شهر فارسان

واژه‌شناسی فارسان: فارسان در لغت به معنی سوار یا صاحب است. از جهتی این اسم از کلمه پارس (پارسان) گرفته و به فارسان تبدیل شده است.

۱- فارس به معنی سوار، یعنی صاحب اسب. جمع، فرسان، فوارس. صورت جمع ‌اخیر برای وزن فاعل بسیار نادر است زیرا وزن فواعل جمع فاعله است. (منتهی الارب).

۲- شیر بیشه، دلاور.

۳- قسمی ذوذوابه (ﺳﺘﺎره ﮔﯿﺴﻮ دار، ستاره دنباله‌دار) است به صورت ماه تمام با یالی چون یال اسب از پس افکنده.

فارسان در لغت‌نامه دهخدا:

فارسان .(اِخ ) دهی است از دهستان میردج بخش حومه‌ی شهرستان شهرکرد که در ۳۰ هزارگزی جنوب باختری شهرکرد، کنار راه شهرکرد به باباحیدر واقع است. جلگه‌ای معتدل و دارای ۴۰۲۴ تن سکنه است. آب آن‌جا از چشمه، رودخانه، سرآب و قنات تأمین می‌شود. محصول عمده‌اش غلات و حبوبات ، و شغل اهالی زراعت و کسب است. پست بهداری، دبستان و راه ماشین‌رو دارد. (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج ۱۰).

نوشته‌های دهخدا مربوط به سال‌های بین حکومت قاجاریه و پهلوی اول است یعنی می‌توان گفت که سال ۱۳۰۰جمعیت فارسان (پارسون) آن روز ۴۰۲۴ تن بوده است و حتی شاید قبل از آن، که حدود یکصد سال پیش می‌شود.

فارسان در فرهنگ لغت معین:

۱- سوار بر اسب؛ برندگان اسب ، فارسان . مق پیادگان .

۲- سپاهیان سواره (در زمان ساسانیان).

مولوی:

ماند صوفی با بنه و خیمه‌ی عفاف فارسان راندند تا صفّ مصاف

سعدی:

همچنین تا مرد نام‌آور شدی فارس میدان و صید و کارزار

در کتاب «ایران از آغاز تا اسلام» تألیف رومن گیرشمن ترجمه محمد معین در مورد فارسان آمده است:

«وضع فئودال پادشاهی پارت که به وضع فئودال اروپا در قرون وسطی بسیار شبیه و مبتنی بر هفت خانواده‌ی بزرگ از جمله اشکانیان بود، یادگار سنن هخامنشی می‌باشد. پس از این خانواده‌های فئودال بزرگ، نجبای کوچکتر یا "فارسان" و در طبقه‌ی سفلی روستائیان و رعایا قرار داشتند. روابط بین مخدومان بزرگ و اتباع کوچک آنان محکم‌تر از روابط نجبا با پادشاه بوده است».

وجه تسمیه:

به علت این که مردم این دیار در گذشته در سوارکاری متبحر و از علاقه‌مندان به پرورش اسب بوده‌اند و به روایتی دیگر چون از کشور باستانی پارس بوده‌اند، به فارسان (اهالی پارس و سوارکاران) معروف شده‌اند.

بنابر روایت مشهوری در شمال شهر فعلی فارسان، در کنار امام‌زاده سید محمد، تپه‌ای وجود داشته که مردم برای حفاظت و حراست شهر در بالای آن چون مسلط بر شهر بوده نگهبانی می‌دادند و «فارسان» مأخوذ از کلمه‌ی «فارسیان» است، که این کلمه نیز به معنی «اسب سواران» می‌باشد. به خاطر سوارکاران ماهر این دیار به مرور زمان به «فارسون» و هم اکنون «فارسان» نامیده می‌شود. برخی می‌گویند نام اصلی این شهر باید پارسان باشد چون طوایفی از پارسیان که از اقوام آرایی بوده‌اند به خاطر وجود مراتع سرسبز به این منطقه مهاجرت نموده‌اند.

مشخصات جغرافيايي:

فارسان یکی از شهرهای استان چهارمحال و بختیاری و مرکز شهرستان فارسان است كه در ۳۰كيلو متری جنوب غربی شهر كرد واقع شده است. شهر فارسان در ۳۵درجه و ۵۰ دقیقه طول جغرافيايی، و ۱۶درجه و ۳۲ دقیقه عرض جغرافيايی، در ارتفاع ۲۰۲۰ متری از سطح دريا در يك منطقه نيمه كوهستانی قرار دارد. كوه‌های دنا با ارتفاع ۲۵۰۰ متر در شمال شرقی و كوه چوبين در شمال غربی اين شهر واقع‌اند. کوه کلک معروف به کوه کبود در جنوب این شهر قرار دارد و در فصول گرم سال، مردم از مناطق مختلف کشور برای تفریح و تنوع آب و هوا به این شهر سفر می‌کنند. هم چنين رود سراب غرب و جنوب اين شهر را آبیاری می‌کند.

آب و هوا:

شهر فارسان در بین پیشکوه‌های زاگرس، در جائی بلند و خوش آب و هوا برافراشته شده است آب و هوای شهر فارسان در تابستان معتدل و خشک است و در زمستان به علت کوهستانی بودن از مناطق سردسیر کشور می‌باشد . بیشترین درجه گرما در تابستان‌ها ۳۲ درجه بالای صفر و کم‌ترین درجه در زمستان‌ها تا ۱۸ درجه زیر صفر است. میزان بارندگی سالانه حدود ۳۰۰ میلی‌متر است.

جمعیت:

جمعیت شهر فارسان طبق برآورد سال ۱۳۸۷ حدود ۲۸۰۰۰ نفر تخمین زده شده است. مردم این شهر بیشتر از طایفه بهداروند بوده ولی با توسعه شهرنشینی مردم دیگری از روستاها و شهرهای دیگر میزدج و کوهرنگ به آن مهاجرت کرده‌اند و به زبان بختیاری سخن می‌گویند که در آن واژهای پهلوی و باستانی فراوانی وجود دارد. فارسان نقطه تقاطع و بهترین مرکز داد و ستد برای طوایف مختلف بختیاری است.

آثار و بناهای تاریخی:

در شهر فارسان مسجد جامع فارسان از بناهای تاریخی و کهن این شهر است. حمام خزانه‌ای این شهر که قدمتی حدود ۲۰۰ ساله داشت با بی‌توجهی مسوولین شهر و میراث فرهنگی استان خراب و آسفالتِ خیابان به روی آن کشیده شد.

تپه چغاپنجعلی:

تپه چغاپنجعلی مربوط به هزاره ۵ و ۴ قبل از میلاد - هزاره اول ق.م ـ دوره ساسانیان ـ سده‌های میانی و متأخر دوران‌های تاریخی پس از اسلام است و در شهرستان فارسان، بخش مرکزی، جنوب شهر فارسان واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۲ شهریور ۱۳۸۶ با شماره‌ی ثبت ۱۹۵۲۶ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

تپه چغارکی:

تپه چغارکی مربوط به دوره ساسانیان است و در شهرستان فارسان، بخش مرکزی، شهر فارسان، کنار دانشکده هنر واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۷ اسفند ۱۳۸۷ با شماره‌ی ثبت ۲۶۵۶۳ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

تپه سانه گان:

تپه سانه گان مربوط به دوره سلجوقیان است و در شهرستان فارسان، بخش مرکزی، فاصله ۱/۵ کیلومتری غرب فارسان شهر فارسان واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۷ اسفند ۱۳۸۷ با شماره‌ی ثبت ۲۶۵۴۲ به ‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

محوطه دره پهن:

محوطه دره پهن مربوط به دوره نوسنگی ـ عصر آهن است و در شهرستان فارسان، بخش مرکزی، ۳/۷ کیلومتری شمال غرب شهر فارسان واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۷ اسفند ۱۳۸۷ با شماره‌ی ثبت ۲۶۵۴۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

تپه چشمه قلعه:

تپه چشمه قلعه مربوط به عصر آهن است و در شهرستان فارسان، بخش مرکزی، ۱/۵ کیلومتری شمال شرق شهر فارسان، دره چشمه قلعه واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۷ اسفند ۱۳۸۷ با شماره‌ی ثبت ۲۶۵۶۴ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

صنایع:

از مهم‌ترین و با ارزشمندترین صنایع این شهر یکی صنایع دستی است که قدمتی دیرینه دارد، فرش دست‌باف با طرح‌ها و نقش‌های مختلف است که در این شهر بافته می‌شود. سایر دست‌بافته‌ها که هنوز در این شهر رایج است عبارت‌اند از: کلاه مالی، نمد مالی، چوغا بافی، سیاه چادر دوزی، خرسک بافی (نوعی قالی)، گیوه دوزی و جل دوزی که از رونق افتاده است.

از صنایع نوین این شهر می‌توان به یخچال‌سازی، کانتینرهای سردخانه‌ای، ‌مرغداری و گاوداری به شیوه جدید صنعتی، تولید پوشاک، گچ، سنگ‌شکن، سنگبری و کیسه‌بافی اشاره کرد.

درآمد:

بر پایه کشاورزی، دامپروری و بازرگانی استوار است با این حال عده‌ای برای کسب درآمد بیشتر به کشورهای خلیج فارس به‌ویژه کویت مهاجرت می‌کنند.

کشاورزی:

کشاورزی در این شهر شکل مکانیزه به خود گرفته و از مهم‌ترین محصولات کشاورزی این شهر می‌توان به گندم، جو، بنشن، سیب‌زمینی، و صیفی‌جات و فرآورده‌های دامی و اخیراً کشت زعفران اشاره نمود.

صادرات:

از صادرات این شهر انواع فرش دستباف،یخچال‌های ویترینی و کانتینری، انگور، کشمش، زردآلو، آلوزرد، آلوچه، قیسی، بادام، نمد، کلاه، انواع گچ و سنگ است.

مراکز آموزشی:

این شهر دارای چندین دانشگاه است از جمله: دانشگاه پیام نور، دانشگاه آزاد، دانشگاه تربیت معلم، دانشگاه هنر، دانشگاه جامع علمی کاربردی.

منبع:

۱- فرهنگ معین(فارسی) تألیف دکتر محمد معین: زرین جلد سوم چاپ ۱۳۸۶

۲- لغت‌نامه‌ی دهخدا، جلد دهم (عربستان سعودی ـ قزل ایرماق) تألیف علی‌اکبر دهخدا: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران چاپ اول از دوره‌ی جدید بهار ۱۳۷۳

۳- ایران از آغاز تا اسلام، نویسنده رومن گیرشمن، مترجم محمد معین،: علمی فرهنگی، چاپ نوزدهم ۱۳۸۸

۴- چهارمحال و بختیاری و تمدن دیرینه آن، مؤلف اسفندیار آهنجیده، شهرکرد: آهنجیده، ۱۳۷۸

۵- تاریخ و تمدن چهارمحال و بختیاری، مؤلف اسفندیار آهنجیده، شهرکرد: آهنجیده، ۱۳۸۴

6ـ تحقیق میدانی نویسنده

۷ـ دانش‌نامه‌ی ویکی پدیا (فارسان)

۸- وب‌گاه http://sarzaminepars.com

شهر فارسان

مطالب مشابه :

خداشناسی از منظر قرآن کریم

مهمترین جزئیات پذیرش ثبت‌نام رشته‌های بدون کنکور دانشگاه آزاد

اسامی شهدای دانشجوی دانشگاه شهید بهشتی تهران

رأي مربوط به قتل عمد در شهرکرد

معارفه دكتر اميدوار رضايي در دانشگاه استان چهار محال وبختياري

شهر فارسان

فیروزی متقاضی در کمیسیون آموزش و تحقیقات (اولویت دوم)

ورود به سیستم ثبت نام و اطلاع رسانی

چهارمحال

عنوان رساله: دکتری