نماتد ساقه و پياز stem and bulb nematode

نماتد ساقه و پياز Ditylenchus dipsaci(Kuehn) Filip گسترش جهاني دارد. بيشتر در مناطق معتدل شيوع دارد و خسارت مي‌زند. بيماري اولين بار در هلند درسال1883 ودر ايالات متحده درسال 1931 گزارش شده است.

در ايران نماتد Ditylenchus dipsaci در روي يونجه گزارش شده است. علاوه براين نماتد به 400 گونه گياه حمله مي‌كند. اما نژاد خاصي از نماتد به پياز حمله مي‌كند. سبزيهائي از قبيل،سير، لوبيا، باقلا، كلم، هويج، كرفس، مارچوبه، جعفري، نخود، سيب‌زميني و كدو مورد حمله نماتد Ditylenchus dipsaci قرار مي‌گيرد.

مرفولوژي و بيولوژي

عامل بيماري نماتد Ditylenchus dipsaci(Kuehn) Filip مي‌باشد كه طول آن3/1-1 ميليمتراست وحدود30 ميكرومترقطر دارد. روي بدن استوانه‌اي آن خطوط اريب ديده مي‌شود. دم نماتد نر و ماده تيز است هر نماتد ماده 200تا500 تخم مي‌گذارد. اولين پوست‌اندازي در تخم انجام مي‌شود. پوره مرحله دوم از تخم خارج شده، به سرعت پوست دوم و سوم را نيز انداخته و پوره قبل از بلوغ يا عفونت‌زا را توليد مي‌كند.اين پوره مي‌تواند شرايط يخبندان و خشكي شديد را تحمل كرده و در داخل بافتهاي گياهي مثل ساقه‌ها، برگها، پيازها، بذرها يا درداخل خاك به سر مي‌برد.هنگامي كه قسمتهاي هوايي گياه ميزبان با غشائي از آب پوشيده مي‌شود،نماتدها به طرف بالا حركت كرده و خود را به سر شاخه‌ها و برگهاي جديد و جوان مي‌رسانند و سپس از طريق روزنه‌ها، شكافها يا مستقيما به داخل پايه ساقه‌ها يا محور برگ رخنه مي‌كند. بعد از ورود به گياه ميزبان پوست چهارم را انداخته ،تبديل به نر يا ماده مي‌شود. چرخه كامل زندگي حدود19تا25 روز طول مي‌كشد. توليدمثل فقط مواقعي كه هوا سرد است متوقف يا كند مي‌شود. وقتيكه پيازها شديدا آلوده شدند ،مي‌پوسند، پوره‌هاي قبل از بلوغ ازآنها خارج شده و گاهي اوقات دراطراف ساقه زيرزميني پيازهاي خشك شده به صورت توده سفيد خاكستري پنبه‌اي كه پشم نماتد خوانده مي‌شود اجتماع كرده وبراي سالهاي سال در همين جا مي‌تواند زنده بمانند.

وقتي كه نماتد‌ها به بذر در حال جوانه زدن يا گياهچه جوان حمله مي‌كنند، از نزديكي كلاهك ريشه هيپوكوتيل يا از نقاطي كه هنوز داخل بذر است وارد مي‌شوند. نماتدها بيشتر روي سلولهاي پارانشيمي پوست تغذيه مي‌كنند. در همين حال سلولهاي اطراف نماتدها شروع به تقسيم شدن و بزرگ شدن مي‌كنند. نتيجتا برجستگيهايي روي گياه بوجود مي‌آيد. گياهچه‌ها بسته به اندازه و تراكم اين برجستگيها ممكن است ناقص‌العضوشده پيچيده شوند،انحنا حاصل كنند ويا بصورت ديگري تغيير شكل دهند. شكاف برداشتن اپيدرم اغلب راه ورود براي مهاجمين ثانوي از قبيل باكتريها و قارچها باز مي‌كند. بعد از رخنه نماتد سلولها بزرگ مي‌گردند، كلروپلاستها ناپديد، فضاها بين سلولي داخل بافت پارانشيم افزايش مي‌يابند. اين اثرات اغلب قبل از تماس نماتد باسلولها ايجا مي‌شود. واين دال براين است كه تراوشات بزاقي قبل از پيشرفت نماتد منتشر مي‌گردند.

علائم و نشانه‌هاي خسارت :

در مزارع آلوده به نماتد Ditylenchus dipsaci ظهور گياهچه‌هاي پياز به كُندي انجام گرفته، ميزان سبز شدن گياه بطور قابل ملاحظه‌اي تقليل مي‌يابد. بيشتر از نصف تعداد گياهچه‌هاي ظاهر شده بيمار و زرد رنگ هستند، پيچ خورده و هلالي بنظر رسيده ودر امتداد كوتيلودون نواحي برجسته‌اي ديده مي‌شود. كوتيلودونها معمولا باد كرده‌اند و اپيدرمشان به صورت توري ترك برداشته و بيشتر گياهچه‌هاي مريض ظرف سه هفته بعد از كاشت از بين مي‌روند و بقيه بعدا مي‌ميرند. وقتي كه در داخل خاك آلوده پياز كاشته مي‌شود علائم روي گياهان درحال رشد تقريبا بعد ازسه هفته شروع مي‌گردد وشامل كوتولگي، لكه‌هاي زرد كم رنگ، آماس و زخمهاي باز روي برگهاست.

روي ساقه،جوانه‌ها يا گياهان جوان برآمدگيها‍يي بوجود مي‌آيد وبرگها كوتاه وپيچيده مي‌شوند. نوك برگها از بين مي‌رود و برگهاي مسن‌تربه دليل ازبين رفتن تيغه‌ي مياني سلولها چنان ضعيف مي‌شوند كه نمي‌توانند خود را قائم نگهدارند و روي زمين مي‌غلطند. ساقه و گردن پياز نرم مي‌گردد. پيازهاي آلوده ممكن است شكاف بردارند يا اينكه جوانه زده و دوپيازه و ناقص شوند. پيازهاي آلوده گاهي از بيرون سالم به نظر مي‌رسند اما در انبار مي‌پوسند.

كنترل:

1- تناوبهاي طولاني (2-3 سال) با گياهان مقاوم از قبيل اسفناج، چغندر، كاهو و گياهان خانواده غلات

2- استفاده ازپيازو بذرعاري ازنماتد

3- ضد عفوني پيازو بذرآلوده با قراردادن درآب 46 درجه سانتيگراد به مدت يك ساعت

4- مبارزه درمزارع بوسيله فوميگاسيون خاك

5- بعداز كاشت سموم نماتدكشDD

6- براي جلوگيري ازآلودگي مجدد ضد عفوني وسايل كشاورزي

نماتد ساقه و پياز stem and bulb nematode

مطالب مشابه :

پذیرش دانشجو بدون کنکور در آموزشکده سما دانشگاه آزاد اسلامی ساری

گونه های هائز اهمیت در ملخ ها(مراکشی ،ایتالیایی،آسیایی،صحرایی)

از برگزیدگان اولین المپیاد ورزشی دانشجویان شاهد و ایثارگر دانشگاههای مرکز مازندران تجلیل شد

نماتد ساقه و پياز stem and bulb nematode

برنامه کلاسی پیام نور قائم شهر

کنه تارعنکبوتی دو نقطه ای Tetranychus urticae

پخش زنده شبکه های دیجیتال

عکسهایی از طبیعت مازندران

لیست دانشگاههای غیرانتفاعی