مراحل تهیه طرح هادی روستایی

3- طرح هادی روستایی

طرح های هادی روستایی به عنوان یکی از مهم ترین طرح های توسعه روستایی کشور که با هدف ایجاد زمینه توسعه و عمران، تأمین عادلانه امکانات و هدایت وضعیت کالبدی روستاها، با اولویت در روستاهای مرکزی و پر جمعیت مطالعه و اجرا می شود، براساس شرح خدمات، گستره مطالعات و برنامه ریزی خود را، روستا و حوزه نفوذ آن قرار دادع و در روستای اصلی از طریق تعیین و اولویت بندی برنامه ها و پروژه های عمرانی و اقتصادی و اجتماعی مورد نیاز، تعیین نحوه استفاده از زمین روستا و تدوین ضوابط و مقررات، برنامه توسعه ده ساله روستا را پیش رو میگذاردکه تصویب در شورای برنامه ریزی و توسعه استان نیز بر ضمانت اجرایی و اهمیت آن می افزاید.

بنابراین این طرح مبنای بسیار مهم برای تشخیص نیازهای روستا قلمداد می شود. مدیریت محلی به ویژه شورای اسلامی و دهیاری بواسطه نقشی که در مطالعات و برنامه ریزی طرح هادی روستا دارند، به طریق اولی ایفاگر نقش مهم در نیاز سنجی مطالعاتی این طرح که با تغییرات زیاد در سال 1384 از سوی معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی ابلاغ گردیده است، بوضوح جایگاه آن را در تعیین عمرانی روستا مشخص می سازد. لذا آگاهی از مفاد آن می تواند راهنمای خوبی در این مهم باشد.

2-6-1- شرح خدمات طرح هادی روستایی 1

تعریف طرح هادی روستایی

طرح هادی روستایی طرحی است که ضمن ساماندهی و اصلاح بافت موجود، میزان و مکان گسترش آتی و نحوه استفاده از زمین برای عملکرد های مختلف از قبیل مسکونی، تولیدی، تجاری و کشاورزی و تأسیسات و تجهیزات و نیازمندی های عمومی روستایی را تعیین مینماید.

اهداف اصلی طرح هادی روستایی

الف – ایجاد زمینه توسعه و عمران روستاها با توجه به شرایط فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی.

ب – تأمین عادلانه امکانات از طریق ایجاد تسهیلات اجتماعی، تولیدی و رفاهی

ج – هدایت وضعیت فیزیکی روستا

د – ایجاد تسهیلات لازم جهت بهبود مسکن روستاییان و خدمات محیط زیستی و عمومی

اهداف تبعی طرح هادی

ا. بهبود کیفیت بافت روستا و تلاش برای ایجاد فضای مناسب تر سکونت و فعالیت در آن

2. ایجاد تناسب بین جمعیت و عملکرد های مسکونی، تولیدی، و خدماتی

3. کنترل و نظارت بر روند توسعه کالبدی روستا

4. ایجاد زمینه کاهش خط سوانح طبیعی

5. ایجاد بستر لازم جهت صدور سند مالکیت املاک و اراضی روستا

مراحل تهیه طرح هادی روستایی

مرحله اول :

مطالعات پایه و تشخیص وضعیت موجود

1- پیشینه و زمینه

1-1- بررسی اجمالی موقعیت سیاسی و جغرافیایی روستا و پیشینه تاریخی آن

1-2- بررسی طرح های فرادست مصوب ( طرح جامع توسعه و عمران ناحیه و طرح ساماندهی فضا و سکونتگاه های روستایی ) و استخراج نتایج زیر :

1-2-1- نقش و جایگاه روستا در طرح فرا دست ( به عنوان مرکز مجموعه، حوزه، روستای مستقل و ...

1-2-2- ارائه فهرست پیشنهادهای طرح های مذکور در مورد خدمات و امکانات پیشنهادی برای روستا

1-3- ارائه دیدگاه روستاییان شامل :

1-3-1- معرفی مسائل و مشکلات روستا از نظر ساکنین آن

1-3-2- معرفی و اولویت بندی پروژه های عمرانی مورد نیاز روستا که به وسیله طرح هادی قابل رفع میباشد.

2- شناسایی پایه

2-1- شناسایی پایه در سطح حوزه نفوذ

در این قسمت از مطالعات اقدام به بررسی و شناخت آن بخش از مسائل حوزه نفوذ که مرتبط با طرح هادی روستا هستند می گردد.

2-1-1- بررسی و تعیین الگوی مراجعه خدماتی و مبادله کالا بین حوزه نفوذ و روستا مورد مطالعه با استفاده از اطلاعات محلی و نتایج طرح های فرادست.

2-1-2- بررسی و تدقیق محدوده حوزه نفوذ مستقیم روستا با استفاده و تلفیق اطلاعات طرح های فرادست مصوب و اطلاعات مربوط ره براشت میدانی.

2-1-3- بررسی تحولات جمعیتی آبادی های حوزه نفوذ با استفاده از نتایج طرح های فرادست و آخرین سر شماری جمعیتی صورت گرفته.

2-1-4- بررسی منابع عمده معیشت روستاهای حوزه نفوذ بر اساس اطلاعات محلی و نتایج طرح های فرادست.

2-2- شناسایی پایه در سطح روستا

2-2-1- بررسی های محیطی

2-2-1-1- بررسی کلیات ویزگی های محیطی روستا با استفاده از طرح ها و اطلاعات موجود و نیز شناخت تفضیلی زمینه های اصلی و تأثیر گذار بر طرح هادی نظیر توپوگرافی و اقلیم.

2-2-1-2- بررسی منابع تامین آب اعم از آب شرب و کشاورزی و میزان آبدهی و تغییرات تقریبی آن در طی ده اخیر بر اساس اطلاعات محلی.

2-2-1-3- بررسی نظام حرکت آب در سطح بافت روستا و نحوه دفع آب های سطحی و محل تخلیه

2-2-2- بررسی های اجتماعی

2-2-2-1- بررسی تحولات جمعیتی روستا در دوره های مختلف سر شماری.

2-2-2-2- بررسی ویزگی های جمعیتی روستا در وضع موجود شامل تعداد و بعد خانوار، ساخت جنسی و سنی، مرگ و میر و موالید، مهاجر فرستس و مهاجر پذیری، جمعیت فعال و شاغل و بیکارف جمعیت لازم التعلیم و ...

2-2-2-3- بررسی ویزگی ها و تفاوت های اجتماعی موجود بین ساکنین روستا و تأثیر آن در شکل گیری محلات و استقرار خدمات و امکانات موجود.

2-2-2-4- بررسی زمینه ها و نحوه مشارکت اجرایی، فنی و اقتصادی روستاییان در اجرای طرح های عمرانی گذشتع در سطح روستا و تعیین نقاط قوت و ضعف مشارکت روستاییان.

2-2-3- بررسی های اقتصادی

2-2-3-1- بررسی وضعیت اقتصادی روستا به تفکیک بخش های اقتصادی، شناخت منابع درآمد روستاییان و نیز تعیین حجم و نوع مبادلات اقتصادی، شناخت منابع درآمد روستاییان و نیز تعیین حجم و نوع مبادلات اقتصادی با دیگر مراکز استفاده از اطلاعات رسمی و محلی.

2-2-3-2- بررسی و تعیین ارزش اقتصادی زمین و ساختمان در روستا و شناخت عوامل تأثیر گذار بر آن به ویژه در سطح محلات مختلف بر اساس اطلاعات محلی.

2-2-4- بررسی های کالبدی

2-2-4-1- شناخت عوامل طبیعی یا مصنوعی موثر در شکل گیری و استقرار روستا اعم از منابع آب و خاک مناسب، توپوگرافی، پوشش گیاهی، جاده، معدن و ...

2-2-4-2- شناخت مراحل توسعه کالبدی روستا و جهت گسترش توسعه فعلی آن

2-2-4-3- بررسی و شناخت کیفیت ابنیه روستا شامل تعیین نسبت ساختمان های غیر قابل سکونت ( مخروبه )، مرمتی و نوسازف تعیین نوع مصالح بکار رفته در ساختمان های موجود در روستا ( بادوام و نیمه دوام و کم دوام )

2-2-4-4- تعیین تعداد واحدهای مسکونی و ابعاد قطعات مسکونی بر اساس اطلاعات موجود.

2-2-4-5- شناخت بناها و بافت های با ارزش احتمالی موجود در روستا

2-2-4-6- بررسی شبکه معابر روستا شامل سطح بندی معابر، تعیین طول و عرض آنها شیب معابر و تعیین نوع وسایل نقلیه و حجم تقریبی تردد آنها در معابر اصلی با استفاده از اطلاعات محلی.

2-2-4-7- شناخت و تعیین محدوده محلات و مراکز آنها

2-2-4-8- بررسی و نحوه توزیع خدمات زیربنایی ( تأسیسات و تجهیزات عمومی ) و رفاهی ( اجتماعی و اقتصادی ) در سطح روستا و تعیین شعاع عملکرد هر یک از آنها در مقیاس درون روستایی یا برون روستایی.

2-2-4-9- شناخت و تعیین کاربری اراضی در روستا اعم از مسکونی، آموزشی، بهداشتی و ... و محاسبه سطح و سرانه آنها.

مرحله دوم:

تحلیل و استنتاج از بررسی ها وتدوین چشم انداز ها

1- تحلیل و استنتاج مطالعات مربوط به حوزه نفوذ

1-1- تحلیل و استنتاج از بررسی های جمعیتی حوزه نفوذ و بر آورد و پیشبینی جمعیت آبادی های موجود در آن تا سال افق طرح با توجه به پیشبینی طرحهای فرادست.

1-2- تحلیل وضعیت منابع عمده معیشت ساکنین حوزه نفوذ و تدوین چشم انداز آتی الگوی مراجعه جهت مبادله کالا بین حوزه نفوذ روستا.

1-3- تحلیل خدمات پیشنهاد شده در طرح های فرادست در مورد روستاهای حوزه نفوذ و ارزیابی اجرای پیشنهادهای یاد شده در تغییر الگوی مراجعه و یا تغییر محدوده حوزه نفوذ تا سال افق طرح.

2- تحلیل و استنتاج مطالعات مربوط به روستا

2-1- ارزیابی ویزگی های محیطی موجود در روستا به ویژه در زمینه منابع آب شرب و کشاورزی و تحلیل کلی میزان تأثیر گذاری آن در توسعه آتی روستا تا سال افق طرح.

2-2- ارزیابی و اولویت بندی خطر بروز سوانح طبیعی در روستا و امکان سنجی کاهش پیامد های سوانح طبیعی.

2-3- تحلیل ویژگی ها و بر آورد های جمعیتی روستا شامل :

2-3-1- تحلیل روند تحول جمعیت و میزان مهاجر فرستی و مهاجر پذیری بر اساس اطلاعات محلی

2-3-2- ارزیابی پیش بینی طرح فرادست در مورد جمعیت آتی روستا و تعداد شاغلین

2-3-3- ارائه وارزیابی گزینه های مختلف بر آورد تعداد شاغلین روستا تا سال افق طرح و انتخاب گزینه مناسب

2-3-4- ارائه و ارزیابی گزینه های مختلف برآورد تعداد شاغلین روستا تا سال افق طرح و انتخاب گزینه مناسب

2-3-5- برآورد جمعیت لازم التعلیم روستا به تفکیک جنس و مقاطع تحصیلی در سال افق طرح

2-4- ارزیابی زمینه های مشارکت فنی،اقتصادی و اجتماعی روستاییان در اجرای طرح های عمرانی در گذشته و تعیین روش مشارکت آنها در اجرای بهره برداری و نگهداری پروژه های طرح هادی روستا.

2-5-تحلیل تغییر و تحول منابع در آمدی روستاییان و فعالیت های اقتصادی ( کشاورزی، خدمات، صنعت ) و تدوین چشم انداز آتی آنها.

2-6- تعیین محدودیت ها و امکانات توسعه کالبدی روستا و جهات و حدود منطقی توسعه و اولویت بندی آن تا سال افق طرح.

2-7- ارزیابی میزان فرسودگی بافت روستا، نوع مصالح، مقاومت بناها و مستحدثات.

2-8- بر آورد نیاز به مسکن در روستا بر اساس نتایج مطالعات مربوط به کیفیت ابنیه، سطح و سرانه مسکونی، جمعیت و خانوار پیش بینی شده در روستا.

2-9- ارزیابی کمبود های خدماتی موجود سرویس دهنده به روستا و حوزه نفوذ آن بر اساس الگوی سطح بندی خدمات روستایی.

2-10- ارزیابی و تحلیل مشکلات موجود شبکه معابر و امکان سنجی میزان ضرورت و اصلاح و تعریض معابر اصلی روستا.

مرحله سوم :

تعیین برنامه پروژه های پیشنهادی و ارائه طرح هادی

1- تعیین برنامه ها، پروژه های پیشنهادی

1-1- نیاز سنجی برنامه و پروژه ها ی مورد نیاز در سطح روستا با توجخ به نتایج طرح های فرادست، دیدگاه روستاییان و مطالعه مرحله دوم.

1-2- اولویت بندی برنامه ها و پروژه های پیشنهادی با توجه به نیازهای اساسی در سطح روستا

1-2-1- تعیین و اولویت برنامه ها و پروژه های مربوط به ایمن سازی و کاهش خطر سوانح طبیعی در روستا مانند برنامه بهسازی و مقاوم سازی بناها، برنامه جابجایی واحدهایی که شدیدا در معرض خطر سوانح قرار دارند، احداث سیل و دیوار ساحلی، برنامه های پیشنهادی کاهش خطر لغزش در روستا و ...

1- 2- 2- تعیین و اولویت بندی برنامه ها و پروژه های زیست محیطی مرتبط با طرح مانند تعیین حدود کلی مکان دفع بهداشتی زباله، برنامه جمع آوری و هدایت آبهای سطحی و فاضلاب ها، برنامه مکان یابی و یا توسعه محدوده گورستان و ...

2-2-3- و اولویت بندی برنامه ها و پروژه های اقتصادی با تاکید به برنامه های اشتغال زایی و امکان افزایش درآمد روستاییان

1-2- 4- ارائه پیشنهادهای لازم جهت تقویت و نهادینه شدن فعالیت های مشارکتی روستاییان در ابعاد اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی و فنی اجرایی جهت بهره وری بیشتر و مداوم طرح های عمرانی روستا (به ویژه طرح هادی و پروژه های ایمن سازی در مقابل خطر سوانح طبیعی) .

1- 2- 5- تعیین و اولویت بندی پروژه های اجتماعی، فرهنگی شامل کتابخانه مکان های ورزشی، مذهبی و ... بر اساس ضوابط و مقررات مربوط.

1- 2- 6- تعیین و اولویت بندی پروژه های خدماتی، رفاهی شامل واحدهای آموزشی، بهداشتی، درمانی، اداری، انتظامی، پست و مخابرات، بانک، جایگاه سوخت، آتش نشانی و ... بر اساس ضوابط و مقررات مربوط

1-3- الویت بندی نهایی برنامه ها و پروژه های پیشنهادی در کلیه زمینه ها بر اساس نیازهای اساسی روستا.

2- ارائه طرح هادی

2- 1- ارائه طرح و گزینه های مختلف کاربری اراضی پیشنهادی روستا و انتخاب طرح وگزینه مناسب و مقدور

2- 2- ارائه طرح اصلاح معابر، مراکز محلات، میادین، گره های اصلی و تعیین شبکه معابر پیشنهادی و سلسله مراتب و اولویت بندی اجرای آن با لحاظ نمودن وضعیت موجود معابر (به گونه ای که حتی المقدور حداقل تخریب را به دنبال داشته باشد)

2- 3- تعیین محدوده های با ارزش معماری، تاریخی، فرهنگی و طبیعی احتمالی روستا با توجه به ضوابط بنیاد مسکن انقلاب اسلامی.

2- 4- تعیین فضاهای نیازمند نوسازی با بهسازی احتمالی در روستا

2- 5- ارائه جدول سطح و سرانه کاربری های پیشنهادی مبتنی بر ضوابط و استانداردهای مصوب و مورد عمل دستگاه های اجرایی مربوط.

2- 6- ارائه طرح هندسی معابر و تقاطع ها

2- 6- 1- طراحی و تهیه پلان معابر و تقاطع ها

2- 6- 2- تهیه پروفیل طولی و تعیین خط پروزه

2- 6- 3- طراحی مقاطع عرضی تیپ معابر و تقاطع ها ( شامل جانمایی سواره رو، پیاده رو، سیستم هدایت و دفع آب های سطحی و تاسیسات روشنایی)

3- تدوین ضوابط و مقررات

3- 1- ضوابط ایمن سازی در روستا در مقابل سوانح طبیعی از جمله زلزله، سیل و زمین لغزش.

3- 2- مقررات زیست محیطی مربوط به نحوه استفاده از عناصر طبیعی و فعالیت های اقتصادی و خدماتی موجود یا پیشنهادی طرح بر اساس ضوابط مصوب سازمان حفاظت محیط زیست.

3- 3- ضوابط مربوط به ساخت و ساز در روستا

3- 4- ضوابط مربوط به نما و سیمای کالبدی روستا و نحوه ساخت و ساز و نگهداری ابنیه در محدوده احتمالی بافت با ارزش روستا ( استعلام از بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و سازمان میراث فرهنگی کشور)

3- 5- مقررات تفکیک زمین و نحوه استفاده از اراضی در کاربری های مختلف

3- 6- تعیین ضوابط اصلاح معابر روستا

3- 7- ارائه ضوابط حریم های قانونی نظیر حریم جاده، رودخانه، خطوط انتقال انرزی، حریم ابنیه و آثار تاریخی، حریم فعالیتهای خاص نظامی- انتظامی و ... بسته به موقعیت و شرایط خاص روستای مورد مطالعه ( با استعلام از مراجع ذیربط)

- نقشه های مورد نیاز طرح

نقشه های مورد نیاز طرح در دو قالب نقشه های رسمی و نقشه های پشتیبان طرح تهیه خواهند شد. نقشه های رسمی طرح و به صورت آلبوم تهیه و در اختیار کارفرما قرار خواهد گرفت. نقشه های پشتیبان طرح در قالب گزارش طرح بسته به محدوده روستا و متناسب با آن در قطع ارائه خواهد شد. لازم به ذکر است برخی از نقشه های طرح به دلیل ماهیت پهنه ای آنها در مقیاس 25000 : 1 قابل ارائه می باشند که در فهرست نقشه ها مشخص شده اند.

1- نقشه های رسمی طرح

1- 1- نقشه کاربری اراضی موجود روستا ( 1000 : 1)

1- 2- نقشه محدوه های در معرض سوانح طبیعی روستا (به ویژه سیل و زمین لغزش) و درجه بندی کلی میزان سانحه خیزی محدوده ها ( 25000 : 1)

1- 3- نقشه تعیین شیب عمومی روستا و جهات شیب معابر و محل دفع آبهای سطحی (2000 : 1)

1- 4- نقشه کیفیت ابنیه و موقعیت بناها و بافت های با ارزش روستا ( 2000 : 1)

1- 5- نقشه شبکه معابر پیشنهادی روستا و سلسله مراتب آن ( 1000 : 1)

1- 6- نقشه فضاهای نیازمند نوسازی و بهسازی روستا (500 : 1)

1- 7- نقشه کاربری اراضی پیشنهادی روستا و مراحل مختلف توسعه آن (1000 : 1)

1- 8- نقشه محدوده طرح هادی و حریم استحفاظی روستا (25000 : 1)

1- 9- پلان معابر و تقاطع ها با مقیاس (500 : 1)

1- 10- پروفیل های طولی با مقیاس 1000 : 1 طولی و 100 : 1 ارتفاعی

1- 11- مقاطع عرضی تیپ معابر و میادین با مقیاس 100 : 1

2- نقشه های پشتیبان طرح

2- 1- نقشه های مربوط به حوزه نفوذ با مقیاس 25000 : 1 شامل ( در این نقشه ترسیم راه های ارتباطی، موقعیت استقرار روستاها و تقسیمات سیاسی موثر بر محدوده الزامی است.)

2- 1- 1- نقشه جایگاه و نقش روستا در سلسله مراتب تقسیمات کالبدی طرح فرادست.

2- 1- 2- نقشه عمومی محدوده حوزه نفوذ

2- 1- 3- نقشه الگوی مراجعات خدماتی آبادی های حوزه نفوذ در وضع موجود

2- 1- 4- نقشه الگوی جریان مبادلات اقتصادی در وضع موجود

2- 1- 5- نقشه الگوی مراجعات آبادی های حوزه نفوذ در سال افق طرح

2- 2- نقشه های مربوط به روستا

2-2- 1- نقشه موقعیت روستا در تقسیمات سیاسی شهرستان (25000 : 1)

2- 2- 2- تعیین مکان موجود و یا پیشنهادی دفن زباله ( 25000 : 1)

2- 2- 3- نقشه محدوده های هم ارزش اقتصادی زمین و ساختمان در روستا (2000 : 1)

2- 2- 4- نقشه مالکیت اراضی روستا (دولتی، خصوصی، عمومی و وقفی ) (1000 : 1)

2- 2- 5- نقشه محدودیتها و امکانات توسعه فیزیکی روستا (2000 : 1)

2- 2- 6- نقشه محله بندی و مراحل گسترش کالبدی روستا از وضع موجود (2000 : 1)

2- 2- 7- نقشه شبکه معابر موجود و سلسه مراتب ان (1000 : 1)

2- 2- 8- نقشه گزینه های کاربری اراضی پیشنهادی (1000 : 1)

مراحل تهیه طرح هادی روستایی

مطالب مشابه :

مسکن روستایی

طرحهای هادی روستایی

مراحل ساخت ساختمان به طور کلی

تسهیلات ویژه بهسازی مسکن روستایی

مراحل صدور بروانه ساختمانی

مراحل تهیه طرح هادی روستایی

اعطای تسهیلات 50 میلیون ریالی صندوق مهر امام رضا برای تکمیل واحدهای زلزله‌زده

ملایر جزو شهرستان‌های برتر همدان در ساخت مسکن است

مسائل فرهنگی, تغییر بافت و مسکن روستایی(تحقیق خ.ز.ح)

اجرای طرح مسکن مهر وابسته به ارائه تسهیلات بانکی