نگاهی به مزیت نسبی در بخش کشاورزی ایران

بخش کشاورزی در میان بخشهای اقتصادی ایران جایگاه خاصی را به خود اختصاص داده است. پراکندگی منابع طبیعی و عوامل تولیدی، تنظیم نیروی‏کار، وجود سرمایه و فناوری در نقاط مختلف جهان و تفاوت در کیفیت و کمیت عوامل تولیدی این طرز تفکر را در بسیاری از کشورهای در حال توسعه به وجود آورده است که بدون توسل به تجارت خارجی، ادامه روند توسعه اقتصادی دور از دسترس به نظر میرسد. لذا این کشورها فعالیت در عرصه تجارت خارجی و حضور مستمر در بازارهای جهانی را در دستور کار قرار داده‏اند. حضور آگاهانه در بازار جهانی بدون تدوین سیاستهای مناسب بازرگانی برای بسیاری از کشورهای در حال توسعه از جمله ایران، غیرممکن است. از طرف دیگر توجه به توسعه صادرات بدون ارزیابی امکانات، قابلیتها، گرایشها و ساختار تولیدی کشور امکانپذیر نخواهد بود. یکی از عوامل مؤثر در تعیین راهبردهای مناسب برونگرایی هرکشور، ظرفیت‏ها و توانمندی‏های صادراتی و داشتن مزیت‏نسبی یعنی اقتدار و توانایی یک کشور در تولید وصادرات یک کالا با بالاترین کیفیت و نازلترین قیمت در تولید و صادرات کالاهایی خاص است. بر اساس قانون مزیت نسبی اگر کشوری بتواند کالایی را نسبت به سایر کشورها باهزینه پایین‏تری صادرو تولید نماید در مقایسه با آن کشورها از مزیت نسبی در صادرات و تولید برخوردار است.

در گذشته مزیت نسبی عمدتاً به عنوان مزیت در فراوانی نسبی منابع خاص که در تولید یک یا چند محصول شدت بیشتری دارد، تعبیر می‏شد. امروزه، مصادیق مزیت نسبی، مفهوم پیچیده‏تری به خود گرفته است و به تواناییهای تکنولوژیک، سازمان تولید و مدیریت و انعطاف پذیری در برنامه‏ریزی و عملکرد نیز مربوط می‏شود.

نگاهی به صادرات غیرنفتی ایران نشان میدهد که بیش از ۴۰ درصد صادرات غیرنفتی مستقیما یا غیرمستقیم محصولات کشاورزی میباشد به همین دلیل است که معمولا عنوان میشود ایران در بخش کشاورزی دارای مزیت نسبی است. البته میزان صادرات کشاورزی در سالهای اخیر نسبت به کل صادرات غیرنفتی کاهش یافته که طبق ترازنامههای بانک مرکزی به دلیل افزایش رشد صادرات کالاهای صنعتی و پتروشیمی میباشد و همانطور که مشاهده میشود صادرات محصولات کشاورزی از رشد مثبت برخوردار بوده است.

در سالهای اخیر با تغییرات قیمت محصولات کشاورزی در سطح جهان بحث تغییر در الگوی کشت مطرح است که به جای تولید بعضی از محصولات کشاورزی که در آنها مزیت نسبی کمتری داریم آنها را وارد کنیم و بیشتر امکانات تولیدی کشور را به محصولاتی که در آنها مزیت داریم اختصاص دهیم. چون در شرایط کنونی با وجود سختگیریهای کشورهای واردکننده در خصوص کیفیت محصول و همچنین سیاستهای نادرست و افزایش رقبا مزیت صادراتی ایران در بعضی محصولات رو به کاهش است. در حالیکه تقویت توان رقابتی کشور در محصولاتی از جمله پسته، زعفزان، مرکبات و زیره که در آنها قدرت انحصاری دارد میتواند درآمد ارزی بیشتری را برای کشور فراهم سازد. با این حال وجود تحریمها و و اهمیت امنیت غذایی، سیاستهای جایگزین واردات و رسیدن به خودکفایی را مورد توجه قرار میدهد. بنابراین لازم است به مزیت نسبی محصولات در مناطق مختلف کشور توجه شود و برنامهریزی برای آمایش سرزمینی بر این اساس صورت گیرد. چرا که ایران از لحاظ اقلیمی دارای تنوع مناسبی بوده که این موضوع روی کیفیت محصولات نیز اثر گذاشته و از این لحاظ کشور را دارای مزیت نسبی کرده است.

مهمترین موضوع در تجارت ایران بحث مزیت صادراتی و بازاریابی است که لازم است مدیریت و برنامهریزی مناسبی در مورد ان صورت گیرد تا بازارهای موجود حفظ و بازارهای جدید توسعه یابند.

از جمله مهمترین محصولاتی که ایران در آنها دارای مزیت نسبی میباشد: پسته، خرما، زعفران، خشکبار، مرکبات، کیوی و … میباشد که بناب اعلام سازمان خواروبارجهانی، ایران در صادرات جهانی این محصولات جزو ۱۰ کشور اول است و به طور میانگین بیش از ۱۵ درصد سهم بازار جهانی این محصولات را در اختیار دارد.

نگاهی به مزیت نسبی در بخش کشاورزی ایران

مطالب مشابه :

507- نمونه سوال درس بیمه محصولات کشاورزی کارشناسی اقتصاد کشاورزی

نمونه سوالات و منابع درسی

کتاب بيمه محصولات كشاورزي پیام نور

منابع میان ترم و پایان ترم درس بیمه محصولات کشاورزی پیوست1

منابع میان ترم و پایان ترم درس بیمه محصولات کشاورزی پیوست2

سیاستهای حمایتی دولت در بخش کشاورزی

منابع میان ترم و پایان ترم درس بیمه محصولات کشاورزی پیوست 8

نگاهی به مزیت نسبی در بخش کشاورزی ایران

بررسی مزیت نسبی محصولات زراعی منتخب در ایران

تعیین اندازه بهینه اقتصادی ماشین های کشاورزی در مزرعه دانشكده كشاورزی شیراز: با استفاده از یک مدل مب