برق ساختمان

مقدمه:

در صنعت برق سه رکن اساسی وجود دارد که عبارتند از : تولید ، انتقال ،توزیع که در مصارف مسکونی برای

بهره مندی از توزیع برق در یک منطقه نیازمند به پارامترهای مختلف هستیم برای مثال استفاده از فاز و نولی که

به یک واحد مسکونی واگذار شده است باید به گونه ای از آن در واحد مسکونی استفاده نمود که اتلاف انرژی به

حداقل برسد برای بوجود آمدن این امر نیاز به طراحی و اجرا تاسیسات مناسب نیازمند هستیم.

در ایران تاسیسات سیم کشی ساختمان به خصوص در خانه های ویلایی و همچنین در ساختمانهای کوچک به

صورت سنتی اجرا می شود حتی در ساختمانهای بزرگ نیز تغییر زیادی حاصل نشده است این علت را می توان

به سلیقه طراح یا صاحب ملک نسبت داد که همچنان از نقشه های قدیمی در ساختمانها استفاده می کنند که تکراری

می باشند.

برای مثال در کشورهای صنعتی که قانون تاسیسات ساختمانی به خوبی اجرا می شود و نظارت شدید است ، هیچ

یک از صاحبان ملک نمی توانند به یک مغازه مراجعه کرده و از یک نفر بخواهند که سیم کشی ساختمانشان را

اجرا کند.

زیرا در این صورت شرکت های بیمه موجود در این کشورها ساختمان را بیمه نخواهند کرد به همین دلیل

تاسیسات ساختمان و به خصوص سیم کشی ساختمان در این کشورها توسط شرکت های متخصص و طبق قوانین

خاص اجرا می شود به همین دلیل نوع سیم کشی ساختمان در این کشورها با کشور ما متفاوت است زیرا این

شرکت ها باید تاسیسات ساختمان را برای یک مدت طولانی ضمانت کنند .

البته در برخی ساختمانها ی کشور مااز سیم کشی مدرن استفاده می کنند به عنوان مثال ساختمانهای بزرگ

(بالای 5طبقه) به صورت روکار سیم کشی می شوند و برای اینکه زیبایی داخلی ساختمان حفظ شود از سقفهای

کاذب و کانال های عبور سیم که در داخل دیوارهستند استفاده می شود.

هرچند ساخت این ساختمانها به تازه گی در ایران شروع شده است و بیشتر ساختمانهای بزرگ را شامل می شود.

اما باز هم ساختمانهای زیادی وجود دارند که برای سیم کشی آنها از دفن کردن سیم در کف، دیوار و سقف استفاده

می شود .البته بیشتر این اشکالها به اجرا محدود می شوند زیرا از نظر امکانات و تجهیزات برقی پیشرفت ، بیشتر

بوده است هر چند بیشتر این وسایل و تجهیزات الکتریکی برای استفاده در ساختمانها محدود شده اند و وارداتی

هستند.

یکی دیگر از مشکلات سیم کشی ساختمان در کشور می توان بحث حفاظتی را بیان کرد. سیستم های حفاظتی

بسیار پیشرفت کرده اند و امروزه دیگر به چاه ارت محدود نمی شوند. اما در برخی ساختمانهای کشور سیستم های

حفاظتی جایی ندارد و بر این عقیده هستند که این سیستم ها مربوط به ساختمانهای خیلی بزرگ می باشد.

و برای حفاظت ساختمانهای کوچکتر از یک تکه سیم که به زمین متصل شده است اکتفا می کنند.

***با توجه به این مقدمه گزارش کارآموزی را شروع می کنم هرچند که بیشتر آن به سیم کشی سنتی اشاره دارد.

سیم کشی یک ساختمان 4طبقه( 8 واحد):

برای اجرای سیم کشی در هر ساختمانی باید ابتدا منبع اصلی را وارد واحد های مسکونی کنیم در یک ساختمان

می توان به اندازه تمام واحد ها کنتور گذاشت اما با صرفه تر و رایج تر این است که به ازای هر طبقه یک کنتور

قرار دهیم پس از نصب کنتور ها و گرفتن فاز و نول از شبکه ، فاز و نول خروجی هر کنتور را به یک طبقه

مورد نظر انتقال می دهیم . مثلا از کنتور طبقه اول فاز و نول گرفته وبه جعبه تقسیم موجود در آن طبقه که دارای

فیوز مربوط به هر واحد می باشد ومعمولا در راهرو نصب می شود انتقال می دهیم .

سپس به اندازه تعداد واحد ها انشعاب می گیریم و هر انشعاب را وارد جعبه فیوز آن واحد می کنیم که معمولا

داخل واحد ونزدیک در ورودی می باشد . سپس با توجه به تعداد اتاقها ، آشپزخانه، سرویس بهداشتی و اتاق نشیمن

فیوز های مورد نیاز را انتخاب می کنیم ،همچنین فیوزی برای پریز ها در نظر می گیریم البته برای پریز های

آشپزخانه که دارای لوازم برقی پر مصرف هستند فیوز های با جریان بالاتر استفاده می شود. برای کولر نیز از

یک فیوز جدا گانه استفاده می شود که معمولا 20A می باشد. بدین صورت این کار را می توانیم برای واحد های

دیگر نیز تکرار کنیم.

برای اجرای این موارد ما نیاز به نقشه کلی داریم که طبق آن باید شیار های لازم برای عبور سیم را مشخص کنیم

سپس آن قسمت ها را کنده کاری کنیم البته این امر هم می تواند به صورت دستی توسط خودمان یا یک کارگر ساده

وهم با دستگاه فرز انجام شود سپس نوبت به لوله گذاری می رسد در این بخش معمولا در جاهایی که صاف باشد و

نیاز به استحکام مکانیکی است از لوله های PVC استفاده می شود و در صورتی که استحکهم مطرح نباشد و نیاز

به انعطاف است از لوله های خرطومی استفاده می کنیم . البته امروزه از لوله های PVC بیشتر استفاده می شود

حتی در نقاطی که نیاز به انعطاف داشته باشیم با گرم کردن و حالت دادن شکل مناسب را به لوله می دهیم.

پس از لوله گذاری نوبت به سیم کشی داخل این لوله ها می رسد در این قسمت از یک وسیله فنری شکل که طویل

نیز می باشد استفاده می کنیم . نوک این فنر یک سَرَک دارد که سیم را به آن وصل می کنیم و به داخل لوله انتقال

می دهیم پس از اینکه لوله گذاری و سیم کشی را انجام دادیم باید منتظر بمانیم تا نمای داخلی و خارجی ساختمان

تکمیل شود پس از آن نوبت به وصل کردن: پریزها، سرپیچ ها، قاب های مهتابی،لامپ ها، مهتابی ها و... را نیز

وصل می کنیم سپس نوبت به آیفون تصویری است .نصب آیفون تصویری بر خلاف سیستم آن که به نظر می رسد

بسیار سخت است اما از آیفون معمولی راحت تر نصب می شود که شمای آن در آخر گزارش کار آورده ام.

در سیم کشی ساختمان های چند طبقه معمولا از یک کنتور مشترک به عنوان برق مصرفی در روشنایی بیرون

ساختمان، حیاط، انباری و... استفاده می شود

***در این ساختمان تمام سیم کشی ها به صورت تو کار انجام شده است.

در این ساختمان نیز سی کشی تلفن و آنتن صورت گرفته است به این صورت که هر واحد دارای خط جداگانه ای

می باشد که با توجه به تقسیم بندی شرکت مخابرت با استفاده از سیم های خشک آلومینیومی ،هر خط را به یک

واحد انتقال می دهیم و سپس با استفاده از سیم های تلفن و عبور دادن از لوله های خرطومی به مکان هایی که

پریز تلفن تعبیه شده انتقال می دهیم.

***در مورد آنتن از آنتن مرکزی استفاده می کنیم.

آنتن مرکزی:

برای دریافت امواج تلویزیونی، در پشت بام ساختمان ها یک آنتن مخصوص نصب می شود و امواج تلویزیونی

پس از دریافت از طریق کابل مخصوص به پریز آنتن تلویزیون و سپس از طریق کابل رابط به تلویزیون می رسد.

در زیر بعضی از تجهیزات مورد استفاده در سیستم آنتن مرکزی توضیح داده شده است.

کابل آنتن تلویزیون(کابل کواکسیال):

این کابل برای انتقال امواج تلویزیونی (امواج با فرکانس های بالا) مورد استفاده قرار می گیرد. کابل دارای یک

هادی از جنس مس(مغزی کابل) بوده و عایق آن پلی اتیلن است. در روی این هادی عایق دار، سیم مسی ساده یا

قلع اندود به صورت بافته شده قرار دارد که به آن شیلد(محافظ) می گویند. روی سیم محافظ نیز با یک غلاف پی

وی سی(PVC) پوشانده شده است.

پریز آنتن تلویزیون:

این پریز وسیله ای است که به عنوان رابط برای اتصال کابل کواکسیال به محل آنتن تلویزیون به کار می رود.

پریز آنتن تلویزیون به دو صورت پریز میانی و پریز انتهایی است . پریز میانی دارای یک انشعاب جهت اتصال

کابل کواکسیال به پریز انتهایی می باشد. در واحدهای مسکونی که به بیش از یک پریز نیاز باشد ، بهتر است از

پریزهای میانی استفاده شود و تنها آخرین پریز از نوع پریز انتهایی انتخاب گردد.

مچینگ(تطبیق امپدانس):

مچینگ وسیله ای است که برای تطبیق امپدانس آنتن و کابل های ارتباطی بین آنتن و تلویزیون مورد استفاده قرار

می گیرد

آنتن تلویزیون:

آنتن وسیله ای است که امواج تلویزیونی را دریافت می کند و از طریق پوستر و کابل کواکسیال به تلویزیون

می رساند.آنتن تلویزیون از یک سری شاخه های فلزی(معمولا از جنس آلومینیوم) و یا به صورت یک دستگاه

قابل کنترل ساخته شده است.آنتن تلویزیون می تواند بر حسب نوع آن امواج VHF و UHF را دریافت کند.

آمپلی فایر:

آمپلی فایر وسیله ای است که برای تقویت امواج تلویزیونی مورد استفاده قرار می گیرد . در مجموعه های

مسکونی ای که طول کابل کواکسیال مورد استفاده یا تعداد مقسم ها و پریز ها زیاد باشد ، هر یک از

آنها(کابل،مقسم،پریزو...) دارای هفت می باشد. لذا شدت امواج تلویزیونی کاهش می یابد. در این مواقع برای

جبران این کاهش و تقویت امواج، از آمپلی فایر (تقویت کننده) استفاده می شود. آمپلی فایرها دارای مدل های

مختلف و ورودی و خروجی متفاوت می باشند که بر حسب نیاز انتخاب می شوند.

***برای نصب و راه اندازی آنتن تلویزیون در ساختمان های چند طبقه ابتدا کابل آنتن را به آمپلی فایر و سپس به مقسم ها انتقال می دهیم و به واحدهای مختلف می فرستیم.

سیم کشی ساختمان ویلایی:

سیم کشی ساختمان ویلایی تفاوت هایی با سیم کشی ساختمان های چند طبقه دارد یکی از این تفاوت ها این است که

در ساختمان ویلایی معمولا سیم ها پس از جعبه فیوز ابتدا به سقف رفته و سپس به مکان های مشخص شده هدایت

می شوند همچنین در خانه های ویلایی به جای لوله های PVC از لوله های خرطومی استفاده می کنند. زیرا سیم

ها در سقف قرار دارند بر خلاف ساختمان های چند طبقه که در کف دارند به همین دلیل فشارهای مکانیکی کمتری

را تحمل می کنند. در این ساختمان نیز مانند ساختمان های چند طبقه با توجه به نقشه (حتما مکتوب نیست) ابتدا

مکان هایی را که باید به آنجا برق رسانی شود را مشخص می کنیم و پس از کنده کاری محل عبور سیم، لوله

گذاری را انجام می دهیم که بر خلاف ساختمان های چند طبقه باید لوله ها را از سقف به پایین در داخل شیارها

قرار می دهیم پس از این کار سیم را از داخل لوله عبور داده و منتظر می شویم تا نمای کلی ساختمان تکمیل شود

سپس اقدام به نصب: پریزها، سرپیچ ها، قاب های مهتابی،کلیدها، لامپ ها و... می کنیم. در این ساختمان نیز

سیم کشی تلفن و آیفن را انجام دادیم.

***به طور کلی سیم کشی ساختمان های یک طبقه مانند چند طبقه است ولی تفاوت هایی نیز با هم دارند که بیان

شد.

اصول فنی و ایمنی که باید در سیم کشی مورد توجه قرار گیرد

الف. فواصل استاندارد کلید و پریز و تقسیم از کف و سقف ساختمان:

محل نصب کلید ها معمولا نزدیک در ورودی است تا هنگام باز کردن در، کلیدها چراغ ها در دسترس باشند.

ارتفاع محل نصب کلیدها از کف اتاق بین 110 تا 125 سانتی متر است و پریزها را در ارتفاع30 سانتی متر از

کف نصب می کنند در این صورت باید روی پریزها درپوش نصب کرد تا کودکان دچار برق گرفتگی نشوند

همچنین پریزهای تلفن، آنتن و تلویزیون را به پریز برق وصل نکنند. محل نصب تقسیم ها معمولا در فاصله

30 سانتی متری از سقف است.

ب. مسیرهای مجزا برای روشنایی و پریزها:

اگر پریزها و چراغ ها روی یک مسیر برق داشته باشند.،در صورت اتصالی در هر مصرف کننده متصل به پریز

فیوز انشعاب قطع و تمام مسیر بدون برق می شود. اگر این اتفاق در شب رخ دهد ، کل ساختمان در تاریکی فرو

می رود . به علاوه ، استفاده همه مصرف کننده ها از یک مسیر باعث انتخاب فیوز با جریان نامی بالا می شود

اگر در این حالت اتصال بدنه ناقصی (مقاومت محل اتصال زیاد باشد) پیش می آید، حتی اگر سیم اتصال زمین یا

نول نیز به بدنه وسیله متصل باشد، احتمالا جریان اتصالی کم تر از جریان فیوز بوده و فیوز مسیر برق را قطع

نمی کند. همین امر موجب می شود که خطر برق گرفتگی افزایش یابد . با توجه به دلایل ذکر شده باید برای

پریزها و روشنایی ها از مسیرهای برق مجزا استفاده شود. همچنین اگر همه روشنایی ها روی یک مسیر باشند،

بروز اتصالی در هر مصرف کننده (مثلا اتصال فاز و نول داخل سر پیچ چراغ) سبب قطع فیوز مربوط به مسیر

روشنایی شده تمام چراغ ها خاموش می شوند.

برآورد قیمت تجهیزات مورد نیاز:

برای محاسبه قیمت تجهیزات ابتدا باید مقدار تجهیزات مورد نیاز را تعیین کرد . در این قسمت روش تعیین مقدار

مواد و لوازم مورد نیاز را بررسی می کنیم. با توجه به نقشه سیم کشی ، تعداد کلیدهای تک پل، دوپل،تبدیل و... و

پریزها ، لامپ های رشته ای ، لامپ های فلورسنت (تکی،دوتایی و... به تفکیک)، زنگ اخبار، آیفن و دیگر

لوازم را شمرده یادداشت می کنیم، سپس به وسیله خط کش طول لوله های مصرفی را اندازه گرفته(با توجه به

تعداد لوله های کنار همدیگر و نیز با تفکیک قطر یا شماره آنها) با توجه به مقیاس نقشه، اندازه واقعی آنها را

حساب می کنیم.

برای تعیین مقدار اتصالات باید تعداد زانوها، سه راه ها،بوشن ها و دیگر اتصالات آنها را شمرده(اگر لوله کاری

از نوع فولادی یا پولیکا باشد) و به تفکیک یادداشت کنیم. برای تعیین مقدار سیم مورد نیاز ، با توجه به نقشه و

استفاده از خط کش و تعداد سیم های هم قطر در هر مسیر ،به تفکیک سیم های با سطح مقطع های مساوی را

محاسبه کرده با توجه به مقیاس مقدار واقعی را به دست می آوریم و یادداشت می کنیم. تابلو مورد نیاز را با توجه

به تعداد فیوزهای مورد نیاز و جنس آن یادداشت می کنیم. در عمل مقداری از این مواد و وسایل مورد نیاز شکسته

یا به نحوی افت می شود، از این رو باید برای موادی نظیر سیم ها ، لوله ها، لامپ ها، سرپیچ هاو... ضریبی را

در نظر می گیریم تا جبران افت ها شود. با توجه به اینکه موتد مصرفی شامل لوله ها به صورت شاخه های 5

متری فولادی یا 6 متری پولیکا و خرطومی در بسته های 45 متری و سیم در بسته های 100 متری در بازار

موجود هستند و قیمت هر شاخه لوله یا هر بسته سیم داده می شود، لازم است متراژ به دست آمده را به متراژ هر

شاخه یا بسته تقسیم کرد تا تعداد لوله ها و بسته های سیم یا بسته های لوله خرطومی مشخص شود. پس از تعیین

لیست مورد نیاز و قیمت هر واحد ، می توان قیمت کل مواد مورد نیاز را برآورد کرد. برای انجام کار سیم کشی ،

قیمت هر شعله و هر انشعاب سیم کشی و نصب تابلو فیوز و لوسترها را مشخص کرده در تعداد آنها ضرب

می کنیم تا میزان دستمزد سیم کشی و اجرای پروژه محاسبه شود. هر شعله شامل نصب قوطی کلید ، کلید(تک پل،

تبدیل و پریز هر کلیدی که یک تکمه داشته باشد)، سیم کشی ، نصب لامپ، آزمایش و روشن کردن آن لامپ است.

مدار دوپل ، دو شعله محسوب می شود . قیمت کل کار از جمع قیمت مواد مصرفی و دستمزد و نظارت بر کار

محاسبه می شود.

اندازه اسمی لوله های PVCوگنجایش

سطح مقطع سیم 1.6 18 19.9 25.5

به میلی متر مربع میلی متر میلی متر میلی متر میلی متر

1 7 12 20 34

1.5 6 11 18 30

2.5 5 8 14 23

4 3 5 9 15

6 2 4 7 12

10 - 2 4 7

16 - 2 3 5

25 - - 2 3

35 - - - 2

50 - - - 2

مشخصات سیم ها و جریان فیوز محافظ

سطح مقطع بر حسب جریان نامی فیوز بر حسب

میلی متر مربع آمپر

0.75 -

1 10

1.5 16

2.5 20

4 25

6 35

10 50

16 63

25 80

برق ساختمان

مطالب مشابه :

استانداردهای برق ساختمان

آموزش برقکاری ساختمان

اموزش برق ساختمان

برق ساختمان

آموزش نظارت بر تاسیسات ساختمان

مراحل برق کشی ساختمان ها

برق ساختمان

برق گرفتگی

برگزاری دورههای آموزشی برق صنعتی-کارورplc -برق ساختمان

مجموعه نقشه های برق ساختمان