تعریف مدل مرجع

با توجه به کاربرد و اهمیت مدل های مرجع در مباحث مربوط به بهبود فرایندی و سئوال تعداد قابل ملاحظه ای از دوستان، در نظر داریم طی این پست و پست های آتی به معرفی مدل های مرجع و کاربردهای آن خواهیم پرداخت.

البته مدل های مرجع معرفی شده به دلیل اینکه دوستان عزیزی که در این باره سئوال پرسیده بودند در حوزه بانک و بانکداری مشغول به کار هستند، بیشتر با تکیه و تمرکز بر این صنعت خواهد بود.

تعریف مدل مرجع

مدل‌هاي مرجع مجموعه‌اي از تمامي گزينه‌هاي ممكن، در يک دامنه مشخص هستند که به فرايند تهيه راه حل يک مساله کمک شاياني مي‌کنند. در حقيقت مدل مرجع مدلي است كه بتوان كليه مشخصات سيستم را در آن مشاهده كرد و واكنش‌هاي عناصر سيستم را در قالب آن دريافت. مدل مرجع ما را در طراحي و آزمون طرح سيستم، از جهت كامل بودن هدايت مي‌كند و مي‌توان براي شناخت كاستي‌هاي سيستم و ارزيابي آن از اين مدل استفاده كرد. مدل‌هاي مرجع به عنوان يک نقشه راهنما جهت ارائه راه‌کارهايي يکپارچه و آرمان‌گرا در حوزه کسب و کار محسوب مي‌شوند. اين مدل‌ها با در نظر گرفتن تمامي حوزه‌هاي کاري موجود در يک کسب و کار به طور عام و جداي از نحوه انجام آن‌ها در سازمان‌هاي مختلف، راه‌کارهاي خود را به صورت کلي پيشنهاد مي‌دهند.

توجه به اين نکته ضروري است که مدل‌هاي مرجع، داده‌هاي صورت مساله را دسته‌بندي و مشخص مي‌کند و نه اين که انواع جواب‌ها را مشخص کنند.‌ جواب نهائي طي فرايندي با ترکيب و استفاده از اين مولفه‌ها به‌دست مي‌‌آيد. مدل‌هاي مرجع، معرفي‌کننده گزينه‌ها و مشخصات آن‌ها هستند، اما انتخاب با استفاده کننده است که طبق شرايط حوزه مساله خود به اين کار مبادرت مي‌ورزد.

سازمان‌ها به مثابه سيستم‌هايي پيچيده داراي فرايندهاي مشخص و معيني در حوزه ماموريت و عمليات خاص خود مي‌باشند، حوزه‌هايي كه سازمان و يا سازمان‌ها در آن حيطه به فعاليت و كنش و واكنش مي‌پردازند نيز داراي خصوصيات و مختصات خود است كه عموماً فعاليت در اين فضا بدون تبعيت و برخورداري از قواعد مشخص جهت تعاملات با سازمان‌هاي ذي‌نفع، پيشبرد اهداف كسب و كار را پيچيده خواهد كرد. بخشي از مجموعه اقدامات و چارچوب‌ها در سطح اقدامات سازمان‌هاي مشابه قابليت الگوبرداري توسط ساير سيستم‌ها و نظام‌ها را دارا است كه اين خود باعث صرف زمان كمتر جهت دستيابي به الگوي مناسب فعاليت در بخش مربوطه است.

براي تعيين معماري مطلوب سازمان‌ها و سيستم‌ها از مدل‌هاي مرجع معماري استفاده مي‌شود. مدل‌هاي مرجع مدل‌هاي عمومي هستند كه براي تعيين عناصر معماري در لايه‌هاي مختلف از آنها استفاده مي‌شود. هر چند هر سازماني بسته به نيازهاي كسب و كار و همچنين استراتژي‌ها و سياست‌ها به يك معماري ويژه نياز دارد و نمي‌توان بدون شناخت مقتضيات خاص سازمان، اينگونه مدل‌ها را به صورت مكانيكي در طراحي وضعيت مطلوب سازمان به كار برد، اما مشابهت‌هايي كه بين سازمان‌ها در سطوح مختلف وجود دارد، و همچنين ارزش افزوده ناشي از كاربرد مدل‌هاي مرجع, كاربرد اين‌گونه مدل‌ها را توجيه کرده است. مزاياي استفاده از مدل‌هاي مرجع عبارتند از:

صرفه‌جويي در زمان و هزينه طراحي وضعيت مطلوب
استفاده از بهترين تجارب و يافته‌ها در سازمان‌هاي مشابه
اطمينان از امكان تعامل‌پذيري ‌بين سازمان‌هايي كه از مدل‌هاي مرجع مشابه پيروي مي‌كنند.

سازمان‌ها، شركت‌هاي بزرگ نرم‌افزاري و مشاوره‌اي و نهادهاي استانداردگذاري مختلفي در سطح جهاني اقدام به تهيه و انتشار مدل‌هاي مرجع كسب و كار كرده‌اند، كه هر يك در محدوده خاصي كاربرد دارد. لیستی از انواع مدلهای مرجع در جدول پایین ارائه شده است. سطرهای این جدول مدلهای مرجع شناخته شدهای که تا کنون در زمینههای مختلف را نشان میدهد و ستونهای جدول ویژگیهای مختلف این مدلها میباشد. در ادامه هر یک از ویژگیهای ذکر شده در جدول بررسی میشوند:

سطح دسترسی: میزان اطلاعات در دسترس در مورد مدل مرجع. اگر دسترسی به مدل مرجع از طریق روشهای معمول کتابخانهای امکان پذیر باشد، آن مدل در دسته مدلهای با "دسترسی کامل" قرار میگیرد. در صورتی که توسعهدهندگان مدل مرجع هیچگونه حق دسترسی برای افراد دیگر قرار نداده باشند، سطح دسترسی"عدم دسترسی" است و در صورتی که سطح دسترسی هیچیک از موارد فوق نباشد، "دسترسی محدود" خواهد بود.

پشتیبانی ابزاری: این معیار مشخص میکند که آیا مدل مرجع، میتواند به صورت اتوماتیک توسط یک ابزار نرمافزاری بهکار گرفته شود یا خیر فقط بهصورت کاغذی در دسترس است.

دامنه کاربرد: دامنه کاربرد، زمینههای که مدل مرجع در آن زمینهها قابل استفاده است را نشان میدهد.

زبان مدلسازی: این ویژگی، زبانی را که مدل مرجع با آن کار مدلسازی را انجام میدهد، معرفی مینماید.

ردیف	نام مدل مرجع	سطح دسترسی	پشتیبانی ابزاری	دامنه کاربرد	زبان مدل‌سازی
1	Aachener PPS- Model	عدم دسترسی	بله	برنامهریزی و کنترل تولید	Proprietary Process Model
2	Baan Reference Model	عدم دسترسی	بله	-	Proprietary Process Model
3	ECO-Integral	دسترسی کامل	خیر	حفاظت محیطی	EPC
4	Enterprise Modeling for E-Commerce (ECOMOD)	دسترسی محدود	-	پلتفورم اینترنتی برای بازرگانی	MEMO-OrgML
5	"Handels-H"-Model	دسترسی کامل	خیر	بازرگانی	EPC
6	Information Technology Infrastructure Library (ITIL)	دسترسی محدود	خیر	مدیریت IT	Verbal
7	PROMET I-NET Reference Model	عدم دسترسی	خیر	مفاهیم اینترنتی	Proprietary Process Model
8	Process Framework of Siemens AG	عدم دسترسی	-	توسعه زمینه اطلاعات و ارتباطات	Proprietary Process Model
9	Buchwalter's Reference Model	دسترسی کامل	خیر	سیستمهای ITB الکترونیکی در تامین	Value Chain Diagram, Task Chain Diagram
10	Reference Model of Gerber/Mai	عدم دسترسی	بله	بانکداری	Process Hierarchy- Diagrams
11	Reference Model of Haas et al.	عدم دسترسی	-	فرآیندهای E-Learning در سازمانها	EPC
12	Herrmann's Reference Model	دسترسی کامل	-	فرآیندهای کسب و کار	UML Activity Diagram
13	Newgen	دسترسی محدود	-	بانکداری
14	Kluger's Reference Model	دسترسی محدود	بله	سیستم های حمل و نقل	UML Activity Diagram
15	Krömker's Reference Model	دسترسی کامل	-	Creation of Offers for Unicums and Small-sized Series	IDEF0 with Process Character
16	Kruse's Reference Model	دسترسی کامل	خیر	لجستیک توزیع	EPC
17	Reference Model of Mertens/Griese	دسترسی کامل	خیر	سازمانهای صنعتی	EPC
18	Neumann's Reference Model	دسترسی کامل	خیر	مدیریت تسهیلات تکنیکی	EPC
19	Pumpe's Reference Model	دسترسی کامل	خیر	پایانههای بنادر	EPC
20	IFW (IBM)	دسترسی محدود	خیر	بانکداری، صنعت، خدمات
21	Remme's Reference Model	دسترسی کامل	خیر	سازماندهی مدیریت	EPC
22	Rüffer's Reference Model	دسترسی کامل	خیر	بیمه	Semantic Object Model (SOM) using Interaction- Schema (IAS) for Structure and Transaction-Event- Schema (VES) for Dynamic
23	Schaich's Reference Model	دسترسی کامل	-	ماشین آلات تولید	UML Use Case Diagram
24	Schlagheck's Reference Model	دسترسی کامل	خیر	کنترل	UML Activity Diagram
25	Schwegmann's Reference Model	دسترسی کامل	خیر	مدیریت انبار	EPC
26	APQC	دسترسی محدود	خیر	بانکداری، صنعت، خدمات
27	Tzouvaras's Reference Model	دسترسی کامل	خیر	فرآیندهای خدماتی ناشران کتاب	UML Activity Diagram
28	Reference Model of Warnecke et al.	عدم دسترسی	-	مدیریت دانش	UML Activity Diagram
29	SAP R/3 Reference Model	دسترسی محدود	بله	بانکداری، صنعت، خدمات	EPC
30	"Sparkassenorganisation (SKO)"-Reference Model	عدم دسترسی	بله	-	EPC
31	Supply Chain Operations Reference Model (SCORModel)	دسترسی محدود	بله	مدیریت زنجیره تامین	Graphical and Verbal
32	Insurance Architecture (VAA)	دسترسی محدود	بله	بیمه	Verbal Description, UML Use Case Diagram
33	Insurance Architecture (VAA)	دسترسی کامل	خیر	سازمانهای صنعتی	EPC, Process Chain Diagram (VKD)
34	i-flex (Oracle)	دسترسی محدود	خیر	بانکداری، صنعت، خدمات

تعریف مدل مرجع

مطالب مشابه :

تعریف سیستم

تعریف سیستم اطلاعات

انواع سیستم

تعریف سیستم اطلاعات

تعریف: سیستم بلادرنگ

تعریف سیستم تصویر

MIS چیست؟"سیستم های اطلاعاتی"

تعریف سیستم عامل operating system

تعریف سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)

تعریف مدل مرجع