عکاسی ایران در سال 91 (مروری بر رویدادهای عکاسی ایران در سالی که گذشت)
نمایشگاه‌های عکس در گالریهای تهران
گالریهای حرفه‌ای عکاسی در تهران سال گذشته‌ی خورشیدی را با افتتاح همزمان سه نمایشگاه عکس در تاریخ 18 فروردین‌ماه از نادر داوودی، محسن یزدی‌پور و ابراهیم خادم‌بیات آغاز کردند. همچنین در طی سال 91 شاهد برپایی نمایشگاه‌های دیگری از عکاسان نام آشنایی چون مهران مهاجر، مهدی مقیم‌نژاد، گوهر دشتی، علیرضا فانی، ابراهیم حقیقی، نیوشا توکلیان، کیارنگ علایی و عباس کوثری هم بودیم.
البته عنوان جنجالی‌ترین رویداد نمایشگاهی سال نصیب نمایشگاه آزاده اخلاقی با نام «به روایت یک شاهد عینی» شد که در روزهای پایانی سال به میزبانی و تهیه‌کنندگی گالری محسن برگزار شد. آخرین نمایشگاه سال هم مربوط به عکس‌های عباس کیارستمی بود که چهارم اسفندماه 91 همزمان با افتتاح گالری بوم گشایش یافت و تا اواخر فروردین‌ماه جاری نیز ادامه خواهد داشت.
حضور عکاسان ایرانی در نمایشگاه‌های بین‌المللی
عکاسان ایرانی در سال 91 همچون چند سال اخیر روند رو به رشد حضور در نمایشگاه‌های انفرادی و گروهی عکاسی در گالری‌ها و موزه‌های معتبر در سراسر جهان را ادامه دادند. نمایشگاه گروهی «چشم‌اندازهای ایرانی» در لندن، حضور نیوشا توکلیان در نمایشگاه گالری امپتی کوارتر دبی، راه‌یابی گوهر دشتی به جشنواره‌ی Images سوئیس، نمایشگاه عکس «نوری از خاورمیانه» در لندن، نمایشگاه گروهی عکاسان ایرانی در اتاوا، حضور مجید سعیدی در نمایشگاه گالری Noorderlicht هلند، اکسپوی هنر تجسمی گالری کوئین تورنتو، چیدمان صادق تیرافکندر موزه‌ی هنرهای اسلامی قطر، نمایشگاه مجازی «فراسوی خیال و واقعیت»، دومین جشنواره‌ی «شش هفته با هنر ایرانی» در کانادا، نمایشگاه «عکاسی معاصر در ایران» در لیون، نمایشگاه انفرادی مجید کورنگ بهشتی در گالری ایام دبی، حضور شادی قدیریان در نمایشگاه گروهی عکس در سیاتل، راه‌یابی حسین فاطمی به نمایشگاه هفتمین جشنواره‌ی عکس «چوبی ملا» در بنگلادش، نمایشگاه انفرادی میترا تبریزیان در نیویورک، جشنواره‌ی هنری Focus Iran در فرانسه، نمایشگاه «جنسیت و آشکاری در عکاسی معاصر ایران» در تورنتو، دو رویداد گروهی عکاسی در پاریس و سیدنی، نمایشگاه Unexposed در بروکسل از جمله‌ی این موارد بودند.
کسب جوایز بین‌المللی
اما در سالی که ممنوعیت شرکت عکاسان ایرانی در برخی مسابقات عکاسی مانند جایزه‌ی عکس نشنال جئوگرافی یکی از خبرسازترین رویدادها بود و واکنش‌های مختلفی را در عکاسان ایرانی برانگیخت ابراهیم نوروزی و مجید سعیدی، دو فتوژورنالیست ایرانی، در رخدادی بی‌نظیر موفق به کسب سه جایزه‌ی همزمان از مسابقه‌ی ورلدپرس فتو شدند تا عکاسی خبری ایران سال درخشانی را پشت سر بگذارد.
موفقیت صادق تیرافکن در دوسالانه هنر آسیایی، کسب جایزه‌ی سوم مسابقه‌ی Days Japan و عنوان شایسته‌ی تقدیر در جشنواره‌ی یونیسف 2012 توسط حسین فاطمی، موفقیت بهروز مهری در شانزدهمین دوره‌ی جایزه‌ی حقوق بشر رسانه‌ها، مدال طلای بهترین کیوریتور ششمین دوسالانه‌ی عکاسی تاشکند، جایزه‌ی عکاسی «بنیاد کندی» برای مجید سعیدی، برگزیده شدن محمدرضا میرزایی به عنوان برنده‌ی بورسیه‌ی لوگولند ایتالیا، کسب رتبه‌ی نخست جایزه‌ی عکاسی گالری فتوگرافیکای سانفرانسیسکو توسط فرزانه رادمهر، حضور بهنام صدیقی به عنوان یکی از 7 فینالیست جایزه‌ی MOP CAP، مدال طلای ششمین مسابقه‌ی عکس Px3 فرانسه برای حمیده ذوالفقاری و کسب 19 عنوان شایسته‌ی تقدیر در مسابقه‌ی IPA 2012 گوشه‌ای از جوایز کسب شده توسط عکاسان ایرانی در عرصه‌های برون‌مرزی بود.
در سالی که ممنوعیت شرکت عکاسان ایرانی در برخی مسابقات عکاسی مانند جایزه‌ی عکس نشنال جئوگرافی یکی از خبرسازترین رویدادها بود و واکنش‌های مختلفی را در عکاسان ایرانی برانگیخت ابراهیم نوروزی و مجید سعیدی، دو فتوژورنالیست ایرانی، در رخدادی بی‌نظیر موفق به کسب سه جایزه‌ی همزمان از مسابقه‌ی ورلدپرس فتو شدند تا عکاسی خبری ایران سال درخشانی را پشت سر بگذاردحراجهای بین‌المللی عکس و اقتصاد عکاسی در داخل
حضور عکاسی ایران در حراجی‌های بین‌المللی سال گذشته به نسبت سال 90 کم‌فروغ‌تر بود اما عرصه‌ی رقابت کماکان در اختیار نام‌های آشنای این حوزه، که اکثرا ساکن خارج از کشور هستد، باقی ماند. گران‌ترین فروش ایرانی در این حراج‌ها مربوط به آبان‌ماه 91 و سیزدهمین حراجی کریستیز در دبی بود که عکسی از مجموعه‌ی «زنان الله» شیرین نشاط (قزوین، 1957) به قیمت 62 هزار و 500 هزار دلار فروخته شد در حالی‌که در برآورد اولیه برای آن قیمتی معادل 50 تا 70 هزار دلار در نظر گرفته شده بود.
همچنین عکس دیگری مربوط به سال 2000 از این عکاس ایرانی، که سال‌هاست در نیویورک زندگی و کار می‌کند، در حراجی عکس کریستیز در پاریس، که شامل آثاری از نام‌های بزرگ و آشنای عکاسی معاصر جهان بود، در نهایت به قیمت 18 هزار و 750 یورو به فروش رفت در حالی‌که دارای برآورد قیمتی معادل 10 تا 15 هزار یورو بود. البته عکاسان ایرانی در دوازدهمین حراج کریستیز در دبی هم حضور درخشانی داشتند اگرچه نتوانستند موفقیت سال‌های اخیر را تکرار کنند.
در داخل کشور نیز سریال تکراری دوباره آزمودن تجربه‌های ناموفق گذشته در عرصه‌ی فروش آثار عکاسی توسط نهادهای دولتی و حتی غیردولتی ادامه یافت. مهمترین این موارد نمایشگاه عکس صبا بود که اوایل تابستان 91 توسط موسسه‌ی فرهنگی هنری صبا وابسته به فرهنگستان هنر به منظور نمایش و فروش آثار هنرمندان عکاس گشایش یافت تا به گفته‌ی دست‌اندرکارانش ارتباط بین عکاسان و خریداران آثار هنری را بیش از پیش تقویت کند اما در عمل در امر فروش کاملا ناموفق بود اگر چه از نظر سطح کیفی آثار این نمایشگاه یکی از بهترین رویدادهای عکاسی ایران در سال‌های اخیر تلقی شد.
به نظر می‌رسد عدم آشنایی با روند تبدیل عکس هنری به امری اقتصادی، بی‌تفاوتی نسبت به مکانیزم‌های اقتصاد هنر، مسلط نبودن به ابزار فروش در عرصه‌ی بازار هنر، ناآشنایی با چگونگی رابطه‌ی سرمایه و هنر و سطوح مختلف عرضه و تقاضا در این عرصه، احساس بی‌نیازی از مشورت با افراد خبره و آشنا به امر فروش و حراج آثار عکاسی و حتی برداشت‌های بسیار سطحی از نمونه‌های موفق فروش عکس در جهان در کنار عواملی چون نبود فرهنگ دیرپای خرید آثار هنری در کشور سبب شده که در سال‌های اخیر بارها شاهد برگزاری و تکرار چنین اکسپوهای ناموفقی در امر فروش باشیم. اما شاید نکته‌ی جالب‌تر اینجاست که علی‌رغم از سر گذراندن چندین تجربه‌ی ناموفق هنوز تمامی این اکسپوها پیشوند «نخستین» را یدک می‌کشند.
عکاسانی که در سال 91 برای همیشه از میان ما رفتند. احمد خادم‌الحسینی(پیشکوست عکاسی خراسان رضوی)، هوشنگ زرافشان (پیشکسوت عکاسی مطبوعاتی)، بهمن یوسفیان،عبدالامام زباری و اکبر عباسپور شماری از درگذشتگان عکاسی ایران در سال گذشته بودندچند رویداد مهم دیگر
در سالی که شاهد 170 سالگی ورود عکاسی به ایران بودیم رخدادهای حاشیه‌دار در عکاسی کشور کم نبود. ماجرای برگزاری نامنظم دوسالانه‌های عکاسی ایران با برپایی دوسالانه‌ی دوازدهم در بهار 91 ادامه یافت. تلاش ناموفق انجمن عکاسان ایران برای برعهده گرفتن مسئولیت برپایی دوسالانه، انتقاد به نوع و کیفیت فراخوان ساده دوره‌ی دوازدهم، برپایی نمایشگاه این دوره در محل خانه‌ی هنرمندان (محل نمایش هنرهای مردمی و نچندان نخبه‌گرا) به جای موزه‌ی هنرهای معاصر تهران و همچنین ناموفق بودن مسئولین دوسالانه در فروش آثار برگزیده (علی‌رغم اعلام قبلی) از دیگر حاشیه‌های این رویداد عکاسی کشور بود.
وقوع زلزله‌ی تاسف‌بار در مناطقی از استان آذربایجان شرقی در مردادماه 91 و متعاقب آن حضور پرشمار عکاسان در صحنه و وفور عکس‌های منتشر شده از این رویداد بار دیگر میان عکاسان ایرانی به بحث‌های زیادی در خصوص بایدها و نبایدهای همیشگی در عرصه‌ی عکاسی مستند و خبری (به خصوص در فضای مجازی) دامن زد.
برپایی برنامه‌ای تحت عنوان «ده روز با عکاسان ایران» در آذرماه 91 پس از تعویق برگزاری آن در تیرماه همان سال و انتقادات مطرح شده از سوی برخی عکاسان شهرستانی از این مراسم به دلیل تمرکز تمامی برنامه‌ها و کارگاه‌های آن در تهران و بی‌بهره ماندن بسیاری از عکاسان کشور، که از اعضای انجمن هم بودند، یکی دیگر از رویدادهای قابل ذکر عکاسی کشور در سال گذشته بود.
درگذشتگان عکاسی کشور
در پایان یادی می‌کنیم از عکاسانی که در سال 91 برای همیشه از میان ما رفتند. احمد خادم‌الحسینی(پیشکوست عکاسی خراسان رضوی)، هوشنگ زرافشان (پیشکسوت عکاسی مطبوعاتی)، بهمن یوسفیان،عبدالامام زباری و اکبر عباسپور شماری از درگذشتگان عکاسی ایران در سال گذشته بودند.
مطالب مشابه :
نمایشگاه کیارنگ علایی در گالری طراحان آزاد
علیرضا قناد - نمایشگاه کیارنگ علایی در گالری طراحان آزاد - هنر، برتر از گوهر آمد پدید
بیوگرافی نویسنده معاصر-کیارنگ علایی
کیارنگ علایی. نمایشگاه‌ها: حیات خلوت (گروهی - نگارخانه میرک مشهد، اردیبهشت ۱۳۸۶)
عکاسی ایران در سال 91 (مروری بر رویدادهای عکاسی ایران در سالی که گذشت)
نژاد، گوهر دشتی، علیرضا فانی، ابراهیم حقیقی، نیوشا توکلیان، کیارنگ علایی نمایشگاه
هم‌نشینی شعر و عکس در "هیج چیز مثل مرگ تازه نیست"
های کریم‌خان و میرزای شیرازی یا تا ۲۱ اردیبهشت‌ماه ۹۲ به نمایشگاه کتاب کیارنگ علایی
برچسب :
نمایشگاه کیارنگ علایی