بخش دوم- فصل هفتم: ازدواج

خلاصه متن :

ازدواج شیرین ترین و پرخاطره ترین رخ داد دوران حیاط هر شخص است.دختر یا پسر با ازدواج کردن،هم به نیازهای غریزی خود پاسخ میدهند و هم یک همنشینی پیدا می کند که شادی ها و موفقیت های خود را با او تقسیم کند و در سختی ها به او پناه آورد.همسران با یکدیگر و با تلاش،به استقلال مالی می رسند و با داشتن فرزندان سالم خود را از نعمت های دنیا و آخرت بهره مند می سازند.

در اینجاما به2سوال می خواهیم پاسخ دهیم:

1‍‍‍\پدیده ازدواج چیست؟ 2\ویژگی همسر مشترک کدام است؟

جایگاه و ثمرات ازدواج از منظر قرآن و روایات:

با توجه به آیات قرآن،مشخص می شود که آفرینش حوا با فاصله کوتاهی پس از آفرینش آدم بوده و این نیاز غریزی و فطری انسان را به داشتن همسر بیان میکند و خداوند ازدواج کردن را از نعمت های خود شمرده است.همچنین با توجه به آیات قرآن،داشتن فرزند هم یک نیاز عاطفی برای انسان است و هم باعث تکثیر و بقای نسل آدمی می شود.

آیه21سوره روم بیان می دارد:

1)وجود همسر از نشانه های قدرت و مهر خدا به بندگان است.

2)زن و مرداز یک گوهر آفریده شده اند.

3)خدا هم برای مردان هم برای زنان،همسرانی از جنس خودشان قرار داده است.

4)با ازدواج کردن انسان به آرامش می رسد.

5)یک عمر با هم زندگی کردن و در شادی ها و غم ها شریک یکدیگر بودن،محبت و همدلی خاصی را می خواهد که خیلی فراتر از محبت های رایج میان دوستان است.بنابراین خداوند چنین محبت و پیوند قلبی را میان دل های زن و مرد ایجاد کرده است.

در مورد تفاوت مودت و رحمت باید گفت:

رحمت: مهر باطنی و قلبی است.

مودت: اثری است که در نتیجه آن مهر قلبی بر زبان یا رفتار ظاهر می شود.یعنی خداوند در دل و در زبان و رفتار شما مهر و ملاطفت نسبت به یکدیگر را قرار داده است.بنابراین خداوند ازدواج را به عنوان یک سنت رایج میان همه ی پیامبران نیز قرار داده است و تناقضی بین اقتضاعات بشری و رسیدن به مقام پیامبری وجود ندارد.

اسلام و تشویق به ازدواج:

در اسلام برای تسریع در ازدواج تشویق های فراوانی شده است. سوره نور در این مورد به والدین میفرماید: فرزندان و کنیزان و غلامان صالح خود را همسر دهید و اگر تنگ دست هم باشند خداوند آنان را بی نیاز خواهد کرد.

چند نکته درباره این آیه :

وانکحوا الایامی منکم والصالحین من عبادکم و امائکم ان یکونوافقراء یغنهم الله من فضله والله واسع علیم ولیستعفف الذین لایجدون نکاحا.

1-دستور به والدین برای ازدواج فرزندان پس از این دستورات آمده که: زنان و مردان چشم خود را از حرام بپوشانند و زنان زینتهای خود را آشکار نکنند، روسری بر سرکنند و اگر کسی امکان ازدواج ندارد پاکدامنی خود را حفظ کند: یعنی دعو مردان و زنان مؤمن به عفت چشم و دامن، و مبارزه با خواهش ها و امیال نفسانی دعوت زنان برای حفظ پوشش و پرهیز از زینت گرایی. دستور به والدین برای مهیا ساختن زمینه های ازدواج و نترسیدن از فقر و حفظ پاکدامنی برای جوانانی که زمینه ازدواج برای آنان فراهم نیست.

بنابراین نتیجه میگیریم که اسلام با سرکوب غرایز جنسی مخالف است.

2-علت این که در این آیه از والدین خواسته شده تا زمینه ازدواج را فراهم کنند این است که:

جوانان به دلیل مشکلات مالی و به دلیل شرم و حیا عموما مستقیم اقدام به ازدواج نمیکنند البته آماده سازی زمینه برای ازدواج جوانان را حکومت اسلامی نیز میتواند انجام دهد.

3-از این آیه چنین برمی آید که مهمترین علل بازدارنده ازدواج برای جوانان، ترس از فقر و تنگدستی است.

در روایات آمده است کسی که دلیل ترس از فقر و تنگدستی ازدواج میکند دچار سوء ظن به خدا شده است.

در روایات نیز همسو با قرآن به ازدواج پافشاری شده؛ مانند:

1-ازدواج سنت پیامبر(ص) است و رویگردی از آن نیز رویگردی از سنت آن حضرت است.

2-محبوب ترین و محکم ترین بنیاد در اسلام ازدواج است.

3-با ازدواج دین کامل میشود؛ نصف دین تقوا و نصف دیگر آن ازدواج است به همین خاطر عبادت فرد متاهل به مجرد ارجع است.

4-از ترک ازدواج به دلیل ترس از فقر نهی شده و ازدواج زمینه کسب روزی بیشتر است.

5-کسی که مجرد مانده و پاسخی معقول و منطقی برای نیازهای غریزی ندارد بیشتر در معرض آفات و انحرافات اخلاق و رفتار قرار میگیرد و کس که تا لحظه مرگ مجرد باشد از بدترین مردگان است.

6-دختران مانند میوه های درختان می باشند که باید در زمان مناسب چیده شوند از این رو به تعجیل در ازدواج در سنین جوانی توصیه شده.

7-برای کسانی که زمینه ازدواج جوانان را فراهم میسازند پاداش های اخروی وعده داده شده است.

تفکر رهبانی ترک ازدواج:

تا اینجا به این نتیجه میرسیم که اسلام با غریزه جنسی برخوردی منطقی دارد و با توجه به حکمت خداوند در پیش بینی آن، ازدواج را بهترین پاسخ به این غریزه میداند. اما درمقابل برخورد اسلام با غریزه جنسی تفکر رهبانیت و ترک ازدواج نیز بوده و هست.

در تفکر رهبانی، زن مظهر دنیا دوستی و دنیا گرایی است و تنها راه رهایی از دنیا گرایی را فاصله گرفتن از زن میداند.

این تفکر حتی زن ا موجودی پلید میشناسد یعنی زن انسان کامل نیست بلکه برزخی است بین انسان و حیوان و هیچ گاه زن به بهشت راه نخواهد یافت. در میان ادیان آسمانی، دین مسیحیت کنونی- که دچار تحریف شده به ترک دنیا و ترک ازدواج گرایش نشان داده است. رهبانیت به کار منسوب به راهب ها را گویند و راهب کسی است که به مرتبه حذف و ترس از خدا رسیده است. رهبانیتی که از نظر قرآن نصرانیان ساخته اند: (( تکالیفی است که فراتر از حد واجب برخود لازم میکرده اند.)) امرئزه روحانیان مسیحی اعم از کشیش ها و راهبه ها به ادعای خود با پیروی از عیسی (ع) ازدواج را به خود حرام دانسته و در تمام عمر مجرد میمانند.

مقایسه میان تفکر رهبانی و نگاه اسلام به ازدواج:

ادیان غیر آسمانی دستخوش تحریف، تصویر نامناسبی از زن و ازدواج دارند در حالیکه اسلام ارزش و جایگاه والایی برای زن و ازدواج قائل شده است که این مبنا بر اصالت و آسمانی بودن دین اسلام است.

بر اساس روایات اسلامی، محبت و وعشق به زنان از جمله اخلاق پیامبران است حضرت پیامبر(ص) زنان را خیلی محبوب میدانستند. از گفتار پیامبر(ص) چنین برمی آید که ترک ازدواج به بهانه رهبانیت از سوی کشیشان و راهبان در دوران ایشان بوده است.

ویژگیهای همسر شایسته از نگاه قرآن:

از آیات قرآن این ویژگی ها برای همسر شایسته استنباط شده:

1- ایمان و خدا باوری 2- عفت و پاکدامنی

3- نیک خلقی 4- برخورداری از فضایل اخلاقی

1) ایمان و خداباوری: در فرهنگ و آموزه های قرآن، همواره ایمان برتمام ارزشهای مادی ترجیح داده شده است، افراد متکبر ثروت و جایگاه اجتماعی را ارزش انسانی و مایه فخر و مباهات می دانستند در حالیکه در قرآن تاکید شده که پیامبران عموما از انسان های متوسط و یا فقیر انتخاب شده اند و مشرکان به این نکته اعتراض داشتند که چرا قرآن به افراد ثروتمند و نام آور نازل نشده است، پیامبران ملزم شدند از پیروان خود در برابر طعنه کافران حمایت کنند و سوره عبس برای هشدار به کسانی که مستمندان را به خاطر فقر تحقیر میکردند فرود آمد بر این اساس خداوند ایمان را مهمتراز هر ارزش مادی دیگر از جمله زیبایی دانسته است. خداوند در سوره بقره شرط ازدواج با مشرکان را ایمان دانسته است در این آیه ازدواج پسران و دختران مسلمان آزاد با دختران و پسران آزاد مشرک نهی شده اگر مردمی مسلمان و آزاد با کنیز مؤمنی ازدواج کند بهتر از ازدواج با دختری آزا د و زیبا اما فاقد ایمان است یعنی ایمان و خداباوری و یکتا پرستی را برآزاد و زیبا بودن ارجعیت داده است.

2) عفت و پاکدامنی: خداوند یکی از ویژگی های همسران بهشتی را طهارت و پاکی آنان دانسته است؛ سهم طهارت جسمی و سهم طهارت روحی بدون شک یکی از بنیادی ترین ارکان حفظ و ماندگاری بنای خانواده، عفیف بودن همسران به ویژه زن قبل و بعد از ازدواج است.

عفت و پاکدامنی مردان در حفظ و ماندگاری و دل سپردن زن به حری و حرمت خانواده تاثیر مهمی دارد. طبق آیه 26 سوره نور، زنان پلید و مردان پلید شایسته یکدیگرند. اما در برابر، زنان و مردان پاک نیز مناسب یکدیگرند .

3) نیک خلقی: اخلاق نیک و خوش خلقی مانند روغنی است که از فرسودگی قطعات انسانی در اثر اصطحکاک و برخورد جلوگیری میکند. زن و شوهر یکدیگر را در کنار هم در سراسر زندگی نظاره گر هستند اگر یکی یا هر دوی آنها خوش خلق نباشند زندگیشان خیلی زود به جدایی می انجامد. اگر بد رفتاری و سوء خلق، لحظه دار باشد و ملکه نشده باشد، قابل تحمل است اما اگر بداخلاقی صفت ماندگار نفسانی فرد شده باشد مقابله با آن دشوار است. بنابراین بهترین راه انتخاب همسری خوش خلق در آغاز راه ازدواج است.

4) برخورداری از فضایل اخلاقی:

نمونه سوالات:

سوالات تشریحی:

1.چرا شیرین ترین و پرخاطره ترین رخدادهای دوران حیات هر شخص ازدواج است؟

زیرا پسر و دختر در سایه ازدواج، افزون بر پاسخ یابی معقول و منطقی به نیاز های غریزی برای یک عمر در کنار خود همنشین و هم رازی می یابند که می تواند بهتر و بیشتر از هر کس دیگر حتی والدین و دوستان نزدیک شادی های خود را با او تقیم کند و در برخورد با تلخی ها و ناکامی ها به او پناه ببرد.

2. منظور از آرامش یافتن ورد و زن در ازدواج چیست؟

آرامشی که بخشی از آن مربوط به نیازهای جنسی و بخش دیگر نیز مربوط به نیازهای عاطفی است.

3. در سوره نور نکاتی را درباره ازدواج یادآور شده آنها را نام ببرید.

1- دستور به والدین برای ازدواج فرزندان.

2- علت این که در این آیه از والدین خواسته شده تا زمینه ازدواج را فراهم کنند این است که:

جوانان به دلیل مشکلات مالی و به دلیل شرم و حیا عموما مستقیم اقدام به ازدواج نمیکنند .

3- از این آیه چنین برمی آید که مهمترین علل بازدارنده ازدواج برای جوانان، ترس از فقر و تنگدستی است که خداوند برای این دسته از جوانان حمایت الهی و بی نیاز سازی خانواده ها را ضمانت کرده است.

4. چرا به جای فرمان دادن یا دعوت جوانان به ازدواج والدین آنان مخاطب فرمانهای الهی قرار گرفتند؟

زیرا جوانان به دلیل مشکلات مالی و به دلیل شرم و حیا عموما مستقیم اقدام به ازدواج نمیکنند .

5. محورهای مورد تاکید روایات در مورد اهمیت و ترغیب به ازدواج را شرح دهید؟

الف. ازدواج سنت پیامبر و رویگردانی از آن نیز رویگردانی از سنت پیامبر به شمار میرود.

ب. ازدواج زمینه به دست آوردن نیم یا بخشی از دین اعلام شده و تحصیل بخش دیگر نیز با تقوا دانسته شده است.

ج. از ترک ازدواج به دلیل بیم از فقرر نهی شده.

د. از آنجا که عزب ماندن و عدم پاسخگویی معقول و منطقی به نیازهای غریزی شخص را در معرض آفات و انحرافات اخلاقی و رفاری قرار میدهد به ازدواج توصیه شده.

و. تعجیل در زمینه ازدواج در سنین جوانی توصیه شده است.

ه. برای کسانی که زمینه ازدواج جوانان را فراهم میسازندپاداش اخروی وعده داده شده است.

6. منظور از تفکر رهبانی چیست؟

در تفکر رهبانی، زن مظهر دنیا دوستی و دنیا گرایی است و تنها راه رهایی از دنیا گرایی را فاصله گرفتن از زن میداند.

این تفکر حتی زن ا موجودی پلید میشناسد یعنی زن انسان کامل نیست بلکه برزخی است بین انسان و حیوان و هیچ گاه زن به بهشت راه نخواهد یافت.

7. راهب چه کسی را میگویند؟

راهب کسی است که به مرتبه حذف و ترس از خدا رسیده است.

8. مقایسه میان تفکر رهبانی و نگاه اسلامی به ازدواج چیست؟

9. ویژگی های همسر شایسته از نگاه قرآن را نام ببرید و هر یک را توضیح دهید؟

1- ایمان و خدا باوری 2- عفت و پاکدامنی

3- نیک خلقی 4- برخورداری از فضایل اخلاقی

1- ایمان و خداباوری: در فرهنگ و آموزه های قرآن، همواره ایمان برتمام ارزشهای مادی ترجیح داده شده است، افراد متکبر ثروت و جایگاه اجتماعی را ارزش انسانی و مایه فخر و مباهات می دانستند در حالیکه در قرآن تاکید شده که پیامبران عموما از انسان های متوسط و یا فقیر انتخاب شده اند و مشرکان به این نکته اعتراض داشتند که چرا قرآن به افراد ثروتمند و نام آور نازل نشده است، پیامبران ملزم شدند از پیروان خود در برابر طعنه کافران حمایت کنند و سوره عبس برای هشدار به کسانی که مستمندان را به خاطر فقر تحقیر میکردند فرود آمد بر این اساس خداوند ایمان را مهمتراز هر ارزش مادی دیگر از جمله زیبایی دانسته است. خداوند در سوره بقره شرط ازدواج با مشرکان را ایمان دانسته است در این آیه ازدواج پسران و دختران مسلمان آزاد با دختران و پسران آزاد مشرک نهی شده اگر مردمی مسلمان و آزاد با کنیز مؤمنی ازدواج کند بهتر از ازدواج با دختری آزا د و زیبا اما فاقد ایمان است یعنی ایمان و خداباوری و یکتا پرستی را برآزاد و زیبا بودن ارجعیت داده است.

2- عفت و پاکدامنی: خداوند یکی از ویژگی های همسران بهشتی را طهارت و پاکی آنان دانسته است؛ سهم طهارت جسمی و سهم طهارت روحی بدون شک یکی از بنیادی ترین ارکان حفظ و ماندگاری بنای خانواده، عفیف بودن همسران به ویژه زن قبل و بعد از ازدواج است.

3- نیک خلقی: اخلاق نیک و خوش خلقی مانند روغنی است که از فرسودگی قطعات انسانی در اثر اصطحکاک و برخورد جلوگیری میکند. زن و شوهر یکدیگر را در کنار هم در سراسر زندگی نظاره گر هستند اگر یکی یا هر دوی آنها خوش خلق نباشند زندگیشان خیلی زود به جدایی می انجامد. اگر بد رفتاری و سوء خلق، لحظه دار باشد و ملکه نشده باشد، قابل تحمل است اما اگر بداخلاقی صفت ماندگار نفسانی فرد شده باشد مقابله با آن دشوار است. بنابراین بهترین راه انتخاب همسری خوش خلق در آغاز راه ازدواج است.

4- برخورداری از فضایل اخلاقی:

10. استدلال قرآن از اینکه دختران و پسران مسلمان با دختران و پسران مشرک نمیتوانند ازدواج کنند چیست؟

چون زناشویی با آنها موجب لغزش های عقیدتی و اخلاقی فرد مسلمان میشود.

11. توصیه به مردان برای معاشرت نیک با زنان چه چیزی اعلام شده است؟

اگر ظاهر زنانتان یا هر جهت دیگر آنان چندان خوشایندتان نیست نباید از یاد ببرید که چه بسا خداوند به خاطر ارزش های پنهان معنوی و روحی، خیر فراوان در آناها به ودیعت نهاده است.

12. منظور از طهارت و پاکی روحی، همسران چیست؟

همسران بهشتی علاوه بر آلوده نبودن دامنشان از هرگونه گناه از نظر روحی نیز دارای صفای باطنند آن سان که گرد رذایل اخلاقی که معمولا به پیوند زناشویی آسیب میرساند برآینه جانشان ننشسته است.

13. منظور از طرف چیست؟ به معنای گناه است.

14. یکی از بنیادی ترین ارکان حفظ و ماندگاری بنای خانواده چیست؟

عفیف بودن همسران به ویژه زن پیش از ازدواج و پس از آن است.

15. تمثیل از دختران به گیاهان روییده در مزبله در نظر پیامبر چیست؟

از آن روست که آنها با وجود زیبایی ظاهری، به دلیل تربیت غلط و همنشینی با خانواده لجام گسیخته، عفت و پاکدامنی برای آنان مفهوم روشنی ندارد.

16. بهترین راه مقابله با بد خلقی چیست؟

انتخاب همسری خوش خلق در آغاز راه ازدواج است.

سولات تستی و تکمیلی:

1-ازدواج یک سنت رایج میان پیامبران مورد تاکید است.

2-مهمترین عامل بازدارنده ازدواج برای جوانان بیم از فقر و مستمندی است.

3-محبوب ترین و محکم ترین بنیاد در اسلام ازدواج است.

4-ازدواج زمینه کسب روزی معرفی شده است.

5-خداوند ویژگی همسران بهشتی را طهارت و پاکی آنان دانسته است.

6-در فرهنگ و آموزه های قرآن همواره ایمان برتمام ارزش های مادی ترجیح داده شده است.

7-نصف دین تقوا و نصف دیگر آن ازدواج است.

8-ازدواجی که بر اساس زیبایی ظاهری شکل گرفته باشد بعدها از هم پاشیده میشود.

9-یکی از مؤثرترین عواملی که همسران را به طلاق میکشاند سوء اخلاق آنهاست.

10- در روایات توصیه شده که دین بر چه چیز هایی ترجیح داده میشود؟

الف. زیبایی ب. نسب و موقعیت اجتماعی ج. مال د. همه موارد

11. عبادت همسردار بر چه افرادی ترجیح داده شده است؟

الف. افراد جوان ب. افراد عزب ج. افراد متاهل د. همه موارد

12. خداوند چه چیزی را مهمتر از هر ارزش مادی دیگر از جمله زیبایی دانسته؟

الف. نماز ب. ایمان ج. ازدواج د. همه موارد

بخش دوم- فصل هفتم: ازدواج

مطالب مشابه :

کتاب : تفسیر موضوعی قرآن ، جمعی از نویسندگان ، دفتر نشر معارف

کتاب تفسیر موضوعی قرآن کریم جمعی از نویسندگان

دانلود رایگان نسخه ی موبایل تفسیر موضوعی قرآن کریم ( بهجت پور ، اصفهانی ، کلانتری ، نصیری )

متون اسلامی ( تفسیر موضوعی قرآن کریم )

خلاصه نهایی جزوه تفسیر موضوعی قرآن کریم

بخش دوم- فصل هفتم: ازدواج

خلاصه فصل اول تفسیر موضوعی قرآن

سئوالات تفسیر موضوعی قرآن