پیشینه عزاداری بوشهری‌ها با نوای «ناخدا عباس» + عکس

«عبدالحمید دشتی‌فرد» نماینده بنیاد دعبل خزاعی در استان بوشهر و از مداحان با اخلاص اهل‌بیت‌ علیهم‌السلام در استان بوشهر است. وی به شیوه سنتی جنوبی نوحه‌خوانی می‌کند و در وادی مداحی و فرهنگ آن دغدغه‌های بسیار دارد.

«دشتی‌فرد» که تاکنون در سه دوره از همایش پیرغلامان شرکت کرده است، در ارتباط با رسم و رسوم خاص استان بوشهر در برگزاری مراسم عزاداری در ماه محرم و صفر می‌گوید: سینه‌زنی سنتی بوشهر برای همگان شناخته شده است، دسته‌های سینه‌زنی از دایره‌های متفاوتی تشکیل شده و سبک و سیاق خاص خودش را دارد به طوری که از دور کُند شروع و به دور تند ختم می‌شود.
وی عنوان می‌کند: نوحه‌‌هایی که در مراسم عزاداری خوانده می‌شود باید با حرکات دست و پا همخوانی داشته باشد از این رو افراد مجرب، حلقه‌هایی درونی دسته‌های سینه‌زنی را تشکیل داده که شکلی منحصر به فرد دارد و بیشتر از اشعار غزل در آنها استفاده می‌شود، لذا اشعار نوحه نیز باید بر اساس دستگاه چهارگاه باشد.

این نماینده بنیاد دعبل خزاعی استان بوشهر در خصوص منبع اشعاری که در مراسم عزاداری خوانده می‌شود و اینکه آیا این اشعار، سینه به سینه نقل شده‌اند و یا شاعری مشهور آنها را سروده است، بیان می‌دارد: اشعار شعرای قدیم مانند مرحوم «ناخدا عباس دریانورد» و مرحوم «حاج حسن شریفیان» در سال‌های گذشته مورد استفاده قرار می‌گرفت اما پس از پیروزی انقلاب، اشخاصی هستند که به طور رسمی و با اقتضای زمان، سعی می‌کنند اشعاری خوب و با قوت را بسرایند.
وی در پاسخ به اینکه آیا مراسمی که در ماه محرم در استان بوشهر اجرا می‌شود نام خاصی دارد یا نه اظهار می‌دارد: در ماه محرم «دمّام» آوازه دیگری دارد چرا که «دمّام» یک طبلی است که بیشتر در جنوب کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد و در مراسم در گذشت حضرت امام (ره) نیز در بهشت زهرا زده می‌شود.
دشتی‌فرد تصریح می‌کند: «دمّام» اصالتاً برای مجالس عزا ساخته شده است اما امروز استفاده‌های متفاوتی از آن می‌شود. به طوری که حتی در استادیوم ورزشی نیز زده می‌شود! البته آن فرمی که در عزاداری‌ها دارد را تاکنون نتوانستند به سایر مجالس انتقال دهند. در فرم خاص «دمّام» تعداد آن باید حتما فرد و به صورت ۷، ۹ و یا ۱۱ باشد که همراه با آن سنج و بوق خاصی زده می‌شود که این دو تلفیقی را به گوش می‌رساند که هیچ کجا نمی‌تواند این تلفیق را به شنونده انتقال دهد.

وی با اشاره به اینکه مراسم سینه‌زنی در بوشهر بر عکس تمام شهرهای ایران که در آن مردم به صورت دسته‌جمعی در خیابان‌ها حضور دارند بیشتر در مساجد متمرکز است، می‌افزاید: هر تکیه و مسجدی جمعیت خاص خودش را دارد و اکثرا سعی می‌شود با رعایت وقت و به طور منظم، مردم به سمت مساجد گوناگون هدایت شوند به طوری که از ساعت ۹ شب تا ساعت ۳ نیمه شب به ترتیب برنامه‌ها پی‌گرفته می‌شود. بنابر این هر مسجدی جمعیت قابل ملاحظه‌ای را دارد و این گونه نیست که مسجدی پر از جمعیت و دیگری جمعیت کمتری داشته باشد.
این ذاکر اهل‌بیت(ع) در خصوص افرادی که با استفاده از ساز به مداحی می‌پردازند، می‌گوید: احساس من در ارتباط با کسانی که با ساز می‌خوانند این است که آنها دو مطلب را دنبال می‌کنند: یا اینکه به طور مطلق، مداح نبوده و به عنوان مداح هم شناخته نمی‌شوند و یا اینکه به دنبال مسائل مادی هستند لذا در وادی مساجد نمی‌توانند به لحاظ ریالی، آن دستگاه را اجرا کنند پس به ضبط سی‌دی روی می‌آورند تا نتایجی را برای آنها در پی داشته باشد.
وی ابراز می‌دارد: بنابراین، این دو دسته از افراد در شهر بوشهر مورد نکوهش قرار گرفته، مردم رویکردی نسبت به آنها نداشته و ما آنها را به عنوان مداح نمی‌شناسیم و آنها برای اینکه جیبشان خالی نماند در هر فصلی از سال، چهره‌ای خاص از خود نشان می‌دهند.
دشتی‌فرد در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه آیا در چند سال اخیر تولیدات خاصی برای مداحی در بوشهر وجود دارد، بیان می‌کند: به طور منظم، جای خاصی وجود ندارد اما فقط مسجد «دهدشتی» که آقای گراشی در آنجا می‌خواند تلاشی می‌کند تا آلبومی را آماده کند و بعضاً از استان‌های دیگر هم با او تماس می‌گیرند تا مدایح را برای آنها نیز بفرستد. همچنین علاقه‌مندان برای شنیدن نوحه‌های بوشهری می‌توانند به سایت اینترنتی «ماتم‌داران» مراجعه کنند.

وی ادامه می‌دهد: معمولا در ماه محرم، افراد صیادی که با لنج به سفرهای خارجی می‌روند ترجیحا سعی می‌کنند تا جایی که امکان دارد کار را تعطیل کنند اما اگر به طور اضطرار مجبور به سفر کردن باشند وقتی وارد کشورهای حوزه خلیج‌فارس شوند همراه با شیعیان آنجا در مراسم عزاداری ابا عبدالله‌الحسین(ع) شرکت می‌کنند.
این نماینده بنیاد دعبل خزاعی استان بوشهر در خصوص جلوگیری از گرایش برخی از افرادی که می‌خواهند با رعایت اصول و قواعد سنتی و صحیح مداحی، منبرهایی شلوغ داشته و از گرایش به سوی سبک‌های سخیف خودداری کنند، تأکید می‌کند: در پایان مراسم سینه‌زنی که برخی آن را «یزله» و یا «حیدری» می‌نامند که ریتم تندی دارد و جوانان با شرکت در آن، احساسات خود را تخلیه می‌کنند. در این مراسم، افراد با گرفتن کمر یکدیگر، همگی در یک ستون قرار گرفته و سعی می‌کنند حرکاتی شورانگیز داشته باشند.
وی با بیان اینکه حلقه‌های سینه‌زنی «بُر» نام دارد، خاطرنشان شد: هر چه افراد، مجرب‌تر و معتقد‌تر باشند در حلقه میانی و کوچک‌تر این بُر‌ها قرار می‌گیرند.

پیشینه عزاداری بوشهری‌ها با نوای «ناخدا عباس» + عکس

مطالب مشابه :

موسیقی محلی در ایران و موسیقی بوشهری

دانلود ترانه ی زیبای ای دوست با صدای حسين كشتكار بوشهري از آلبوم كويرخاطرات

پیشینه عزاداری بوشهری‌ها با نوای «ناخدا عباس» + عکس

مداحی بوشهری با صدای ایمان میرشکاری + صوت

نوحه خواني در عراق

برگزاری اولین دورة کلاس‌های آموزش دستگاه‌های موسیقی ایرانی با اشعار مذهبی

نوحه حسین (ع) با شعر و موسیقی های بی هویت

شعر احمد عزیزی در مدح سقای کربلا .(دانلود)