ریاضی

دلایل افت تحصیلی دانش آموزان و راهکار های آن

درک معلمین، اولیا و دانش آموزان از این فرآیند چیست؟

نقطه ای را که دانش آموز از نظر علمی در آن قرار دارد و جایگاه دانش آموزان در هر مقطع و درس و کلاس کجاست؟
هدف های رفتاری که باید به صورت مشاهده دربیاید و با ابزار و ملاک های عینی ارزشیابی شود چیست؟
تا چه اندازه به هدف ها، محتوا، فعالیت های یادگیری دانش آموزان، روش های ارزشیابی راهبردهای تدریس، ابزار یادگیری، زمان و مکان یادگیری پرداخته ایم و محیط های آموزشی مان عوامل اجرایی، معلم و مسئولان با این امور آشنا هستند. آیا واقعاً نقطه شروع همه فراگیران یکسان است؟ آیا همه باید به یک شکل و شیوه مورد ارزشیابی قرار بگیرند؟ آیا ارزشیابی ها استاندارد است؟و دارای اعتبار هستند؟ می توانند هدف های رفتاری موردنظر را بسنجند؟ باتوجه به مراحل پدیده آموزشی صحبت درباره افت تحصیلی نباید سطحی و گذرا باشد. کلیه مراحل از شروع نوشتن ارزش ها، دیدگاه ها، هدف تا آخرین مرحله اجرا و ارزشیابی یک به یک با شیوه های همه پرسی، پرسشنامه، همایش، سمینار، تحقیقات آماری باید مورد بررسی قرار گیرد تا به عوامل موثر در افت تحصیلی به شیوه علمی دست یافت.

• عوامل موثر در افت تحصیلی :۱- محتوای آموزشی ۲- سطح علمی معلم ۳- ناآشنایی با حیطه عاطفی و علمی دانش آموز ۴- کلی بودن هدف ها- بی ارتباطی هدف ها با جهت گیری برنامه ریزی ۵- نامشخص بودن هدف های رفتاری ۶- در دسترس نبودن کتب راهنمای تدریس برای معلم ۷- ناهماهنگی فرهنگ خانواده و نیاز جامعه با نتیجه آموزش ۸- وسعت علم ۹- عدم توالی منطقی موضوع های درسی ۱۰- عدم بررسی مشکل یابی در امر تدریس

الف: محتوای کتب درسی

در کشور ما محتوای کتب درسی توسط دفاتر تحقیق و تالیف کتب درسی به وسیله اساتید متخصص تدوین می شود. سطح ارتباط مولفین کتاب با عوامل درگیر با محتوای کتب معلم و شاگرد ضعیف بوده و نسبت به نیاز دانش آموز و تقاضای معلم بی اطلاع هستند یا حداقل شناخت از نزدیک وجود ندارد. لذا متخصصان به پشتوانه رشته تحصیلی خود به تعیین محتوای درسی پرداخته اند. موضوع های درسی مدون به عنوان منبع اصلی اطلاعاتی در برنامه آموزشی ایجاب می کند که یک سازماندهی منطقی و از پیش تعیین شده داشته باشیم. حتی گام های تدریس باید از پیش تعیین شده باشد تا مجموعه آموزشی بتواند به نحوی موثر و کارآمد به انتقال دانش بپردازد. با توجه به حجم کتب و نامتناسب بودن با درک و فهم دانش آموز و حتی زمان و مکان آموزشی با چالش های جدی روبه رو هستیم. با این شیوه جریان یادگیری به یک جریان مکانیکی مبدل شده. نقاط ضعف این شیوه طرح محتوای کتب درسی عبارتند از:

۱- معلومات تکه تکه شده و مجزا از یکدیگر در قالب دروس مجزا ارائه می شود لذا سریع فراموش می شود و از کاربرد علوم آموخته شده کاسته خواهد شد. ۲- برنامه درسی با موضوع محور ارتباطی با دنیای واقعی دانش آموز ندارد و مسائل و مشکلات و امور زندگی دانش آموز به طور پیوسته در برنامه درسی او گنجانده نشده است. ۳- به توانمندی ها، علایق و نیازها و تجربه های گذشته دانش آموزان توجه کافی مبذول نمی شود. لذا انگیزه های لازم برای یادگیری از آنها را سلب می کند. ۴- محتوای کتب باید با زندگی طبیعی بیگانه نباشد. ۵- درک دانش آموز از محتوا نباید تحت الشعاع کمیت آموزش قرار گیرد. ۶- مهارت های شناختی مورد توجه قرار گیرد. ۷- باتوجه به گسترش دانش بشری و پیداشدن قلمروهای جدید در علم و کثرت موضوع های درسی هماهنگی با طول زمان کلاس، تعداد شاگردان و فضای آموزش ندارد.
از طرفی می دانیم:

۱- همه معلمین توان طراحی درسی را ندارند. ۲- همه متخصصین هم آشنایی با تدوین برنامه درسی را ندارند. ۳- برنامه درسی های روییدنی که از تعامل بین معلم و شاگرد به وجود می آید به هدف های اجتماعی تعلیم و تربیت و میراث فرهنگی نمی تواند توجه کافی مبذول کند. ۴- به هدف های مشترک و عام دست نمی یابیم. لذا نیاز داریم:
۱- متخصصین رشته های گوناگون با ادبیات برنامه ریزی آشنا باشند. ۲- مولفین در محل اجرای محتوای درس قرار بگیرند. ۳- به نقد و بررسی محتوا پرداخته شود. ۴- نظرات معلمین، نیازهای دانش آموزان و جامعه و تجزیه و تحلیل بررسی ها را یکپارچه کنند.
تصمیم گیری های آگاهانه مبتنی بر روش های روشن بینانه متکی بر اهداف کلی باشد و توان اجرای اهداف رفتاری را نیز داشته باشد. ۵- محتوای دروس با تغییرات علوم، جوامع، علایق و نیازهای یادگیرنده و جامعه متغیر باشد.

ب: سطح علمی معلم

معلمی چیزی فراتر از یک تخصص علمی است. معلم باید با زمینه های تربیتی، روانشناسی، برنامه ریزی، طرح درس و شیوه های آموزش آشنا باشد که این امر با یک برنامه ریزی دقیق در سطح دانشگاهی که معلمین بعد از دستیابی به تخصص رشته ای باید در علوم رفتاری دوره ببینند بعد از تسلط کامل به جریان آموزش وارد نشوند. شغل معلمی جای آزمون و خطا نیست. متخصص آگاه و کاردان باید معلم باشد. معلمان در دوره های تربیت معلم برای تدریس و برنامه ریزی آگاهی های لازم را کسب کنند شناخت دائمی با نیازهای دانش آموزان لازمه کار معلمی است. در دنیای امروز نقش حاکمانه معلم که زاییده خبرگی اوست به نقش تسهیل کنندگی و مشاور و راهنمای یادگیرنده تبدیل شده.

ج: ناآشنایی با حیطه عاطفی دانش آموزان

در سیستمی که یادگیری براساس علایق و نیازهای فراگیران نیست ایجاد انگیزه تقریباً صفر است و در صورتی که انگیزه و رغبت درونی برای یادگیری لازم است مواجه شدن کودک با مسائل واقعی ایجاد شگفتی، کنجکاوی و محرک درونی برای او می نماید و احتیاج به تشویق و تنبیه و محرک های بیرونی ندارد. در سیستم ما دانش آموزان به کسب دانش و معلومات نائل می شوند اما سطحی و صوری و متکی بر حافظه آنها است در صورتی که یادگیری باید معنادار و پایدار باشد.
مهمترین انتظار از سیستم آموزشی تربیت عقلانی است. حال ما تا چه اندازه فرزندانمان را با مسائل واقعی مواجه می کنیم تا تفکر کنند و با عقل و تدبیر خود به حل مسئله بپردازند.
موضوع تعلیم و تربیت رشد در بعد عقلانی، عاطفی، اجتماعی و اخلاقی است.
ادراک صحیح مطلب، مقایسه نظرات، درک ارتباط میان مطالب، استنتاج، استدلال و ارزیابی تا چه حد در برنامه های آموزشی ما دنبال می شود. مسئولیت پذیری، رعایت حقوق دیگران، ارزشگذاری به کار دیگران و در نظر گرفتن عدالت در بحث تا چه اندازه مدنظر واقع می شود.
پس بررسی افت تحصیلی فقط بررسی چرایی آمار مردودی و تجدیدی نیست چه بسا کسانی که مردود می شوند ولی از نظر موضوع تعلیم و تربیت به مرحله رشد رسیده اند و چه بسا سیستم ارزشیابی ما دچار نواقصی است.
در سیستم آموزش و پرورش تا چه حد کارایی (انگیزه* تخصص) تقسیم بر (هزینه* زمان) کلاس اندازه گیری می شود.
به اقتصاد زمان نظرداشتن باید یکی از اهداف ما باشد.
استقلال عقلانی و سرعت در انتقال یادگیری، افزایش بازدهی آموزشی را فراهم می آورد. با چنین تفکراتی هر دانش آموز برنامه آموزشی خاص خود را نیاز دارد. هر دانش آموز باید نقطه شروع و جایگاهی را که در آن قرار دارد شناسایی کند و پیوستن بین مطلب جدید و قدیم برقرار شود و هر شخصی با سطح خود ارزشیابی شود.
مهارت های چگونه یادگرفتن و کشف مجهول را باید در اختیار دانش آموزان قرار داد. متاسفانه در شرایط کنونی که با نقصان های مهارتی معلمان روبه رو هستیم مسئولیت واگذاری این زمینه به ایشان دارای محدودیت است.

با استفاده از وسائل کمک آموزشی _ رسانه ای آموزش داده شود.
آنچه که از out come نظام بر می آید برآورد نظامی است که نوع طراحی آن موجب گریز دانش آموزان از مدرسه شده است.
یکی از دلایل ترک بی موقع مدرسه بی ارتباطی محتوا با زندگی و شغل و جامعه آنان است. باید در نظام آموزش و پرورش ظرفیت ایجاد ارتباط زندگی و مدرسه را به وجود آوریم تا از نرخ ترک تحصیل بکاهیم. نجات نظام آموزش و پرورش از حالت خشک و بی روح انتزاعی و بی معنا برای دانش آموزان شاید یک راه اصلی جلوگیری از افت تحصیلی باشد.
تطابق کیفیت یادگیری در محیط های آموزشی با یادگیری هایی که در محیط های طبیعی اتفاق می افتد در مدرسه در قالب زنگ ها با یادگیری موضوعی سر و کار داریم، حال آن که در ورای مرزهای مدرسه افراد در بستر زمان به گونه ای جاری و پیوسته بدون تقسیم بندی حوزه ای از دانش زندگی می کنند، باید مشوق پویایی و رفتار خلاق دانش آموزان بود.
هدف آسا ن کردن کار معلم و سازمان نباشد بلکه هدف باید آنچه باشد تا یادگیری موثر و کارا رخ دهد. پژوهش ها موید آن است که مغز انسان در دریافت معنا و مفهوم به کاوش برای کشف نقشه ها و پیوندهای متقابل میان عناصر و مولفه های یادگیری می پردازد لذا طراحی آموزشی باید برمبنای ارتباط و پیوندی منطقی موجه باشد و با تلفیق مطالب از وجود مطالب تکراری غیرضروری بکاهیم و پیوسته و مستمر در حال پالایش برنامه های درسی باشیم و پیوسته و مستمر در حال آموزش معلم (در حین خدمت) باشیم. هر برنامه ای علاوه بر معیارهای عقلانی مستلزم در نظرگرفتن شرایط و امکانات محیط اجرا اعم از امکانات و شرایط انسانی و فیزیکی است.

کاری از:

فرزاد حمزه پور

تحلیل محتوای حسابان جدید التالیف

الگوي نقد و بررسي كتب درسي دوره متوسطه در سالتحصيلي 90-89

كتاب درسي:حسابانعنوان درس:همه ی کتابپايه : سوم ریاضی

1. هدف كلي اين درس چيست ؟

آموزش مفهوم جدیدو آموزش استراتژی حل مسئله.

2. هدفهاي رفتاري درس فوق را بيان نماييد ( حداقل 5 مورد )

به منظور زمینه سازی برای مباحثه از روش های بنیادین در آموزش

سطح یاد گیری خود و تثبیت بیشتر آموزش تشخیص بد فهمی ها و اصلاح و ارایه ی رسمی مفاهیم

3.ميزان ارتباط اين درس را با ساير درس هاي كتاب مورد تحليل ، بررسي نماييد .

با ریاضی 2 هم خوانی خوبی دارد

4.پيش دانسته هاي ضروري دانش آموزان براي شروع تدريس درس فوق را تعيين كنيد .

ریاضی 2 و 1 سال های قبل کافی است

5.اعتبار علمي مطالب ارائه شده در اين درس ( هماهنگي با يافته هاي علمي گذشته و اطلاعات روز) را چگونه ارزيابي مي كنيد ؟

کتاب در نوع خود بسیار کاربردی و پر محتوا است

6.مفاهيم كليدي و اصطلاحات خاص اين درس را استخراج و تعريف كنيد .

دنباله تابع مثلثات و ...

7.شواهد و مثالهايي كه با توجه به مفاهيم كليدي و مفهوم كلي درس بكار رفته است ، كدامند ؟

در تمامی مثال ها مفاهیم کلیدی به خوبی به چشم می خورد

8.كميت و كيفيت تصاوير ، نمودار ها ، پيام هاي آموزشي و ….. را كه به يادگيري كمك مي كند ، بررسي نماييد .

به طور کلی نمودار ها و تصاویر بسیار خوب آمده اند

9.با توجه به بررسي تمرين ها ، پرسش ها و فعاليت هاي اين درس آيا روش هاي متفاوتي براي پاسخگويي دانش آموزان پيش بيني شده است ؟ توضيح دهيد .

بله برخی با ایده و نوعی دیگر به موارد یاد شده جواب می دهند

10.طراحي محتواي درس ، امكان سازماندهي و استفاده كدام يك از روش هاي فعال تدريس را ايجاب مي كند ؟ به اختصار توضيح دهيد . روش های گروهی و کار جمعی را می طلبد به شرط دادن زمان و وقت کافی که متاسفانه نداریم

11.تقدم و تأخر اين درس را نسبت به ساير درسها در همين كتاب درسي چگونه ارزيابي مي كنيد ؟

خوب چیده شده و به همین نوع برای کار ایده ال است

12.تقدم و تأخر مطالب در اين درس به چه صورت است ؟

ایده ال است

13.آيا گزينش كلمات ، جملات و عبارات متناسب با تجربيات دانش آموزان است ؟ توضيح دهيد .

بله خصوصا حل یک مسئله بسیار خوب آمده است

14.تناسب حجم اين درس در مقايسه با عنوان و كل محتواي كتاب چگونه است ؟

بسیار بد با 4 ساعت کار در طول هفته به هیچ موردی از تدریس به روش فعال نمی رسیم

15.آيا موضوعات مطرح شده در اين درس ، امكان ايجاد ارتباط بين مفاهيم علمي و زندگي دانش آموزان را فراهم مي كند ؟ توضيح دهيد . بسیار زیاد

16.ميزان توجه به رغبت و انگيزه يادگيرندگان را در محتواي درس توضيح دهيد .

خوب است

17.آيا در محتواي درس ، امكان استفاده از تفكر واگرا از طريق طرح پرسش هاي مناسب فراهم شده است ؟

در برخی از موارد بله تفکرات کاملا واگرا دیده شد

18.ميزان توجه به سطوح مختلف يادگيري در طراحي پرسشها و فعاليت هاي درس را توضيح دهيد .

این قسمت هم خوب آمده است

19.آيا محتواي اين درس طوري طراحي شده است كه معلم قبل از تدريس ، ضرورت بكارگيري وسايل آموزشي مورد نياز را درك كند میتواند از وسایل هم استفاده کند ولی بدون وسایل هم زیاد مشکلی پیش نمیاد

20.بررسي نماييد كه درس فوق ، زمينه طراحي ارزشيابي تكويني و پاياني را ( با توجه به تمرين ها، و فعاليتها و پرسشهاي پيش بيني شده در در درس مورد نظر ) هنگام ارائه فراهم مي نمايد ؟

بله

21.نظرات وپيشنهادات اصلاحي خود را در ارتباط با اين درس به اختصار بنويسيد .

زمان اصلا کافی نسیت،باید از حجم تمارین کاسته شود تا تدریسی فعال به روش جدید داشته باشیم

ریاضی

مطالب مشابه :

اینجا خانه معلم بانه

رزرو اینترنتی فرهنگیان در خانه معلم استانهای سراسر کشور

ریاضی

هتل ها و رستوران های بانه

دلنوشته ها از شماره 50 تا 100

دلنوشته ها از شماره 150 تا 200

شرایط رزرو اینترنتی خانه های معلم

اسکان و اقامت در بانه

هتل ها و مراکز اقامتی بانه

هتل ها و رستوران های شهر بانه