تحقیق درباره زندگانی امام مهدی(عج) و نواب خاص آن حضرت

زندگانی امام مهدی(عج) و نواب خاص آن حضرت
مولف: یوسف درودگر

نام: حضرت مهدی(عج) یک نام مخصوص دارند. ایشان همنام پیامبر (م ح م د) می باشند حتماً سوال می کنید چرا حروف این اسم جدا جدا نوشته شد. جواب این سوال این است که اولاً حضرت عبدالعظیم حسنی که قبر شریف او در شهر ری می باشد از امام دهم اما علی النقی(ع) نقل می کند که حضرت فرموند :« جایز نیست نام امام زمان(عج( بده شود تا زمانیکی ظهور بفرمایند» ثانیاً چون در زمان غیبت صغری نباید امام شناخته می شدند بنابراین کسی نام مخصوص آن حضرت را به زبان نمی آورد.

ناشر: یاس بهشت
تیتراژ:5000 هزار جلد
قیمت:1600 تومان
شابک: 6- 15- 9916- 964
نام، لقب و کنیه امام زمان(عج)
نام: حضرت مهدی(عج) یک نام مخصوص دارند. ایشان همنام پیامبر (م ح م د) می باشند حتماً سوال می کنید چرا حروف این اسم جدا جدا نوشته شد. جواب این سوال این است که اولاً حضرت عبدالعظیم حسنی که قبر شریف ا و در شهر ری می باشد از امام دهم اما علی النقی(ع) نقل می کند که حضرت فرموند :« جایز نیست نام امام زمان(عج( بده شود تا زمانیکی ظهور بفرمایند» ثانیاً چون در زمان غیبت صغری نباید امام شناخته می شدند بنابراین کسی نام مخصوص آن حضرت را به زبان نمی آورد.
القاب ایشان: القاب آن حضرت بسیار است که معروفترین آنها عبارتست از :« مهدی، حجت، صاحب
الزمان، صاحب الامر، منتظر، منظر، قائم» لقب را با توجه به معنا قرار می گیرد.
کنیه امام: کنیه در فرهنگ عربی آن است که به اَب (پدر) و اُم(مادر) نسبت داده شود. مثلاً امام علی را ابا الحسن می گفتند چون پدر امام حسن (ع) بودو معمولاً نام فرزند بزرگ را می گفتند بنابراین به امام علی ابوالحسین نمی گویند. و یا به مادر حضرت عباس و برادران دلیرش ام البنین یعنی مادر جوانان، تنها کنیه آن حضرت اباصالح است. لازمه ی آن این نیست که آن حضرت پسری به نام صالح داشته باشند ، اباصالح یعنی کسی که صلاح و خوبی فراوانی دارد تا آن جایی که گویی صالح از او متولد می شود.
ولادت آن حضرت (ع): امام زمان (ع) در شب جمعه پانزدهم ماه شعبان سال 255 هجری در شهر سامرا متولد گردید.
پدر بزرگوار: امام حسن عسگری(ع)، امام یازدهم ما شیعیان می باشد که در سال 232 هجری در روز
جمعه هشتم ماه ربیع الاول در شهر مقدس مدینه به دنیا آمد و در 22 سالگی به امامت رسید . مدت امامت آن امام گرامی را 6 سال گفته اند و در سال 260 هجری در سن 28 سالگی هنگام نماز صبح به شهادت رسید و در کنار قبر پدرس در سامرا مدفون گردید . همن جا که اکنون به نام حرم عسگرین زیارتگاه شیعیان جهان است. در این هنگام حضرت مهدی(عج) 5 ساله بودند.
اما مادر گرامیشان: نرجس در واقع همان ملیکه یا ملیکا دختر یشوعا(پسر قیصر روم) بوده است، بقدری این بانو با فضلیت و دارای معنویت می باشد که «حکیمه خاتون» دختر امام جواد(ع) و خواهر امام هادی(ع) و عمه امام حسن عسگری(ع) وی را سرآمد و رور خاندان خویش و خود را خدمتگزار وی می نامید. نرجس در سامرا در کنار قبر امام حسن عسگری(ع) به خاک سپرده شد در این هنگام حضرت مهدی(عج) شش ساله بوده اند.
سرگذشت نرجس خاتون(ع): بجاست سرگذشت آن بانوی گرامی را از زبان خود او بشنویم که می گوید: « شبی در عالم خواب دیدم که حضرت عیسی(ع) و وصی او شمعدان و تعدادی از حواریون آن حضرت در قصر جدم جمع شده اند و منبری از نور نصب کرده اند، هما ن موقع پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد(ص) با وصی و دامادش حضرت علی ابن ابیطالب(ع) و جمعی از امامان و فرزندان ایشان قصر را به قدوم خود منور ساختند. در آن هنگام حضرت عیسی(ع) به رسم احترام به استقبال پیامبر اسلام (ص) شتافت و دست در گردن مبارک آن جناب درآورده بعد حضرت محمد(ص) خطاب به عیسی (ع) فرمودند: یا روح الله آمده ایم که ملیکا فرزند وصی تو شمعون را برای این فرزند سعادتمند خود خواستگاری کنیم و اشاره کرد به ماه آسمان امامت و خلافت حضرت امام حسن عسگری(ع)، آن وقت حضرت عیسی(ع) به شمعون نگاه کرد و فرمود:شرافت دو جهانی به تو روی آورده است با این وصلت با میمنت و مبارک موافقت کن ، شمعون هم گفت: موافقم. بعد از آن حضرت محمد مصطفی(ص) بالای آن منبر نورانی رفتند و خطبه ای را قرائت فرمودند و مرا برای فرزند گرامی ایشان امام حسن عسگری (ع)تزویج نمودند.
وقتی آن شب از خواب شیرین برخواستم. موضوع را برای پدر و جدم نقل نکردم، اما بعد از آن شب چنان قلبم از محبت امام حسن عسگری(ع) موج می زد، که از خوردن و آشامیدن باز ماندم و کم کم لاغر و زنجور شده بودم. خلاصه: جدم به من گفت:نور دیده ام از چه مشکلی رنج می بردی و در دل چه نهان داری؟ به من بگو تا خواسته ات را برآورده کنم. من نیز ا ز فرصت استافده کردم گفتم: پدرجان از تو یک خواهش دارم و آن اینست مسلمانانی که در حکومت تو اسیر شده اند و در قید و بند زندان تو گرفتار آمده اند، آزاد نمایی امید است حضرت عیسی (ع) و مادرش حضرت مریم(س) مرا شفا دهند. پدرم نیز تقاضای مرا پذیرفت و من نیز به ظاهر اظهار بهبودی کردم و کمی غذا خوردم.
پدر از این واقعه خشنود گردید. شبی دیگر بعد از این ماجرا در خواب دیدم که حضرت فاطمه زهرا(س) با حضرت مریم(س) و حوریان بهشتی به دیدن من آمده اند. حضرت مریم(س) رو به من کرد و با اشاره به حضرت زهرا(س) گفت: این خانم بانوی بانوان جهان و مادر شوهر تو است. من از خوشحالی دامن او را گرفتم و گریه کردم و از اینکه امام حسن عسگری(ع) به دیدن من نمی آید به او شکایت کردم. خانم فرمودند: علیت اینکه فرزندم به دین تو نمی آید اینست که تو در مذهب نصاری هستی اگر می خواهی خدا عیسی (ع) و مریم(س) از تو خشنود باشند و میل داری فرزندم به دیدنت بیاید به یگانگی خداوند و اینکه محمد(ص) پدر من خاتم پیامبران است گواهی بده.
در آن حال بالافاصله و از روی محبت و ارادت بر یگانگی خدا و به محمد(ص) خاتم پیامبران گواهی دادم. آنگاه حضرت زهرا(س) مرا در آغوش گرفت و به این ترتیب حالم خوب شد. سپس فرمود اکنون منتظر فرزندم حسن عسگری(ع) باش که او را نزد تو خواهم فرستاد. وقتی آن شب از خواب برخاستم شوق بسیار زیادی برای دیدن امام حسن عسگری(ع) در دل خود حس می کردم.
شب بعد اما حسن عسگری(ع) را در خواب دیدم و در حالیکه از گذشته شکوه کردم گفتم: ای محبوب من چرا به دیدن من نیم آمدی؟ امام (ع) در جواب فرمودند: علیت اینکه به دین تو نمی آمدم مذهب سابق دین تو بود. اکنون که اسلام آورده ای هر شب به دینت خواهم آمد. از آن شب تا کنون شبی نیست که وجود نازنینش را در خواب نبینم .
بالاخره شبی دیگر در عالم خواب امام(ع) را زیارت کردم امام (ع) به من فرمودند: فلان روز جدت قیصر، لشگری برای جنگ با مسلمانان خواهد فرستاد، تو به طور ناشناس در لباس خدمتکاران همراه عده ای از کنیزان از فلان راه بیا. دستور امام(ع) را مو به مو اجرا کردم و در همان روز به اسارت سربازان اسلام درآمدم و مرا نزد امام هادی(ع) پدر امام حسن عسگری(ع) بردند.
امام هادی(ع) از من پرسید: عزت اسلام و شرف خاندان پیامبر را چگونه دیدی؟ جواب دادم: درباره ی چیزی که شما زا من داناتر می باشید چه عرض کنم. امام (ع) فرمودند: می خواهم ده هزار دینار یا مژده ی خوشحال کننده ای به تو بدهم ، تو کدام یک را انتخاب می کنی؟ امام فرمودند: تو را مژده به فرزندی می دهم که پادشاه مشرق و مغرب می شود و زمین را از عدل و داد پر می کند.
عرض کردم: این فرزند از چه شوهری خواهد بود؟ فرمود: از همان کس که پیامبر اسلام در فلان شب و فلان ماه تو را برای او یعنی پسرم حسن خواستگاری کرد. گفتم: فرزند دلپذیر شما؟ فرمود: او را می شناسی؟ عرض کردم: نیست که او به دیدن من نیامده باشد . این بود آشنایی من با خاندان پیامبر گرامی اسلام(ص) ، آربی به درستی دست تقدیر الهی نرجس را از روم به عراق آورد و مادر امامی قرار داد که دنیای اسلام به وجود او افتخار می کند.

نحوه تولید حضرت مهدی (عج)
حکیمه خاتون، در خصوص تولید حضرت مهدی(عج) جنین می گوید:« امام حسن عسگری(ع) به سراغ من فرستاند و فرمودند عمه جان! امروز افطار خود را در خانه ی ما انجام بده زیرا امشب شب نیمه شعبان است و خداوند به زودی در همین شب حجت خویش را برای خلق روی زمین به وجود می آورد» گفتم:« مادر او کیست» فرمودند:«نرجس» گفتم: «فدایت، من اثر بارداری در او نمی بینیم!» فرمود:                  « مطلب همان است که گفتم ، امشب مهدی موعود(عج) به دنیا می آید» آنگاه نزد نرجس رفته، پس از سلام و احوالپرسی به وی گفتم:«تو سرور من و سالار خانواده ام هستی! امشب خداوند به تو فرزندی عطا خواهد کرد که سید دنیا و آخرت خواهد بود» خلاصه مهدی از نرجس به دنیا آمد. مولودی که سر به سجده گذاشته بود و پروردگارش را حمد می گفت و نرجس به آن کودک لبخند می زد.
شمایل و سیرت امام مهدی(عج):
شمایل و ویژگی آن حضرت با دقت تمام از زبان پیامبر(ص) و ائمه اطهار(ع) بیان شده است. شاید به این علت بوده که جلو هر کسی را که قصد داشته ادعای مهدویت بکند بگیرند.
خلاصه از خصوصیات حضرت مهدی(عج) که از مجموع روایات برداشت شده است عبارتست از:
•    از نظر سن پیر و در قیافه و چهره جوان است به طوری که هر کس او را نگاه می کند مردی چهل ساله یا کمتر می داند.
•    رنگش سفید و به سرخی مایل است.
•    خالی در گونه ی راستش می باشد که کوچک و مشکی می باشد.
•    صورتش نورانی و خوش چهره و زیباست.
•    دندانهایش به سفیدی برف است.
•    طاووس اهل بهشت است.
•    رنگ چشمانش سیاه است.
•    بوی او از مشک خوشتر است.
•    ابروهایش باریک و به هم پیوسته است.
•    پیشانی او بلند است.
•    بدنی نیرومند دارد.
•    قدش نه بلند و نه کوتاه است بلکه قامتی متوسط دارد.
•     از اولاد پیامبر و فاطمه و نسبش به امام حسین(ع) می رسد.
•    او از بنی هاشم بوده و ستاره درخشانی در میان اهل بیت.
•    دانشمندترین، با تقواترین، پرتحمل ترین، شجاعترین و بخشنده ترین مردم است.
•    مال بسیار به مردم می بخشد و در تقسیم اموال عدالت را رعایت می فرماید.
•    از پدر و مادر بر مردم مهربان تر است.
•    چشمش می خوابد ولی دلش نمی خوابد.
•    شیطان در خواب و بیداری به او راه ندارد.
•    بر قبایل مشرکین پیروز می شود.
•    از ستمکاران انتقام می گیرد.
•    خونخواه خون به ناحق ریخته ی اولیاء خدا از جمله امام حسین(ع) و مادرش حضرت فاطمه(س) است.
•    او وارث هر علمی و مسلطی به هر دانشی است.
•    تمام امور در اختیار اوست و برای هر شهری و هر جایی که صلاح بداند فرمانده ای از طرف خود تعیین می کند.
•    او خاتم امامان و حجت باقی است و دیگر بعد از او حجتی نخواهد آمد.
•    او یاری گر دین و قرآن است.
آیا وحی به ایشان می رسد؟
از امام محمد باقر(ع) سوال شد آیا به مهدی (عج) وحی می شود؟ فرمودند : همچنان که به مریم دختر عمران و به مادر موسی وحی شد، چگونه می شود که به ایشان از جانب خدا وحی برسد و به قائم (عج) نرسد.
یاران امام زمان (عج)
امام علی (ع) یاران امام (ع) همگی جوان هستند و پیر در میان آنها وجود ندارد، مگر فقط به مقدرا سرمه ای در چشم و نمک در غذا و کمترین چیز در میان غذا نمک است.
تعداد یاران امام (عج)
رسول گرامی اسلام (ص) می فرمایند یاران مهدی موعود سیصد و سیزده نفر مرد هستند که به تعداد اصحاب بدرند. امام محمد تقی(ع) امام نهم شیعیان می فرمایند: سیصد و سیزده نفر مرد از جاهای دور روی زمین به نزد او جمع می شوند . آن وقت به اذن خدا خروج می کنند و از دشمنان خدا آن قدر به قتل می رسانند که خدا راضی شود.
گنج های طالقان:
امام صادق(ع) می فرمایند: گنجینه ای در طالقان هست که نه طلا و نه نقره است بلکه مردانی هستند که دلهایشان مانند پاره های آهن در میان ایشان مردمانی هستند که شبها نمی خوابند از اول شب تا آخر آن به نماز می ایستند. ایشان پارسیان شب و شیران روزند. خلایق را به شهادت کلمه طیبه دعوت میکنند و خود آرزوی شهادت در راه خدا را دارند.
زنان یاری کننده ی آن حضرت (ع):
در آن هنگام که جهان مادی برای زن هیچ ارزش و حق و حقوقی قائل نیست مسلمانان با ارج نهادن برای برگ زرین آفرینش و به خدمات ارزشمند او سعی به آن دارند تا زن را به جایگاه اصلیش که همان برابری حقوق او با مردان است بر می گردانند . امام صادق(ع) در خصوص حضور زنان در عصر ظهور حضرت مهدی(عج) چنین می فرمایند: همراه با مهدی موعود(عج) سیزده نفر زن هستند آنها مجروحان را مداوا و از بیماران نگهداری و پرستاری می کنند. همچنان که در زمان پیامبر(ص) چنین بودند»
یاران مهدی اهل کجا هستند:
صاحب کتاب منتخب التواریخ ذیل نام قبیله و شهدای اصحاب حضرت مهدی(عج) را ذکر است از این روایت اینگونه استفاده می شود . بسیاری از یاران و سربازان آن حضرت (عج) ایرانی هستند 24 نفر از طالقان، 18 نفر از قم، 12 نفر از جرجان، 8 نفر از نیشابور، 7 نفر از ری، 5 نفر از طوس، 4 نفر از همدان، 2 نفر از سبزوار، و تعداید نیز از شهرهای اصفهان، کرمان، قزوین و اطراف قم از یاران آن حضرت هستند.
امام محمد باقر(ع) فرمودند: اصحاب قائم(عج) سیصد وس یزده نفرند که از عجم هستند . رسول اکرم(ص) فرمودند: و وزارای مهدی (عج) از عجم ها هستند و هیچ فرد عربی در بین آنان نیست وزرای آن حضرت گرچه عجمند ولی عربی تکلم می کنند و بهترین و مخلصین وزرا هستند.
شهر قم:
امام علی(ع) فرمودند: در آن هنگام شهر قم است که سالمترین شهرهاست آن شهر را زهرا نیز می گویند و آن شهری که از آن یاران کسی که بهترین مردم است بیرون می آیند. امام حسن عسگری(ع) می فرماید: پیامبر اکرم0ص) در شب معراج از جبرئیل درباره ی شهر قم سوال کرد. جبرئیل گفت: اینجا شهری بنا خواهد شد و بندگان مؤمن خدا در آنجا جمع می شوند و امیدوار به محمد(ص) و شفاعت او در قیامت برایشان هم و غم و مکاره وارد شوند سوال شد پس چه وقت انتظار فرج خواهند داشت. فرمود: هرگاه آب بر روی زمین ظاهر شود امام صادق(ع) قم را قم گفتند چون اهل قم یا قائم آل محمد(ص) قیام می کند و به یاری پشتیبانی آن حضرت می روند . شهر قم شهر ما و شهر شیعیان ماست . شهری است پاکیزه و مقدس و مطهر که ولایت و دوستی ما و اهل بیت ما را قبول کرده است. هیچ جباری ظالمی به آنجا قصد بد نخواهد کرد. اهل قم انصار و یاران قائم ما و رعایت کنندگان حقوق ما هستند. آنگاه سر مبارک خود را به سوی آسمان کرد و فرمود: خداوندا! اهل قم را از هر فتنه و بلاء نگهداری و آنها را از هلاکت نجات ده.
ساخت مسجد جمکران به سفارش امام زمان(عج):
در حدود پنج کیلومتری جنوب شرقی شهر قم مسجدی به نام حضرت صاحب الامر(عج) مشهور است و آن را شیخ حسن مثله جمکرانی به امر حضرت حجت – اواحنا فداه- بنا نموده. این مسجد به سفارش امام زمان (عج) ساخته شده و از آن زمان محل عبادت و راز و نیاز مشتاقان آن حضرت بوده و بارها وجود مقدس امام زمان (عج) مشاهده شده است.
در روایت آمده است که حضرت (عج) می فرماید: هرکس دو رکعت با اعمال آن در مسجد جمکران، بجا آورد مثل آن است که در خانه کعبه خوانده است. و طریقه خواندن نماز زمان (عج) ذیل وظیفه 75 از وظایف منتظران آمده است.
نعمت فراوان در عصر امام زمان(عج)
رسول اکرم (ص) می فرمایند امت من در زمان مهدی(عج) از نعمت های فراوانی که پیش از آن مثل آن را ندیده اند بهره مند می شوند. آسمان برایشان می بارد و زمین نباتات خود را می رویاند ، چشمه ها جاری می گردند و محصولات دو برابر خواهد بود در آن وقت مرغان در آشیانه ها و ماهیان در دریاها بچه می آورند و از این نعمت ها همه امت (چه بدکار و چه نیکوکار) استفاده می کند.
امام حسین(ع) در سخنی شبیه به سخن پیامبر اکرم(ص) چنین می فرمایند:«برکت از آسمان به زمین
فرو می بارد بطوریکه به اراده خداوند درختان همیشه میوه خواهند داشت و میوه زمستان در تابستان و میوه تابستان در زمستان خورده می شود.
انواع غیبت: غیبت صغری «کوتاه» و کبری«طولانی»
در حدیثی از امام صادق(ع) آمده است:«لّلقائِمِ غَیبتانِ اِحداهُما طویله و الاُخری قَصیرهُ» : یعنی : قائم دو غیبت دارد یکی طولانی و دیگری کوتاه ، امام صادق(ع) در ادامه این حدیث می فرمایند:« در غیبت کوتاه جایگاه آن حضرت را شیعیان خاص او می دانند و در غیبت دوم که طولانی است از جایگاه او کسی خبر ندارد و به جز خواص از یاران دینی او»
و همچنین در حدیث دیگری از امام صادق(ع) چنین آمده است:«یکی از غیبتها آنقدر طولانی می شود که بعضی می گویند او مرده است».
غیبت صغری
امام مهدی(عج) هنگام وفات پدرش امام حسن عسگری(ع) یعنی سال 260 هجری قمری 5 ساله بود که از دیده ها پنهان شد و این غیبت تا سال 329 هجری قمری ادامه پیدا کرد که به آن غیبت صغری می گویند. در این زمان اکثر مردم از ملاقات امامشان محروم بودند و عده معدودی که نایب او نامیده می شوند با او در تماس بودند و مشکلات مردم را از طریق امام حل می کردند. تقاضای کتبی مردم توسط خود امام پاسخ داده می شد که اصطلاحاً به آن توقیع می گویند. طبق تاریخ یکه نقل شد غیبت صغری 69 سال به طول انجامید و نایبان خاص امام در این زمان چهار نفر بودند که آنها را نواب اربعه می گفتند و به عنوان رابط امام با مردم انجام وظیفه می کردند.
عثمان بن سعید عمری: وی اولین نایب خاص امام زمان بوده است در روایت است که او در سن یازده سالگی در خدمت امام هادی(ع) بوده و از افراد مورد اطمینان و امین بوده است بعد از شهادت امام هادی(ع) و انتقال امامت به امام حسن عسگری(ع) عثمان بن سعید هم در جرگه اصحاب وفادار آن حضرت در می آید. بعد از شهادت امام حسن عسگری(ع) و آغاز امامت حضرت مهدی(عج) و شروع دوران غیبت صغری این افتخار را پیدا کرد که به عنوان اولین نایب امام (عج) برگزیده شد مدت نیابت عثمان بن سعید به طور دقیق مشخص نمی باشد ولی آنچه مسلم است همانطور که ذکر گردید حیات سه امام عزیز شیعیان را درک کرده است.
نواب اربعه و مشخصات آنان: همانطور که گفتیم نواب اربعه امام زمان (عج) چهار نفر بودند که به اختصار هر یک را معرفی می کنیم:
محمد بن عثمان: او دومین نایب خاص امام زمان (عج) بوده است محمد به عثمان بن سعید «نایب اول» می باشد بعد از وفات عثمان بن سعید نامه ای از طرف امام زمان به محمد بن عثمان رسید که مضمون آن چنین است:«بدرستیکه ما از خداییم و بازگشت ما به سوی اوست. پدر تو سعادتمند زندگی کرد و در حالیکه پسندیده بود وفات یافت . خداوند او را رحمت کند و با اولیائ و سادات علیهم السلام محشور گرداند. پدر تو کسی بود که همیشه در امر ائمه اطهار و امور دین و آنچه که مورد تقرب او بسوی خدای بزرگ بود تلاش می کرد. اکنون تو و ما مصیبت زده ایم. خداوند اجر تو را زیاد کرده و صبر نیکو در مصیبت او به عطا نماید از کمال سعادت پدر این بود که مثل تو فرزندی را خداوند به او عطا فرمود تا قائم مقام او باشی و برای او طلب آمرزش کنی. از خداوند می خواهم که تو را یاری فرماید و توفیق به تو عطا نموده و تو را حافظ و نگهبان باشد و در نامه ی دیگری که از طرف امام زمان انشاء شده است آمده است خداوند پسر«عثمان بن سعید» را حفظ کند او در زمان پدرش نیز مورد اعتماد ما بود پسرش نزد ما مانند خود اوست و در جای وی نشسته است آنچه از ما بگوید گفته ماست و به فرمان ما عمل می کند» . به این ترتیب محمد بن عثمان به عنوان دومین نایب خاص امام زمان(عج) انتخاب گردید و از سال 266 تا سال 305 هجری قمری تقریباً مدت 40 سال نیابتش به طول کشید.
حسین بن روح نوبختی: وقتی محمد بن عثمان عروج خود به ملکوت را احساس کرد با اجازه و اشاره امام زمان (عج) حسین بن روح نوبختی را پس از خود به عنوان سومین نایب خاص حضرت مهدی(عج) معرفی کرد. ام کلثوم دختر محمد بن عثمان نقل می کند:« حسین بن روح نوبختی چند سال قبل از فوت پدرش وکیل او بوده است و در امور او نظارت داشت و اسرار دین را از محمد بن عثمان به شیعه می رساند و از افراد مورداطیمنان به شمار می رفته است.

تحقیقات و مطالب دیگر در رابطه با مدیریت جهانی

تحقیق درباره زندگانی امام مهدی(عج) و نواب خاص آن حضرت

مطالب مشابه :

تحقیق درباره زندگانی امام مهدی(عج) و نواب خاص آن حضرت

مقاله ای درباره ی امام حسین(ع)

درباره ی امام زمان(عج)

مطالبی درباره ی امام زمان عج

عنوان تحقیق: وظایف ما درزمان غیبت امام زمان(عج)

2-مقاله درباره ی امام حسین(ع)