گاید لاین شناسایی صحیح بیماران

گاید لاین شناسایی صحیح بیماران در بخش بستري و سرپایی ، انتقال خون ،
، درمان دارویی ،اعمال جراحیو اقدامات آزمایشگاهی منظور کاهش
وقوع اتفاقات ناخواسته بهداشتی درمانی

آن در ارتباط با باندهاي شناسایی و کاربرد آن بوده است . خوشبختانه نتایج گزارش منجر به انجام تحلیل ریشه اي وقایع برروي بیش از 100 مورد اشتباه واقع شده درفر آیند شناسایی صحیح بیماران ، مؤید اثربخشی مداخلات و استراتژي هاي انجامشده در کاهش مؤثر خطر عدم شناسایی صحیح بیماران بوده است .
از دیدگاه سازمان جهانی بهداشت عدم شناسایی صحیح بیماران در حیطه هاي عمده فرآیند تجویز دارو ، فلبوتومی ، انتقالخون و مداخلات و اقدامات درمانی جراحی می تواند منجر به بروز اشتباهات مکرر گردد . روند رو به افزایش محدودیت هاياعمال شده در ساعات کاري و افزایش تعداد تیم درمانی و مشکلات تحویل و تحول شیفت هاي کاري و سایر مشکلات ارتباطیدر جهان از جمله عوامل مؤثر در عدم شناسایی صحیح بیماران می باشد. از همین رو به منظور بهبود ایمنی بیمارشناسایی
صحیح بیماران به عنوان اهداف اولیه کمیسیون هاي مشترك امریکا 4 در سال 2003 میلادي مورد توجه واقع ودر زمره الزامات
اعتبار بخشی مراکز بهداشتی درمانی قلمداد شده است .این در حالیست که در بسیاري از کشور هاي دنیا براي مدتی طولانی از
باندهاي شناسایی براي تشخیصبیماران بخش بستري استفاده می شده است و گم شدن باندها و یا اطلاعات غلط بر روي آنها
منجر به کاهش کارآیی و اثر بخشی این سیستم شده است . بمنظور رفع این نقصان از کد هاي رنگ بندي شده 5 براي تشخیص
سریع معضلات و مشکلات احتمالی در زمینه شناسایی بیمار استفاده شده است که فقدان وجود سیستم رنگ بندي استاندارد
محدودیت هایی را در این زمینه باعث شده است .
ضوابط کلی مرتبطبه فرآیند شناساییصحیح بیماران بستري : |
به منظوربه حداقل رسانیدن اتفاقات ناخواسته ناشی از عدم شناسایی صحیح بیماران ، الزامی است کلیه بیماران |
بخش بستري بیمارستانی در دوره پذیرش در بیمارستان داراي باند شناسایی جهت دریافت اقدامات درمانی ،
تشخیصی و مراقبتی باشند.
1) اکیداً یادآوري می شود که استفاده از باندهاي شناسایی توسط بیماران از مسئولیت کارکنان درمانی جهت کسب
اطمینان از انجام اقدام صحیح بر روي بیمار صحیح نمی کاهد .
2) الزامیست باندهاي شناسایی بیماران توسط بخش پذیرش تهیه و قبل از ورود بیمار به بخش و در هنگام پذیرش بیمار
در اختیار آنان قرار گیرد .
3) صحت اطلاعات مندرج در روي باند شناسایی بیماردر هنگام پذیرش با بیمار و یا در صورت ضرورت یکی از بستگان
درجه یک وي کنترل می شود .
4) ضروریست بیمار دریافت باند شناسایی را در پرونده بصورت کتبی و امضاء تأیید نماید.
5) الزامیست مشخصات بیمار با رنگ مشکی یا آبی بر روي زمینه باند شناسایی به رنگ سفید درج یا پرینت شود . در
صورتی که بیمار مبتلا به آلرژي شناخته شده و یا در معرض هر گونه خطر شناخته شده براي مثال "مستعد به
4 The Joint Commission
5 Color coding
6
افتادن" باشد ، مشخصات شناسایی بیمار با رنگ مشکی در پسزمینه سفید نوشته شده و بر روي باند قرمز چسبانیده
می شود .
6) سایز و اندازه باند شناسایی بیماران بایستی متناسب با ساختار بدنی آنان باشد وطول آن از اندازه بسیار کوچک تا
بسیار بزرگ متناسب با سایز نوزاد تازه متولد تا بیماران بسیار چاق و لنفادماتو ویا داراي بانداژ وسایر اختلالات تهیه
گردد .
7) جنس باند هاي شناسایی از مواد قابل انعطاف ، نرم ، ضد آب با قابلیت تمیز کردن مجدد باشد و هوا نیز از آن عبور
نماید به نحوي که باعث تحریک پوست وآلرژي نشده وکاربرد آن براي بیمار راحت باشد ومنجربه خارش ، حساسیت
و تعریق نشود وبه پوست بیمار ولو هر چند که حساس و ظریف و آسیب پذیرنیز باشد ،صدمه نزند .
8) باندهاي شناسایی به نحوي بسته شوند که سبب فشردگی پوست نشوند .
9) نوشته هاي بر روي باند هاي شناسایی بایستی براي مدت طولانی دوام داشته باشد .
10 ) بمنظور پیش گیري از خطا ، مشخصات بیماران بایستی به صورت خوانا و واضح به یک روشیکسان در کل
بیمارستان بر روي باند هاي شناسایی نوشته شوند .
11 ) محل مناسب باند شناسایی بیماران بر روي بازوي دست غالب بیماران می باشد ، بدین دلیل که کمتر احتمال باز
نمودن آن از بازوي بیمار بمنظور انجام اقدامات درمانی است .
12 ) شناسه بیماران بر روي باندهاي شناسایی شامل موارد ذیل است :
نام و نام خانوادگی بیمار ·
تاریخ تولد / نام پدر ·
شماره پرونده بیمار ·
در صورت مشابهت نام و نام خانوادگی دو بیمار بستري ، ضروریست نام پدر بیماران نیز قید گردد ·
13 ) تأکید می شود هیچگاه از شماره اتاق وتخت ,بیمار به عنوان شناسه وي استفاده نشود .
14 ) در صورتی که هر یک از اعضاي تیم درمانی به منظور ارائه یک خدمت درمانی ، تشخیصی و یا مراقبتی باند شناسایی
را از بازوي یک بیمار باز نمود ، ضروریست سریعاً پس از اتمام فرآیند درمانی رأساً نسبت به بستن باند شناسایی بر
بازوي بیماراقدام نماید .
15 ) هر بیمارستان بایستی داراي فرآیند هایی به منظور کسب اطمینان از وجود باند شناسایی با مندرجات صحیح بر روي
بازوي بیمار باشد .
16 ) تأکید می شود در صورتی که هر یک از کارکنان تیم درمانی با بیماري که فاقد باند شناسایی است ، مواجه گردند
وظیفه آنان ایجاب می نماید که نسبت به تهیه باند شناسایی و بستن آن بر بازوي بیمار اقدام نمایند .
17 ) الزامیست در هنگام پذیرش به بیماران درباره ضرورت بر دست داشتن دائمی و مراقبت از باند هاي شناسایی در مدت
بستري در بیمارستان آموزش داده شود و یادآوري شود مشخصات مندرج بر روي باند شناسایی را بررسی نموده و
7
در صورتی که با مشخصات آنان مطابقت نمی نماید به پرستار و یا پزشک معالج خود اطلاع داده و ازایشان درخواست
اصلاح آن را نمایند .
18 ) اکیداً یادآوري می شود که بخشهاي بیمارستانی داراي ضوابط و مقررات مکتوب و مدون بمنظور تحویل و تحول بخش
حین تعویضشیفت باشند .
فرآیند شناساییصحیح نوزادان : |
1) در صورتی که زائو قبل از زایمان براي معاینات دوره اي به بیمارستان مراجعه نموده است وداراي پرونده است ،
مشخصات شناسایی مادررا از روي پرونده برروي باند شناسایی او نوشته وآن را به بازوي غالب مادر ببندید ، و
در صورتی که زائو براي اولین بار به درمانگاه مراجعه می نماید بعد از تشکیل پرونده ، براي او باند شناسایی
تهیه کرده و به بازوي زائو ببندید .
2) بر روي باند شناسایی زائو قید مشخصات ذیل ضروري است :
نام و نام خانوادگی بیمار ·
تاریخ تولد / نام پدر ·
شماره پرونده بیمار ·
3) در اسرع وقت بعد از تولد نوزاد وقبل از ترك بلوك زایمان براي نوزاد دو باند شناسایی تهیه کرده وبعد از چک
مجدد با مشخصات نوزاد به هردومچ پاي نوزاد ببندید .
4) نوشتن موارد ذیل بر روي باند شناسایی نوزاد الزامی است :
نام ونام خانوادگی مادر ·
جنسیت نوزاد ·
تاریخ تولد ·
زمان تولد ·
شماره پرونده مادر ·
5) در صورتی که نوزاد دو قلو و یا سه قلواست بر روي باند شناسایی آنها قید کنید .
6) باندهاي شناسایی نوزادان باید درطی معاینات روزانه توسط یکی از کارکنان پرستاري بررسی شود . در صورتی
که یکی از باندهاي شناسایی نوزادي مفقود گردد ، براي نوزاد یک باند جدید شناسایی تهیه کرده و به مچ پاي او
ببندید .
7) در صورتی که هر دو باند شناسایی نوزاد مفقود شود ، مسئول بخش را مطلع نموده و کلیه باند هاي شناسایی
نوزادان بستري در بخش را چک کرده و در صورتی که مغایرتی در این زمینه مشاهده نگردید ، براي نوزاد باند
جدید شناسایی تهیه و به مچ پاي او ببندید.
8
فرآیند شناساییصحیح نوزادان بعد از زایمان : |
1) در صورتی که مادر و نوزاد به صورت تؤام با یکدیگر و یا نوزاد به تنهایی در بیمارستان پذیرفته شده است ، بعد از
تشکیل پرونده درمانی در اسرع وقت براي نوزاد دو باند شناسایی و براي مادر یک باند شناسایی با توجه به
مشخصات مندرج در پرونده درمانی آنان تهیه و به بازوي مادر و مچ پاي نوزاد ببندید .
2) در هنگام انجام اقدامات درمانی ، تشخیصی و مراقبتی براي نوزادان و یا ترخیصو تحویل آنان به خانواده به باند
شناسایی آنان توجه نمایید .
فرآیند صحیح شناساییصحیح بیماران قبل از عمل جراحی: |
ضروریست کلیه بیماران کاندیداي عمل جراحی توسط تیم جراحی قبل از انتقال به اتاق عمل با توجه به فرآیند |
هاي ذیل شناسایی شوند:
1) در صورتی که بیمار هوشیار است ، قبل از شروع عمل جراحی بیمار را با نام و نام خانوادگی اش خطاب نموده واز
بیمار درخواست نمایید که نام و نام خانوادگی ونام عمل جراحی خود را به زبان آورد .
2) جهت کسب اطمینان از شناسایی صحیح بیمار، مشخصات مندرج بر روي باند شناسایی و پرونده اورا با هم وخود
اظهاري بیمارمقایسه نمایید .
3) نوع وموضع عمل جراحی مندرج دربرگه رضایت عمل آگاهانه 6 بیمار ، چارت عمل وخود اظهاري بیمارمقایسه نمایید .
4) در صورتی که بیمار کودك ویا معلول ذهنی است و یا هوشیار نمی باشد ، با پرسش موارد یاد شده از والدین و یا
وابستگان درجه یک بیمار او را بطور صحیح شناسایی نمایید .
5) انجام عمل صحیح براي بیمار را تأیید نمایید ، و در غیر این صورت اگریک مرحله ازفرآیند یاد شده دچار اختلال
گردید ، تا کسب اطمینان قطعی بیمار را به اتاق عمل منتقل ننمایید.
6) دقیقاً قبل از ورود بیمار به اتاق عمل ، ضروریست اعضاي تیم جراحی از بیمار درخواست نمایند که نام ، نام
خانوادگی ، موضع عمل ، نوع اقدام جراحی را بطور کلامی بیان نماید وآنها را با پرونده و باند شناسایی بیمار مطابقت
نمایند .
7) سایر مراحل مطابق با چک لیست ذیل انجام می شود .
راهنماي استفاده از چکلیست جراحیایمن 7 |
چک لیست جراحی ایمن که به اهتمام اتحادیه جهانی ایمنی بیمار 8وابسته به سازمان جهانی بهداشت و با مشارکت متخصصین
جراحی، بیهوشی و پرستاران و بیماران از سراسر جهان ، بمنظور کاهش ، اتفاقات نا خواسته معلولیت ومرگ و میر ناشی از
اقدامات جراحی بیماران تحت عمل تدوین و تنظیم شده است ،.د ر این چک لیست با تأکید ویژه بر سلامت کارکرد دستگاه ها و
6 informed consent
7 Safe surgery checklist
8 World Alliance for Patient Safety
9
تجهیزات بیهوشی، ارتقاءاقدامات درمانی و بهبود ارتباطات درون گروهی اعضاء تیم جراحی تلاش شده است تا سلامت و ایمنی
بیماران درحین و پساز اعمال جراحی حفظ گردد .
شایان ذکر است که چک لیست پیوست به منزله ابزارارتقاء کیفی اعمال جراحی و در جهت کاهش اتفاقات نا خواسته، عوارض
ومرگ و میر غیرضروري ناشی از آن می باشد، وهدف اصلی از ارسال آن بهبود و ارتقاء فرآیند ها ، اقدامات درمانی و مراقبتی
در جهت افزایش ایمنی بیماران است.
روشاجرا:
بکارگیري چک لیست جراحی ایمن، مستلزم تعیین فردي مسئول به عنوان هماهنگ کننده جهت تکمیل چک لیست مزبور می
باشد. باتوجه به نیروي انسانی موجود در بیمارستانها و اتاق عمل این نیرو، می تواند پرستار سیرکولار، سوپروایزر اتاق عمل
و یا یکی دیگر ازاعضاي تیم جراحی انتخاب شود.
عمل جراحی در چکلیستجراحیایمن، به سه مرحله زمانیبه شرح ذیل تقسیم می شود:
-1 مرحله زمانی قبل از بیهوشی بیمار
-2 مرحله زمانی بعد از بیهوشی بیمار و قبل از انجام برش جراحی
-3 مرحله زمانی حین و یا دقیقا" پس از بستن زخم بیمار تا خروج بیمار از اتاق عمل.
در صورت تمایل بیمارستان ها به اجراي چک لیست جراحی ایمن انتظار می رود پساز آشنایی کامل تیم جراحی با چک
لیست، کلیه اعمال کلیدي با فرد هماهنگ کننده بصورت کلامی و بدون فوت وقت ویا ایجاد تداخل در انجام مراحل اساسی
جراحی به ترتیب ذیل مورد بررسی و تأئید قرار گیرد.
مرحله اولیه: v
سؤالات مرتبط به این بخش می توانند به صورت کامل در یک وهله ویا گام به گام در طی مراحل زمانی متفاوت تکمیل
شود.جهت تکمیل این بخش، حضور متخصصبیهوشی و کارکنان پرستاري ضروري است.
شناساییبیمار: گر چه ممکن است این مرحله تکراري بنظر برسداماَ با توجه به اهمیت این موضوع هماهنگ کننده
چک لیست در این مرحله ضمن پرسشاز بیمار، نام و نام خانوادگی، نام اقدام جراحی برنامه ریزي شده ،موضع عمل
جراحی و برگه رضایت عمل اخذ شده از بیمار را تأئید می نماید.
درصورتی که بیمار کودك و یا بیهوش است،تأیید این بخش می تواند با پرسشاز یکی از وابستگان درجه یک / همراهان
بیمار انجام پذیرد.شایسته است د ر مورد بیماران اورژانس و یا عدم حضور وابستگان درجه یک / همراهان بیمار، این سؤال را
بدون جواب بگذارید.
10
علامتگذاري موضع عمل : §
ضروریست هماهنگ کننده چک لیست علامتگذاري موضع جراحی قبل از عمل توسط جراح را تأئید نماید .
تأئید ایمنی و صحت کارکرد وسایل و تجهیزات ضروري جهتبیهوشیبیمار : §
دراین مرحله ضمن پرسشازمتخصصبیهوشی حاضر در اتاق عمل ایمنی و صحت عملکرد وسایل و تجهیزات لازم جهت
به شرح ذیل تأئید می شود: ABCDE بیهوشی بیمار،با اعمال گام هاي
1) بررسی تجهیزات راه هوایی 19 به لحاظ صحت عملکرد
2) اداره راه هوایی 2 (شامل اکسیژن و هوشبر هاي استنشاقی )
3) ساکشن 3
4) داروها و وسایل 4
5) داروهاي اورژانس 5
اتصال پالساکسی متري به بیمار و صحتعملکرد آن: §
ضروري است هماهنگ کننده چک لیست، پسازاتصال پالس اکسی متري به بیمار وبررسی صحت عمل کرد آن قبل از القاء
بیهوشی، نسبت به تکمیل بخش ذیربط دربخش ذیربط اقدام نماید. ایده آل است که نشان گر پالس اکسی متري روبروي تیم
جراحی قرار گیرد. از آنجا که وجود و صحت عملکرد پالس اکسی متري جهت ایمنی بیمار تحت عمل جراحی از الزامات می باشد
، لذا درصورت فقدان این دستگاه مسئولیت تصمیم گیري در خصوصتعویق عمل جراحی و یا ضرورت انجام آن با جراح و
متخصصبیهوشی حاضر در اتاق عمل می باشد.
بررسیبیمار به لحاظ سابقه داشتن حساسیتشناخته شده : §
فرد هماهنگ کننده چک لیست، پس از پرسش از پزشک متخصصبیهوشی درخصوصآگاهی متخصصبیهوشی از احتمال
بروز واکنش آلرژیک در بیمار و نوع آن نسبت به تکمیل بخش مربوطه در چک لیست اقدام می نماید.
بررسیبیمار به لحاظ راه هواییمشکل و یا خطر آسپیراسیون : §
با توجه به اینکه مرگ بیمار ناشی ازعدم ایجاد راه هوایی مطمئن در حین بیهوشی هنوز هم از شایعترین علل قابل پیشگیري می
باشد،الزامیست،فرد هماهنگ کننده چک لیست بصورت کلامی تأیید نماید که تیم بیهوشی راه هوایی بیمار را بصورت عینی به
Thyromental و Mallampati score لحاظ وجود راه هوایی مشکل بررسی نموده اند و با استفاده از معیارهایی نظیر
آن را درجه بندي نموده اند. در صورتی که ارزیابی تیم بیهوشی مؤید خطروجود راه ،Bellhouse- Dore score و distance
هوایی مشکل در بیمار می باشد، تیم بیهوشی نسبت به انتخاب روش بیهوشی مناسب و دسترسی به تجهیزات ضروري اقدام
1-Airway equipments
2-Breathing system
3-suCtion
4-Drugs & devices
5-Emergency medications
11
می نمایند.نیز در این صورت یکی از اعضاء تیم جراحی که ماهر و آشنا به القاء بیهوشی می باشدبه عنوان کمک بیهوشی با
متخصصبیهوشی همکاري می نماید.
وجود ریفلاکسفعال علامتدار در بیمار ، خطر آسپیراسیون را مطرح می نماید ، انتخاب روش بیهوشی مناسب ازجمله استفاده
از تکنیکهاي القاء سریع بیهوشی و یا الزام به حضور یک نفر کمکی از تیم بیهوشی جهت اعمال فشار بر روي کریکوئید درحین
القاء بیهوشی می تواند خطر آسپیراسیون را در بیمار کاهشدهد.
7 خون در کودکان: ml/kg 500 خون دربیماران بالغ و یا ml خطر از دسترفتن بیشاز §
500 در بیماران بالغ تحت جراحی و یا ml درصورتی که با تأیید متخصصجراحی خطر از دست رفتن حجم خون بیش از
7 در کودکان وجوددارد به منظور کاهش خطر وقوع شوك هیپو ولمیک و عوارضناشی از آن در بیمار kg/ml به میزان
وجود دارد، توصیه می شود قبل از انجام برش جراحی براي بیمارحداقل دو راه بزرگ وریدي باز شود و یا کاتتر وریدي
مرکزي جهت بیمار در نظر گرفته شود. همچنین ضروریست تیم جراحی وجود رزروخون و یا مایعات وریدي مناسب را
براي احیاء بیمار تأیید نماید.
مرحله ثانویه: v
جهت تکمیل این قسمت از چک لیست حضور پرستار و متخصصبیهوشی و جراح ضروري است . در این مرحله،
درصورت لزوم اعضاي تیم جراحی خود را با نام وسمت به سایر اعضاء تیم معرفی می نمایند. در این مرحله انتظار می
رود که دقیقا" قبل از انجام برش جراحی توسط جراح، کلیه اعضاء تیم جراحی حاضر در اتاق عمل نسبت به تأئید عمل
صحیح جراحی بر روي بیمار صحیح و در موضع صحیح بیمار اقدام نمایند.
در این مرحله ضروري است که متخصصجراحی مواردي را که بیمار را درمعرضخونریزي سریع، آسیب، صدمه و یا
معلولیت هاي عمده قرار می دهد و یا مراحلی که در طی آن نیاز به تجهیزات خاص، ایمپلنت و یا آمادگیهاي خاصی است را
بمنظور انجام تمهیدات و اقدامات ویژه درمانی به سایر اعضاء تیم جراحی، شرح دهد.
ضروریست پرستار اسکراب با توجه به شاخصهاي استریلیتی، استریلیزاسیون ابزار جراحی را تأئید نماید. هرگونه ابهام
درخصوصاستریلیتی لوازم جراحی قبل از انجام برش جراحی ضروریست به سایر اعضاء تیم جراحی گزارش شود.
باتوجه به شواهد علمی و توافق همه جانبه درخصوصتأثیر افزایشسطح سرمی/ بافتی آنتی بیوتیک در کاهش عفونت
زخم جراحی بمنظور کاهش احتمال بروز عفونت زخم، در این چک لیست بر تزریق آنتی بیوتیک پروفیلاکتیک طی 60 دقیقه
قبل از عمل جراحی تأکید می شود، لذا انتظار می رود که تأیید سؤال ذي ربط پس ازپرسش از فرد مسئول انجام پذیرد.
تأکید می شوددرصورتی که از تزریق آنتی بیوتیک بیش از 60 دقیقه می گذرد درخصوصتزریق مجدد آنتی بیوتیک
پروفیلاکتیک اقدام شود.
12
باتوجه به اهمیت نمایش تصویربرداري هاي ضروري در هدایت و انجام برنامه درمان بیمار، ضروري است نمایش
تصویربرداري صحیح بر روي نگاتوسکوپ در اتاق عمل تأئید شود.
مرحله ثالثیه : v
در این فاز اعضاء تیم جراحی ضمن ثبت و تأئید اقدامات ذیل نسبت به انتقال بیمار به ریکاوري مبادرت می نمایند.
-1 تأئید اقدام جراحی انجام شده بر روي بیماربصورت کاملا دًقیق.
-2 شمارش لوازم جراحی، گاز و سرسوزنهاي مورد استفاده درحین جراحی (درصورت وجود هرگونه ابهامی درصحت
شمارش ابزار و ... بکار رفته حین جراحی ضروري است تمهیدات کنترلی ازجمله رادیوگرافی کنترل انجام شود.)
-3 برچسب گذاري صحیح نمونه اخذشده حین جراحی توسط پرستار سیرکولار.
-4 گزارش کتبی هرگونه خرابی در دستگاهها و تجهیزات مورد استفاده در اتاق عمل به مسئولین ذیربط.
استاندارد تجویز دارو بمنظور پیشگیري از وقایع و حوادث مرتبطبه داروها : |
بررسی بیشاز 60000 مورد گزارش وقایع و حوادث ناخواسته دارویی به آژانس ملی ایمنی بیمار انگلیساز |
ژانویه سال 2005 لغایت ژانویه سال 2006 میلادي مؤید این مسئله می باشد که بیش از 80 % حوادث ناخواسته
6% از بیماران مورد / دارویی از بیمارستانها گزارش شده است . بر اساس بررسی هاي اخیر این آژانسحداکثر 5
پذیرشبیمارستان ها و 9% کل بیماران بستري در بیمارستان ها دچار ضرر و زیان ناشی از یک حادثه
ناخواسته دارویی شده اند در حالی که بسیاري از این وقایع قابل پیش گیري بوده اند .هزینه این موارد سالیانه
بیش از 370 میلیون پوند برآورد شده است . جهت تجویز صحیح دارو به بیمار صحیح الزامیست بیمار ، دارو
،دوز دارویی ، راه تجویز دارو ، زمان تجویز دارو و دستورات دارویی بیمار صحیح باشد.با توجه به وجود ده ها
هزار دارو با اسامی مناسب و یا نامناسب در بازار امکان بروز اشتباهات دارویی بسیار زیاد می باشد .با توجه
به شباهت اسامی ده ها هزار داروي موجود در بازار ، در صورتی که نسخ دارویی ناخوانا و بدخط باشد امکان
اشتباه دارویی راافزایشمی دهد .
تعریف واژه ها : |
عواقب ناخواسته دارویی : 10 تظاهر علائم و نشانه هاي ناخوشایند ناشی از تأثیر مستقیم و یا مرتبط دارویی که منجر ·
به بروز معلولیت ویا کاهشسطح سلامتی ، شرایط جسمانی و یاروانی در فرد می شود . عواقب ناخواسته دارویی
شامل انواع مختلف واکنش هاي ناخواسته و واکنش هاي متقابل دارویی 11 می با شد.
10 Adverse Consequence
11 medication interaction
13
عوارضناخواسته دارویی: 12 تأثیر ثانویه ي ناخواسته دارویی که متفاوت از اثرات مفید و درمانی دارو می باشد . ·
عوارضناخواسته دارویی که خود از انواع عواقب ناخواسته دارویی است شامل عوارضجانبی ، افزایشحساسیت
13 ، پاسخ ایدئوسینکرازي 14 ، واکنش سمی 15 و یا واکنش هاي دارویی می باشد .
اتفاقات /حوادثناخواسته دارویی 16 : شامل عواقب ناخواسته دارویی ، واکنش هاي ناخواسته دارویی و اشتباهات ·
دارویی می باشد.
عوارضجانبیکولینرژیکدارویی 17 : تأثیر دارویی که منجر به شروع و یا فعال شدن سیستم عصبی پارا سمپاتیک ·
(کولینرژیک)در حدي می شود که با تظاهر علائم نامطلوب و مشکل زایی نظیر خشکی دهان ، تاري دید ، تاکی کاردي ،
احتباس ادراري ، یبوست ، گیجی ،دلیریوم 18 و یا هذیان تؤام می شود.
عوارضجانبی اکستراپارامیدال 19 : علائم ونشانه هاي مرتبط به تخریب سیستم عصبی اکستراپارامیدال : نظیر لرز، ·
عدم تعادل 20 ، کندي حرکات ، ریزش بزاق ،صورت بی حالت ، کشیدن پاها در هنگام راه رفتن ، اکتیزیا 21 و سفتی
عضلات تنه ، اندامها و گردن .
کاهشتدریجیدوز دارویی : کاهشگام به گام و مرحله اي دارو به منظور تعیین تأثیر کاهش دوز دارو در کنترل ·
نشانه ها ، شرایط و یا خطرات دارویی و یا امکان قطع دارو.
اشتباه دارویی : اتفاق/حادثه قابل اجتناب دارویی است که می تواند منجر به استفاده نامناسب دارویی و یا ضرر و ·
آسیب دائمی شود. اینگونه حوادث ممکن است مرتبط به چگونگی ارائه خدمات ، محصولات ، فرآورده ها ، پروسیجرها
و سیستمهاي بهداشتی درمانی باشد .
واکنشهاي متقابل دارویی: تأثیر دیگر مواد نظیر :داروها ، محصولات گیاهی ، غذایی و یا مواد مورد استفاده براي ·
پروسیجرهاي تشخیصی بر روي یک دارو که می تواند منجر به تغییر جذب ، تأثیر دارویی ، طول تأثیر درمانی ، خنثی
سازي ،دفع و یا ایجاد امکان بالقوه براي بروز عواقب ناخواسته دارویی شود.
12 Adverse Drug Reaction (ADR
13 hypersensitivity
14 idiosyncratic response
15 toxic reaction
16 Adverse Medication Event
17 Anticholinergic Side Effects
18 delirium
19 Extrapyramidal Side Effects
20 postural unsteadiness
21 akathisia
14
1) بمنظور کاهش و یا حذف احتمال بروز اتفاقات ناخواسته دارویی درمرحله پذیرش بیمار (از منزل ) به بیمارستان ،
انتقال بین و یا داخل بیمارستانی و ترخیصبیمار از بیمارستان رعایت موارد ذیل ضروري است :
1-1 ) در هنگام پذیرش بیمار کلیه بسته هاي دارویی مورد استفاده بیماردر منزل را بررسی نمایید (حتی داروهایی که
بیماربدون تجویز پزشک مصرف می کند) ودر صورت هر گونه ابهامی نسخه اولیه تجویز داروي بیمار را از وي یا
خانواده درخواست نمائید و یا آنان درخواست نمائید که کلیه داروهاي مورد مصرف بیمار در منزل را به همراه
بیاورند سپسداروهاي جدید تجویز شده به بیمار را با سایر داروهاي مورد مصرف بیمار تطبیق داده و به لحاظ
وجود هر گونه واکنش هاي متقابل دارویی مقایسه نمائید.
Medication Administration 1-2 ) در هنگام انتقال بین بیمارستانی بیماران برگه دستورات پزشک 22 و
و خلاصه پرونده بیمار را جهت آگاهی ازآخرین Record/Treatment Administration Record (MARs/TARs)
داروهاي تجویز شده براي بیمار بررسی نمائید (بمنظور کاهش اتفاقات ناخواسته دارویی انحصارا بًه یکی از این
مدارك به تنهایی بسنده نکنید) و در صورت وجود هر گونه ابهامی با بیمارستان و بخش مبداء تماس بر قرار نمائید ،
سپس داروهاي جدید تجویز شده به بیمار را با سایر داروهاي مورد مصرف بیمار تطبیق داده و به لحاظ وجود هر
گونه واکنشهاي متقابل دارویی مقایسه نمائید.
1-3 ) جهت انتقال داخل وبین بیمارستانی الزامیست لیست داروهاي تجویزي بیمارمندرج دربرگه دستورات پزشک به روز باشد .
1-4 ) برگه انتقال داخل بیمارستانی بیمار توسط پزشک معالج بیمار امضاء می شود .
1-5 ) برنامه و طرح مراقبتی بیمار در برگه دستورات پزشک به تاریخ روزدر زمان انتقال موجود است .
1-6 ) در حین انتقال داخل و بین بیمارستانی داروهاي مورد مصرف بیمار ، وضعیت جسمانی و روانی بیمار بصورت تلفنی از
بخش مبدا بًه بخش مقصد در صورت نیاز اطلاع داده می شود .
1-7 ) در صورتی که بیمار بعد از ترخیصبه علت عارضه ي مرتبط به تشخیصقبلی بستري در بیمارستان مجدداً پذیرش می
شود ، الزامیست داروهاي وي براساس نسخه به روز تجویز شود .
1-8 ) در هنگام ترخیصبیمار به منزل کلیه داروهاي مورد مصرف بیمار در منزل را همراه با داروهاي جدید تجویز شده به
بیمار مطابقت داده و دقیقاً بصورت دستورات دارویی کتبی براي بیمار و در صورت لزوم خانواده وي مشخصنمائید که چه
دارویی باید مصرف شود .
2) به منظور کاهش اتفاقات ناخواسته دارویی دستورات شفاهی دارویی فقط در هنگام اورژانس مورد پذیرش است.
22 Physician's Order Sheets (POS)
15
2-1 ) در صورت اضطرار جهت تجویز تلفنی دارو الزامیست پرستار مسئول شیفت در ابتدا نام ، نام خانوادگی ، سن ، جنس
و وزن بیمار ، تشخیصوجود هر گونه آلرژيِ شناخته شده ي دارویی و یا غذایی در بیمار ، کلیه داروهاي جاري
مورد مصرف بیمار ، علائم و نشانه هاي و نتایج تست هاي آزمایشگاهی اخیر بیمار را با پزشک در میان بگذارد .
2-2 ) در گام دوم تأکید می شود که پرستار مسئول شیفت پس از گوش دادن دقیق به دستورات پزشک داروي مورد تجویز
را در پرونده بیمار یادداشت نموده و سپس آن را براي تأیید مجدد پزشک قرائت نماید. در مرحله سوم به منظور
کاهش هر گونه اشتباه دارویی دستور دارویی توسط پرستار بخش به پزشک دورنویس شده و توسط پزشک پس از
درج نام و نام خانوادگی و تاریخ امضاء می شود و سپس به پرستار دورنویس می شود .
3) با توجه به اینکه فقدان اطلاعات کافی مرتبط به مشخصات بیمار از عوامل خطرزا در وقوع حوادث دیده وري 23 دارویی
می باشد ، لذا ضروریست اطلاعات کافی و مناسب از بیمار، شامل تاریخچه صحیح دارویی و داروهاي کنونی مورد
مصرف بیمار ایجاد و بمنظور تأمین تداوم مراقبت مناسب در دسترسکارکنان خدمات بهداشتی درمانی که در فرآیند
تجویز داروهاي بیمار دخالت دارند ، قرار گیرد . حداقل این اطلاعات به شرح ذیل می باشد :
سن بیمار ·
جنس بیمار ·
داروهایی که در حال حاضر مورد مصرف بیمار است . ·
تشخیصبیمار ، بیماریهاي همراه 24 و وضعیت کنونی بیمار . ·
نتایج مرتبط به تست هاي آزمایشگاهی . ·
وجود هر گونه آلرژي وسابقه حساسیت هاي قبلی در بیمار. ·
وزن و قد . ·
حاملگی و وضعیت شیر دهی بیماردر صورت نیاز . ·
سایر اطلاعات الزام شده توسط بیمارستان جهت تجویز ایمن داروها . ·
4) نسخه پزشک واجد یل است :
نام و نام خانوادگی بیمار ·
تشخیصبیمار ·
تاریخ و زمان تجویزدارو ·
نام کامل دارو، دوز ، راه تجویز ، طول مدت تجویز دارو ·
5) از بکار گیري اختصارات در تجویز دارو اجتناب نمائید .
23 sentinel
24 co morbidities
16
6) نسخه پزشک جهت تجویز داروهاي تزریقی باید شامل موارد ذیل باشد :
نام و نام خانوادگی بیمار ·
امضاء و نام و نام خانوادگی پزشک معالج به صورت خوانا ·
نام کامل ژنریک داروي مورد تجویز ·
دوزودفعات تجویز دارو ( با کسب اطمینان از اینکه شاخصهایی نظیر وزن بیمار و نتایج تست هاي اخیر ·
آزمایشگاهی بیماردر تجویز دارو مد نظر واقع شده اند ) .
تاریخ و زمان و راه تزریق ·
حساسیت بیمار نسبت به هر گونه دارو ·
7) در صورت نیاز نسخه دارویی موارد ذیل را نیز ضروریست شامل گردد :
نام تجاري و فرمولاسیون دارو ·
غلظت و میزان کلی دارو درسرنگ و یا محلول دارویی نهایی آماده انفوزیون براي بیمار ·
نام و حجم حلال و محلول انفوزیون ·
میزان و طول مدت تجویز ·
زمان انقضاء محلول نهایی ·
سن و وزن بیماران کمتر از 16 سال ·
تاریخ بازنگري دستور دارویی(تاریخ و زمان قطع ) ·
دستور پزشک به منظورپایشتعادل مایعات و یا پایشبالینی بیمار ·
8) بمنظور کاهش وقوع اتفاقات ناخواسته دارویی الزامیست بیمارستان داراي لیست داروهاي پر خطر و لیست واکنشهاي
متقابل دارویی خطرناك باشد .
9) هر گونه داروي تجویز شده جهت بیماران ضروریست با این لیست مطابقت داده شود.
10 ) بمنظور کاهش وقوع اتفاقات ناخواسته دارویی الزامیست بیمارستان داراي پروتوکل تأیید شده پایشآزمایشگاهی
داروهاي خاصباشد .
11 ) در بیمارستان خط مشی و ضوابط مرتبط به موارد ذیل ضروریست موجود باشد :
انقضاء/توقف دستور پزشک ·
اشتباهات دارویی ·
عوارضناخواسته دارویی ·
پایش /مانیتورینگ آزمایشگاهی ·
داروهايضد انعقادي ·
خود درمانی ·
17
اختصارات ·
لیست داروهاي پر خطر ·
12 ) قبل از تجویز به بیمارپرستار مسئول شیفت/سر پرستار و نیز قبل از پیچیدن نسخه پزشک داروساز مسئول داروخانه
بیمارستان نسخ پزشکی را به لحاظ هر گونه ابهام منجمله ناخوانا بودن دستنویس ، کامل نبودن دستور دارویی و یا
هر گونه سؤال بررسی و رفع می نماید .
13 ) ضروریست کادر درمانی را در خصوصامکان بروز اشتباهات /وقایع ناخواسته دارویی در ارتباط با تشخیص
نادرست داروها ضمن شنیدن و یا خواندن نام داروها هشیار نمائید .
14 ) به منظور دادن داروي صحیح به بیمار صحیح اقدامات ذیل را رعایت نمائید :
14-1 ) در هنگام دادن اولین دوز داروي جدید به بیمار به منظور کسب اطمینان از صحت داروي مندرج در کارت
دارویی/کاردکس دارویی ، الزامیست دارو را با دستور دارویی بیمار کنترل کنید .
14-2 ) برچسب دارویی را در سه مرحله ذیل با دستور دارویی بیمار مندرج در کاردکس،کارت دارویی کنترل نمائید.
درزمان برداشتن دارو از قفسه دارویی و چیدن و آماده نمودن دارو ·
قبل از دادن دارو به بیمار ·
در بالین بیمارو در هنگام دادن دارو به بیمار . ·
15 ) با استفاده از حداقل دو روشذیل بصورت تؤامان بیمار صحیح را شناسایی نمائید:
پرسشنام و نام خانوادگی از بیمار ·
باند شناسایی بیماران ·
شناسایی توسط کادر درمانی ·
16 ) یادآوري می شود هیچگاه از شماره تخت و شماره اتاق براي شناسایی بیمار استفاده نشود .
17 ) رعایت استانداردهاي ذیل بمنظور اطمینان از تجویزداروي صحیح به بیمار صحیح ضروري است :
17-1 )آماده نمودن دارو براي تزریق
17-1-1 ) نسخه دارویی را با مشخصات بیمار کنترل نمائید .
17-1-2 ) دارو را در اتاق درمان بخش که تمیز وخلوت و بدون مزاحمت است ، آماده نمائید .
17-1-3 ) به منظور رعایت موازین کنترل عفونت آمپول / ویال تزریق ، ،سرنگ ها ، حلال استریل ، سوآب پنبه
آغشته به الکل 70 % و دستکش یک بار مصرف را در یک سینی تمیزومخصوصدارو قرار دهید .
17-1-4 ) تاریخ انقضاء دارو، شفافیت ، وجود کریستال ویا هر گونه آسیب به جداره ویال /آمپول داروو یا بسته
بندي آنها ، شرایط نگهداري قبلی دارو(براي مثال خارج از یخچال) را کنترل نمائید .
17-2 ) برچسب داروها را با دقت مطالعه نمائید تا از اشتباه درداروهاي مشابه پیش گیري شود
18
17-3 ) فرمولاسیون ،دوز ، نوع حلال استریل ، مایع انفوزیون و سرعت تجویز را با اطلاعات مندرج بر روي برچسب
ویال /آمپول به جهت وجود هر گونه مغایرتی کنترل کنید .
17-4 ) از بیماربه لحاظ وجود هر گونه آلرژي و حساسیت شناخته شده دارویی سؤال نمائید .
17-5 ) در صورتی که داروي مورد تجویز در لیست داروهاي پرخطر بیمارستان قرار دارد حجم محلول داروجهت
دوز تجویزي را محاسبه نمائید . مورد محاسبه شده را نوشته و از یکی دیگر از همکاران واجد شرایط خود درخواست
نمائید که آن را محاسبه نماید .
17-5 ) براي داروبرچسب تهیه نمائید .
17-6 ) برچسب دارو شامل مشخصات ذیل است :
نام دارو ·
دوز دارو ·
راه تجویز ·
حلال و حجم نهایی ·
نام بیمار ·
تاریخ و زمان انقضاء ·
نام پرستار تهیه کننده دارو ·
تمیز نمائید . hand rub 17-7 ) دست ها را شسته و یا با به روش
17-8 ) دستکش یکبار مصرف را بدست نمائید .
17-9 ) با استفاده از سوآب پنبه آغشته به الکل 70 % سطح سینی را تمیز نمائید و سپس وسایل را مرتب در داخل آن
بچینید .
(water for ) 17-10 ) در صورتی که محتوي ویال دارویی بصورت پودر می باشد ، بعنوان حلال از آمپول هاي حاوي
آب مقطر به اندازه مورد نیاز استفاده کنید واز استفاده از سرم هاي injec ons or sodium chloride 0.9%
فیزیولوژي نیم یا یک لیتري بعنوان حلال بپرهیزید .
17-11 ) درصورتی که ویال / آمپول دارویی بصورت سوسپانسیون است جهت مخلوط شدن کامل ، قبل از کشیدن
محتوي آن بداخل سرنگ آمپول / ویال را به آرامی تکان بدهید .
17-12 ) جهت تزریق به بیمار بعد از هواگیري سرنگ سر سوزن را عوضکنید .
17-13 ) در صورتی که براي تزریق به بیمار نیاز است دارو به سرم اضافه شود و حجم دارویی که به سرم اضافه می
شود بیش از 10 % مقدار مایع اولیه سرم است ( 50 میلی لیتر در مورد سرم نیم لیتري و 100 میلی لیتر در
موردیک سرم یک لیتري ) قبل از اضافه نمودن دارو به سرم ضروریست مطابق با حجم داروي مورد نظرتوسط
یک سرنگ و سر سوزن استریل مایع از سرم تخلیه شود .
19
17-14 ) برچسب تهیه شده دارو و یا سرم دارویی را بچسبانید .(بطور اکید الزامیست که هیچ گاه داروي کشیده شده
در سرنگ و یا محلول سرم دارویی آماده براي انفوزیون را بدون برچسب دارویی صحیح رها ننمائید .)
17-18 ) دارو را از وسط سر سرم بداخل سرم تزریق نمائید .پساز خروج سر سوزن ظرف سرم را حداقل 5 بار به
آرامی معکوسنمائید تا از مخلوط شدن کامل دارو مطمئن شوید .
17-19 ) اکیداً یادآوري می شود در صورتی که چندین داروآماده تزریق می باشد و یا بر حسب مقررات بیمارستان
فاصله زمانی بین آماده نمودن و تزریق دارو مجاز است که موجود باشد ، ضروریست محلول هاي انفوزیون و
سرنگ ها ي حاوي محلول دارویی داراي برچسب مناسب باشند .
17-20 ) از آنجا که مخلوط شدن کامل دارو با سرم در حال انفوزیون به بیمار ممکن نیست از اضافه نمودن هر گونه
دارویی به سرم آویزان و متصل به بیمار جدا اًجتناب نمائید .در صورت ضرورت فقط اضافه نمودن دارو به سرم هاي
شیشه اي 25 ممکن است .
17-21 ) در صورتی که قصد دارید دارویی را به سرمهاي شیشه اي در حال انفوزیون اضافه نمائید ، جریان سرم را قطع
نموده و پس از اضافه نمودن دارو به سرم ، ظرف سرم را با ملایمت تکان دهید تا کاملاً دارو با آن مخلوط شده . محلول
را از لحاظ هر گونه کدورت ، تغییر رنگ غیر مرتبط ووجود ذرات جامد بررسی نمائید .بر روي آن برچسب دارو را بزنید .
17-22 ) قبل از تجویز دارو به بیمار موارد ذیل را کنترل نمائید :
نام ، نام خانوادگی و در صورت نیاز نام پدر بیمار ·
امضاء پزشک معالج ·
نام ژنریک دارو ·
دوز و دفعات تجویز دارو ·
تاریخ و راه تجویز دارو ·
بررسی بیمار از نظر وجود آلرژي ·
17-23 ) در صورت نیاز موارد ذیل را نیز کنترل نمایید :
نام تجاري و فرمولاسیون دارو ·
غلظت و میزان کلی دارو درسرنگ و یا محلول دارویی نهایی آماده انفوزیون براي بیمار ·
نام و حجم حلال و محلول انفوزیون ·
میزان و طول مدت تجویز ·
زمان انقضاء محلول نهایی ·
سن و وزن بیماران کمتر از 16 سال ·
25 burette
20
تاریخ بازنگري دستور دارویی ·
17-24 ) قبل از تجویز داروبه بیمار کلیه وسایل و موارد مورد نیاز را در دسترس قرار دهید ( من جمله در صورت نیاز
آب مقطربراي شستشوي داخل عروقی 26 محل تزریق)
17-25 ) در هنگام تجویز داروي وریدي از سلامت و کارآیی مناسب وسیله داخل عروقی کسب اطمینان حاصل نمائید و
فوراً قبل و بعد از تزریق وریدي داروو یا ما بین تزریق دو داروي وریدي اقدام به شستشوي رگ با استفاده از
آب مقطر نمائید.
17-26 ) واکنش هاي ناخواسته به مایعات و یا داروهاي تجویز وریدي شامل شوك نروژنیک، آنافیلاکتیک و هیپوولمیک ،
کاردیوژنیک و سپتیک ویا بروز آلرژي می باشد.
17-27 ) بروز هر گونه واکنش ناخواسته دارویی را درپرونده بیمار ثبت کنید .
17-28 ) بعد از اتمام تزریق وسایل مصرف شده را بصورت مناسب دفع کنید . یاد آوري می شود هرگز از یک آمپول و یا
ویال دو بار استفاده ننمائید مگر در صورتی که در برچسب کارخانه سازنده دارو قید شده باشد .
17-29 ) موضع ورود آنژیوکت را از نظر وجود علائم نشت ، عفونت و التهاب بررسی نمائید .سرم قبلی و یا قطع
شده بیمار را مجدداً وصل و بر اساس دستور پزشک تنظیم قطره نمائید .
فرآیند شناسایی صحیح بیماران قبل ازانتقال خون : |
1)انتقال صحیح خون در بیماران شامل زنجیره اي از فرآیندهاي مختلف :اخذ نمونه خون وریدي ، آماده نمودن گیرنده
خون ،انتقال واحد خونی و یا فرآورده هاي خونی از بانک خون به بخش ،آمادگی خون و یا فرآورده هاي خونی
براي انتقال و تجویز واحد خونی و یا فرآورده خونی به بیمارمی باشد .
2)به منظور کسب اطمینان از دانشوصلاحیت حرفه اي جهت انجام صحیح انتقال به بیمار صحیح ، کادر درمانی واجد
شرایط براي تجویز خون و یا فرآورده هاي خونی به بیماران مشتمل بر کادر پرستاري( پرستاران فوق دیپلم یا
بالاتر که دوره آموزش توجیهی را گذرانده باشند) ، ماماهاوپزشکان می باشند .
می باشد . HAS٣٠، PLAT٢٩ ، FFP٢٨ ،RBC 3) فرآورده هاي خونی شامل 27
4)اولین مرحله از انتقال خون به بیماران اخذ نمونه خون وریدي است در زمان اخذ نمونه خون وریدي ضروریست در
بالین بیمار بر روي شیشه آزمایش حاوي نمونه خون بیمار پس از تأیید کلامی بیمار ، مشخصات او شامل نام ، نام
خانوادگی ، نام پدر و شماره تخت و نام بخش نوشته شود .
26 flushing solution(s)
27 Red Blood Cells
28 Fresh Frozen Plasma
29 Platelets
30 Human Albumin Solution
21
5)کارکنان آزمایشگاه موظفند در صورت ناخوانا بودن و یا برچسب حاوي اطلاعات ناقصبیمار لوله آزمایش را به
مسئولین بخش عودت دهند .
6)انتقال خون با توجه به دستور کتبی پزشک معالج و پس از اخذ رضایتنامه کتبی آگاهانه از بیمار صورت می گیرد .
7)الزامیست نسخه بیمار شامل موارد ذیل گردد :
نوع و تعداد واحد خون ویا فرآورده خونی مورد لزوم . ·
در صورت ضرورت ، تجویز دارو قبل از انتقال ، بمنظور پیش گیري از واکنش هاي حین انتقال. ·
8) از ذخیره خون در یخچال مخصوصدارو و یا یخچال هاي خانگی بپرهیزید .
9)در صورتی که پیش بینی می شود که واحد گلبول فشرده و یا خون کامل سریعا بًه بیمار انتقال می شود ، توصیه می
گردد که از یخچال بانک خون خارج شود ، این موارد حداکثر بعد از گذشت 30 دقیقه قابل برگشت به یخچال بانک
خون می باشد .
10 ) به لحاظ رعایت موازین کنترل عفونت در صورت نیاز الزامیست پرستار ضمن انتقال خون از وسایل حفاظت فردي
(نظیرمحافظ چشم و یا عینک) استفاده نماید.
11 ) رعایت بهداشت دست با استفاده از محلول هاي ضد عفونی با بنیان الکلی و یا شستشوي دستها قبل ، حین و بعد از
اتمام پروسیجر ضروریست.
12 ) دفع بهداشتی و مناسب سر سوزن و آنژیوکت و سایر پسماندهاي آلوده به خون ضروریست .
13 ) در زمان انتقال خون بیماررا مورد مشاهده و کنترل مراقبتی قرار دهید و در صورت مواجهه با هر گونه مشکلی از
دسترسی بیمار به زنگ اخبار جهت اطلاع به پرستاران مطمئن شوید .
14 ) با توجه به وقوع اتفاقات ناخواسته احتمالی ضمن انتقال خون (انتقال فرآورده هاي خونی اشتباه ،واکنش هاي
ایمونولوژیک و انتقال عفونت هاي خونی)انجام موارد ذیل به منظور شناسایی دقیق بیمار گیرنده خون توسط دو
نفر پرستار واجد صلاحیت به صورت منفک از یکدیگر ضروریست:
15 ) با توجه به اینکه عدم چک واحد خونی در بالین بیمار ، ناخوانا بودن نسخه ویا سایر دست نوشته هاي مرتبط به
مشخصات واحد خونی ، کمبود وقت ، حجم زیاد کار و هر گونه تداخل کاري در حین انتقال و یا مداخلات پرستاري
و مراقبتی قبل از آن از جمله عوامل مؤثر در بروز حوادث و واکنش هاي ناخواسته خونی محسوب می شوند لذا
ضروریست مشخصات واحد خونی بر اساس باند شناسایی در بالین بیمارچک شود .
16 ) به منظور اطمینان از اینکه خون صحیح به بیمار صحیح انتقال می شود ، ضروریست پرستارقبل از انتقال خون از
بیمار درخواست نماید که نام و نام خانوادگی و نام پدر خود را بصورت کلامی ادا نماید و سپس نام و نام
خانوادگی بیماررا با مشخصات مندرج بر روي باند شناسایی و یا پرونده بیمارمطابقت دهد .
17 ) در صورتی که بیماربیهوش و یا نوزاد است و یا قادر به بیان کلامی نام و نام خانوادگی خود نمی باشد، پرستار
موظف است قبل از انتقال خون اطلاعات مندرج بر روي باند شناسایی بیمار را با مشخصات پرونده بیمار مطابقت
دهد .
22
18 ) بیاد داشته باشید به منظورانتقال در بیماران بیهوش و نوزادان داشتن باند شناسایی مچ بند شناسائی براي بیماران
ضروري می باشد .
19 ) ضروري است حداقل موارد ذیل با پرونده بیمار مورد بررسی قرار گیرند :
نام و نام خانوادگی بیمار بصورت کامل ·
نام پدر بیمار ·
تاریخ تولد ·
20 ) شماره و گروه خونی مندرج بر روي برچسب واحد خون با مشخصات کیسه حاوي خون مطابقت دهید .
نوشته شده بر روي برچسب کیسه خون Rh 21 ) گروه خونی و
22 ) نوع فرآورده خونی و تاریخ انقضاي موجود روي برچسب واحد خون
23 ) کیسه خون و یا فرآورده خونی را به لحاظ علایم هر گونه آسیب و صدمه ، تغییر رنگ، همولیز و یا نشت ویا لخته
بررسی نمائید .
24 ) نکات مورد بررسی را با امضاء دو پرستار در پرونده بیمار ثبت کنید .
25 ) علایم حیاتی پایه بیمار شامل تعداد نبض، تنفس بیمار در دقیقه و میزان فشار خون و درجه حرارت را قبل از
شروع انتقال کنترل نمائید .
26 ) راه وریدي بیماررا بررسی نمائید ودر صورت نیاز یک راه وریدي جدید باز نمایید.
شکل که یک سر آن پس از هواگیري وارد یک سرم فیزیولوژي شده و سر دیگر آن Y 27 ) با استفاده از یک ست انتقال
وارد کیسه خون شده است، انتقال خون را انجام دهید و یا در صورت عدم دسترسی به ست مزبور براي بیمار قبل
از انتقال خون راه وریدي دیگري باز کرده وست سرم را بعد ازداخل نمودن به سرم فیزیولوژي هواگیري نموده و
به مدخل راه وریدي متصل نمائید .
28 ) در 15 دقیقه اول علایم حیاتی مددجو را هر 5 دقیقه یکبار کنترل و ثبت نمائید . مددجو را از نظر لرز، درد پشت ،
سردرد، تهوع، استفراغ، تاکی کاردي، هیپوتانسیون، تاکی پنه و بثورات جلدي کنترل نمائید.
29 ) انتقال را به مدت 15 دقیقه بصورت آهسته انجام دهید (به میزان 10 قطره در دقیقه).
30 ) در صورتی که با گذشت 15 دقیقه از شروع انتقال واکنش هاي ناخواسته مشاهده نشد مطابق با دستور پزشک
جریان انتقال را تنظیم نمائید
31 ) با توجه به اینکه نگهداري واحد خون خارج از دماي یخچال بانک خون در بخش جهت انتقال به بیماربیش از 4
بیش از نیم ساعت مجاز نیست ، انتقال خون و پلاکت را در FFP ساعت مجاز نمی باشد و نگهداري پلاکت و
محدوده زمانی مطمئن یاد شده انجام دهید .
32 ) گلبول خونی حداکثر ظرف 2 ساعت ضروریست انتقال شود مگر اینکه بیماردر معرضافزایش بار قلبی عروقی
باشد .
33 ) در صورت مشاهده واکنش هاي ناخواسته خفیف (بثورات جلدي و یا افزایش درجه حرارت به میزان کمتراز
1/5 درجه نسبت به درجه حرارت پایه ) ، جریان خون را آهسته تر نمائید و مشاهده و کنترل بیمار را افزایش دهید .
23
34 ) در صورتی که بعد از تجویز پاراستامول درجه حرارت بیماررو به افزایش بود، با احتمال بروز واکنششدید جریان
خون را قطع کرده و پس از باز نمودن جریان سرم فیزیولوژي به پزشک سریعاً اطلاع دهید ( در خصوصگرفتن
نمونه خون وادرار از بیمار و یا اطلاع به بانک خون مطابق مقررات سازمان عمل نمائید).
35 ) علایم حیاتی بیمار را تا پایان فرآیند هر 15 دقیقه یکبار بگیرید.
36 ) پس از اتمام انتقال علایم حیاتی بیمار را کنترل و ثبت نمائید.
37 ) تاریخ و زمان انتقال خون به ویژه زمان شروع و خاتمه واحد خون و یا فرآورده خونی را کامل ، صحیح و خوانا در
پرونده بیمار ثبت نمائید.
منجر به واکنش حاد همولیتیک می شوند ،لذا به عنوان استوك نباید توسط "O" 38 ) با توجه به اینکه پلاکت گروه
ندارند "O" بیمارستان ها ذخیره شوند و پیشنهاد می شود به عنوان آخرین راهکار براي بیمارانی که گروه خونی
استفاده شون

گاید لاین شناسایی صحیح بیماران

مطالب مشابه :

9 راه حل ایمنی

خط مشی شناسايي صحيح بيماران قبل ازانتقال خون

استانداردبین المللی اعتباربخشی بیمارستان ها(Joint Commission International)

عنوان خط مشی: نحوه تزریق خون وفراوردهای خونی

روش اجرايي 9 راه حل ايمني بيمار

گاید لاین شناسایی صحیح بیماران

خط مشی روش صحیح دارو دادن

عنوان خط مشی: در خواست، مصرف و کنترل داروهای مخدر

استانداردهای بیمارستان های دوستدار ایمنی بیمار