نکاتی درباره ی آموزش کودکان و نوجوانان باهوش

پژوهش های روان شناسی و علوم تربیتی حاکی از آن است که همه ی کودکانی که به دنیا می آیند دارای توانایی های بالقوه ی خدادادی هستند . این توانایی ها به دلایل گوناگون وراثتی و محیطی در برخی بیشتر و در بعضی کمتر است . به بیان دیگر ، کودکان با تفاوت های فردی به دنیا می آیند و در وضعیت های متفاوت خانوادگی و اجتماعی و فرهنگی رشد می کنند . این تفاوت ها به ویژه در زمینه ی توانایی های عمومی شناختی ، استعدادهای تحصیلی و شغلی ، تفکر سازنده و خلاق ، قدرت رهبری ، ظرفیت های هنری و نیروی روانی و انگیزش افراد بروز می کند . توزیع هوش و استعداد در کودکان متعلق به خانواده ها و محیط های گوناگون به نحوی است که اکثریت افراد دارای هوش و استعداد متوسط ، اقلیتی دارای هوش و استعداد بالا و اقلیت دیگر دارای هوش و استعدادی کمتر از متوسط هستند .

کودکان تیزهوش و با استعداد کسانی هستند که به دلیل توانایی های برجسته ی خویش ، در مقایسه با کودکان عادی ، قادر به انجام امور پیچیده تر و مهم تری هستند و برای تحقق این توانایی ها به آموزش و پرورش متفاوت و عالی تر نیز نیاز دارند .

خانواده و مدرسه و جامعه باید امکان چنین تعلیم و تربیتی را فراهم آورند .

افراد سرآمد ( تیزهوش ) حداقل چهار مجموعه ویژگی اساسی دارند که با یکدیگر ارتباط متقابل دارند :

استعدادهای عمومی ، التزام جدی به انجام کار ، سطح عالی خلاقیت و سازمان منسجم شخصیت .

کسانی که این خصوصیات را دارند و از آنها به طور همزمان و در ارتباط با یکدیگر استفاده می کنند دارای هوش بیشتری نیز هستند و می توانند این هوش را در زمینه های متنوعی به کار گیرند .

تحقیقات روانشناسان نشان داده است که افراد تیزهوش معمولاً ثبات عاطفی بیشتری دارند ، عموماً از محبوبیت بیشتری در بین افراد برخوردارند ، خلاقیت بیشتری دارند ، علایق گسترده تری دارند ، به موقعیت های اجتماعی بالاتری دست می یابند و از استقلال و انسجام شخصیتی بیشتری برخوردارند .

برتری تحصیلی به تنهایی نمی تواند نشانه ی تیزهوشی باشد . چه بسا افرادی که در دروس مختلف نمره های بالا به دست می آورند لیکن این نمره ها به دلیل استفاده ی زیاد از حافظه و یادگیری سطحی آنان است .

گزل و جکسون ( 1962 ) فهرستی از ویژگی های افراد تیزهوش را در بعد اخلاقی و معنوی برای پژوهش هایی که در مورد افراد تیزهوش لازم است ، به شرح زیر ارائه دادند :

1 – هنگام برخورد با یک مسئله ی غامض بین فردی ، به عوض انتخاب ، راه حل مقتضی و مناسب ، یک راه حل اخلاقی را برمی گزیند .

2 – هنگامی که احساسات عمومی ارزش های او را تهدید به سازش کاری کند ، در مقابل این احساسات ایستادگی می کند .

3 – نسبت به اصول و آرمان ها احساس وفاداری و مسئولیت می کند .

4 – خود را ورای محدودیت های مستقیم گروهی اش ، با انسانیت یکسان می بیند .

5 – نسبت به خطاکاران ، بدون چشم پوشی از اعمال خاص آنها ، احساس دلسوزی می کند .

6 – کمبودهای خود را می بیند و به آنها معترف است .

7 – پایبند آرمان های مشخص و در پی شایستگی هایی ورای مقبولیت ظاهری و اجتماعی است .

از نظر محتوای برنامه و دروس کودکان و نوجوانان تیزهوش یا باید برنامه ی مدارس عادی را تغییر داد یا مطالب تازه ای بر آنها افزود به طوری که مطالب آموزشی برای افراد عادی و افراد تیزهوش بر تدریس مفاهیم نظام دار و معنی دار تأکید دارد . مثلاً در جریان تدریس ریاضی ، فراگیر باید به تدریج چهارچوب و نظم ویژه ی منطق ریاضی را بفهمد و در تدریس علوم اجتماعی و انسانی ، همه جانبه نگری و توجه به زندگی اجتماعی و فرهنگ ملی و بین المللی امری ضروری است .

دانش آموز باید بفهمد که زندگی اجتماعی انسان ها نیز تابع نظم و قوانین معینی است ، همان طور که جهان طبیعی از نظم غیر قابل تصوری برخوردار است . کشف قوانین حاکم بر زندگی اجتماعی و یافتن راه های تبیین پیشامدها و قضاوت درباره ی ارزش های اجتماعی و فرهنگی به منظور سازگاری با زندگی و تغییر مطلوب آن مهمترین هدفی است که در تدریس علوم اجتماعی باید به آن توجه شود . آموزش ریاضی ، علوم و .. زمانی امکان پذیر است که دانش آموز به مهارت های زبانی مسلط باشد .

فراگیر باید نقش عظیم ارتباطی و تأثیر زبان در بهبود زندگی مادی و معنوی و انسانی و همدلی با همزبانان خود و لزوم صحیح و روان صحبت کردن و ضرورت استفاده از امکانات زبانی برای شناخت جهان و دنیای پیرامون خویش را فراگیرد . دانش آموز باید بتواند خوب گوش کند ، خوب بخواند و بنویسد ، خوب بفهمد و خوب حرف بزند تا جهان اطراف را بهتر بشناسد و بر آن تأثیر بگذارد .

منبع : جیمز کالاگر – کتاب آموزش کودکان تیزهوش – ترجمه ی مجید مهدی زاده – احمد رضوانی – انتشارات معاونت فرهنگی استان قدس رضوی

نکاتی درباره ی آموزش کودکان و نوجوانان باهوش

مطالب مشابه :

فعالیت های کتاب علوم اجتماعی سال چهارم چاپ جدید

کلامی در مورد ارزش و هنجار

پاسخ فعالیت های کتاب علوم اجتماعی سال چهارم چاپ جدید

سرمایه‌ی اجتماعی و بازتاب آن بر حکمرانی

ارزش اجتماعی

هنجارهای اجتماعی

رسانه‌های جمعی و سرمایه اجتماعی

پاسخ فعالیت های مطالعات اجتماعی

پاسخ فعالیت های جامعه شناسی1

نکاتی درباره ی آموزش کودکان و نوجوانان باهوش