معلمان حق‌التدریسی در برزخ استخدام

مهدی خاکی فیروز: پدیده معلمان حق‌التدریسی به سال 1344 بازمی‌گردد که وزارت فرهنگ وقت برای جبران کمبودهای خود، نیروهای پاره‌وقت را به کار گرفت. در ده سال اخیر به دلیل بحران جمعیت فارغ‌التحصیلان، مسئولان آموزش و پرورش که برای استخدام معلمان با محدودیت‌های مالی و مقرراتی مواجه بودند، به طور گسترده‌ای از معلمان حق‌التدریسی بهره گرفتند که نارضایتی شغلی گسترده این گروه از معلمان را به همراه داشت تا جایی که در سال 85 شاهد تجمع 15 هزار نفری آنها در مقابل مجلس با شعار «ما را استخدام کنید» بودیم. این اعتراض‌ها به امضای توافقنامه بیمه معلمان حق‌التدریسی در سال 87 و تصویب قانون استخدام آنها در سال 88 منجر شد.

آزمون پرطرفدار

هر چند آزمون استخدام معلمان با کنکور کارشناسی ارشد تلاقی داشت ولی شمار شرکت‌کنندگان آن به حدود 100 هزار نفر رسید. از میان دهها هزار معلم حق‌التدریس و متقاضی آزاد که دو ماه پیش در مرحله نخست آزمون استخدام معلمان حق‌التدریسی شرکت کردند، حدود 35 هزار نفر از آنها به دومین دور انتخاب راه یافتند. قرار است از بین این افراد حداکثر 12 هزار نفر به استخدام آموزش و پرورش درآیند.

آنها که بیرون گود ماندند

هر چند وزارت آ‌موزش و پرورش در فراخوان مرحله اول آزمون استخدامی معلمان، محدودیت‌ها و شرایط شرکت‌کنندگان را به صورت دقیق مشخص کرده بود، ولی در عمل عده‌ای از افراد واجد شرایط، از فهرست قبول‌شدگان خط خوردند.

مهمترین گروهی که از این رقابت‌ها کنار گذاشته شدند، متقاضیان فاقد سابقه تدریس یا معلمان حق‌التدریس با سابقه کمتر از حدنصاب بودند. اداره‌های آموزش و پرورش در ازای دریافت 5 هزار تومان به این متقاضیان اجازه ثبت‌نام در مرحله اول آزمون استخدامی را می‌دادند ولی در فاصله زمانی برگزاری آزمون تا اعلام نتایج آن، به تعدادی از این متقاضیان که پیگیری می‌کردند، گفته شد که از لیست خط خورده‌اند و نباید امیدی به حضور در فهرست نهایی قبول‌شدگان داشته باشند. نمایندگان مجلس، پیش از برگزاری آزمون در این خصوص به مسئولان آموزش و پرورش تذکر داده بودند. از نظر آنها تا زمانی که معلمان حق‌التدریسی استخدام نشده‌اند، جذب سایر افراد به عنوان معلم پیمانی، کار درستی نیست.

گفتنی است بر اساس آمار ارائه شده در سایت معلمان حق‌التدریسی، بیش از 2800 نفر از معلمان حق‌التدریسی کشور نیز شامل شرایط استخدامی بویژه حداقل سابقه کار نمی‌شوند.

عقب افتادن اجرای قانون

*از زمانی که نمایندگان مجلس به استخدام تدریجی معلمان حق‌التدریسی در یک دوره زمانه 5 ساله رأی دادند، حدود یک سالی می‌گذرد با این حال تاکنون فقط تعداد بسیار کمی از این گروه‌ معلمان به استخدام آموزش و پرورش آن هم از نوع پیمانی درآمده‌اند. بسیاری از قبول‌شدگان مرحله اول آزمون استخدامی از وضعیت دومین مرحله گزینش خود اطلاع دقیقی ندارند و حتی ضوابط مرحله دوم نیز به صورت کامل و شفاف بیان نشده است. تنها اطلاعی که در این زمینه در دست است، سخنان چند هفته پیش حمیدرضا بابایی وزیر آموزش و پرورش است که گفته بود «تسلط بر روخوانی قرآن، شرط استخدام معلمان در آموزش و پرورش است. از این پس استخدام معلمان و مربیان در مسیری حرکت می‌کند که تمامی معلمان استخدامی باید روخوانی قرآن را بدانند.

قانون استخدام 60 هزار معلم حق‌التدریسی 15 مهر ماه سال گذشته پس از رفع ایرادهای مورد نظر شورای نگهبان با رأی بالای نمایندگان به تصویب نهایی مجلس رسید و مطابق آن دولت موظف شد طی یک دوره 5 ساله تمامی معلمان حق‌التدریسی را مطابق بند ج ماده 24 قانون مدیریت خدمات کشوری به استخدام درآورد. بدین ترتیب تا 15 مهرما امسال باید تکلیف استخدام 12 هزار معلم مشخص شود که هنوز بخش مهمی از آن تحقق نیافته است. وزیر آموزش و پرورش بهمن ماه سال گذشته گفته بود که استخدام معلمان حق‌التدریس از ابتدای برنامه پنجم توسعه و پایان اسفندماه آغاز می‌شود. او این سخنان را در شرایطی بر زبان راند که قرار بود برنامه پنجم توسعه از فروردین امسال آغاز شود ولی به دلیل کم‌کاری دولت در تدوین آن این کار به فروردین 90 موکول شد و به نظر می‌رسد که به تبع ‌آن استخدام معلمان حق‌التدریسی نیز با تأخیر‌هایی همراه شود.

شرایط دشوار پیش روی مستخدمان جدید

معلمان حق‌التدریسی که از هفت خوان رستم عبور کرده و به استخدام درآمده‌اند، همچنان از نظر ثبات شغلی با چالش‌هایی مواجه هستند. از آنها هنگام امضای قرارداد استخدام پیمانی، تعهد می‌گیرند چنانچه در مدت زمان 5 سال آینده نتوانند رضایت مسئولان آموزش و پرورش را جلب کنند، این مسئولان حق دارند قرارداد آنها را تمدید نکنند و در این زمینه، معلمان حق هیچ‌گونه شکایت و اعتراضی ندارند. در واقع آنها مجبورند همچنان تا 5 سال دیگر همان شرایط شغلی دوران حق‌التدریسی بودن را تحمل کنند با این تفاوت که برای سه ماه تعطیلات تابستانی نیز مسئولیت‌هایی به آنها واگذار شده و حقوق دریافت می‌کنند. همچنین دفترچه‌های درمان آنها برخلاف قبل در سه ماهه تابستان نیز اعتبار خواهد داشت.

یکی دیگر از دشواری‌های پیش روی معلمان حق‌التدریسی پس از استخدام پیمانی جابه‌جایی محل کار آنهاست . پیش از برگزاری آزمون مرحله اول استخدامی، از طریق مفاد دفترچه راهنمای آزمون به اطلاع آنها رسید که در مدارس شهر تهران جایی برای این گروه از معلمان در نظر گرفته نشده و معلمان ساکن تهران باید جایی بیرون از پایتخت برای خود بیابند. در شهرستان‌های دیگر نیز این گروه از معلمان تعهد می‌دهند به هر مدرسه‌ای که به آنها پیشنهاد شود بروند. نتیجه این تعهد پیشاپیش مشخص است در این روزها به بسیاری از این معلمان گفته شده که باید به مدارس روستاهای دورافتاده شهرستان‌ محل اقامت خود بروند یعنی جایی که معلمان قدیمی به ندرت حاضر به انجام خدمت در آن هستند.

سرنوشت مبهم معلمان شرکتی

آبان ماه سال گذشته برخی از اعضای کمیسیون آموزش مجلس از به کارگیری گسترده معلمان شرکتی در برخی استان‌های کشور به ویژه جنوب غربی کشور خبر دادند. آنها تأکید کردند قرارداد با شرکت‌های تأمین نیروی انسانی هرچند در بسیاری از وزارتخانه‌ها و اداره‌های دولتی به شیوه‌ای رایج تبدیل شده است ولی مناسب مدارس دولتی نیست. علی کریمی فیروزجایی عضو کمیسیون آموزش در همان زمان به خبر گفت که بسیاری از این شرکت‌ها ضوابط و معیارهای موردنظر برای معلمان را رعایت نمی‌کنند و برای کاهش هزینه‌های خود، به افراد فاقد صلاحیت تدریس نیز اجازه حضور در مدارس را می‌دهند.

او از تذکر کمیسیون آموزش مجلس به وزارت آموزش و پرورش خبر داد اما در عین حال تأکید کرد که آبان ماه زمان مناسبی برای پایان دادن به کار این شرکت‌ها نیست و باید این کار را به شهریور ماه سال 89 موکول کرد. البته باتوجه به آن که حمیدرضا حاجی‌بابایی وزیر آموزش و پرورش در مصاحبه بهمن‌ماه سال گذشته خود از نیروهای شرکتی، کار معین و خدمات اداری به عنوان بخشی از نیروهای آموزش و پرورش یاد کرد که نباید آنها را بلاتکلیف به شمار آورد، به نظر نمی‌رسد خواسته اعضای کمیسیون آموزش درخصوص پایان دادن به کار شرکت‌های تأمین معلم، دستکم امسال محقق شود. هرچند کارکنان این شرکت‌ها در شرایط استخدامی به مراتب مبهم‌تری نسبت به معلمان حق‌التدریسی به سر می‌برند.

شیوه‌های جدید مدیریت مدارس

لطف‌الله فروزنده معاون رئیس‌جمهور به خبرنگار ما می‌گوید براساس تصمیم معاونت منابع انسانی ریاست‌جمهوری و در راستای قانون نظام هماهنگ، تعدادی از مدارس با شیوه‌ جدید خرید خدمت به تعاونی کارکنان یا شرکت‌های صاحب صلاحیت واگذار می‌شود. بدین‌ترتیب وزارت آموزش و پرورش هزینه اداره این مدارس و استانداردهای کیفی ارائه خدمات آموزشی را تدوین می‌کند تا بخش غیردولتی بتواند براساس این الگو، مدیریت مدارس دولتی را در اختیار گیرد. با توجه به اهمیت کاهش کارکنان دولت، این شیوه مدیریتی می‌تواند ضمن تحقق این هدف،‌ کیفیت آموزش را به شدت افزایش دهد. در چنین مدارسی،‌ مدیران غیردولتی مدارس می‌توانند شیوه‌های خاص خودشان در به‌کارگیری معلمان را در چارچوب قانون کار و سایر قوانین موضوعه به اجرا درآورند.

در استخدام معلمان عجله نشود

اسدالله عباسی، نایب‌رئیس کمیسیون آموزش مجلس به خبر می‌گوید: براساس مصوبه مجلس، استخدام نیروها به تدریج و طی 5 سال انجام خواهد شد. درخصوص استخدام معلمان حق‌التدریس نمی‌توان شتاب‌زده عمل کرد و به همین دلیل اجرای مصوبه سال گذشته مجلس در این خصوص را به سال‌ جاری موکول کردیم.

وی می‌افزاید: براساس مصوبه مجلس قرار است 60 هزار معلم حق‌التدریسی به تدریج به استخدام آموزش و پرورش درآیند که سهمیه استخدامی هر سال 12 هزار نفر خواهد بود.

وی همچنین می‌گوید: استخدام معلمان حق‌التدریسی مطابق بند ج ماده 24 قانون مدیریت خدمات کشوری صورت می‌گیرد و به همین دلیل در هر سال نباید از نصف تعداد بازنشستگان تجاوز کند. برای این کار نیازمند برنامه‌ریزی در جهت افزایش بازنشستگان پیش از موعد به منظور اجرای مصوبه مجلس هستیم.

همچنین آموزش و پرورش باید نیازهای هر استان را مشخص کرده و روند استخدام را براساس آن طراحی کند. سهمیه استخدام نیروهای حق‌التدریسی باید در هر استان متناسب با نیاز آن تعیین شود تا از این به بعد کمتر شاهد تراکم نیروی انسانی در برخی استان‌ها و شهرهای کشور باشیم.

معلمانی که شرایط ذیل را دارند، طی پنج سال آینده به استخدام رسمی یا پیمانی آموزش و پرورش درمی‌آیند

مدرک تحصیلی	حداقل سابقه مستمر در آ‌موزش و پرورش	حداقل ساعت تدریس هفتگی	سمت شغلی	وضعیت آتی
کارشناس و بالاتر	4 سال تحصیلی	میانگین 12 ساعت در 4 سال گذشته	معلم حق‌التدریس	استخدام رسمی
کاردانی	5 سال تحصیلی	میانگین 12 ساعت در 5 سال گذشته	معلم حق‌التدریس	استخدام پیمانی
دانشجوی کارشناسی با گذراندن حداقل واحدهای کاردانی	5 سال تحصیلی	میانگین 12 ساعت در 5 سال گذشته	معلم حق‌التدریس	استخدام پیمانی
دیپلم	7 سال تحصیلی	میانگین 24 ساعت در 7 سال گذشته	معلم حق‌التدریس (اولویت با معلمان کوچ‌رو)	استخدام پیمانی
کاردانی رشته آموزش ابتدایی و رشته‌های خاص کار دانش فنی حرفه‌ای	5 سال تحصیلی	میانگین 12 ساعت در 5 سال گذشته	معلم حق‌التدریس	استخدام رسمی
کارشناسی و بالاتر	60 ماه		آموزشیار نهضت سوادآموزی	استخدام رسمی
کاردانی	60 ماه		آموزشیار نهضت سوادآموزی	استخدام پیمانی
کارشناسی و بالاتر	10 سال تحصیلی		مربیان پیش‌دبستانی	استخدام رسمی
دیپلم و کاردانی	10 سال تحصیلی		مربیان پیش‌دبستانی	استخدام پیمانی
کارشناسی و بالاتر	5 سال تحصیلی	44 ساعت	مربی یا کارشناس کانون پرورش فکری	استخدام رسمی
کاردانی و دیپلم	5 سال تحصیلی	44 ساعت	مربی یا کارشناس کانون پرورش فکری	استخدام پیمانی

تبصره‌ها: 1- نقل و انتقال افرادی که با این قانون استخدام می‌شوند تا 5 سال ممنوع است.

2_ کسانی که با این قانون به استخدام پیمانی درمی‌آیند، در صورت ارائه مدرک کارشناسی، استخدام رسمی می‌شوند.

3_ آموزشیاران نهضت سوادآموزی که براساس این قانون به استخدام رسمی درمی‌آیند تا زمانی که به خدمت آنها نیاز باشد در این نهضت می‌مانند و در صورت عدم نیاز به آموزش و پرورش منتقل می‌شوند.

- پس از اجرای این قانون به‌کارگیری هرگونه معلم حق‌التدریس جدید ممنوع است.

- افرادی که با مدرک کمتر از کارشناسی استخدام می‌شوند، در امور دفتری و اداری به کار گرفته می‌شوند.

مگر مناطقی که به تدریس آنها نیاز باشد.

معلمان حق‌التدریسی در برزخ استخدام

مطالب مشابه :

برنامه جدید استخدام دولتی در سال 91

حق التدریسی ها در هزارتوی استخدام شدن یا نشدن

تجمع آموزشیاران نهضت سواد آموزی لرستان مقابل مجلس

وزارت آموزش و پرورش عقب‌نشینی کرد

معلمان حق‌التدریسی در برزخ استخدام

معلمان شركتي خريد خدمات آموزشي نمي‌توانند به صورت كار معين تبدیل شوند

استخدام مربیان پیش‌دبستانی و خرید خدمتی‌ طی ۲ سال با آزمون

رای دیوان عدالت اداری درباره معلمان حق‌التدریس و آموزشیاران

خبر خوش مجلس برای معلمان حق‌التدریسی

آخرین جزئیات مصوبه مجلس در خصوص استخدام معلمان حق التدریس