مرحوم آیت الله سید محمد باقر شیرازی به عنوان عالم نجوم وهیات(2)-اوقات شرعی

بسم الله الرحمن الرحیم

آیت الله سید محمد باقر شیرازی به عنوان عالم نجوم وهیات(2)

اوقات شرعی

اهم مسائلی که ایشان در آن باب تحقیق نموده اند:

- آیا میزان در تحقق زوال وظهر عبور تمام قرص خورشید است از دایره نصف النهار است یا نصف آن؟

به نظر ایشان گذر نصف قرص کافیست ونیازی نیست که کل قرص خورشید از نصف النهار بگذرد و ایشان در کتاب آثار تازه پدید در جداولی با توجه به عرض جغرافیایی مناطق و میل خورشید در روزهای مختلف این مساله را تحقیق ومحاسبه نموده اند

2- آیا میزان در زوال ظهر دقت است یا وضوح وظهور خارجی است مانند مانند سایر اوقات و آیا دایره هندیه و امثال آن حجت است ؟

شناسایی زوال وظهراز انعکاس اشعه خورشید از آیینه با ملاحظه موازین مثلثات انکساری وانعکاس نور سالهاست که مورد تحقیق اینجانب قرار گرفته وتوسط علمای نجف تایید و تحسین شده است اگر پی بردن به وقت زوال آنگونه که بر ما محقق شد به وسیله ابزار مناسب صورت پذیرد دقتی به مراتب بیشتر از سایر وسایل دیگر در آن وجود دارد وبه تحقیق اینجانب دقتی از مرتبه 500 برابر بهتر از دایره هندیه

3- بیان مرحوم شهید ثانی و محقق نایینی مبنی بر آنکه خطای میان دایره هندیه و زیادی سایه به یک ساعت تا نیم ساعت است چگونه است؟

چون بنا به مستفاد از ادله و روایات آن است که در خصوص زوال میزان واقعی است نه ظاهری و حسی پس می تواند دایره هندیه با خطای یک ساعت تا نیم ساعت را پذیرفت ولی اگر بتوان از وسایل به روز تر در این مورد استفاده کرد پس آنها بر دایره هندیه ارجحیت دارد

4- آیا نماز ظهر کا در زمین منوط بر گذر خورشید از روی نصف النهار ناظر استمنحصر به خود زمین است یا نه اگر در زمانی در سیاره ای دیگر مثل مریخ یا ماه وامثال آن بشر زندگی کند همین قاعده در آن وجود دارد؟

این مساله از جمله مسایلی مهمی است که تحقیق پیرامون آن از نظر فقهی بسیار جالب است با آنکه هنوز مصداقی برای آن پیدا نشده است که انشا الله در آینده به آن پرداخته می شود.

5- شناسایی زوال از زیادی سایه و مقدار سایه بحسب موازین سایه ونور و طول وعرض بلد وفصول ازمنه؟

گرچه در اذهان عموم وفقها تجاوز خورشید را به سوی ابروی چپ نسبت به بلاد عراق و مانند آن را علامت ظهر می دانند و گاهی بیان می دارند که جهت قبله و جایگاه خورشید در ظهر در کل ایام سال یکسان است که البته بر اساس مبانی علمی وفنی چنین استدلالاتی غیر منطقی و نادرست است . مثلا در مدینه طیبه در نهایت ارتفاع که خورشید در برج سرطان است تقریبا مقارن ومقابل قبله با خط نصف النهار پس از سه ثانیه انجام می پذیردتا میرسد به اول میزان که به شش دقیقه می رسد و تا آخر قوس که به 13 دقیقه می رسدیا در نجف الاشرف ،کربلای معلی،کاظمین و بغداد در اول سرطان 13 دقیقه تقریبا بعد از ظهر خورشید در سمت قبله قرار می گیردو تا آخر قوس که تا یک ساعت ونیم می رسد ودر مشهد مقدس در برج سرطان یکساعت وده دقیقه بهد از ظهر خورشید در سمت قبله قرار دارد و در برج قوس بعد از چهار ساعت و در قم وتهران در برج سرطان پس از 38 دقیقه و در برج قوس 3 ساعت بعد از زوال خورشید سمت قبله قرار می گیرد ودر شیراز در اول سرطان 39 دقیقه و در آخرقوس 4 ساعت و 20 دقیقه روی سمت قبله قرار می گیرد و بهمین صورت سایر بلاد ایران ودنیا و هرچه زاویه نزدیکتر باشد زمان کمتر و هر چه زاویه وسیع تر باشد و فاصله خورشید از سمت الراس بیشتر باشد زمان هم زیاد تر می گردد و موازین محاسبه فنی و علمی آن در محل خود مبین است.

6- تفاوت بین بلاد در اوقات یکسان نیست بلکه بسیار می شود که بلادی در ظهر باهم یکسان ولی در طلوع وغروب خورشید با هم اختلاف دارند؟

شیراز در جهت خط نصف النهار و ظهر نیم ساعت با مشهد مقدس در تمام ایام سال تقریبا بعد از مشهد مقدس است ودر ایام پاییز وبهار هم تقریبا همان قدر در طلوع وغروب خورشید اختلاف دارد ولی در سایر ازمنه این تفاوت بین طلوع غروبها زیاد می شود بنابر این آنچه سیره و معموله ودر اذهان عامه می باشد وحوزه علیه قم هم نسبت به آن برگه منتشر کرده دلالت بر آن دارد که این تفاوتها را نادیده بگیریم و این گرچه برای زوال درست است ولی برای سایر اوقات شرعیه درست نمی باشد. و نظیر این اشتباه بیانیست که ارباب فن در ستونهای مقدار روز بیان می کنند و در آن کربلا وتبریز ومشهد را یکسان قلمداد می کنند و نوعا به نظر می آید که این دلالت بر اتحاد افق نسبت به ماه یا اوقات نماز میکند و حال آنکه نسبت به هیچکدام نیست و تبریز و مشهد کاملا هم در وقت نماز و هم در افق ماه مختلفند و فقط در افق هلال بنا بر بعضی مبانی گاهی یکسان می گردند و همچنین کربلا و اصفهان در خط نصف النهاری نیم ساعت تقریبا اختلاف دارند و اصفهان قبل از کربلا است و اختلاف در مقدار روز که ناشی از اختلاف عرض است پدید می آید پس محاسبات شرعی حاکی از آن است آنچه دانشگاه ها ومراکز مربوطه به تقویم شرعی صادر می کنند گرچه با موازین علمی وفنی موافق است ولی با موازین شرعی هم خوانی ندارد وقابل توجه نیست و موید این امر تحقیق حضرت آیت الله خونساری می باشد که ایشان فرمودند که من رسیدگی کردمو آنچه را که تقویم نسبت به ظهر تهران بساعت ظهر کوک و غروب کوک معین نموده مطابق نمی آید و رسیدن و تشخیص وقت به ساعت ظهر کوک و با غروب کوک اختلاف پیدا می کند " ونظیر این بیان همانست که در تقویم سال گذشته(1338 شمسی) عربستان سعودی نسبت به اوقات مکه معظمه ومدینه طیبه مشاهده می شود که ما عین آن را می آوریم.

1- در تقویم ام القری تفاوت بین ظهر بین مکه رو مدینه را در ایام سال از یک دقیقه تا سه دقیقه در تغیر نشان می دهد در صورتی که بر اساس موازین نجومی در زوال ظهر شهر های روی یک نصف النهار تفاوتی ندارند.

2- با آنکه زمان بین الطلوعین را ایام سال تفاوتی لحاظ کرده ولی در زمان بین الغروبین تفاوتی را قایل نشده وهمه را یکسان قلمداد کرده است واین هم درست نیست آنچه تقویم ام القری دلالت می نماید بر آن است که شبانه روز را بیست وچهار ساعت قرار داده و غروب را همیشه ایام سال ساعت 12 قرار داده و حال آنکه اولا شبانه روز 24 ساعت حقیقی نیست پس غروب آفتاب هم بساعت غروب کوک بحسب ایام سال مختلف می شود و همیشه 12 تمام نیست نظیر ظهر به ساعت ظهر کوک که همیشه ساعت 12 ظهر نیست پس اکتفا به اوقات شرعی تقویم ام اقری جای تامل دارد ولزوم دقت بیشتر از سوی حجاج که وقت نماز هایشان را مواظبت نمایند

مرحوم آیت الله سید محمد باقر شیرازی به عنوان عالم نجوم وهیات(2)-اوقات شرعی

مطالب مشابه :

برج مجلل خورشید

برج مسکونی قصر سفید

آشنائی با عمارت خورشید (کلات نادری-مشهد)

برج رادکان(رصد خانه)

نقاط دیدنی مشهد= کاخ خورشید کجاست؟؟!!

ارگ مشهد

مجتمع تجاری مسکونی زیست خاور- مرکز خرید مشهد امام رضا (ع)

خط 2 مترو مشهد؛ زندگی در زیر شهر هم جاریست

مرحوم آیت الله سید محمد باقر شیرازی به عنوان عالم نجوم وهیات(2)-اوقات شرعی