراحی و، اجرا و بازرسی خط لوله و تحلیل خرابی ها و شناخت دلایل آنها از اهمیت فروانی برخوردار می باشد .
زیرا با اطلاع و آگاهی از خطوط لوله درحال سرویس و آگاهی از علت خرابی می توان با ایجاد تغییرات مناسب در شرایط بهره برداری و انجام روشهای پیشگیرانه از تکرار حوادث جلوگیری نمود .
به طور کلی لوله ظرفی است با مقاطع دایره و توخالی ( دارای قطر ، ضخامت و طول ) و جهت جابجایی سیالات ( مایعات ، گازها و بخار ) و یا جامدات با ذرات ریز مورد استفاده قرار می گیرد . لوله از نظر جنس می توانند فلزی ( چدن و فولاد ) ، پلاستیکی ، فایبر گلاس ، گلی ، بتنی و ... باشند . لوله های فولادی از نظر ساخت بر دو نوع اند :
1 ـ لوله های بدون درز
2 ـ لوله های درزدار
لوله های بدون درز ( seamless pipes ) :
این لوله با استفاده از شمش های توپر با مقطع دایره با استفاده از حرارت و نیروی کشش و شکل دادن توسط غلطک کاری تولید می شوند . لوله های بدون درز بطور کلی معمولاً تا قطر 16 اینچ تولید می شوند .
لوله های درز دار ( welded pipes ) :
جهت ساخت اینگونه لوله ها از ورق فولادی و جوشکاری استفاده می شود . در این روش ورق از عرض به اندازه محیط نهایی لوله مورد نظر برشکاری شده سپس بعد از فرم دادن به شکل دایره لبه های ورق را به هم جوشکاری و بعد از بازرسی و آزمایشهای لازم لوله تولید می گردد .
لوله های درز دار بطور معمول با دو روش جوشکاری زیر پودری و جوش مقاومت الکتریکی جوشکاری می شوند . متداولترین لوله های فولادی کربنی ( carbon steel ) لوله سیاه و لوله گالوانیزه هستند .
انتخاب نوع لوله :
انتخاب صحیح لوله های فولادی با توجه به شرایط عملیاتی ، دوام آنها را تضمین می کند . لوله انتخاب شده باید در برابر شرایط کاری مخصوصاً فشار و دما و خوردگی مقاوم باشد . این شرایط با انتخاب لوله از یک استاندارد مناسب مثلاً astm و یا api تأمین می گردد .
مشخصات فنی لوله ها :
1 ـ مشخصات ابعادی
2 ـ مشخصات مکانیکی
مشخصات ابعادی :
شامل :
1 ـ قطر اسمی
2 ـ قطر خارجی
3 ـ قطر داخلی
4 ـ ضخامت
5 ـ طول
6 ـ پَخ یا آرایش سر لوله
7 ـ کلاسه ضخامت
8 ـ میزان اغماض
شرایط ظاهری لوله :
لوله بدون پوشش
لوله با روغن پوشش شده
لوله سیاه
لوله گالوانیزه
لوله پوشش شده
لوله با پوشش داخلی
لوله با پوشش خارجی
لوله با پوشش سیمانی
اتصالات:
روشهای اتصال که برای اغلب لوله های کربن استیل و stainless steel بکار می روند عبارتند از :
1 ـ جوش لب به لب butt welded
2 ـ جوش ساکتی socket welded
3 ـ اتصال پیچی screwed
4 ـ فلنج پیچدار bolted flange
5 ـ کوپلینگ پیچ bolted quick coupling
اتصال زانویی ( elbow ) :
بصورت 45 یا 90 درجه ساخته می شوند و مسیر لوله اصلی را تغییر می دهند . زانویی ها معمولاً شعاع بلند با شعاع یک و ینم برابر قطر نامی لوله برای لوله هایی با سایز ¾ و بزرگتر می باشند . زانویی های شعاع کوتاه نیز با شعاعی برابر قطر نامی لوله موجود می باشند .
زانوهای کاهنده :
ضمن تغییر جهت 90 درجه ای مسیر ، سایز خط لوله را نیز تغییر می دهند .
زانوی برگشت ( return) :
جهت جریان را 180 درجه تغییر می دهد و در ساخت کویل های حرارتی و خروجی هوای مخازن و غیره کاربرد دارند .
کاهنده ( reducer ) :
اتصال بین یک لوله بزرگتر با کوچکتر را برقرار می کند . در دو نوع هم مرکز ( cc ) و غیرهم مرکز ( ec ) موجود می باشند .
سه راهی :
بر دو نوع اند
سه راهی یکسان ( equal tee )
سه راهی غیر یکسان ( reducing tee )
کلاهک :
جهت مسدود کردن سر لوله ها در خطوط لوله گاز و یا برای ساخت مخازن کوچک مثل نم گیر گاز از آن استفاده می شود .
فلنج ( flange ) :
روشهای انشعاب گیری :
انشعاب گیری مستقیم
انشعاب گیری مستقیم با تقویت
انشعاب گیری زین اسبی با غلاف کامل
انشعاب گیری سه راهی دو تیکه
تعمیرات خط لوله :
اداره تعمیرات خط لوله مارون زیر نظر شرکت بهره برداری نفت و گاز مارون می باشد که به طور کلی وظایف زیر را بر عهده دارد :
1 ـ احداث خط لوله جدید
2 ـ تعمیرات کلیه خطوط احداث شده
به طور کلی کارهای زیر در اداره تعمیرات خط لوله انجام می پذیرد که بطور مختصر هرکدام را توضیح می دهیم :
ایجاد پوشش برای لوله :
لوله را باد توجه به شرایط محیط و وضعیت استقرار آن در برابر عوامل خورنده حفاظت و پوشش می نمایند .
معمولی ترین تقسیم بندی پوشش ها به قرار زیر است :
1 ـ پوشش طبیعی :
لوله بعد از در معرض هوا قرار گرفتن دچار زنگ زدگی سطحی می شود و یک لایه اکسید به طور طبیعی سطح زیرین لوله را حفاظت می کند .
2 ـ رنگ ( paint ) :
پس از تمیزکاری سطح لوله و با استفاده از رنگ پاش یا برس سطح لوله رنگ آمیزی می شود .
3 ـ نوارپیچی یا لتف پیچی ( coat & wrap ) :
در این روش ابتدا باید سطح لوله کاملاً تمیز شود
یعنی کلیه مواد خارجی مانند زنگ ، پوسته ، اکسید ، زنگ ، چربی و گرد و غبار باید برطرف گردد .
برای تمیزکاری روشهای نتعددی وجود دارد که مهمترین آنها بقرار زیر است :
1 ـ برس دستی
2 ـ ابزارهای پرنیروماسینی ، برس هوایی ، برس برقی
3 ـ ماسه زنی
4 ـ ساچمه زنی
5 ـ مواد شیمیایی
سپس با یک لایه چسب رنگ مانند بنام پرایمر ( primer ) تمام سطوح خارجی لوله را می پوشاند ، سپس یک لایه نوار چسبی بنام نوار داخلی ( inner wrap ) بر روی پرایمر خیس پیچانده می شود . در خاتمه نیز یک لایه نوار بدون چسب بنام ( outer wrap ) جهت حفاظت نوار داخلی بر روی آن پیچانده می شود . نوارپیچی به دو روش دستی و ماشینی قابل اجرا می باشد .
خم زدن لوله (pipe bending ):
خم زدن عبارت است از تغییر جهت ، تغییر مسیر ، کاهش یا افزایش ارتفاع خط لوله بدون استفاده از اتصالات می باشد . این کار بویسله bend machine صورت می گیرد .
خم شکسته ( miter bend )
ساخت خم با استفاده از دو یا سه تیکه لوله برشکاری شده و جوشکاری آن را خم شکسته گویند . خم شکسته در خطوط لوله کم فشار به کار برده می شود .
وقتیکه افت فشار باید حداقل باشد خو با سه برش ایجاد می گردد . خم شکسته با دو برش بیشترین افت فشار را دربر خواهد داشت .
خم کاری گرم ( hot bending ) :
خم نمودن لوله به شعاع معین بعد از گرم نمودن لوله تا دمایی بالاتر و متناسب کار گرم را خم کاری در حالت گرم می گویند .
خم کاری سرد ( cold bending ) :
خم نمودن لوله به شعاع معین در هر دمایی پایین تر از دمای تغییر فاز یا دمای انتقالی و یا دمایی نزدیک به دمای محیط را خم کاری در حالت سرد می گویند .
موارد و مسایل خم کاری سرد :
برای خم زدن موارد زیر باید رعایت شود :
برای لوله های تا قطر 10 اینچ شعاع خم حداقل به میزان 25 برابر قطر خارجی
برای لوله های با قطر 12 اینچ و بیشتر شعاع خم حداقل به میزان 35 برابر قطر خارجی
ضخامت لوله برای خم باید حداقل دارای مقادیر زیر باشد :
4.8 6 تا 8 اینچ
5.6 10 اینچ
6.3 12 تا 18 اینچ
8.0 24 تا 30 اینچ
9.5 36 تا 42 اینچ
1- کم شدن ضخامت لوله درهر نقطه خم از 1.5 درصد ضخامت بیشتر نباشد .
2- کاهش قطر لوله در هر نقطه خم از 2 درصد بیشتر نباشد
3 - جوش محیطی در خم نباشد و درز طولی ( جوش طولی ) در کشش و تنش نباشد
4 - خم یکنواخت باشد و چین و چروک wrinkle روی خم ایجاد نشده باشد .
5 - خم ایجاد شده با توجه به درز طولی به نحوی انجام پذیرد که درز طولی به سمت زمین یا تکیه گاه قرار نگیرد
6 - حداقل خم از یک متری فاصله جوش محیطی به بعد انجام شود ، به عبارت دیگر دو سر لوله فاصله حداقل یک متر خارج از خم باشند .
محاسبه زاویه خم :
برای محاسبه زاویه خم کافی است طول مجاز در خم یعنی کل طول یک شاخه لوله منهای 2 متر را بر شعاع مجاز خم تقسیم نمود ، حاصل زاویه خم بر حسب رادیان می باشد .
نکات مهم درباره خم کاری :
باید درنظر داشت هرچند از نظر تئوری با محاسبات ارائه شده می توان خم مناسب را ایجاد نمود ولی درعمل خم زدن لوله به عوامل مختلفی از جمله mand rail ، جنس لوله ، ضخامت ، مهارت و تجربه اجرا کننده خم و غیره بستگی دارد .
نوع دستگاه خم زدن bend machine عملاً حداقل 2 متر از هر طرف در قالب فرم دهنده خم که به آن پالونه نیز گفته می شود قرار نمی گیرد و این دو متر از هر طرف قابل خم کاری نیست . اما به عنوان یک راه چاره می توان از هر طرف لوله 2 متر تکه لوله جوشکاری نمود و پس از اجرای خم کاری قسمتهای اضافی را مجدداً جدا نمود .
گذاشتن تکیه گاه یا support گذاری :
یکی دیگر از کارهای ادارهد تعمیرات خط لوله گذاشتن تکیه برای لوله ها می باشد
فاصله تکیه گاه ( span ):
فاصله بین دو تکیه گاه متوالی را فاصله تکیه گاهی می گویند .
اسپول یا ماسوره ( spool ) :
قسمتی از طول یک شاخه لوله که بطور مستقیم یا غیرمستقیم باشد و دو سر آن فلنج نصب شده باشد .
نشت بندی :
یکی دیگر از کارهای تعمیرات خط لوله نشت بندی از شیرها و فلنج های خطوط لوله می باشد .
حفاری افقی جاده ( boring ) :
به منظور عدم تخریب جاده و بزرگراه و برای عبور خط لوله از زیر آن دستگاه حفاری افقی جاده مورد استفاده قرار می گیرد . این دستگاه تونلی افقی در زیر جاده ایجاد نموده و هم زمان یک عدد لوله غلاف فولادی ( steel casing ) در درون تونل جاسازی می کند .
اندازه قطر لوله غلاف فولادی همواره بزرگتر از قطر لوله عبوری می باشد . مثلاً برای خط لوله 8 اینچ ، قطر لوله غلاف 12 اینچ مناسب است .
ایجاد تقاطع خط لوله با رودخانه ( river crossing ) :
یک نوع احداث ویژه خط لوله است که در محل عبور خط لوله از عرض رودخانه یا نهر مورد استفاده قرار می گیرد . انواع تقاطعهای خط لوله با روزخانه شامل موارد زیر می باشد .
1 ـ تقاطع هوایی :
با استفاده از شمع کوبی و پل لوله در بستر رودخانه انجام می گیرد .
2 ـ تقاطع در بستر رودخانه :
با استفاده از پوشش بتنی خط لوله و حفر کانال در بستر رودخانه انجام می گیرد .
3 ـ تقاطع حفاری هدایتی :
با استفاده از دستگاه حفاری هدایتی افقی در زیر بستر رودخانه انجام می گیرد .
بالشتک گذاری ( padding ) :
در هنگام استقرار خط لوله زیرزمینی احداثی جدید در درون کانال ، پوشش خط لوله ممکن است در اثر تماس با صخره ، سنگ و یا خاک زیر کف کانال ، دچار صدمه گردد . بنابراین جهت اجتناب از این امر ، خاک نرم یا پودر سنگ و یا سایر مواد نرم دیگر در بسته گونی مانند قرار داده و در بستر کانال و زیر لوله جای داده می شود .
بالشتک ممکن است به صورت مواد نرم در درون کیسه باشد و یا خاک نرم به فواصل معین در کف کانال توده و کومه گردد .
مطالب مشابه :
اصول وضوابط طراحی پارک های شهری
استخدامی. خدمات شرکت مهندسی جلوه سازان آتی تیرکها و سکوها می توانند از جنس پتن، چدن
لوله كشي تاسيسات در ساختمان
مرکز پایان نامه - پروژ های دانشجویی - لوله كشي تاسيسات در ساختمان - - مرکز پایان نامه - پروژ
لیست مقالات و پایان نامه های مکانیک
مرکز پایان نامه - پروژ های دانشجویی - لیست مقالات و پایان نامه های مکانیک - - مرکز پایان
« موارد درسی آزمون کارشناسی ارشد مکانیک ساخت و تولید و منابع آنها »
چدن ها هواژل جامعه قالب سازان
انواع روشهای اتصال لوله (روشهای نوین) فنی مهندسی
بزرگترین سایت مرجع اطلاع رسانی استخدامی سازان. موسسه باشد.اتصالات چدن چکش خوار
اصول کار با لیزر :چوشکاری )رشته فیزیک قسمت اول
بزرگترین سایت مرجع اطلاع رسانی استخدامی آینده سازان. را مثلاً در مورد چدن ، باید
آناتومی توربین بادی
هاب یا توپی که معمولاً به صورت ریختهگری و از جنس چدن تولید می استخدامی. سازان توزیع
مقایسه بین کوره قوس الکتریکی و کوره ذوب القایی در تولید فولاد
می کنند ، چنانچه چدن مذاب خام از کوره بلند و سازان توزیع. Electrical استخدامی. تقویم
آشنایی با لوله و خطوط لوله و تعمیرات خطوط لوله ...
مرجع اطلاع رسانی استخدامی فدراسیون ساختمان سازان عمده ( چدن و فولاد )
انواع جوشکاری
بزرگترین سایت مرجع اطلاع رسانی استخدامی
برچسب :
استخدامی چدن سازان