گزارش مدیران

نگاهی بر قانون راهکارهای اجرایی گسترش فرهنگ عفاف و حجاب در مدارس

عنوان: زمان در انتظار ما نخواهد ماند

از: علیرضا محمدی

مدرسه تعطیل شده است و صفی که از دور به خطی سیاه می‌ماند توی کوچه و خیابان جاری می‌شود. اینجا یکی از شهرهای ایران اسلامی است و ساعت یک بعداز ظهر، کمی که جلو می‌روی، زیر آفتابی که بوی مهر ماه را ساطع می‌کند، این خط سیاه برایت جان می‌گیرد و تصویر زنده حداقل صد دختر دانش آموز با روپوشهای یکدست و و غالبا سرمه‌ای، مقابلت شکل می‌گیرد. اما نه یک جور و یک شکل که این بین هستند مقنعه‌هایی که کنار زده می‌شوند و زلفی برباد، نگاه جوانکی چسبیده به زین موتوری را اسیر خود می‌کند، اینجا ایران اسلامی است و ...

13دی 84 بود که شورای عالی انقلاب فرهنگی قانون راهکارهای اجرایی گسترش فرهنگ عفاف و حجاب را با اهدافی که از عنوان آن برمی‌آید به تصویب رساند. در متمم این قانون وظایفی تخصصی برای برخی از سازمانها و وزارتخانه‌ها همانند سازمان صدا و سیما، وزارت بازرگانی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی... و وزارت آموزش و پرورش در نظر گرفته شده بود که وزارتخانه اخیر 21 مورد را به عنوان وظایف تخصصی خود پذیرفت و از این میان دو وظیفه را بر عهده مدیران مدارس خود دید؛ اول " در نظر گرفتن امتيازاتی براي مديران مدارسی كه رعايت حجاب كاركنان و دانش آموزان آن اسلامی و مناسب است" و دوم " پاسخگو بودن مدير مدرسه در صورت عدم رعايت عفاف و حجاب از طرف دانش آموزان".

حال صرفه نظر از آنکه با وجود گذشت چهار سال از تصویب این قانون، هنوز اقدامی جدی برای اجرای آن به صورت عمومی انجام نگرفته است، به میان مدیران مدارس متوسطه دخترانه رفتیم تا نظر آنها را در خصوص راهکارهای عملی اجرای چنین قوانینی جویا شویم. گسترش فرهنگ حجاب و عفاف در مدارس، که گاه آن را جزو آرزوها و دغدغه‌های مدیران یافتیم و دقایقی را میهمان تجربیات ارزشمند این قشر زحمت کش بودیم.

* فاطمه ابرند آبادی، مدیر هنرستان فنی آفرین

چیزی از این دو موردی که گفتید نشنیده‌ام. اما در مدرسه به همراه معاونان و مربیان پرورشی سعی می‌کنیم تا حدالمقدور به دانش‌آموزان توصیه‌ها و هدایت‌های لازم را در خصوص رعایت حجاب و عفاف اسلامی داشته باشیم. البته در جلسات بخشی که هر از گاهی توسط آموزش و پرورش و برای مدیران و برخی از مسئولین برگزار می‌شود، راهکارهای خوبی در مورد حجاب و توصیه‌هایی مبنی بر چگونگی تامل با این مساله عنوان می‌شود. اما این جلسات بر طبق برنامه مشخصی نیست و در نبود راهکاری مشخص، بیشترین برخورد ما با مقوله حجاب و عفاف، مبتنی بر تجربیات شخصی خود و همکارانم است.

خانم ابرند آبادی بنا به کمبود راهکاری که از جلسات بخشی احساس می‌کرد، از روی تجربه، پیشنهادهای خوبی برای اجرایی کردن گسترش فرهنگ حجاب و عفاف در مدارس داشت که توجه به دانش‌آموزان از سنین کم مانند مهد کودک‌ها و مدارس ابتدایی یکی از این موارد بود. هرچند که بیش از دانش آموزان، ابرندآبادی کار بر روی والدین و توجیه آنها را لازم و ضروری می‌دانست. "توجه به آموزش و آگاه سازی اولیای دانش آموز" که در صحبت با مدیر مدرسه بعدی نیز تکرار شد.

* معصومه سرتیپی مدیر دبیرستان هجرت

سرتیپی هم از دو مورد تنبیهی و تشویقی که قانون راهکارهای اجرایی گسترش فرهنگ عفاف و حجاب برای مدیران در نظر گرفته، ابراز بی‌خبری می‌کرد. با این تفاوت که فکر می‌کرد شاید آنها را شنیده و فراموش کرده باشد. به هرحال او نیز راهکارهای خاص، تجربی و البته وجدانی خود را برای بهبود وضعیت حجاب و عفاف دانش آموزانش داشت:

پیش از ابلاغ یا اجرای هر قانونی وظیفه شرعی خودمان می‌دانیم که دانش آموزان را به لحاظ فکری به رعایت حجاب و شئونات فرهنگی تشویق و ترغیب کنیم. در این خصوص در مدرسه خودمان نیز مواردی تشویقی در نظر گرفته‌ایم. یک سری کارگاه‌های آموزشی و تربیتی هم تشکیل داده‌ایم که در آنها با معلمان و معاونان برای همنوایی در برخودر مناسب با این مساله فرهنگی، همفکری و مشورت می‌کنیم.

خانم سرتیپی اشاره‌ای به واژه "اجرایی" در قانون گسترش فرهنگ عفاف و حجاب داشت و چندان با آن موافق نبود. همین قدر که:

اجرا شدن چنین قوانینی را در حد تعیین روپوشهای مناسب و منطبق با موازین اسلامی می‌پسندم. البته شاید در برداشت از واژه "اجرایی" شدن به خوبی منظور نظر مصوبین آن را درک نکرده باشم، اما معتقدم که هر گونه اجبار و اصرار بیش از حد برای نوجوانان باعث لجبازی بیشتر آنها می‌شود. به همین خاطر است که به طور کلی کارهای فرهنگی را بیشتر می‌پسندم. بخصوص در مورد والدین که فکر می‌کنم اگر خوب توجیه شوند، در آن صورت نظارت بر دانش آموزان به درون خانواده‌ها و بالطبع سطح جامعه کشیده می‌شود.

* پروین کارگشا، مدیر دبیرستان امت

" دوست دارم شرایطی مهیا شود که بتوانم قدمی در جهت گسترش فرهنگ حجاب و عفاف در جامعه‌ام بردارم"

پروین کارگشا، مدیر دبیرستانی از نواحی جنوب شهر ( خیایان سی متری جی) با وجود آنکه مانند دو همکار دیگرش ابلاغیه‌ای در خصوص قانون مورد نظر دریافت نکرده بود، اما عنوان می‌کرد که در صورت ابلاغ چنین قوانینی آن را قدمی مثبت ارزیابی می‌کند، به شرطی که:

نحوه اجرای هر قانونی همیشه از مهمترین مسائل بوده که گاه بهترین راهکارها و قوانین را تحت الشعاع خود قرار می‌دهد. متاسفانه بسیار شاهد بوده‌ایم که ابراز نظرهای شخصی و عدم نظارت مناسب در نحوه اجرا، بر قوانین اثر گذاشته و از حسن تاثیر آنها می‌کاهد. تنها با اقدامات مستمر و مداوم و البته صحیح و منظم است که می‌توانیم به مفید بودن قوانین امیدوار باشیم. آن هم اقدامی که تنها به اجبار و زور متوسل نباشد. به نظر من اگر چنین قوانینی تنها بر مواردی چون متحد الشکل بودن روپوش دانش آموزان تکیه داشته باشند،‌ نمی‌تواند موثر واقع شوند. چرا که به تجربه دریافته‌ایم که دانش آموز در صورت عدم توجیه، هر گونه پوششی را پس خواهد زد و باز هم روش خود را ادامه خواهد داد. هم اکنون ما در دبیرستان‌مان مانند همه مدارس دیگر ساعات پرورشی داریم،‌ اما در نبود راهکارهای آموزنده و جهت دهنده، این کلاسها مطالبی چندان آموزنده را در اختیار دانش آموزان قرار نمی‌دهند.

کارگشا با وجود ایرادهای صریحی که بر نحوه اجرای قوانین وارد می‌کرد،‌ بودن این قانون‌ها را بر نبودشان ترجیح می‌داد و آن را ابزاری برای خود و همکارانش‌ در جهت حرکت به سوی جامعه‌ای ارزشی معرفی می‌کرد.

* صغری نیکخو مدیر دبیرستان نور اندیشه

خانم نیکخو مدیر دبیرستانی غیر انتفاعی با سالها تجربه در زمینه تعلیم و تعلم است. خانواده را مهمترین رکن ترویج فرهنگ عفاف و حجاب می‌دانست و نبود راهکاری مشخص و قانونی مدون را معضلی برای ترویج مسائلی فرهنگی و ارزشی در مدارس معرفی می‌کرد:

هر گونه کار فکری و فرهنگی در مدارس بدون مشارکت والدین نتیجه خوبی در بر نخواهد داشت. در واقع این خانواده‌ها هستند که نظارتی دائمی بر دانش‌ آموزان دارند و اگر یک دانش آموز تنها چند ساعت از وقت خود را در مدرسه سپری می‌کند،‌ مابقی اوقات خود را در کنار خانواده و تحت نظارت آنها می‌گذراند. پس نتیجه می‌گیریم که اجرای هر قانونی در مدارس، در صورت ظاهری و اجباری بودن، تنها برای مدت اندکی موثر خواهد بود و نهادینه کردن مسائل فرهنگی، مشارکت توامان والدین و مدرسه را طلب می‌کند. عمده اشکالی که به شخصه در مقوله حجاب و عفاف در مدارس می‌بینیم، سلیقه‌ای عمل کردن هر مدیر و همکارانش با این مساله است. به این ترتیب که در نبود قانون و راهکاری مشخص، ما ناچاریم که از تجربیات شخصی خودمان برای تشویق و ترغیب دانش‌آموزان‌مان استفاده کنیم. خود من بنا به توصیه‌ای که از یکی از دوستان دریافت کرده‌ام، قصد دعوت از سخنرانان خوب و فهیم برای توجیه دانش آموزانم را دارم، اما حتی در دسترسی به چنین افرادی نیز در مضیقه هستیم و چه خوب بود که خود آموزش و پرورش ما را در اجرای چنین طرحهایی یاری می‌کرد.

* منیره حاجی آقا زاده مدیر پیش دانشگاهی شاهد امام مهدی (عج)

حاجی آقا زاده صحبت از هر قانونی را بدون در نظر گرفتن افراد که آن قانون قصد اعمال نظر در موردشان را دارد، بی‌نتیجه می‌دانست. به نظر این مدیر پیگیر که حتی خود و همکارانش را ملزم به کنترل دانش آموزان در مسیر منتهی به مدرسه کرده‌است، قبل از اجرای هر قانونی ابتدا باید آموزش‌های عقیدتی لازم به مدیران داده شود تا آنها از لحاظ اعتقادی خود را ملزم به اجرای آن بدانند:

هر قانونی هرچند قاطع و محکم باشد چون برای اجرای خود نیازمند امور انسانی است،‌ پس بهتر است از همین منظر، یعنی از منظر انسانی و احساسی پذیرفته شود. در اوایل انقلاب به یاد دارم که یکی از معاونان پرورشی قبل از ابلاغ هر بخشنامه‌ای ابتدا برای معلمین و همکاران سخنرانی می‌کرد و چنان آنها را تحت تاثیر قرار می‌داد که با اشتیاق بخشنامه منتشره را به جان می‌خریدند. به نظر من قبل از اجرای قوانین در مدارس،‌ ابتدا باید من و همکارانم با موارد ارزشی موجود در آن آشنا شویم و به آن به مثابه باقیات الصالحاتی نگاه کنیم که رعایتش بیشتر از هر کسی برای خودمان مفید است. تنها در صورت شکل گرفتن چنین جوی است که قوانینی نظیر آنچه شما گفتید مفید خواهند بود. وگرنه این قانون نیز مانند سایر قوانین هم عرضش دچار برداشتهای سلیقه‌ای افراد خواهد شد.

حاجی آقا زاده از روشهای خاص خود و همکارانش برای گسترش فرهنگ عفاف و حجاب در میان دانش آموزانش گفت که گویی وجه امتیاز تمامی آنها غیر مستقیم بودن‌شان است. مواردی که به قول او به صورت غیر مستقیم دانش آموز را به رعایت شئونات اسلامی فرا می‌خوانند. کارهایی مثل: ترتیب دادن حالت استتار در مدرسه ( احساس امنیت کردن دانش آموزان در محیط داخلی مدرسه)، انجام مسابقات فرهنگی، انتشار کتابهای آموزشی در مورد اسوه‌های حجاب مانند حضرت زهرا (س) و...، شویق دانش آموزان نمونه از لحاظ اخلاقی،‌ رعایت حجاب و ...

بنا به گفته این مدیر مرکز پیش دانشگاهی، او برای آخرین بار در بهمن ماه سال 1387 به یکسری کلاسهای پرورشی دعوت شده و از آن زمان به بعد راهکاری از سوی مراجع رسمی دریافت نکرده‌است. اما آخرین مدیری که با او همکلام شدیم، صحبتهایش را با هشداری جدی آغاز کرد.

*شهبازی مدیر دبیرستان نرجس

مساله آموزش و پرورش چیزی نیست که تنها مربوط به همین وزارتخانه باشد. بلکه تمامی آحاد این ملت هر کدام یک کودک دارند که در همین سیستم آموزشی تحصیل می‌کنند. پس می‌بینیم که موضوع فرهنگ سازی در مدارس تا چه میزان اهمیت دارد. اما در خصوص حجاب به شخصه معتقدم که این مقوله تنها به امور ظاهری مربوط نمی‌شود که با وضع قوانینی و الزام مواردی بشود بر آن فائق آمد. بلکه اگر به حجاب درونی که همان پی بردن به ارزشهای موجود در عفاف و حجاب است توجه کنیم، می‌بینیم که کار بر روی مسائل فرهنگی تا چه میزان بر وضع قوانین مختلف سبقت می‌گیرد. البته من با تصویب چنین قوانینی مخالف نیستم بلکه از آن استقبال هم می‌کنم، اما معتقدم که در کنار آنها باید تشویق و ترغیب و کارهای فرهنگی نیز وجود داشته باشند. نکته جالبی هم که در قانون ذکر شده وجود دارد،‌ توجه به تشویق مدیران در کنار اجبار و تنبیه است. موردی که باعث می‌شود به کارآمدی چنین قوانینی بیشتر امیداوار باشیم. هرچند که هنوز این دو مورد به ما ابلاغ نشده و بالطبع اجرایی هم نشده‌اند.

به اعتقاد شهبازی آن چنان که در مدارس ما به مقوله آموزش پرداخته می‌شود به مسائل فرهنگی توجه نمی‌شود. یک دلیل آن:

اگر مدیری یکی از دانش آموزانش به عنوان رتبه‌های برتر کنکور پذیرفته شود، جوایزی همانند سفر حج و ... برایش در نظر گرفته می‌شود. اما هنوز هیچ مورد تشویقی برای مدیرانی که کار فرهنگی و ارزشی در مدارس خود انجام می‌دهند، اعلام نشده است. پیشنهاد من این است که از قبل از تصویب هر قانون و اعلام هر بخشنامه‌ای ابتدا هیئتی از مدیران و فرهنگیان باتجربه تشکیل شود تا برای راهکارهای عملی و اجرایی چنین قوانینی با مشارکت و همفکری آنها بهترین نتیجه حاصل شود. مسلما فرهنگیان که هر روز با بچه‌ها سروکار دارند، خوب می‌توانند نیازها، کمبودها و نقاط ضعف و قوت این قوانین را تشخیص دهند.

آن چه خانم شهبازی و برخی دیگر از مدیران به آن تاکید داشتند،‌ تعجیل در اجرای قوانین و طرح‌های پرورشی بود. اکنون چهار سال از تصویب قانون راهکارهای اجرایی گسترش فرهنگ و عفاف می‌گذرد و چهار گروه از دانش‌آموزان فارغ التحصیل شده‌اند. زمان در انتظار تصمیمات ما نخواهد ماند.

گزارش مدیران

مطالب مشابه :

گزارش تخصصی مدیریتی در ارتباط با مسایل اموزشی و پرورشی مجتمع ها . (مدیر مجتمع امام حسن مجتبی (ع) زنو

گزارش سالانه پرورشی

راهنمای تکمیل فرم هاي ارزیابی عملکرد کارکنان سال تحصیلی 92-91

گزارش مدیران

'گزارش فعالیت های پرورشی دبیرستان دخترانه فجر

فرم گزارش عملکرد گروههای دوره ابتدایی

اهم فعالیتهای پرورشی راهنمایی زینبیه توسط معاون پرورشی

چکیده گزارش فعالیتهای مدارس ابواب جمعی از زبان معاونین

شرح وظایف معاون آموزشی مدرسه:

برنامه سالانه مجتمع ولایت