روش تدریس پژوهش محور

روش تدریس پژوهش محور یکی از روشهای فعال و فرایند محور تدریس است که بر پایه سوالهای چالش برانگیز و موقعیتهای مبهم استوار است و به دانش آموز فرصت داده می شود تا طراحی و تصمیم گیری نموده و مسئله را حل نماید . در این شیوه علاوه بر شنیدن، مولفه های مهمی همچون مشاهده، پرسش، تفکر، کاوشگری، آزمایش، و استدلال مورد توجه قرار می گیرد تا فراگیران از همان ابتدای تحصیل به توانمندی تفسیر و قضاوت و نظریه پردازی مجهز شوند در این شیوه، موضوعات درسی از سوی معلم یا دانش آموز به صورت یک موقعیت مبهم یا مسأله مطرح می گردند و کشف مفاهیم و راه حل های عملی برای مشکلات عینی، به صورت گروهی یا فردی به عهده دانش آموزان است. در این شیوه به دانش آموز آزادی و فرصت تصمیم گیری داده می شود تا نحوه یادگیری را تمرین کند. در چنین رویکردی به جای نتیجه، تاکید بر فرآیند یادگیری است و فرآیند یادگیری شامل کسب مهارتهای عملکردی از قبیل مشاهده، جمع آوری اطلاعات، تفکر و استدلال است.

در تدریس پژوهش محور، معلم نیز همگام با دانش آموزان در جستجوی پاسخ است وسایل و امکانات را فراهم می نماید و گام به گام مراحل مختلف کاوشگری را تا رسیدن به نتایج و اهداف تعیین شده هدایت و کنترل می نماید. در این شیوه تاکید بر چگونگی حل مسئله است نه پاسخ مسئله.

در این رویکرد معلم، نقشهای زیر را به عهده دارد :

معلم به عنوان طراح برنامه درسی

معلم به عنوان هدایت گر و راهنمای آموزشی

معلم به عنوان ارزشیاب(اثر بخشی مسئله، عملکرد دانش آموز، عملکرد معلم)

همچنین فعالیت های زیر از دانش آموز مورد انتظار است:

مشاهده و پرسشگری

جستجوی اطلاعات در کتاب و سایر منابع

طراحی آزمایش و تحقیق

استفاده از وسایل و ابزار مناسب جهت گردآوری اطلاعات

تفسیر و تحلیل داده ها، مقایسه، توضیح و پیش بینی موقعیت ها

تبادل نتایج، همکاری و تعامل با دیگران

استفاده از تفکر منطقی و انتقادی

انواع پژوهش های دانش آموزی قابل اجرا در تدریس پژوهش محور:

1- آزمایش کنترل شده: زنجیره ای چند مرحله ای است که در آن پژوهش گر با کنترل سایرمتغیر ها،یک متغیر راتغییر می دهد ونتایج را ثبت و تفسیر می نماید.

2- تشخیص و طبقه بندی: دانش آموز اقدام به گروه بندی اجسام و رویداد ها در دسته های مشخص نموده و با استفاده از ملاک ها و کلید های شناسایی، گروه و دسته ی یک نمونه را تعیین می نماید.همچنین می تواند کلید شناسایی برای نمونه ها طراحی نماید.

3- الگو یابی ( یافتن همبستگی ها ): دانش آموز با مقایسه تعداد زیادی نمونه رابطه یا الگوی تغییرات را کشف نموده و مطابق با آن، وضعیت آتی نمونه ها را پیش بینی می نماید.

4- وب پویه : به دانش آموزان تکلیف یا پرسشنامه ای ارائه می گردد که با مراجعه به پایگاه های اینترنتی تعیین شده توسط معلم و مشاهده و جمع بندی اطلاعات، به سوالات پاسخ داده و تمرین های مربوطه را حل می نماید.

5- مدل سازی: ساخت وسیله یا نمونه ی کوچک یک فرایند توسط دانش آموز که درک ساختار یا طرز کار آن را آسان تر نماید.

6- پژوهش های توصیفی: جمع آوری نظرات دیگران، یافته های علمی یا مجموعه ای از داده ها و تحلیل آنها برای توصیف یک وضعیت یا فرایند خاص.

اهداف ایجاد کارگروه، عبارت است از:

-گسترش وتوسعه فرهنگ پژوهش گری وپژوهش خواهی در آموزش وپرورش

-تصمیم گیری و تصمیم سازی براساس پژوهش (پژوهش مبنای تصمیم گیری در آموزش وپرورش)

- کمک به روند آموزش وپرورش وبهبود جریان فعالیت های یاددهی – یاد گیری

-تلفیق علوم نظری وکاربردی در جهت بهبود وحل مسائل ومشکلات آموزش وپرورش

-برنامه‌ریزی و سیاستگذاری برای هدایت، حمایت وپشتیبانی از فرهنگیان پژوهشگر ارتقاء بنیه علمی، پژوهشی و عملی آنان در زمینه های پژوهشی.

-ارتقای مهارت و بهبود دیدگاه معلمان در زمینه فرایند یاد دهی- یادگیری به روش پژوهش محور

- افزایش نشاط و طربناکی فضای تعلیم و تربیت

- ایجاد زمینه انتقال تجربیات پژوهشی معلمان به دانش آموزان

-افزایش قدرت نگرش علمی و دستیابی به سطوح بالای حیطه شناخت و تقویت توانایی تفسیر و قضاوت در دانش آموزان.

فرایند اجراء:

- اجرای طرح توسط معلم که شامل مراحل زیر است:

الف- تشکیل تیم پژوهشی دانش آموزان: معلمان نسبت به تشکیل گروه های دو یا سه نفری دانش آموزان پژوهشگر به صورت داوطلبانه یا انتخابی اقدام می نمایند

ب- تعیین اهداف و محتوای درس: یکی از مباحث درسی و یا مسائل و مشکلات عینی مطرح شده از سوی معلم یا دانش آموز انتخاب و اهداف آن تبیین می گردد

ج- طراحی برنامه و سناریوی آموزشی: معلم مطابق با فرم شماره 3 پیوست شیوه نامه طرح درس مربوط به محتوای انتخاب شده را طراحی و اجرا می نماید.

د- ارزیابی مستمر،هدایت ورهبری فعالیت پژوهشی وعملکرد گروهی دانش آموزان توسط معلم : هر گروه از دانش آموزان متناسب با امکانات و علاقه مندی اعضای گروه، به یکی از روشهای زیر اقدام به فعالیت پژوهشی می نمایند

1- طراحی و انجام آزمایش کنترل شده

2- تشخیص و طبقه بندی

3- الگو یابی

4- وب پویه

5- مدل سازی

6- پژوهش توصیفی

معلم نیز با کم ترین دخالت، همگام با دانش آموزان در رسیدن به اهداف دانش آموزان را یاری و به صورت مرحله ای مطابق با فرمهای شماره 4 تا 6 پیوست شیوه نامه مورد ارزیابی قرار می دهد، وظایف و نقش هر دانش آموز در ارتباط با سایر اعضای گروه، همچنین برنامه زمان بندی مناسب جهت هر یک از مراحل طرح، توسط معلم مشخص و به دانش آموزان ابلاغ می گردد

تذکر: تدریس پژوهش محور لزوماً در یک جلسه تدریس معمولی زمان بندی نمی شود

ه- ثبت ومستند سازی مراحل مختلف انجام پروژه پژوهشی: دانش آموزان مطابق با رهنمود های معلم به کاوش و تحقیق در جهت حل مسئله پرداخته و متناسب با نوع پژوهش، گزارش فعالیت خود را در قالب پوستر، مدل آزمایشی، وب پویه یا گزارش کتبی به معلم ارائه می نمایند. معلم نیز از کلیه مراحل اجرا فیلم تهیه می نماید.

و- خود ارزیابی معلم: معلم در پایان اجرا بر اساس فرم شماره 2 پیوست شیوه نامه، عملکرد خود و دانش آموزان

ساختار آموزش پژوهش محور :

الف)طراحی ساختار :

در مدل آموزش پژوهش محور ،یادگیری یک چر خه تکرار شونده است که از پنج مرحله (5e)تشکیل شده است :

1- مرحله اتصال : در این مرحله معلم با در نظر گرفتن اهداف واحد یاد گیری ( در سه بعد : مفاهیم ،مهار ت ها و نگرش ها )سعی می کند با سا ختار ذهنی بچه هادرموردموضوع درس آشنا شود . مثلا می تواند با ارائه یک نما یش عروسکی یا کارتون مفهومی زمینه ای فرا هم کند که ایده های گونا گون دانش آموزان در مورد موضوع درس که به شکل چا لش (مسئله )مر بوط به زندگی واقعی ارائه شده مطرح شوند. در این مرحله ،گفت وگوی استدلالی بچه ها در مورد موضوع درس ،به ا را ئه ی ر اه حل های گو ناگون منجر میشود . گاهی ایده های دانش آموزان در مورد موضوع درس از نظر علمی نا درست است . معلم بر اساس دانسته های بچه های فرصت هایی را فراهم می کند تا کژفهمی ها اصلاح شوند . کا رتون های مفهومی راه مناسبی برای هدف قرار دادن این کژفهمی ها هستند .

2- مرحله فعال سازی : در این بخش معلم با در نظر گرفتن فعالیت های فیزیکی وذهنی مناسب،فرصتهایی فراهم می آورد تا بچه ها بتوانند ایده هاو پیش بینی هایی که بر اساس آن ها مطرح کرده اند را محک بزنند . شیوه های گو نا گونی مثل راستی آز مایی ،یا فتن همبستگی ها ،مدل سازی ،ایفای نقش و طبقه بندی برای قالب بندی فعا لیتهادر این مر حله منا سب ا ند . برای شریک کردن بچه ها در بر نا مه ریزی واجرای تحقیق گا هی می توا نیم این مر حله را با این پرسش که "چگو نه می توانیم بفهمیم کدام ایده درست تر است ؟"،شروع کنیم .

3- مرحله ا را ئه : در این بخش دانش آموزان نتایج یا فته ها ی خود را در گروه بزرگ یعنی کل کلاس عر ضه می کنند . گفتگو های با ز تابی و مرور نقا د ا نه های ایده ها ونتا یج در این مر حله اهمیت د ارد . این گفتگو ها فرصت هایی فراهم می کنند که نحوه فکر کردن و یا دگیری دانش آموزان توسط خودشان بررسی شود.

4- مر حله استحکام وگسترش ایده ها : این مرحله شامل فعا لیت هایی است که در کلاس ویا خا رج از کلاس به صورت پژوهش ها ی تکمیلی یا تکا لیف مبتنی بر منابع بر خط (وب پویه )انجام می شوند . هدف این قسمت استحکام بخشیدن به یا دگیری از طریق به کار بستن ایده های تا زه در زمینه های گو نا گون است. علاوه بر این که در این گام ایده ها بزرگ تر می شوند گا هی برای پیدا کردن پاسخ پرسش های جدید ،چر خه ی دیگری آغاز خواهد شد. دراین بخش دانش آموزان افکارشان رافراترازحوزه ی درس گسترش می دهند .

5- ارزشیابی :درمدل آموزش پژوهش محورارزش یابی یک بخش کاملا مجزا وتفکیک شده نیست ،بلکه این فر ایند از همان آغاز به صورت همزبان با سایر فعا لیت ها با شیوه های مختلف انجام می شود . برای مثال معلم می تواند متناسب با فعالیت برخی بخش های تدریس ا ش ا ز چک لیست یا جدول معیار های ارزشیابی که طراحی کرده استفاده کند .

ب)اجرای عملی طرح : پس از طراحی سا ختار ،معلم اقدام به اجرای آن دریک محیط واقعی(کلاس درس)می کندواز جلسه تدریس خود فیلم تهیه می نماید.

کا رتون های مفهومی

کار تون مفهومی چیست ؟

کار تون مفهومی ،یک نوع گفت وگوی تصویری است . این کار تون یک اتفاق روزمره را نشان می دهد که در ان شخصیت ها نظر خودشان را در موردئ آن بیان می کنند . نظر هر فرد در این قبیل کا تون ها ،در بالا یا کنار او و در خط بسته ای نوشته می شود .

چگونه می توانید ا ز کار تون های مفهومی استفاده کنید؟

کا رتون ها ی مفهومی در چار چوب های مختلفی آورده می شوند . این کا رتون ها را می توانید در صفحات قا بل تکثیر ،ترانسپرسی پوستر و یا با استفا ده ا ز پرو ژ کتور های متصل به کا مپیو تر ا رائه کنید. ا گر چه می توان این فعا لیت را به صورت انفرا دی هم انجام داد اما به صورت فعا لیت گروهی بسیار موثر تر است.

از کا رتون مفهومی می توان به عنوان تکلیف خا نه،نمایش در کلاس یا در شرایط غیر رسمی آموزش استفاده کر د . زمانی که از این روش در کلاس درس ا ستفا ده می کنید،می توانید آن رانقطه شروع یک بحث گروهی (در گروه های 3-4 نفره )قرار د هید ، اگر از آن به عنوان تکلیف خا نه استفا ده می کنید ،ا ز دانش آموزان بخوا هید در موردش با افراد خانواده گفت وگو کنند ونظر آنان را در مورد ایده ای که در تصویر ها مطرح شده ،جویا شوند.

ار کا رتون مفهومی می توانید در شروع یک موضوع تازه یا در حین آموزش برای فعا ل کردن ذهن نیزاستفاده کنید،زیراوقتی د انش آموزان اظهارنظرمی کنند شمامی توانید مواردی راکه مطمئن نیستندوشک دارند شناسا یی کنید وبر اساس آن اطلاعات در پا یان آموزش برای مرور آنچه آموخته اند ورسیدن به یک اتفاق نظر در فضا ی جدید هم استفا ده کنید .

کا رتون مفهومی چگونه به سنجش کمک می کند؟

از کا رتون مفهومی می توان در سنجش فردی یا گروهی دا نش آموزان استفا ده کرد . کا رتون های مفهومی در فعا لیت گروهی باعث تحریک دانش آموزان به ابرازعقاید شان می شودوبه این ترتیب شما به عمق نظر ات آ نان پی می برید . ا گربخواهید ازکارتون مفهومی برای امتحانات رسمی وانفرادی استفا ده کنید ، کافی است هر مورد را که می خواهید تکثیر کنید وا ز دانش آموزان بخوا هید بیان کنید که با نظر کدام یک ا ز شخصیت های کا رتونی مو افقند و چرا؟

کا رتون مفهومی چگونه به یادگیری کمک می کند؟

یکی از مهم ترین ویژگی استفا ده از کارتون مفهومی این است که فرایند سنجش وآموزش رابایکدیگر تلفیق می کند . وقتی شما شرا یط را طوری فرا هم می کنید که بتوانید از طریق گفت وگو از ایده های دانش آموزان در مورد موضوعی مطلع شوید ،به واقع بستر وهدفی برای یادگیری بیشتر در مورد آن موضوع فراهم می کنید . به این ترتیب استخراج ایده های فعلی دانش آموزان (که خود یک سنجش است)یک بخش عادی و هد فمند از کل فعا لیت یادگیری می شود ونه بخشی مجزای ا ز آن .کا رتون مفهومی محرکی قوی برای گفت وگو های علمی وتفکر نقا د است و با عث می شود تا شما به درستی از ایده ی فر گیر ان مطلع شوید ،آنان را به گفت و گو در مورد ایده های علمی وا دا رید واین امکان را برای آنان فراهم سازید تا ایده یشان را توجیه کرده ،به دلایل توجه کنند وبه نتیجه برسند .vb

روش تدریس پژوهش محور

مطالب مشابه :

رنگ مو

جدیدترین مدل های آرایش مو

پیشگیری از مسمو میت در کودکان

جدید ترین روش زیبایی پوست با آمپول(مزوتراپی) [تصویر: 73520.jpg]

روش تدریس پژوهش محور