اروميه- جرمي - كوه شهيدان

اروميه را بسيار دوست دارم. شهري رشديافته، با فرهنگ و مهمتر از همه مردماني گرم و صميمي. شايد بتوان اين شهر را عروس شهرهاي آذربايجان ناميد. هر سه باري كه به اين منطقه سفر كردم با خاطرات شيرين و خوب برگشتم. روستاي جرمي در 50 كيلومتري غرب اروميه و در نقطه صفر مرزي ايران و تركيه يكي از محل هايي بود كه در سفر اخير به ديدنش رفتيم. اين روستا كه اكنون به دليل موقعيت خود خالي از سكنه است در كنار يكي از بلندترين قله هاي آذربايجان غربي به نام قله چهل مر شهيدان واقع شده و سرچشه رود پرآب و زيباي شهرچاي اروميه است. اگر قصد عزيمت به اين منطقه را داشتيد حتما قبل از آن با هنگ مرزي اروميه هماهنگي كنيد وگرنه پاسگاه هاي مسير جرمي اجازه عبور نخواهند داد. حضور يك راهنماي محلي از واجبات است. عكسها و توضيحاتي كوتاه را از اين محل بسيار بكر و ديدني ببينيد:

سيلوانه. 24 كيلومتري جنوب غرب اروميه

درياچه سد "شهرچاي" كه در مورد ضرورت احداث اين سد و عواقب زيست محيطي آن حرفهاي زيادي دارم.

منظره دشت گوجار و سيلوانه از جاده خاكي جرمي

گونه اي كركس بزرگ كه به صورت دست جمعي پرواز و شكار مي كردند. نتوانستم شناسايي كنم. جالب است بدانيد كه كركس نام يكي از جزاير درياچه اروميه نيز هست.

شيردوشي روزانه.. در اينجا زن بودن بسيار سخت تر از مرد بودن است.

قله زيباي كوه شهيدان. با نام "چهل مر شهيدان" كه از قرار معلوم تعدادي از شهيدان 14 قرن پيش در اينجا مدفون هستند و قله آن زيارتگاه و مكان مقدس محسوب مي شود.

اين هم گونه اي خزه كه ما را تا اينجا دنبال خود كشاند...

اين كوچولو.. نوزاد ملخ است كه در حال حمام آفتاب است.

درشتي گلهاي اين گونه papaver واقعا جالب توجه بود.

اين هم گرزهاي شقايق است آن هم از نوع خشخشاش!

وفور و تنومندي بوته هاي گون Astragalus عجيب بود.

اين كوچولها هم در آينده نزديك تبديل به پروانه هاي زيبايي مي شوند

شب پره يا پرپروك!

اين گياه زيبا و سفيدرنگ در واقع يك نوع انگل محسوب مي شود كه قادر به تهيه نياز خود نيست و از ريشه گياهان دور و برش استفاده و تغذيه مي كند. احتمالا سيستانچ يا اوروبانچ است.

بعله ديگه.... گرز محبوب بافوريها!

اين هم ريواس است. ساقه اين گياه مصرف خوراكي و دارويي دارد.

پوست اندازي

گلسنگ هاي محبوب من

خانم شقايق. البته با يه كم آرايش فتوشاپي

اين هم انگشت منه كه دو سه هفته قبل آسيب ديد و 8 تا بخيه خورد و تازه داشت خوب مي شد كه آوردمش به اين سفر... اميدوارم اون دنيا- اينطوري كه ميگن- اعضاي بدن به حرف نيان...

دوستان همسفرم آقايان خورسند و بهرامي شاد

روز و شبتون خوش

طبيعت كوهستاني غرب اروميه - حيات وحشي که وجود دارد

نويسنده: مجید اسکندری - [email protected]

چاپ شده در روزنامه ايران، دوشنبه 3 مهر 1391

نام اروميه، خيلي ها را به ياد خشكي و شوري درياچه اروميه مي اندازد ولي تنوع طبيعي و تاريخي اين منطقه از كشورمان، بسيار گسترده تر از آن است. مردماني خونگرم و مهمان نواز در دياري پر از آب و آباداني از هر تازه واردي به گرمي استقبال مي كنند. در شرق شهرستان اروميه يكي از بزرگترين پارك هاي ملي كشورمان به نام پارك ملي درياچه اروميه قرار دارد و در غرب آن نيز يكي از ناشناخته ترين و بكرترين مناطق طبيعي كوهستاني كشورمان در ميان رشته كوه هايي زيبا کشیده شده است كه یال های اصلی آن غالباً مرزهای مشترک ایران و کشورهای ترکيه و عراق را تشکیل می دهند. ارتفاعات این منطقه به علت جاده هاي ناهموار، دوري مسير و نزديكي به نوار مرزي، بسیار کمتر مورد توجه کوهنوردان کشور قرار گرفته اند. لذا کوه های نوار مرزی آذربایجان غربی بسیار ناشناخته اند و این در حالی است که از شمال تا جنوب آن قلل، آبشارها، غارها، دیوارها، یخچال ها، دریاچه ها، دره ها و مناطق جنگلی زیبا و بکر و دیدنی بسیاری وجود دارد كه قله زيباي "چهل مر شهيدان" در نزديكي روستاي متروكه جرمي، يكي از اين ناديده هاي زيباي طبيعت اين منطقه از كشورمان است.

براي دسترسي به كوه "چهل مر شهيدان" و طبيعت خاص آن مي بايست از مسير جنوب غربي اروميه و از معروفترين جاده ييلاقي اين شهر با نام جاده "بند"، به سمت شهرستان سيلوانه حركت كرد. پس از عبور از درياچه زيباي "سد شهرچاي"، دشت زيباي سيلوانه و مزارع و باغات پرمحصول آن نمايان مي شود. لازم به ذكر است اگرچه درياچه "سد شهرچاي" زيبايي منطقه را دوچندان كرده است ولي در مورد لزوم ساخت آن و اثرات زيست محيطي آن بر درياچه اروميه و همچنين به زير آب رفتن صدها هكتار از زمين هاي كشاورزي حاصلخيز شهرستان سيلوانه، مي توان بحث كرد. شهرستان سيلوانه يكي از مناطق پر آب و ديدني غرب اروميه است كه جاذبه های گیرا و چشمگيري دارد و انواع و اقسام محصولات كشاورزي و باغي از قبيل گندم ، نخود، جو، لوبیا ، عدس ، سیب زمینی و سیفی جات، پياز، گوجه فرنگي، توتون، سیب ، گلابی ، گردو ، زردآلو ، به، گیلاس ، آلوچه و هلو را در اين دره زيبا مي توان يافت.

در غربي ترين نقطه طبيعت متنوع اين منطقه، كوه "چهل مر شهیدان" يكي از بلندترین قلل استان آذربایجان غربی واقع شده که دامنه هاي آن سرچشمه رود "شهرچای" نيز محسوب مي گردند. اين كوه زيبا به ارتفاع حدود 3600 متر، در انتهای دره جرمی و در منطقه صفر مرزی ایران و ترکیه با استواري ايستاده است. طبیعت بکر، چشم اندازهای زیبا، انواع و اقسام گلها و گياهان دارويي و صنعتي، آب و هوای بسیار پاک از ویژگی های این کوه به حساب می آیند. وفور و عظمت گونه هاي مختلف گون (Astragalus) كه مولد كتيرا محسوب مي شوند و همچنين گلهاي درشت و زيباي شقايق وحشي (Papaver) كه از بزرگترين گلهاي گونه خود به حساب مي آيند به همراه ده ها نوع گياه كمياب، اين منطقه را به يك هرباريوم و داروخانه بزرگ طبيعي مبدل ساخته است.

با وجود اين همه نعمت در اين طبيعت بي نظير، گاه و بيگاه شاهد ورود و خروج غيرقانوني مواد سوختي و كالاهاي قاچاق از اين مسيرهاي كوهستاني و دشوار هستيم كه به وسيله اسب و قاطرهايي كه در اين منطقه به وفور ديده مي شوند انجام مي شود. شايد توجه بيشتر به اشتغال زايي و فرهنگ سازي درست، عده اي قليل كه به اين امر خطرناك مشغولند را به اموري ديگر سوق دهد.

در گفتگو با عشاير و چوپانان منطقه درمي يابيم كه حيات وحش منطقه نيز بسيار پربار و متنوع است. ردپا و آثار باقيمانده و مشاهدات عيني، مويد حضور جانوراني نير خرس قهوه اي، گرگ، گراز و ديگر حيوانات شكاري است كه وجود اين جانوران بخصوص پرندگان بزرگ جثه شكاري چون كركس و عقاب طلايي نشان از كامل بودن چرخه حيات وحش منطقه دارد زيرا حضور يك عقاب نشانگر وجود خرگوش و موش و روباه و انواع و اقسام مار است و اين چرخه طبيعي در منطقه بكر و زيبايي چون كوه چهل مر شهيدان هرگز دور از ذهن نيست.

یکی از مهمترین ویژگی های این کوه مقدس بودن آن است. چنانکه بر فراز قله این کوه مزار چهل مرد شهید متعلق به صدر اسلام قرار گرفته که از نظر مسلمانان بخصوص اهل سنت تقدس خاصی دارد. چهل مر شهیدان، نامي کردی بوده و به معنی چهل مرد شهید است و هر ساله علاوه بر کوهنوردان، زیارت کنندگان بسیاری از نقاط مختلف علیرغم سختی راه به این کوه صعود می کنند.

معمولا مسیر های متفاوتی برای صعود وجود دارد ولی اصلی ترین مبدا روستای متروكه جرمی است که اغلب کوهنوردان برنامه صعود به قله را از جرمی آغاز می کنند. رسيدن به جرمي نيز كار دشواري است. عبور از جاده بسيار ناهموار و خاكي كه از روستاي دربند و كايي به سمت غرب كشيده شده و شيبي بسيار تند و پيچ هاي دشواري دارد البته بسياري از كوهنوردان اين مسير را پياده مي پيمايند كه براي رسیدن به جرمی کوهپیمایی چند ساعته در پیش دارند. جرمی قبلا روستا بوده ولی چندین سال پیش به سبب نا امنی، خالی از سکنه شده و به محل چادرزنی عشایر که قبلا ساکنان اصلی این روستا بودن تبدیل شده است. لزوم همراهي يك راهنماي محلي و مجرب در دسترسي به قله شهيدان از واجبات است. از جمله راهنمایان مسلط این کوه مرحوم محمد رضا باوندپور بودند که لوح یادبود ایشان برفراز قله قراردارد. درياچه كوچك و زيبايي نيز در نزديكي اين قله واقع شده كه آب گوارايي دارد و نگاه هر بيننده اي را مجذوب مي كند. نكته مهم و قابل ذكر اين است كه اگر به قصد ديدار از جاذبه هاي طبيعي شهرستان سيلوانه و "موانا" و خريد از بازارچه مرزي "سرو"، به اين منطقه مي رويد كه مشكل خاصي نخواهيد داشت ولي اگر قصد صعود به ارتفاعات و قله هايي چون "چهل مر شهيدان" و روستاي "جرمي" را داريد حتما قبل از آن با راهنمايان محلي و مسئولين هنگ مرزی منطقه هماهنگي كنيد تا پاسگاه هاي بين مسير مانع حركت شما نشوند.

فاصله هاي مهم: اروميه تا روستاي بند: 5 كيلومتر.. اروميه تا سيلوانه: 25 كيلومتر. سيلوانه تا درياچه سد شهرچاي: 10 كيلومتر. سيلوانه تا روستاهاي كايي و دربند: حدود 20 كيلومتر. روستاي دربند تا روستاي جرمي حدود 20 كيلومتر ناهموار.

اروميه- جرمي - كوه شهيدان

مطالب مشابه :

نامهای ایرانی همراه با معنی

دره گاهان - تفت - یزد

اروميه- جرمي - كوه شهيدان

اسامي ايراني و معاني آنهابه ترتیب حروف الفبا

قوانین شکار و مبالغ جریمه شکار غیر مجاز

سیری در ادبیات ایران