عقرب ها و راه مبارزه با آنها

عقرب ها (Scorpion)

عقرب نام یکی از گونه های بند پایان است که دارای 8 پا و نیشی با زهر کشنده می باشد. نیش عقرب در نوک دم آن قرار دارد. 
عقرب ها (Scorpion) وابسته به عنکبوتیان هستند . در دنیا گونه های متعددی عقرب وجود دارد که تنها تعدادی محدود برای انسان خطر ناک هستند .عقرب بیشتر در آب هوای گرم و شب ها فعال هستند و به این علت رعایت نکات ایمنی در مورد جلوگیری ار عقرب گزیدگی به خصوص در مناطق گرمسیری و به هنگام تاریکی هوا اهمیت دارد . (مثل پوشیدن جوراب ، شلوار و کفش مناسب ، تکان دادن کفش و لباس قبل از پوشیدن و غیره ) 
نکته : خطرناک ترین عقرب در ایران عقربی است به نام گاردیم که محل زیست آن خوزستان است .
زهر عقرب بیشتر بر بند پایان و جانوران کوچک موثر است و معمولاً برای انسانها کشنده نیست بلکه تاثیرات موضعی مانند درد و ورم ایجاد میکند اما بعضی گونه های آن برای انسانها هم کشنده هستند.
عقربها بچه زا بوده و دست کم تا زمان نخستین پوست اندازی نوزادان بر پشت عقرب مادر جابجا می شوند.
این جانور در طول روز در گوشه‌ای بی‌حرکت پنهان می‌شود و شب هنگام فعالیت خود را آغاز می‌کند و به دنبال شکار می‌رود.
گژدم، سم خود را از طریق نیشی که در انتهای دم خود دارد به شکار تزریق می‌کند و زمانی انسان را می‌گزد که آدمی ندانسته پا روی آن گذارد و خطر لگد شدن عقرب را تهدید کند.
وضع کسی که دچار عقرب گزیدگی شده، نباید بی‌اهمیت تلقی گردد چون ممکن است جان بیمار در خطر باشد و اهمال کاری به مرگ وی منجر گردد. عقربها تنها موجوداتی هستند که اشعه رادیو اکتیویته تاثیری به آنها ندارد و جالب تر اینکه عقربها دو دشمن دارند یکی از آنها یک نوع سار است و دیگری مگس. ضعیفترین عقربها 40000 راد (واحد اندازه گیری تشعشعات تولیدکننده یون جذب شونده) را تحمل میکنند این عدد در مورد انسان کمتر از تنها 600 راد میباشد وبدین گونه از انفجار اتمی هم جان سالم بدر میبرند.
این جانور رنگهای مختلفی مثل زرد مایل به قهوه ای، قهوه ای، خاکستری و سیاه دارد و اندازه بین 18-5/1 سانتی متر دارد ولی بواسطه شکل بدنی خود که حالت تخت و صاف است، می تواند از شکافهائی به عرض 3 میلی متر نیز عبور کند و خود را وارد خانه سازند.
در محیط خارج از خانه در شکاف و درز بین سنگها، زیر پوست درخت، بین هیزمها و ... یافت شده و در محیط داخل خانه حمام، دستشوئی، آشپزخانه و محیطهای مرطوب یافت می شوند. این جانوران در طول روز در گوشه ای بی حرکت و پنهان بوده و در طی شب فعالیت خود را آغاز می کنند و بدنبال شکار خود می روند و سم خود را از طریق نیش که در انتهای دم آنها وجود دارد به شکار خود تزریق می کنند. عقرب گزیدگی پیشگیری و مراقبت از فرد عقرب گزیده 
عقرب گزیدگی:
از نظر پزشکی حائز اهمیت میباشد. امروزه بعلت توسعه و نوسازی شهرها کمتر با این مساله برخورد داریم ولی متاسفانه مردم روستاها و عشایر مناطق محروم استان همچنین ساکنین منازل قدیمی هنوز با مشکل عقرب گزیدگی مواجه هستند .
مبارزه با عقرب و پیشگیری از گزش آن بمراتب اهمیت بیشتری از درمان عقرب گزیدگی دارد. 
علائم :
علائم عقرب گزیدگی بستگی به نوع عقرب، مقدار سم وارد شده به بدن شخص فصل گزش و وضعیت جسمانی فرد مصدوم دارد. و ممکن است همراه یک واکنش موضعی یا علائم شدید در سراسر بدن باشد که گاهی منجر به مرگ میشود.
معمولاُ پس از گزش، سوزش، همراه با درد در محل احساس میشود. در محل گزش پوس قرمز، متورم و ااحتمالاً دچار خونمردگی و تاول میشود. 
علائم عمومی دربدن:
شامل تنگی نفس، طپش قلب، تعریق زیاد و ترشح زیاد بزاق و تهوع و استفراغ، سرگیجه و اضطراب، ادرار خونی،‌ سردرد، درد شکمی و اندامها میباشد.
معمولاً گزش عقربهائیکه در مناطق خشک و صحرائی و یا گرم زندگی می‌کنند بعلت غلظت بالای سم خطرناکتر است. اما خطر عقرب به کوچکی و بزرگی و رنگ بستگی ندارد. 
پیشگیری:
بهترین اقدام پیشگیری دوری جستن از محل زندگی عقربها، نوسازی و بهسازی اماکن قدیمی جمع‌آوری و دفع بهداشتی زباله میباشد. در محلهائیکه عقرب زیاد مشاهده میشود لازم است محلهای مرطوب در انبارها، زیر کاشی و کنار فرشها و محل نگهداری البسه، رختخواب، کفشها کنترل بیشتری گردد.
در موقع استفاده از لباس یا کفش یا رختخواب دقت شود در موقع استراحت در چنین اماکنی حتماً‌ از تخت استفاده گردد. 
در زمان عقرب گزیدگی چه باید انجامداد:
1- حفظ خونسردی و تقویت روحیه مصدوم مرحله اول است.
2- اگرچه اکثر عقرب‌ها سمی هستند ولی گزش همه آنها خطرناک نیست. بنابراین کلیه عقرب گزیدگیها را هرچه سریعتر بایستی به مراکز بهداشتی و درمانی انتقال داد. پس از گزش عقرب محل گزش را فشار دهید تا باقی مانده سم خارج شود. داغ کردن سوزاندن شکاف دادن محل گزش بی‌فایده است.
3- محل گزش را ضدعفونی نموده سپس باندپیچی نمائید و عضو عقرب گزیده را ثابت نگهدارید و تا زمانیکه به مراکز بهداشتی و درمانی انتقال پیدا نکرده باند را باز و از انجام اقدامات خودسرانه و سنتی جداً‌ خودداری نمائید. درمان علامتی مثل درد پیشگیری از عفونتها و بیماری کزاز و نیز تجویز سرم ضد عقرب گزیدگی در صلاحیت پزشک معالج میباشد.