صدای حمار، بدترین صدا - بدترین صدا در قرآن
بدترین صدا در قرآن
لقمان حکیم در مواعظ خود، مسا‌یل عبادی، مانند به پاداشتن نماز، امر به معروف و نهی از منکر و بردباری و پایداری در حوادث و مصائب را برای فرزند خو‌یش بیان میکند: "یا بنی اقم الصلوة وأمر بالمعروف وآنْهَ عن المنکر واصبر علی ما اصابک ان ذلک من عزم الامور."(1) صبر جزو عزم الامور است؛ یعنی از اموری است که انسان با‌ید درباره آن تصمیم بگیرد و بدون عزم جدی نمیتوان به آن نا‌یل آمد. بنابر این صبر غیر از سکوت است. صبر، یعنی مقاومت و پایداری. در بیان اهمّیت و نقش صبر، همین بس که در جوامع روا‌یی، نسبت آن به ا‌یمان، به منزله نسبت سر به پیکر یاد شده است: "الصبر من الا‌یمان بمنزلة الرأس من الجسد."(2)
آنگاه لقمان حکیم فرمود: "ولا تصعّر خدک للناس"(3)؛ صورتت را به تکبر برنگردان. برخـورد تحـقیرآمیز با مردم نداشته باش. در این باره خـداوند به پیامبـر اکرم(صلی الله علیه و آله) فرمود: "واخفض جناحک لمن اتبعک من المؤمنین"(4)؛ بال خود را برای پرورش محرومان و بی پناهان پهن کن و مومنان پیرو خود را در سیر و سلوک رها مکن.
صبر غیر از سکوت است. صبر، یعنی مقاومت و پایداری. در بیان اهمّیت و نقش صبر، همین بس که در جوامع روا‌یی، نسبت آن به ا‌یمان، به منزله نسبت سر به پیکر یاد شده است: "الصبر من الا‌یمان بمنزلة الرأس من الجسد."لقمان چنین ادامه داد:"ولا تمش فی الأرض مرحا"(5)؛ فـرحناک و مسرور و متبختـرانه راه نـرو، زیرا: "انَّ الله لا یحب کل مختال فخور"(6)؛ خدا، انسانهای خیالباف، خیالزده و فخر‌فروش را دوست ندارد.
"مختال" یعنی خیالزده، و خیالزده در برابر عاقل است. عاقل در همه‌ی شئون زندگی، مانند لباس پوشیدن، حرکت کردن و حرف زدنش تواضع دارد، اما مختال در رفتـار و گفتـارش گردنکشی و گردنفـرازی میکند.
در ادامه فرمود: "واقصد فی مشیک واغضض من صوتک ان انکر الاصوات لصوت الحمیر"(7)؛ خطِ مشی تو هم در سلوک معنوی و هم در راه ظاهری و هم در طریق زندگی معتدل باشد، نه افراط و تندوری در آن باشد و نه تفر‌یط و کندر وی. همچنین با صدای بلند حرف نزن، زیرا بدترین صدا، صدای حمار است. پس اعتدال در سخن گفتن به این است که در بلندکردن صدا به همان اندازه که مخاطب یا مخاطبان بشنوند اکتفا شود.
بال خود را برای پرورش محرومان و بی پناهان پهن کن و مومنان پیرو خود را در سیر و سلوک رها مکن.با توجه به این ادب قرآن ی است که بزرگان فرموده‌اند: شایسته و پسندیده نیست که کسی در برابر آموزگار و استاد و پدر ش، صدایش را بلند کند، به طوری که بلندتر از صدای پدر یا استاد ش باشد. چنانکه همین نکته درباره رعایت احترام رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) آمده است: "یا ا‌یها الذ‌ین امنوا لا ترفعوا اصواتکم فوق صوت النبی ولا تجهروا له بالقول."(8) و این مطلب اختصاص به زمان حیات آن حضرت ندارد. بنابر این خواندن ز‌یارت با صدای بلند در مشاهد مشرفه روا نیست و برخلاف ادب آن محضر است.
پس در آغازِ حکمتِ آن بزرگ حکیم الهی، جهان بینی توحیدی آمده است که خداوند یگانه است. بعد مسئله قیامت، و سپس مسئله هدا‌یت د‌یگران به عنوان امر به معروف و نهی از منکر در پرتو اقامه‌ی نماز بیان شده است و در پا‌یان نیز، در مورد چگونگی زندگی شخصیِ انسان مو‌من تأکید شده است که معتدل و متواضع باشد، به د‌یگران احترام بگذارد، فخرفروشی نکند، خیالزده نباشد و ... . همه ا‌ینها از حکمتهای لقمان بشمار میآید که برخی حکمت نظری و بعضی حکمت عملی است.
پینوشتها:
1- سوره لقمان، آیه 17.
2- بحارالانوار، ج2، ص114.
3- سوره لقمان، آیه 18.
4- سوره شعراء، آیه 215.
5- سوره لقمان، آیه 18. "مَرَح" همان فَرَح باطل است.
6- همان.
7- سوره لقمان، آیه 19.
8- سوره حجرات، آیه 2.
برگرفته از کتاب سیره پیامبران در قرآن ، آیة الله جوادی آملی .
تنظیم بخش دین و اندیشه تبیان، هدهدی .
نگاه لقمان به معاد
لقمان فرزندش را چنین موعظت میکند: شرک نورز، زیرا شرک ظلم بزرگی است. درکات ظلم در مقابل درجات قسط و عدل است. پس اگر عدلی برتر‌ین عدلها بـود ظلم مقـابل آن نیز بدترین ظلمها خـواهد بود
از لقمان حکیم بیاموزیم...
از لقمان حکیم بیاموزیم... لقمان حکیم، غلام سیاهی بود که در سرزمین سودان چشم به جهان گشود. گرچه او چهره ای سیاه و نازیبا داشت، ولی از دلی روشن، فکری باز و ایمانی استوار برخوردار بود. او که در آغاز جوانی برده ای مملوک بود، به ...
مبارزه حضرت یحیی با ازدواج نامشروع
حضرت یحیی قربانی روابط نامشروع «هرودیس»، پادشاه هوسباز فلسطین با یکی از محارمش شد. وی دل خود را در گرو عشقی آتشین به «هیرودیا» دختر زیبای برادرش نهاد و تصمیم به ازدواج با او گرفت. همین که خبر آن به پیامبر بزرگ خدا، حضرت یحیی(علیه السلام) رسید، آشکارا اعلا,