دكتر محمد سيدا، مرد حافظه ايران
مردی میانهاندام با چهرهای معمولی. مثل صدها و هزاران انسانی كه هر روز
در گوشه و كنار شهر میبینیم. مردی كه مثل بقیه انسانها راه میرود، لباس
میپوشد و لبخند میزند؛ مردی كه چهرهای بشاش و سرحال دارد. او اما انسانی
خارقالعاده است. شبیه به ابرقهرمانهای دنیای كمیك استریپ. ظاهر آرام و
معمولیاش وقتی پای تخته وایتبردی پر از عدد و فرمول ایستاده مثل
پیترپاركری است كه لباس اسپایدرمنش را به تن كرده است. به گزارش برترین ها محمد
سیدا متولد 1347 در شهر مهاباد است. او اكنون مرد حافظه ایران و یكی از
مردان برتر حافظه جهان است. محمد سیدا رئیس انجمن تقویت حافظه ایران، عضو
اتاق فکر سوئیس، سردبیر و مدیر تحریریه ماهنامه ذهنبرتر، از بنیانگذاران
روشهای نوین یادگیری و حافظه برتر در ایران بوده و تا به حال چند جلد كتاب
را به رشته تحریر درآورده است. اینكه او میتواند صدها و هزاران عدد،
فرمول و اسم را در یك لحظه به خاطر بسپارد تنها گوشهای از تواناییهایش
است. او در حال حاضر مشغول یادگیری 5 زبان عربی، اسپانیایی، ایتالیایی،
آلمانی وسوئدی به صورت همزمان است.محمد سیدا تمام آنچه میداند را در قالب
كتاب، سیدی و كلاسهای آموزشی در دسترس علاقهمندان به پیشرفت و كسانی كه
به دنبال ذهن برتر هستند گذاشته است و بیوقفه كار میكند.
من نابغه نیستم
میگویند انسان در بهترین شرایط تنها از 3درصد مغزش استفاده میكند. این موضوع را قبول دارید؟
-خیلی صحبتها در این رابطه میشود. عدهای میگفتند، اینشتین از 6درصد مغزش استفاده میكرد و عدهای آنرا12 درصد میدانستند اما الان خیلیها معتقدند، این درصدها خیلی خوشبینانه است. همه اینها یعنی توانایی مغز حد و حدود ندارد. به هر میزان از مغز استفاده كنیم توانایی مغز بیشتر میشود.
چه موقع متوجه شدید كه این توانایی خاص را دارید؟
آن توانایی كه شما تصور میكنید یعنی من از چیزی برخوردارم كه دیگران ندارند اصلا درست نیست. هركسی براساس علاقه و استعداد در یك زمینه رشد میكند. این توانایی اكتسابی است و ذاتی نیست. من به ذهن برتر علاقهمند بودم و با شركت در سمینارها و مطالعه و با بهكارگیری تكنیكهای آن بیشتر از بقیه استفاده كردم. واقعیت این است كه همه این توانایی را دارند.اما اگر بخواهم به سوال شما پاسخ جزئیتری بدهم باید بگویم در دوران تحصیل یك شاگرد متوسط رو به بالا بودم. اینطوری نبود كه ضعیف باشم اما وقتی این تكنیكها را شناختم متوجه شدم كه میتوانم بیشتر از تواناییهای مغزم استفاده كنم.
در دوران تحصیل در چه درس یا درسهایی خوب بودید؟ كدام درستان قوی بود و كدام ضعیف؟
هر درسی كه معلمش خوب بود من هم در آن خوب بودم. مثلا در اول دبیرستان در درس شیمی معلم خوبی نداشتیم و من تا سال سوم شیمی را به زور قبول میشدم اما سال چهارم كه معلم خوبی داشتم شیمی را با نمره بالا قبول شدم.
در كنكور چه رتبهای بهدست آوردید؟
در كنكور موفق شدم رتبه 36 را بهدست آورم و در رشته مهندسی مكانیك دانشگاه تهران قبول شدم.
چگونه با ماجرای ذهن برتر آشنا شدید؟
در همان اوایل دبیرستان با كتابی آشنا شدم با این عنوان كه «چگونه میتوان حافظه برتری بهدست آورد» نوشته «هری لوراین». این كتاب من را به مبحث ذهن برتر و حافظه علاقهمند كرد.
چه چیز این موضوع جذبتان كرد؟
من قبل از آن كتابهای روانشناسی و هیپنوتیزم و چهرهشناسی را میخواندم. حالا هم تخصصم چهره شناسی است.
نفس بكشی! میفهمم
چهره شناسی چیست؟
در چهره شناسی خصوصیات را میتوان تشخیص داد كه فرد با استعداد است یا كم استعداد. گرایشات عاطفی، غریزی، فكری و اینطور موارد را میشود تشخیص داد اما یك آدم با استعداد میتواند خوب باشد یا بد. آن مربوط به بحث دیگری است كه میتوان از روی قیافه شناسی حالات و حركات نگاه كردن، خندیدن و حتی راه رفتن و...متوجه شد. من حتی میتوانم چشمانم را ببندم و از روی نفس كشیدن یك آدم بفهمم كه او مثبت هست یا منفی. در بحث قیافهشناسی بیشتر از 6 روش برای تشخیص دروغ داریم. میشود فقط از روی نگاه كردن تشخیص داد كه فرد چگونه آدمی است.
شما در دانشگاه رشته مكانیك را به پایان رساندید؟
من لیسانس و فوق لیسانس را خواندم و دكترا را تمام نكردم. بعد از آن وارد بحث روانشناسی شدم. یك دانشگاهی در آذربایجان هست كه در آن دكترای روانشناسی میخوانم.
به این موضوع اشاره كردید كه تقویت حافظه میتواند كمك كند كه ما توانایی بیشتری داشته باشیم اما حتما میدانید كه میگویند آدم بزرگی مثل اینشتین حافظه خوبی نداشته. این تضاد را چگونه تفسیر میكنید؟
انسان به هر چیزی بیشتر علاقه داشته باشد نسبت به آن تمركز بیشتری دارد. چیزی كه ضرورت ندارد را میتوان حفظ نكرد. اینشتین آدم باهوشی بوده ولی روی چیزهای بهدرد نخور تمركزی نداشته. شماره تلفن را ضرورتی ندیده كه حفظ كند چون كار مهمتری داشته. هدف ما شماره، عدد، رقم و فرمول نیست. اینها تكنیكهایی هستند برای تقویت حافظه و ذهن و هركس نسبت به تخصص و علاقهاش آنرا بكار میگیرد. شما بهعنوان یك خبرنگار میتوانید حافظه قوی را در این زمینه به كار بگیرید. یكی در تجارت و یكی دیگر در رشتهای دیگر و... اینشتین هم همینطور! روی كارهای مهمتر تمركز داشته است.
آیا حافظه روی روند سرعت فكر تاثیر میگذارد؟ موبایلهای امروزی این توانایی را دارند كه حجم زیادی از اطلاعات را در حافظه خود داشته باشند. با وجود اینكه تكنولوژی در عصر حاضر همه چیز را ساده كرده، آیا باز هم نیاز به تقویت حافظه خود داریم؟
حفظ كردن اصلا كار درستی نیست. ما در روش خودمان با حفظ كردن مخالفیم. با شماره تلفن حفظ كردن مخالفیم. تكنولوژی باعث شده یك هارد دیسك اطلاعات زیادی را در خود حفظ كند اما اگر ما ذهن قوی داشته باشیم بهتر میتوانیم از آن استفاده كنیم. شماره و حتی چیزهای دیگری را هم میتوان روی یك موبایل جا داد. روش ما این است كه با به خاطر سپاری شماره، شماره را به تصویر تبدیل كنیم و آنرا به اعداد. حفظ اعداد مربوط به نیمكره چپ است و ثبت تصویر مربوط به نیمكره راست. در اینجا ما هر 2 نیمكره را فعال میكنیم. من اگر موبایل همراهم نباشد دیگر مشكلی ندارم و میتوانم شماره را به یاد داشته باشم ولی این خیلی مهم نیست اما باید بگویم بیتاثیر هم نیست.
هدف استفاده بهتر از مغز است
هدف اصلی چیست؟
هدف اصلی این است كه با این روش مغزمان را وادار به فعالیت كنیم، توانایی مغز را بالا ببریم و در تخصصی كه داریم موفقتر باشیم.
بشر امروزی همیشه آرزو داشته كه با یك قرص یا آمپول حجم بسیار زیادی از اطلاعات را وارد مغز خود بكند. اكنون میتوان گفت كه شما به این كیمیا دست یافتید؟
من پیشبینی میكنم در آینده همین گونه خواهد شد. در گذشته چند صد سال طول میكشید كه میزان تولید علم 2برابر شود اما الان تولید علم به ثانیه و لحظه رسیده. در سال 2008سرعت تولید علم در یكسال برابر با چند سال قبل از سال 2007 رسیده است.
در دنیای ذهن برتر رقیبانی هم دارید؟
رقیب ؟! افراد زیادی هستند كه از حافظهشان درست استفاده میكنند. معمولا میبینید كه هر كدام در زمینهای بهتر هستند. یكی در زمینه شمارهها، بعضی در زمینه اسمها و... مهم این است كه در همه زمینه بتوانیم استعداد را بكار بگیریم. من اصلا بدنبال ركورد نیستم بلكه بهدنبال این هستم كه از این توانایی چه استفادههایی میشود كرد.
می توانید این اطلاعاتی كه بدست میآورید را هم حذف كنید؟
بله، مهم این است كه همه میتوانند این را یاد بگیرند و فقط مخصوص من نیست. به شرطی كه همه از مغزشان درست استفاده كنند.
آیا شما با این حرفها هوش و آی كی یو را زیر سوال میبرید؟
نه اصلا! آی كی یو به حافظه كمك میكند و حافظه هم به آیكی یو. آیكییو ذاتی است. هر بچهای از زمانی كه متولد میشود تا 7،8 سالگی 70 تا 80 درصد آیكییواش رشد میكند و درصد بقیه تا 17 سالگی كامل میشود. از 17 سال به بالا دیگر هوش رشد نمیكندو این مهارتهایی است كه ما بعد از آن میآموزیم مثل شنا كردن، رانندگی و...اما حافظه را با هرآی كی یو و هر سن و سالی میشود تقویت كرد و تمركز اكتسابی است. حافظه اكتسابی است. دقت هم اكتسابی است. مثل اینكه من در این سن تصمیم میگیرم ورزشهایی را انجام دهم تا عضلاتم را تقویت كنم. درست است كه اگر از بچگی این كار را بكنم بهتر است اما الان هم میشود. حافظه هم به همین صورت است. نمیشود هوش را بیشتر كرد اما اگر هوش بالاتری داشته باشم بهتر میتوانم از این حافظه استفاده كنم. در كلاسهای تقویت حافظه داریم كسانی را كه باهوشترند و سریعتر كارها را انجام میدهند و بعضی هم كندتر اما به آنها هم میگوییم كه میتوانند به كسانی كه هوش بالاتری دارند برسند، آن هم بدون تلقین، بدون هیپنوتیزم و... .
من زیاد نمیدانم
وقتی یك آدم معمولی در روز با اطلاعات و تصاویر زیادی روبهرو باشد شبها با هجوم فكر و تصویرهای مختلف مواجه یا بهتر است بگوییم درگیر است؛ در واقع همان چیزی كه میگویند یكی از بدیهای دوران مدرن خواب آشفته است؛ شما با این مشكل چكار میكنید؟
من در این رابطه مشكلی ندارم، هیچ موقع مشكلی برای خواب نداشتهام. پیش نیاز تمركز و حافظه قوی، آرامش است. ما تكنیكهای آرامش را آموزش میدهیم و خستگی ذهنی و فكری را به حداقل میرسانیم. وقتی آرامش داشته باشیم بهتر تمركز میكنیم و اینگونه حافظهمان هم بهتر عمل میكند. در گذشته مردم درگیریهای فكری كمتری داشتند البته چشم و همچشمی و حرص و طمع هم بیتاثیر نیست كه آدم فكرش مشغول شود. در گذشته پدران و مادران ما با حداقل امكانات زندگی رضایت بخشی داشتند اما الان همه میخواهند همه چیز را داشته باشند. توصیه من این است كه برای رسیدن به آرامش و لذت بردن شرط و شروط تعیین نكنیم. با هر مقدار امكاناتی كه داریم لذت ببریم و برای به دست آوردن آنچه نداریم تلاش كنیم.
در جامعه امروز آدمها به هم میگویند هرچه كمتر بدانید شادتر هستید!
فكر نكنید من زیاد میدانم ولی یكی از مزیتهای تقویت حافظه این است كه تاثیر خوب روی روحیه هم میگذارد. مسائل را بهتر تحلیل میكنید، زود از كوره در نمیروید و آرامش بیشتری دارید. معمولا كسانی كه در زمینه حافظه فعال هستند مثلا اساتیدی چون هری لوراین، دیوید توماس، تونی بوزان و... همه آدمهای شوخطبع و شادی هم هستند. بعضی میگویند، لطیفه زیاد میشنوند ولی یادشان نمیماند اما من الان میتوانم تا صبح برایتان لطیفه بگویم و هیچكدام تكراری نباشد.
بهنظر میرسد بیشتر مخاطبانتان دانشجویان، اهالی كتاب و از این قبیل افراد باشند. مثلا این موضوع چقدر میتواند به یك بازیكن فوتبال یا جودوكار كمك كند؟
نه مخاطبان من فقط دانشجویان نیستند. در همایشهای من همه اقشار هستند. مربی تیم ملی بسكتبال این كلاسها را گذرانده كه تیمش را قهرمان كرده. مربی تیم ملی كاراته، مربی تیم ملی دوچرخهسواری و... ورزشكاران هم میآیند. در كلاسی كه در شهر رفسنجان داشتم 2تا از ملیپوشان رزمی هم آمده بودند.
این موضوع چه كمكی به یك ورزشكار میكند؟
یك بازیكن فوتبال اگر ذهن قویتری داشته باشد تصمیمگیری بهتری هم دارند. فوتبالیستهایی هستند كه توپ را تا مقابل دروازه میبرند و نمیدانند چكار كنند اما بعضیها حساب شده پاس میدهند و حساب شدهتر بازی میكنند. ذهن برتر باعث میشود تصمیمگیری بهتر و به جا داشته باشیم. حاضر جوابی نتیجه ذهن برتر است. برخی مواقع شرایطی پیش میآید كه فرد میگوید ای كاش فلان جواب یا عكسالعمل را داشتم؛ این موضوع كاملا به حافظه و ذهن مربوط میشود.
راز جوانی همیشگی
گویا در بعضی امتحانات دانشگاه به خاطر اینكه فكر میكردند تقلب كردهاید از شما چندبار امتحان گرفته اند؟
بله در دانشگاه هم اتاقیهایم در خوابگاه زیرآبم را زدند. رفته بودند پیش معاون آموزشی و گفته بودند ما دیدیم سیدا شب امتحان كتاب غیردرسی میخواند. حالا چگونه استاتیك و مقاومت را 20 یا 19 شده؟! حتما تقلب كرده. صدایم كردند. فكر میكردند تقلب كردهام. گفتم حاضر هستم ثابت كنم كه تقلب نكردهام. گفتند چگونه؟ گفتم بدون آمادگی از من امتحان بگیرید. سوالات ترمهای قبل را به من دادند دوباره تصحیح كردند. مقاومتی كه 19 شده بودم، 20 شدم. جالب است كه در این درس 5 نفر صفر شده بودند و فقط 3، 4 نفر بالای 10 آورده بودند. من 20 شده بودم. كاربردی را كه 18گرفته بودم،20 شدم. گفتم من تقلب نكردم بلكه از یك روش استفاده كردم. شما 1000 تا فرمول بنویسید. استاد گفت چه فرمولی؟ گفتم هر فرمولی؟ 20، 30 تا فرمول نوشتند. یك نگاهی انداختم. گفتم چندمین فرمول را میخواهید؟ گفت سومی؟ گفتم! گفت هجدهمی؟ گفتم...بقیه را صدا كردند آمدند. رئیس دانشكده میگفت: او جن در پوستش دارد. اما نه جنی بود و نه سحری. همین روشهایی بود كه امروز به همه یاد میدهیم.
سن بازنشستگی ذهن در ایران پایین است. فرد لیسانس كه میگیرد فكر میكند تمام شد و كركره مغزش را پایین میكشد یا دكترا یا...شما ذهن را دوباره به استخدام درمی آورید؟
اصل قضیه همین است كه میگویید؛ از مغزمان دائم استفاده بشود. یكی از تكنیكهای خیلی مهم برای حافظه همین است. به توانایی مغزمان ایمان داشته باشیم و نگوییم نمیتوانیم. دوم اینكه از مغزمان استفاده كنیم. بازیهای فكری، مطالعه، جدول حل كردن و... نكته مهم سوم اینكه مرتب مشغول یادگیری باشیم. از یك فیلسوفی پرسیدند راز جوانیات در چیست؟ این فیلسوف گفت راز جوانیام در این است كه هر روز چیز جدیدی یاد میگیرم. امروز دانشمندان سوئدی به این نتیجه رسیده اند، افرادی كه مرتب مشغول یادگیری هستند نه تنها حافظه بهتری دارند بلكه از نظر جسمی وضعیت بهتری دارند.
5 زبان را باهم یاد میگیرم
شما در حال حاضر مشغول آموزش زبان هستید و 5 زبان را بهطور همزمان یاد میگیرید...
دكتر پیرهانی این جرقه را ایجاد كردند. من علاقهمند به یادگیری زبان بودم ولی نه برای 5 زبان! اما ایشان كه دومین مرد چند زبانه دنیا هستند و به 19 زبان دنیا تسلط كامل دارند، وقتی دیدند من كشورهای مختلف میروم و مترجم همزمان دارم، گفتند دوست داری چه زبانهایی را یاد بگیری؟ گفتم به جز انگلیسی؛ آلمانی، فرانسه، ایتالیایی، سوئدی و عربی كه ایشان این زبانها را برنامهریزی كردند و به من یاد میدهند. اكنون چند هفته است كه دارم كار میكنم.
چطور این كار سخت را انجام میدهید؟
ایشان اصول خاصی را دارند؛ به جای ماهیدادن، ماهیگیری و مسیر را یاد میدهند. ما هم آموزش نمیدهیم كسی ریاضیات یا زبان را چگونه حفظ كند، ما یادگیری را یاد میدهیم.
با توجه به تكنیكهایی كه ایشان دارند خیلی هم سخت نیست؛ آقای دكتر پیرهانی مسیر را زیبا هموار میكنند.
شما به ایشان چه چیزی یاد میدهید؟
هنوز چیزی یاد ندادم اما ایشان هم به مسئله حافظه و ذهن برتر علاقهمندند.
روش دكتر پیرهانی برای آموزش زبان چگونه است؟
صرف فعلها و پسوندها و... اینها كه مهم است را اگر یاد بگیرید بقیه را هم میتوانید، مثل یادگیری رانندگی است. من با پراید رانندگی یاد گرفتم اما میتوانم ماشین شاسی بلند هم سوار شوم.
اما حفظ لغت هم مهم است!
برای من كار سختی نیست با روشهایی كه بلد هستم میتوانم لغات زیادی را یاد بگیرم.
فقط اصول و سیستم مهم است كه آقای دكتر پیرهانی آنرا آموزش میدهند. نتیجه این روش ملموس و متفاوت با روشهای دیگر است.
آقای پیرهانی را چگونه تحلیل میكنید؟
ایشان علاقهمند به زبان بودهاند و استعدادشان در این زمینه رشد كرده. یادگیری زبان اول شاید سختتر باشد اما دومی آسانتر و سومی هم از آن روانتر میشود. ایشان واقعا علاقهمند به این موضوع هستند. راز دیگر موفقیتشان هم استمرار و تمرین است. حتی در سفرهای تفریحی هم كتاب زبان در دستشان هست.
دكتر پیرهانی در یك سفر تفریحی هم در حمام با خودش زبان را تكرار میكرد. ایشان میگفت؛ در روز هر زبان را بین 10 تا 15 دقیقه مرور میكند. ایشان هیچ جا غریب نیستند. جالب است كه اصول را هم رعایت میكنند. من فقط زبان را یاد میگیرم اما ایشان با تلفظ كاملا درست حرف میزنند.
پیشبینی شما درباره آینده چیست؟
در آینده چون اطلاعات خیلی زیاد میشود راههایی خواهد بود كه با آنها میتوانند اطلاعات را در مغز جای دهند. آنقدر اطلاعات و علم نامحدود میشود كه شاید در یك رشته هم نتوانیم همه اطلاعات را به دست آوریم. الان یك دستگاهی هست كه میتوانید هر برنامهای به آن بدهید. در حال حاضر این دستگاه به زبان آلمانی است. بدون اینكه یك كلمه زبان آلمانی بدانی با سنسورهایی كه روزی نیم ساعت روی مچ دست و مغزتان میگذارد، میتوانید كتاب آلمانی را نگاه كنید و گمان كنید انگار 20بار آن كتاب را خواندید. چنین چیزهایی در سطح پیشرفتهتر هم تولید خواهد شد. ما مثل خوراكیهایی كه دوست داریم و میتوانیم با انتخاب خودمان میل كنیم هر اطلاعاتی را كه بخواهیم خواهیم داشت.
اهمیت خواب و آب در تغذیه
شما ازدواج كرده و فرزند دارید؟
بله، ازدواج كردم و یك دختر 3 سال و نیمه دارم كه خیلی برایش وقت میگذارم. دختر من 28 كشور دنیا را دیده و خیلیها را هم تكراری دیده است و ایران را هم تقریبا دیده. به نظر من یكی از راههای تقویت هوش بچه تا 7سالگی بازی است موقعی هم كه مشغول كار هستم شبها كه برمیگردم دو تا سه ساعت با دخترم بازی میكنم.
فرزندتان را به اینكه راه شما را برود وادار نمیكنید؟
من هیچ اجباری در هیچ زمینهای بهكار نمیبرم. بچه من 4ماهه بود كه همه میپرسیدند: چی بلد است؟ من هم گفتم رژینا بگو: منت خدای را عز وجل....همه منتظر بودند بگوید! گفتم برید كنار این یك بچه 4 ماهه است. خیلیها توقعات عجیب دارند. با اینحال هركسی فكر میكند بچهاش باهوش و با استعداد است؛ بچه من هم كمهوش نیست. در سفرها به كشورهایی كه میرویم بدون اینكه چیزی به او یاد بدهم ارتباطهای اولیه را به همان زبان یاد میگیرد، بدون خجالت و با اعتماد به نفس. اجباری وجود ندارد.
آرزویتان در رابطه با آینده فرزندتان چیست؟
هرچه دوست دارد. من شغل خاصی را برایش در نظر نمیگیرم. شاید دوست داشته باشم او یك موسیقیدان و هنرمند باشد اما شاید خودش علاقهای نداشته باشد. راه را به او نشان میدهم اما هرچه خودش دوست دارد. او دیپلم بگیرد و بعد هركاری كه دوست داشت انجام دهد.
متولد چه سالی هستید؟
اگر چاپ نشه بهتره! 3 چیز را از 3 نفر نپرسید. درآمد از آقایان، سن از خانمها و تیتراژ از نشریات. من متولد 1347هستم.
در چه خانوادهای رشد كردید؟
پدرم كارمند بیمارستان و تكنسین اتاق عمل بود. بعد هم با طلاهای مادرم مغازهای خرید و یك آرایشگاه زد كه بعد از آن تبدیل شد به كتابفروشی. الان هم كتابفروشی ذهن برتر است كه برادرم آن را اداره میكند. مادرم هم خانهدار بود. 5 خواهر و 2 برادر دارم. آن زمان آنقدر حرص و طمع نبود و البته امكانات هم كم بود ولی ما با حداقل امكانات زندگی میكردیم.
برای داشتن ذهن برتر تغذیه چقدر مهم است؟
خیلی مهم است. 2 مورد خیلی مهم آن هم خواب و آب است. بینظمی در خواب و كم خوابی تاثیر بدی روی حافظه میگذارد. كیفیت خواب هم مهم است. بعضیها با خواب زیاد هم شارژ نمیشوند. درست خوابیدن هم خیلی مهم است. یك نفر حین سفر با اتوبوس ساعتها میخوابد اما آن خواب باعث رفع خستگی نمیشود. حتی در خانه هم همانطور باید راحت بخوابیم. پتو و ملحفه را روی سروصورت نیندازیم. تلفن و موبایل را خاموش كنیم چون امواج الكترومغناطیسی روی مغز تاثیر منفی میگذارد. جایی كه میخوابیم باید تمیز و مرتب باشد. هرچند وقت یكبار هم هوای تازه در جریان باشد چون هوا وقتی برای مدتی بماند تبدیل به سم میشود و اما آب، موقعی كه ما تشنه میمانیم آب بدن كم شده و مغز كوچك و حافظه كوتاه مدت كم و به فراموشی نزدیك میشویم. وقتی آب مینوشیم مغز به حالت اولیه باز میگردد. آب را میتوان با آبمیوه و چای هم جبران كرد. خوراكیهای دیگر هم مثل میوهها، سبزیها، كنجد، زرده تخممرغ و خوراكیهای دریایی برای حافظه خیلی خوب هستند. بعضی چیزها هم ضرر دارد مثل هوای آلوده، غذای خیلی داغ یا سرد؛ غذاهایی كه باعث میشود از شدت سرما یا گرما سرمان درد بگیرد.
منبع: سایت تبیان
مطالب مشابه :
سارای چهره پردازان
حتما خیلیاتون اسم آرایشگاه چهره پردازان ظفر و سارا که آرایشگر عروس اونجا هست رو شنیدید.
معرفی چند تا آرایشگاه در اصفهان..... انتخاب با خودتون !
معرفی چند تا از بهترین آرایشگاه های اصفهان! انتخاب با خودتون ! موسسه زیبایی چهره پردازان.
عروسی من
آرایشگاه رفتم چهره پردازان که بعدها شوهرم گفت خودت خیلی بهتر از این آرایشی بودی که آنها
آشنایی با تأثیر رنگ در چیدمان
آرایشگاه تندیس نیاز پردازان. آبی، چهره ای از واقعیت و پایداری و طبیعت ابدی را به نمایش
چند اصل طراحي داخلي
آرایشگاه تندیس نیاز پردازان. نور مناسب یك اتاق حتی می تواند چهره آدمی را گرم و صمیمی كند.
معماري ايران
آرایشگاه تندیس سرخ نیاز پردازان. از عناصر معماري غربي در معماري ايراني چهرهي معماري
دكتر محمد سيدا، مرد حافظه ايران
من قبل از آن كتابهای روانشناسی و هیپنوتیزم و چهره و یك آرایشگاه زد پردازان کسب و کار
برچسب :
آرایشگاه چهره پردازان