پروژه مرمت - خانه مهین بهره مند 6
«تصویر شماره247– نما رولوه شده خانه تاریخی مهین بهره مند »
«تأسیسات»
- اکنون به عملیات عایق کاری که یکی از مهم ترین کارهای ساختمانی است،میپردازیم.همین مرحله است که اگر در اجرایش ضعفی وجود داشته باشد ،رطوبت به قسمت های مختلف بنا نفوذ می کند و همه ی بخش ها را تحت الشعاع قرار می دهد.رطوبت مخرب ترین عاملی است که به بنا آسیب وارد می کند.لذا کلیه ی کف ها و سقف ها به عایق کاری نیاز دارند.
- علاوه برعایق کاری، سقف ها و کف های جدید احداث شده همگی باید شیب بندی شوند.
«تصویر شماره248-اجرای عایق کاری با قیرگونی بر روی سقف های بخش های الحاقی »
«تصویر شماره249-اجرای عایق کاری با قیرگونی بر روی سقف های بخش های الحاقی »
«تصویر شماره250-نصب حصیر و شیب بندی پشت بام طبقه اول خانه تاریخی بهره مند »
«تصویر شماره251-نصب حصیر و شیب بندی پشت بام طبقه اول خانه تاریخی بهره مند »
«تصویر شماره252-نصب حصیر و شیب بندی پشت بام طبقه اول خانه تاریخی بهره مند »
«تصویر شماره253-نصب حصیر و شیب بندی پشت بام طبقه اول خانه تاریخی بهره مند »
«تصویر شماره254-نصب حصیر و شیب بندی پشت بام طبقه اول خانه تاریخی بهره مند »
«تصویر شماره255-نصب حصیر و شیب بندی پشت بام طبقه اول خانه تاریخی بهره مند »
«تصویر شماره256-نصب حصیر و شیب بندی پشت بام طبقه اول خانه تاریخی بهره مند »
«تصویر شماره257-نصب حصیر و شیب بندی پشت بام طبقه اول خانه تاریخی بهره مند »
«تصویر شماره259-اجرای شیب بندی بام خانه تاریخی خانم بهره مند »
«تصویر شماره260-ایزولاسیون خرپای چوبی با ورق تقویتی خانه تاریخی خانم بهره مند »
«تصویر شماره261-ایزولاسیون خرپای چوبی با ورق تقویتی خانه تاریخی خانم بهره مند »
توضیحات: پس از تقویت خرپای شیروانی که در مراحل قبل از آن یاد شد،با ورق روی شیروانی را پوشانده و پس از دیوار کشی دور آن و آب بندی شیروانی عملیات ایزولاسیون سقف شیروانی به پایان میرسد.
«تصویر شماره262- سقف شیروانی خانه تاریخی خانم بهره مند قبل از آب بندی کامل و ایزولاسیون»
«تصویر شماره263-ایزولاسیون و آب بندی سقف شیروانی خانه تاریخی خانم بهره مند »
- پس از عملیات شیب بندی ،و ایجاد فضاهای جدید و الحاقی بنا ،به لزوم تمهیدات ویژه برای جمع آوری آب های سطحی وجمع آوری آب های بام میرسیم .
باتوجه به میل مالک به تغییر کاربری بنا وایجاد فضاهای جدید در این بنا تاریخی ،شاهد ایجاد تأسیسات جدید در قسمت های مختلف بنا هستیم که در ادامه به نمونه هایی از این دست اشاره میشود.
همچنین در قسمت هایی شاهد اتصالات نادرست هستیم که باعث نشت رطوبت وآسیب مجدد به بنا خواهد شد ،از این رو باید سریعا به رفع این مشکل پرداخت .
«تصویر شماره264-ایجاد ناودان جمع آوری آبهای بام، تراس طبقه اول خانه تاریخی خانم بهره مند »
«تصویر شماره265-ایجاد آبرو جدید، تراس طبقه اول خانه تاریخی خانم بهره مند »
«تصویر شماره266- ایجاد آبرو جدید، تراس طبقه اول خانه تاریخی خانم بهره مند »
«تصویر شماره267- ایجاد ناودان برای جمع آوری آبهای سطحی تراس طبقه اول »
«تصویر شماره268- اتصال نادرست ناودان به بدنه، آسیب رطوبت به نما»
«تصویر شماره269- انشعاب جدید آب در زیرزمین با توجه به تغییر کاربری»
«تصویر شماره270- تأسیسات سرویس بهداشتی «تصویر شماره271- تأسیسات سرویس بهداشتی
جدید الاحداث در جبهه غربی بنا» جدید الاحداث در جبهه غربی بنا»
«تصویر شماره272- انشعاب جدید آب در تراس طبقه همکف با توجه به تغییر کاربری»
«تصویر شماره273- تأسیسات جدید آب وفاضلاب در تراس طبقه همکف با توجه به تغییر کاربری»
- ناگفته نماند که کفسازی حیاط مجددا با ید پس از شیب بندی اجرا شود.زیرا همانطور که در قسمت آسیب ها اشاره شد،کفسازی به طور کلی تخریب شده.لذا با سنگفرش آن را پو شانده و سپس دوغاب ریزی صورت گیرد.البته حوض وسط حیاط نیز،احتیاج به مرمت دارد .پس از اجرای عایق کاری مجدد،باید دیواره های آن را در نواحی آسیب دیده، مرمت کرد و با ملات سیمان روی آن را اندود کرد.رنگ آمیزی حوض در مرحله نهایی صورت می گیرد.
«تصویر شماره274- کفسازی و حوض خانه تاریخی بهره مند قبل از مرمت»
«تصویر شماره275- کفسازی و حوض خانه تاریخی بهره مند بعد از مرمت»
«سازه ای»
1- در بحث مرمت سازه ای سبک کردن بار سقف به دلیل جلوگیری از ریزش بیشتر سقف به علت آسیب ناشی از پوسیدگی و تاب برداشتن تیرهای چوبی خرپای سقف،در اولویت قرار دارد.
«تصویر شماره276-سبک کردن سقف خرپای چوبی خانه تاریخی بهره مند »
توضیحات:به دلیل آسیب وارده به سقف و فرو ریختن بخشی از آن،توصیه می شود تا زمانی که عملیات ایزولاسیون صورت نگرفته،روی سقف با نایلون پوشانده شود تا آب نزولات جوی تا زمان مرمت به بنا آسیبی وارد نکند.
«تصویر شماره277-پوشاندن خرپای چوبی با نایلون تا قبل از انجام عملیات ایزولاسیون و عایق کاری »
2- اولویت بعدی با مرمت و پاکسازی دیوارهای باربر بنا می باشد.چرا که بار سقف به آنها وارد است و حکم ستون ها در ساختمان را دارند.در مواجهه با آسیب های وارده به دیوارهای باربر بسته به نوع آسیب باید به این ترتیب عمل کرد:
- جک زدن به سقف برای سبک کردن بار سقف که به دیوار مورد نظر وارد است.
«تصویر شماره279- زدن داربست و تخته کوبی جهت سبک کردن بار سقف وارده بر دیوارهای باربر و جلوگیری از ریزش احتمالی سقف ها و تزئینات در تالار اصلی خانه تاریخی خانم بهره مند »
«تصویر شماره280- زدن داربست و تخته کوبی جهت سبک کردن بار سقف وارده بر دیوارهای باربر و جلوگیری از ریزش احتمالی سقف ها و تزئینات در تالار اصلی خانه تاریخی خانم بهره مند »
«تصویر شماره281- زدن داربست و تخته کوبی جهت سبک کردن بار سقف وارده بر دیوارهای باربر و جلوگیری از ریزش احتمالی سقف ها و تزئینات در تالار اصلی خانه تاریخی خانم بهره مند »
- اگر تخریب به حدی بود که لازم است دیوارچینی از نو صورت گیرد ،این کار انجام شود.اما باید آجرهای جدید جنسیتی هماهنگ با آجرهای قدیمی داشته باشند.یعنی اگر لازم نیست کل آجرها تعویض گردد فقط آجرهای آسیب دیده خارج و با دستورالعمل های خاص،آجر جدید جایگزین شود.
«تصویر شماره282-نحوه دوخت و دوزیک دیوار ترک خورده از چپ به راست:برداشت آجرهای شکسته ،جایگذاری آجرهای جدید و دوخت و دوزمحل »
- یکی از این چندین نوع صدمات وارد آمده از طریق رطوبت ،عمل آمدن و پیدایش مصالح نمکدار (شوره زدن) که ممکن است به صورت لکه های پراکنده یا لکه های متداوم باشد. در آجرهای دیوار زیرزمین خانه تاریخی بهره مند این مشکل مشاهده میشود .
اولين اقدام براي مقابله باظهور افلورسانسها (نمک های عمل آمده) مانع شدن ازنفوذرطوبت به بنا مي باشد،باتوقف ورود رطوبت به بناحلال نمكهاازبين رفته ودرنتيجه باپاك كردن شوره هاي موجود در سطح ميتوان به نتايج مؤثري جهت ازبين بردن افلورسانسها رسيد.
برای از بین بردن رطوبت در دیوارهای زیرزمین ایجاد ناکش (کانال و حفره ای که موجب از بین رفتن رطوبت و خشک شدن دیوار میشود ).پیشنهاد میگردد.
«تصویر شماره283-نحوه عملکرد ناکش در برابر رطوبت صعودی و سطحی»
برای پاک کردن آجرها بايد توجه داشت كه شستشوي نمكها (افلورسانسها) باآب مفيد نيست زيرانفوذآب به مواد ومصالح موجب حل شدن بيشترنمكها شده وفرسايش بيشتري رابه بنا متحمل مينمايد.درصورتيكه محل ایجاد افلورسانسها بخشهاي ارزشمندي همچون تزئينات وابسته به معماري رادربرگرفته باشد،بهترين راه براي پاک نمودن نمكها ازسطح ديوارپاك كردن آنها بادستمال خشك ميباشد.
یکی دیگر از روشهای بر طرف کردن شوره ها به این صورت است که ،روی دیوار آب پاچیده تا شوره روی سطح نما مشخص شود سپس به وسیله اسیدکلرهیدریک نما را می شوییم شوره را بعد از خشک شدن می توان با یک برس سیمی یا یک تکه گونی یا سنگ پا پاک کرد. استفاده از خمیر کاغذ خیس برای پاک کردن شوره نما به روش بالا نیز از دیگر روش هاست.
«تصویر شماره284-ابزار پاک کردن شوره آجر ها»
بايدبه اين نكته توجه داشت در صورتيكه آب موجود درديوار بعلت تعريق ايجاد ميشود،مي توان باعايق نمودن سطح ديوارباموادشيميايي شفاف وغيرآلي همچون پارالوئيد مانع ازشكل گيري رطوبت درسطح ديوارشد، بهترين زمان براي ايجادچنين سطحي فصل تابستان ميباشد.
براي استفاده باید آن را به نسبت 5 الي 15 درصد در تينر حل كرد و داخل آجر تزريق شود. در گذشته از موم داغ استفاده مي شد تا آجر ضد آب شود ، اما اين روش مطرود شده است .
3- بعد از مرحله ی مرمت و بازسازی دیوارهای باربر که جز اصلی ترین عناصر بنا هستند ، باید به سراغ تیرهای سقف و مرمت آن ها برویم.متاسفانه به دلیل آنکه تیرهای چوبی در طی گذشت زمان و آسیب هایی که قبلا ذکر شد ، خاصیت و کارایی خود را از دست داده،تاب برداشته و یا حتی فروریخته نیازمند تعویض هستند.البته لازم به ذکر است که این شیوه تیرریزی حتما باید با دیتیل خاص خود و به درستی انجام شود.به تخته کوبی زیر تیرهای چوبی در تصاویر بعد از مرمت توجه نمائید.
«تصویر شماره285-تیرهای چوبی خرپای سقف شاه نشین قبل از مرمت»
«تصویر شماره286-تیرهای چوبی اتاق غربی طبقه اول قبل از مرمت»
«تصویر شماره287-پرواز های اتاق غربی تالار اصلی عمارت قبل از مرمت»
«تصویر شماره288-پرواز های اتاق غربی تالار اصلی خانه تاریخی خانم مهین بهره مند قبل از مرمت»
«تصویر شماره289-تیرهای چوبی خریداری شده برای مرمت»
«تصویر شماره290-تیرهای چوبی اجرا شده و تخته کوبی بعد از مرمت»
«تصویر شماره291-تیرهای چوبی اجرا شده و تخته کوبی بعد از مرمت»
«تصویر شماره292-تیرهای چوبی اجرا شده و تخته کوبی بعد از مرمت»
«معماری»
همانطور که در برنامه های حفاظتی فوری نیز آورده شد یکی از اولویت های مرمت این بنا تثبیت تزئینات آن است چرا که این تزئینات به دلیل آسیب های وارده که در سرفصل آسیب ها به طور مفصل ذکر شد ،در حال ریزش بوده و باید با داربست مهار می گردید.
قبل از پرداختن به مرمت های جزئی دیگر مثل گچ کاری ها ، تزئینات و عایق کاری ها ،با توجه به اینکه مالک قصد تغییر کاربری این بنای تاریخی مسکونی به چایخانه سنتی را داشته است به تغییرات و الحاقات بنا در بدنه شرقی و غربی و جنوبی بنا می پردازیم.
1-پی کنی و آجرچینی دیواره های بخش الحاقی در قسمت جنوبی خانه ی تاریخی بهره مند.
«تصویر شماره293-پی کنی بری احداث بخش الحاقی در قسمت جنوبی خانه تاریخی بهره مند »
«تصویر شماره294-پی کنی و آجرچینی برای احداث بخش الحاقی در قسمت جنوبی خانه تاریخی بهره مند »
2-تخریب کامل باقی مانده فضاهای قسمت شرقی و غربی بنا و خارج کردن نخاله های ساختمانی حاصل از تخریب به خارج بنا.چرا که تخریب بسیار زیاد بوده و بازسازی آن فضاها لزومی نداشته ،ساخت فضاهای جدید برای کاربری جدید این عمارت دیده شده است.
«تصویر شماره295-باقی مانده فضاهای تخریب شده بدنه غربی خانه تاریخی بهره مند قبل از مرمت »
«تصویر شماره296-باقی مانده فضاهای تخریب شده بدنه غربی خانه تاریخی بهره مند قبل از مرمت »
توضیحات:لازم است به دلیل ضعف ساختاری دیوارها برای جلوگیری از ریزش ،جلوی دیوارها بعد از تخریب بقایای فضای غربی خانه تاریخی بهره مند، جک های نگهدارنده زده شود.
«تصویر شماره298- تخریب کامل و داربست زنی جلوی دیوارهای بدنه غربی خانه بهره مند »
3-اجرای سقف طاق ضربی با تیر فولادی در بخش جنوبی الحاق شده به بنا.
4-دیوار چینی بخش های غربی و شرقی و جنوبی بنا .
«تصویر شماره299- دیوارچینی بخش شرقی خانه تاریخی خانم مهین بهره مند »
«تصویر شماره300- دیوارچینی بخش جنوبی الحاق شده به خانه تاریخی خانم مهین بهره مند »
«تصویر شماره301- دیوارچینی بخش جنوبی الحاق شده به خانه تاریخی خانم مهین بهره مند »
«تصویر شماره302- دیوارچینی بخش جنوبی الحاق شده وبخش غربی خانه تاریخی خانم مهین بهره مند »
«تصویر شماره303- دیوارچینی بخش جنوبی الحاق شده وبخش غربی خانه تاریخی خانم مهین بهره مند »
«تصویر شماره304- دیوارچینی بخش غربی خانه تاریخی خانم مهین بهره مند »
«تصویر شماره305- دیوارچینی بخش جنوبی الحاقی به خانه تاریخی خانم مهین بهره مند »
«تصویر شماره306- دیوارچینی بخش شرقی خانه تاریخی خانم مهین بهره مند »
لازم به یاد آوری می باشد که باید حتما پس از اتمام آجرچینی فضاهای جدید، کلیه تمهیدات لازم تأسیساتی صورت گیرد و لوله های تاسیسات در محل خود قرار گیرند.ضمن اینکه محل چاه ها قبلا مشخص شده است.
«تصویر شماره307- اجرای لوله های تأسیساتی خانه تاریخی خانم مهین بهره مند »
4- پس از انجام عملیات زیرساختی در بنا به منظور استحکام بخشی و مرمت اکنون نوبت به مرمت گچ کاری ها و تزئینات می رسد.حال هر کدام را به طور جداگانه بررسی می کنیم.لازم به ذکر است،پس از انجام کامل هرگونه عملیات مربوط به تآسیسات اعم از لوله کشی،عبور سیم های برق و ... فضاهای الحاقی جدید باید گچ کاری شود.اما فضاهای داخلی که گچ کاری آن ها آسیب دیده است،باید به شیوه ای خاص مرمت شود که در ادامه به آن می پردازیم.
· براي استحكام بخشي تركهاي گچ زماني كه طبله نكرده باشد مي توان از تزريق ( پلي وينيل استات + كازئينات كلسيم ) استفاده كرد.
· براي استحكام بخشي قسمتهايي كه طبله كرده ابتدا سطح مورد نظر را با يك لايه پارالوييد مي پوشانيم . پشت قسمت طبله كرده را تميز مي كنيم و اين فضاي خالي را با خرده چوب ، خرده پارچه ، چسب و پريمال پر كرده و قسمت طبله كرده را تا جايي كه امكان داشته باشد به كمك اهرمهاي مكانيكي به محل اول بر مي گردانيم.
· اگر آسیب بیولوژیکی به سطوح گچ کاری وارد شود،مثل سوراخ هایی که حشرات روی سطوح ایجاد کرده اند،می توان آن ها را با مواد رزینی پر کرد.
· طبله در اثر خشکی زیاد را می توان با تزریق مخلوط (پریمال+گچ) مرمت کرد.
· طبله در اثر رطوبت زیاد را می توان با تزریق 5% الی 7% مرمت کرد.
· شوره ی روی گچ را که دلیل آن حل شدن نمک های محلول موجود در آهک است را باید با شیوه ی خاص خود از بین برد.به این ترتیب که باید راه تنفس در پشت دیوار ایجاد شود تا رطوبت پشت به تعادل برسد.سپس برای پاک کردن شوره باید از روش های مکانیکی(ابزارهای فلزی،تیغ و یا تراشیدن دقیق)استفاده گردد.
· پس از انجام عملیات فوق و بستن راه نفوذ رطوبت به دلیل آسیب زیادی که رطوبت به گچ کاری ها وارد کرده است و به دلیل تغییر رنگ گچ،بخش اعظم آن از نو گچ کاری شود.
«تصویر شماره308- گچ کاری های داخل عمارت قبل از مرمت»
«تصویر شماره309- گچ کاری های داخل عمارت بعد از مرمت»
5- مرمت گچ بری ها به این صورت است که استاد کار مقداری ملات گچ با ویژگی های خاص و غلظت خاص، که خود متناسب با شرایط و بنا تهیه کرده،روی نقوش گچ بری ها کشیده و سپس قسمت های زلئد را با ابزارآلات خاص خود می تراشد.آنگاه روی سطوح را صاف و صیقلی می کند و گوئی گچ بری از نو ساخته شده در حالی که فقط یک لایه نازک گچ روی گچ بری های سابق را پوشانده و طرح به همان شکل سابق حفظ شده است .اما ممکن است به دلایلی که در آسیب ها اشاره شد ، گچ بری فرو ریخته و یا از بین رفته باشند.در این هنگام باید قسمت تخریب شده را باز سازی کرد .برای ساخت گچ بری از دو شیوه می توان استفاده کرد
نمونه سازي در نوع تزيينات گچي پيش طرح دار:
مراحل كار عبارت است از :
- ساخت تخته گچي با لايه هاي كاه گل و لايه نازكي از اندود گچ .
- گرده كردن طرح اصلي بر روي اندود صيقلي گچي .
- اجراي طرح رنگي با تركيبي از رنگدانه هاي اخرا و گل سفيد بر روي طرح گرده شده .
- ساخت ملات مورد نظر با نسبت هاي مشخصي از گچ و خاك و خاكستر همراه با سريش به عنوان ماده اي با قابليت انعطاف و دير گير كننده .
- قرار دادن ملات به عمل آمده با استفاده از روش فتيله كردن و يا به كمك ابزاري مانند بوم خوار بر روي طرح هاي رنگي و پرداخت به كمك ابزار گچبري و در آخر پنبه آب زدن .
- اجراي ديگر رنگ هاي بين گچبري (به ترتيب : تركيبي از رنگ لاجورد و آبي مس . رنگ آخرا . اجراي لايه تداركاتي گل سرخ بر روي گچبري ها و در نهايت انداختن لايه طلا )
- پوشش نهايي با استفاده از يك ماده محافظ طبيعي مانند سريشم .
نمونه سازي در نوع تزيينات گچي قالبي :
مراحل كارعبارت است از :
- ساخت قالب چوبي از چوب درخت گردو .
- ساخت زمينه اي با جنس متفاوت از چوب.
- آغشته نمودن تمامي سطوح قالب چوبي با روغن بزرك .
-ساخت ملات مورد نظر با نسبت هاي مشخصي از گچ و خاك و خاكستر .(در اين روش از گچ زنده استفاده خواهد شد .)
- قرار دادن زمينه پلاستيكي بر زمينه خالي قالب چوبي .
- ريختن ملات مورد نظربر سطح قالب و ماله كشيدن تا حد صاف شدن .
- برداشتن زمينه پلاستيكي .
- قالب زدن بر ديواري كه از قبل لايه هاي كاه گل و اندود صيقلي گچي بر آن اجرا گرديده است .
- پرداخت گچ هاي اندك بيرون زده از قالب با استفاده از بوم خوار .
- استفاده از پوشش نهايي مانند سريشم بر سطح كار .
«تصویر شماره310- گچبری های داخل تالار اصلی عمارت قبل از مرمت»
«تصویر شماره311- گچبری های داخل تالار اصلی عمارت بعداز مرمت»
«تصویر شماره312- گچبری های داخل تالار اصلی عمارت قبل از مرمت»
«تصویر شماره313- گچبری های داخل تالار اصلی عمارت بعد از مرمت»
«تصویر شماره314- گچبری های داخل تالار اصلی «تصویر شماره315- گچبری های داخل تالار
قبل از مرمت» اصلی بعد از مرمت»
«تصویر شماره316- گچبری های داخل تالار «تصویر شماره317- گچبری های داخل تالار
اصلی قبل از مرمت» اصلی بعد از مرمت»
6- در برخورد با آینه کاری های آسیب دیده می توان دو راه حل پیشنهاد کرد.
· اگر در خود آینه تخریب بیش از حد باشد،باید عمل تعویض انجام شود.
· برای پشت آینه کاری ، تزریق پریمال 5% ، همراه گچ الک شده توصیه می شود.
«تصویر شماره318- آینه کاری های داخل تالار اصلی قبل از مرمت»
«تصویر شماره319- آینه کاری های داخل تالار اصلی بعد از مرمت»
«مصالح شناسی»
1- حال به سراغ مرمت نما می رویم،لذا با توجه به مطالعات سازه ای که قبلا در مورد بنا صورت گرفت ، برای تقویت تیر چوبی پیشانی نمای شاه نشین ، از سازه فلزی استفاده کرده و محل پنجره جدید را جا نمایی می کنیم.
«تصویر شماره320-نمای سابق خانه بهره مند » «تصویر شماره321-نمای پس از مرمت خانه بهره مند »
«تصویر شماره322-نمای پس از مرمت خانه تاریخی بهره مند »
2- به منظور استحکام بخشی به دیوار مشرف به کوچه لازم است از سازه فلزی استفاده شود و نمای بیرونی دیواری که رو به کوچه قرار دارد ،تقویت ،مرمت و بازسازی گردد.
«تصویر شماره323-تقویت دیوار مشرف به کوچه با سازه فلزی »
«تصویر شماره324-بازسازی دیوار مشرف به کوچه با آجرچینی بر روی ساختار قبلی دیوار »
«تصویر شماره325-بازسازی دیوار مشرف به کوچه با آجرچینی بر روی ساختار قبلی دیوار »
«تصویر شماره326-بازسازی دیوار مشرف به کوچه با آجرچینی بر روی ساختار قبلی دیوار »
«تصویر شماره327-بازسازی دیوار مشرف به کوچه با آجرچینی بر روی ساختار قبلی دیوار »
«تصویر شماره328-بازسازی دیوار مشرف به کوچه با آجرچینی بر روی ساختار قبلی دیوار »
«تصویر شماره329-بازسازی دیوار مشرف به کوچه با آجرچینی بر روی ساختار قبلی دیوار »
«تصویر شماره330-بازسازی دیوار مشرف به کوچه با آجرچینی بر روی ساختار قبلی دیوار »
«تصویر شماره331-بازسازی دیوار مشرف به کوچه با آجرچینی بر روی ساختار قبلی دیوار »
«تصویر شماره332-بازسازی دیوار مشرف به کوچه با آجرچینی بر روی ساختار قبلی دیوار »
«تصویر شماره333-بازسازی دیوار مشرف به کوچه با آجرچینی بر روی ساختار قبلی دیوار »
«تصویر شماره334-بازسازی دیوار مشرف به کوچه با آجرچینی بر روی ساختار قبلی دیوار »
«تصویر شماره335-بازسازی دیوار مشرف به کوچه با آجرچینی بر روی ساختار قبلی دیوار »
«تصویر شماره336-بازسازی دیوار مشرف به کوچه با آجرچینی بر روی ساختار قبلی دیوار »
«تصویر شماره337-دیوار مشرف به کوچه خانه تاریخی بهره مند پس از مرمت »
تذکر:بخشی از دیوار مشرف به کوچه به دلیل رطوبت صعودی و نزولی،آسیب زیادی دیده وآجرها نیاز به تعویض داشته است.لذا پس از تعویض آجرها ونصب سنگ ازاره کفپوش کف خیابان در نزدیکی ازاره از آسفالت به کفپوش سنگی تغییر کرده است.
«تصویر شماره338-تعویض آجرهای رطوبت زده بدنه دیوار مشرف به کوچه و نصب ازاره سنگی »
«تصویر شماره339-تعویض آجرهای رطوبت زده بدنه دیوار مشرف به کوچه و نصب ازاره سنگی »
«تصویر شماره340-بدنه دیوار مشرف به کوچه خانه تاریخی بهره مند پس از مرمت »
3- در اغلب بند کشی های این بنای تاریخی به دلیل نفوذ رطوبت ، همان طور که در بخش آسیب ها ذکر شد،دچار فعل و انفعالات شیمیایی شده و با از دست دادن خاصیت خود سبب لق شدن آجر ها شده است.لذا لازم است حتماً بند کشی بخش های آسیب دیده دوباره صورت گیرد.از جمله محل های نیاز به بند کشی مجدد می توان به پیشانی خرپای چوبی،دیواره های زیرزمین و دیوارهای مشرف به کوچه اشاره کرد.
«تصویر شماره341-اجرای مجدد بندکشی پیشانی خرپای چوبی خانه تاریخی بهره مند »
«تصویر شماره342- بندکشی مجدد زیرزمین شمالی خانه تاریخی بهره مند پس از مرمت »
«تصویر شماره343- بندکشی مجدد دیوار مشرف به کوچه پس از مرمت »
«تصویر شماره344- بندکشی مجدد دیوار مشرف به کوچه پس از مرمت »
4- پله ای که در ابتدای ورودی قرار دارد ، آسیب بسیاری دیده است،لذا هم آجرهای آن و هم ساختار و بندکشی ها ، به همان شیوه ای که قبلاً ذکر شد باید مرمت گردد.
«تصویر شماره345- پله های ورودی بنا قبل از مرمت »
«تصویر شماره346- پله های ورودی بنا بعداز مرمت » «تصویر شماره347- پله های ورودی بنا بعداز مرمت »
«طرح احیاء»
واژه ی احیاء ((Rehabilitaion به معنای سازگار کردن یک بنای قدیمی با وضعیت و احتیاجات روز،تأمین امکان کاربری جدید و مطابق زمان در یک بنای قدیمی ،تضمین و تقویت بقایای بنای تاریخی از طریق اختصاص کاربری های جدید با رعایت اصول حفاظتی و ارزش های فرهنگی و تاریخی است.
احیاء یعنی زنده کردن و حیات بخشیدن مجدد به یک بنا.بنای تاریخی قبل از مرمت به مثابه بیماری ست که بعد از آگاهی از بیماری آن،با طرح تعمیر و مرمت برای آن دارو تجویز می کنیم تا سلامت خود را بازیابد.آنگاه با احیاء کردن و کاربری دادن به آن بنا مجدداً روح زندگی در آن دمیده می شود.
خانم مهین بهره مند،همانطور که در بخش های قبل به آن اشاره شد تصمیم به تغییر کاربری این خانه از مسکونی به چایخانه سنتی دارند.ایشان مرمت این خانه ی تاریخی را نیز با توجه به همین کاربری که مد نظرشان بوده انجام داده اند.مثلا بخش زیرزمین قسمت جنوبی بنا که در حین مرمت به بنا الحاق شد را برای آشپزخانه در نظر گرفته اند و بخش شرقی را محلی برای سرو غذا و آبدارخانه و تهیه چای.به همین دلیل ایشان تمهیدات لازم از جمله تأمین آب،برق،گاز و کاشیکاری فضاهای مذکور تا سقف برای رعایت ضوابط بهداشتی را لحاظ کرده اند.همچنین در قسمتی از بخش غربی سرویس های بهداشتی برای استفاده ی مراجعین احداث گردیده است.
اما مسئله و مشکلاتی که این کاربری را زیر سوال می برد،موارد متعددی است که به اختصار به آنها اشاره می کنیم.
1- محل قرارگیری این خانه است،زیرا این بنای تاریخی در منطقه 12،چهار راه سرچشمه ،خیابان امیرکبیر،کوچه جاویدی قرار دارد.فضایی که همانطور که در تصاویر مربوط به معرفی بنا آورده شد،بافت قدیمی و فرسوده دارد و مردمی با فرهنگ خاص آن مناطق . کوچه هایی تنگ با دیوارها و خانه ها و مغازه هایی قدیمی ، که اغلب مرمت نشده و وجهه خوبی ندارد و همچنین موقعیت خاص اثر که امکان آوردن وسیله نقلیه شخصی را از عموم سلب می کند . دور بودن نسبی این بنای تاریخی از وسائل نقلیه عمومی کمتر کسی را برای گذراندن اوقات فراغت یا صرف چای و ... به این محل می کشاند.مردم محل نیز اغلب به دلیل فرهنگ خاصی که دارند کمتر پیش می آید پا به چنین فضایی بگذارند.ضمن اینکه اکثریت وضعیت اقتصادی مساعدی ندارند و نمی توانند چنین مخارج جانبی را بپذیرند و به این مکان بیایند.پس خود به خود تعداد مراجعین کم خواهد شد و به علاوه به دلیل قرار گیری این خانه در داخل کوچه و با فاصله ای زیاد نسبت به خیابان اصلی معرفی این بنا به مردم، نیازمند هزینه میباشد.به طور کل میتوان نتیجه گرفت چنین کاربری با وجود هزینه های نگهداری و... به صرفه و معقول نمی باشد.
کاربری پیشنهادی برای این بنای تاریخی «کارگاه آموزش هنر منبت کاری» است.
دلایل انتخاب این کاربری برای خانه تاریخی خانم مهین بهره مند،به شرح زیر است:
- هنر منبت (کنده کاری روی چوب) در ایران سابقه تاریخی دارد.هنر تزئینی وباستانی منبت که یکی از زیباترین و پرارزش ترین آثار دستی هنرمندان کشور ما به شمار می رود،از قرن ها پیش مورد توجه ایرانیان بوده و هست.هم اکنون آثار منبت کاری های ایرانیان در نمایشگاه های بزرگ جهان عرضه شده و با حسن استقبال و توجه زیاد روبرو گردیده و به دریافت نشان های گرانقدری نائل آمده است.زیبایی و گستردگی این هنر به قدری ست که با نوشتن ده ها کتاب هم نمی توان آن را توصیف کرد و از زیبایی های منحصر به فرد آن نوشت .آنچه آورده شد تنها مختصری برای شناخت و درک اهمیت و ارزش والای این هنر باستانی ایرانی ست.
آنچه در حال حاضر در رابطه با منبت وظیفه ما به حساب می آید،حفظ ، ترویج ، تبلیغ و شناخت هرچه بیشتر این هنر زیبا و گرانقدر است.پس چه بهتر که این هنر تاریخی در یک فضای تاریخی که با هنر سرشته شده، آموزش داده شود.
- پس از درک اینکه آموزش هنر منبت ارزش تاریخی دارد ، می توان به ارزش فرهنگی آن هم اشاره کرد.در خیلی از موارد در هنر،هنرمند خود را ملزم به حفظ اخلاقیات می داند و در جهت حفظ این ارزش ها نیز برمی آید و معتقد است که آنچه به عنوان هنر عرضه می دارد،همانگونه که بر روی دیگران تأثیر خواهد گذاشت ،انرژی های منعکس شده از آن روح خود هنرمند را نیز تحت تأثیر قرار خواهد داد.به طور کلی هر هنری روح هنرمند را صیقل می زند و روح او را از عالم خاکی به عالم بالا نزدیک می کند.ذوق و علاقه ی هنرمند اثری می آفریند که آنچنان تأثیری در بیننده می گذارد که شاید نتوان برایش مصداقی پیدا کرد.این خود می تواند مقدمه ای باشد برای بالا بردن هرچه بیشتر فرهنگ و اعتقادات بین مردم.وجود چنین هنری در میان مردم آن محل شاید بی تأثیر نبوده و بتواند در میان آن ها عشق به هنروفرهنگ بیافریند .
«تصویر شماره348- ترکیب هنر منبت و مینیاتور »
-این هنر خوشبختانه هنوز زنده است و کاربرد های زیادی از منبت در موقعیت های مختلف به چشم می خورد.در کارگاه های مبل و میز و صندلی سازی از این هنر برای تزئین بخش هایی از محصول مورد نظر استفاده می کنند.پایه هاودسته های مبل و میز و صندلی،تاج تخت هاو... از کاربرد های منبت در صنعت است.البته درهای منبت کاری شده برای مکان های خاص مثل زیارتگاه ها و موزه ها و...نیز هم اکنون مورد توجه است و به همین منظور تولید می شود.ضمن اینکه اشیاء مختلفی هستند که با هنر منبت تزئین می شوند.
«تصویر شماره349-درب منبت کاری شده،کاربرد منبت در صنعت »
«تصویر شماره350- تریبون منبت کاری شده،کاربرد منبت در صنعت »
«تصویر شماره351- درب منبت کاری شده،کاربرد منبت در صنعت »
«تصویر شماره352- سطل منبت کاری شده،کاربرد منبت در صنعت »
«تصویر شماره353- کارگاه ساخت میز و صندلی منبت کاری ،کاربرد منبت در صنعت »
لذا آموختن حرفه منبت کاری یک می تواند یک منبع درآمد برای افراد و به ویژه جوانان و نوجوانان علاقه مند این محل باشد که با کمترین سرمایه و حتی در اوقات فراغت این هنر را بیاموزند و بعدها از این هنربه عنوان منبع درآمد استفاده کنند.به این ترتیب هم هنر باستانی کشور عزیزمان ایران را حفظ کرده اند و علاوه بر آثار تاریخی و فرهنگی مثبتی که به جای می گذارند،برای خود درآمدزایی کرده اند.
«تصویر شماره354- کارگاه منبت کاری»
«تصویر شماره355- کارگاه منبت کاری»
«تصویر شماره356- کارگاه منبت کاری»
«تصویر شماره357- کارگاه منبت کاری»
- دلیل دیگری که انتخاب این کاربری را برای این بنای تاریخی توجیه می کند،آسیب کمی است که به پیرامون خو وارد می کند.به این معنا که مانند هنر نقاشی که با انواع مواد شیمیایی و رنگ ها درگیر است یا مثل کارگاه سفالگری که به فضایی نیازمند است که حتما قابل شستشو باشد یا برخی هنرها و حرفه های فنی دیگر که احتمال آسیب زدن به فضای کارگاه خود را دارند،نیست.لذا کار در چنین فضای تاریخی با ارزش، محدودیت های خاص خود را دارد. کاربری انتخاب شده باید به گونه ای باشد تا کمترین آسیب را به پیرامونش وارد کند.لازم به یادآوری ست که منبت کاری به ابزار و وسایل پیچیده و خاصی برای کار نیاز ندارد و با داشتن یک میز کار و چند ابزار کوچک،کارگاه برپا می شود.منبت کاری در حد آموزش های ابتدایی و کارهای تزئینی یا کار روی چوب های از قبل برش خورده و آماده به همین میزان ساده است و امکان برگزاری چنین کارگاه آموزشی در فضای موجود با کمترین صدمه به محیط پیرامون،امکان پذیر است.
«تصویر شماره358- ابزارهای کوچک و ساده منبت کاری»
«تصویر شماره359- ابزارهای کوچک و ساده منبت کاری»
-از دیگر مزایای کارگاه آموزش این هنر این است که به سرعت قابل برچیده شدن است و هر زمان که تصمیم به تغییر کاربری گرفته شود،می توان کارگاه را با کمترین آسیب و در کوتاه ترین زمان جمع آوری کرد.
-لازم به ذکر است به دلیل داشتن زیرزمین نسبتا وسیع در قسمت شمالی خانه تاریخی بهره مند می توان آن را به محلی برای قرار دادن دستگاه های برش و انبار چوب های مورد استفاده تبدیل کرد.چرا که لرزه ها و سر وصدای ناشی از دستگاه های برش به فضاهای دیگر منتقل نمی شود و بهترین محل برای قرارگیری آنهاست.
-خانه تاریخی خانم مهین بهره مند به شیوه ای مرمت گشته است که می توان از تراس طبقه اول خانه به عنوان یک فضای نمایشگاهی موقت از آثار هنرجویان استفاده کرد.این خود می تواند جاذبه برای آمدن افراد بیشتر از جای جای شهر و حتی کشور را برای بازدید، دوچندان کند.یعنی کسی که به این خانه می آید هم از خود این خانه تاریخی و ارزشمند بازدید می کند و هم از آثار زیبای هنرمندان آن خانه.
«در ادامه فضاهای پیشنهادی برای دایر کردن کارگاه آموزش هنر منبت در پلان معرفی خواهد شد.»
«تصویر شماره360- فضاهای پیشنهادی در طبقه همکف»
«تصویر شماره361- فضاهای پیشنهادی در طبقه اول»
«تصویر شماره362- فضاهای پیشنهادی در زیرزمین»
«برنامه های نگهداری و مطالعات دوره ای»
متأسفانه به دلیل اینکه مرمت در بسیاری از بخش های خانه تاریخی بهره مند،با سهل انگاری صورت گرفته است و آنگونه که باید،اصول مرمت و حفاظت در این بنا به درستی انجام نگرفته است،لازم است اکنون اقدامات دیگری برای حفاظت و افزایش هر چه بیشتر طول عمر این بنا انجام شود.
1- هنگامی که اقدام به مرمت دیوارهای رطوبت زده شد،تنها دیوارها مورد توجه قرار گرفت و رطوبت را برای مدت کوتاهی از دیوارها (با روش هایی که در بخش طرح مرمت عنوان شد)دور کردند در حالی که این کار ، فقط یک درمان کوتاه مدت برای دیوارهای رطوبت زده بوده و رطوبتی که به عنوان مخرب ترین عامل در این خانه تاریخی مطرح شده بود،هنوز هم پابرجاست.لذا باید به طور مرتب به قسمت های رطوبت زده سرکشی کرد به نحوی که رطوبت آسیب جدی به بخش های ساختمان وارد نکند.اما بهتر آن است که عامل اصلی نفوذ رطوبت را مسدود کنیم.همانطور که در بخش آسیب ها اشاره شد،عایق کاری پی آسیب دیده و یا اصلاً از اول درست اجرا نشده است لذا رطوبت از کف به بالا و تمام دیوار ها و در ادامه گچ کاری ها و تزئینات نفوذ و همه ی بخش را تخریب می کند.در نتیجه تمام تلاش های مرمتی که در گذشته انجام گرفته بی حاصل می نماید.
توصیه می شود برای کنترل رطوبت بالا رونده زیرزمین حداقل هر ماه یکبار یا بیشتر بازرسی و کنترل صورت گیرد تا از آسیب های جدی تر پیشگیری شود.و در صورت مشاهده آسیب در مراحل اولیه کنترل گردد.
«تصویر شماره363- رطوبت صعودی در زیرزمین شمالی خانه تاریخی بهره مند»
«تصویر شماره364- رطوبت صعودی در زیرزمین شمالی خانه تاریخی بهره مند»
2- تا زمانی که رطوبت به طور کلی از بنا دور نشود ،شاهد عوامل مخرب آن در همه قسمت ها هستیم که از جمله ی آنها شوره روی آجر می باشد.همانطور که قبلاً اشاره شد،علت آشکار شدن شوره روی آجر،رطوبت است.پس هم اکنون که هنوز رطوبت به دیوارها نفوذ می کند و در آنجا محبوس است،شوره هم دیده می شود لذا این آسیب ایجاب می کند که به صورت دوره ای روی سطوح (به همان شیوه که در طرح مرمت اشاره شد)پاک شود.هرچند که مجدداً و در اندک زمانی باز شوره در سطح نمایان می شود و اگر در بلند مدت این روند ادامه پیدا کند ، آجر به طور کامل تخریب می شود .
شوره ی روی آجر عاملی است که بسته به مقدار و درصد رطوبت نمایان می شود.یعنی اگر رطوبت مهار شود،شوره ای هم در کار نخواهد بود.با فرض اینکه رطوبت در همان حدی است که مورد بحث قرار گرفت،شوره زدایی حدوداٌ هر ماه یا دو ماه یکبار توصیه می شود.
«تصویر شماره365- پیدایش مجدد شوره روی سطح آجرها در زیرزمین شمالی خانه تاریخی بهره مند»
«تصویر شماره366- پیدایش مجدد شوره روی سطح آجرها در زیرزمین شمالی خانه تاریخی بهره مند»
«تصویر شماره367- پیدایش مجدد شوره روی سطح آجرها در زیرزمین شمالی خانه تاریخی بهره مند»
3- ناودان ها که وظیفه جمع آوری آب های سطحی را بر عهده دارند ، در تماس مستقیم با آب هستند.پس باید در نحوه ی اجرای آن دقت لازم صورت گیرد تا آب عبوری از میان آن آسیبی به بنا وارد نکند اما در طی مرمت های اخیر توجهی به این موضوع نشده است.
توصیه می شود هر چه زودتر ناودان ها مرمت و یا در صورت ناکارآمدی تعویض گردند و یا بازدید های دوره ای صورت گیرد تا آب عبوری،آسیب جدی به بنا وارد نکند.هرچند که رطوبت حتی در کمترین مقدار خود هم بسیار مخرب است.ضمن اینکه ناودان ها از وسط نما گذشته و در معرض دید هستند و آسیب منظری هم به این بنای تاریخی وارد کرده اند.توصیه می شود هر6 ماه یا سالی یکبار از ناودان ها بازرسی به عمل آید.به خصوص که در فصول سرد که نزولات جوی زیاد است،اهمیت و لزوم بازرسی بیشتر می شود. به همین دلیل پیشنهاد میگردد در فصول بارندگی ،بازدید و بررسی این اتصالات در بازه های کوتاهتری صورت گیرد.
«تصویر شماره368- اجرای نا صحیح ناودان در خانه تاریخی بهره مند»
«تصویر شماره369- اجرای نا صحیح ناودان و نشت رطوبت در خانه تاریخی بهره مند»
«تصویر شماره370- اجرای نا صحیح ناودان و نشت رطوبت در خانه تاریخی بهره مند»
به طورکلی عمده ی مطالعات دوره ای باید به قسمت های درگیر با رطوبت معطوف شود،چرا که بیشترین آسیب را در گذشته و حتی هم اکنون،رطوبت به این بنا زده است.پس بازدید دوره ای از قسمت های تأسیساتی و بازرسی آنها پس از موارد ذکر شده، در اولویت است.مثلاً لازم است که چاه ها سالی یکبار بازرسی شوند،چرا که اکثراً قدیمی بوده و نیازمند کنترل و بازدید هستند.اما این بدان معنی نیست که بازرسی سایر قسمت ها بی اهمیت است.به عنوان مثال آسیب های وندالیسمی پس از طرح احیا به شدت این بنا یا هر اثر تاریخی دیگر را تحت تأثیر قرار خوهد داد.کثیفی ناشی از دست زدن اشخاص روی تزئینات و گچبری ها،دوده ای که به مرور زمان روی آنها را می پوشاند،کدر شدن آئینه ها،تاثیر گرد و خاک،فرسایش ناشی از رفت و آمد روی سنگفرش ها و کفسازی ها،لایروبی جداره های حوض و...،همه و همه از جمله آسیب هایی هستند که به مرور زمان،بنا را درگیر خودشان می کنند.در مورد بازه زمانی بازرسی دوره ای در موارد ذکر شده ،سالی یکبار توصیه می شود اما چگونگی بهره برداری از این بنا هم در کم یا زیاد شدن این مدت زمان بی تأثیر نیست.لذا لازم است به هر کدام از قسمت های ذکر شده ، طبق دستورالعمل های مرمتی و پاکسازی،رسیدگی شود.
در پایان باید متذکر این نکته شویم که رها کردن یک بنا و نداشتن برنامه های نگهداری و محافظت از این آثار تاریخی ارزشمند ، خود عاملی مهم در از دست رفتن و تخریب تدریجی آنهاست.
منابع و مآخذ:
1- سازمان میراث فرهنگی ،صنایع دستی و گردشگری استان تهران
2- مرکز آمار ایران
3- سازمان هواشناسی کشور
4- سازمان زمین شناسی کشور
5- سازمان نقشه برداری کشور
6- شهرداری منطقه 12 تهران
7- شرکت تأمین احیاء گران آسیا
8- بررسی اقلیمی ابنیه سنتی ایران،دکتر وحید قبادیان،انتشارات دانشگاه تهران
9- معماری ایران-اجرای ساختمان با مصالح سنتی،حسین زمرشیدی،انتشارات زمرد
مطالب مشابه :
پروژه مرمت ابنیه معماری
پروژه ها و طرح های نهایی و مطالعات و رساله ها فقط جهت کمک میباشد در تکمیل پروژهای شما.
مرمت
پروژه معماری - مرمت - پایان نامه معماری واژه‌ای است کلی، مشخص، مداخله‌های فنی ـ عملی که
پروژه مرمت - خانه مهین بهره مند 6
کهن دژ - پروژه مرمت - خانه مهین بهره مند 6 -
پروژه مرمت - خانه مهین بهره مند 5
کهن دژ - پروژه مرمت - خانه مهین بهره مند 5 - کهن دژ. پروژه مرمت - خانه مهین بهره مند 5
پروژه مرمت - خانه مهین بهره مند 1
پروژه پیش رو طرح مرمت و احیاء خانه تاریخی خانم مهین بهره مند می باشد . خانه تاریخی بهره مند
پروژه مرمت ابنیه معماری پروژه مرمت ابنیه معماری
fdghfhgf - پروژه مرمت ابنیه معماری پروژه مرمت ابنیه معماری - hfg
تحویل پروژه مرمت ابنیه تاریخی
مرمت گر - تحویل پروژه مرمت ابنیه تاریخی - مرمت معماری , مرمت شهری , معماری بومی و مرمت آثار و
پروژه مرمت ابنیه معماری
پروژه مرمت ابنیه 1- (خسرو اباد سنندج 150 صفحه پاور پوینت امل . خانه خادم باشي 25
پروژه مرمت ابنیه معماری
نقشه های فاز 2 - پروژه مرمت ابنیه معماری - در این وبلاگ پروژه های فاز 2 معماری قرار خواهد گرفت
پروژه پروژه مرمت ابنیه معماری
دانلود پروژه رساله معماری 09357713300 - پروژه پروژه مرمت ابنیه معماری - معماری طرح نهایی پروژه
برچسب :
پروژه مرمت