خلاصه فصل هشتم حسابداری و کنترلهای مالی دولتی آقای دکتر باباجانی

دانشجوی گرامی برای تکمیل اطلاعات لازم است کتاب حسابداری و کنترلهای مالی دولتی جناب دکتر جعفر باباجانی خریداری شود
مقدمه

براساس تئوری وجوه و به منظور ارتقای سطح مسئولیت پاسخگویی نظام حسابداری و گزارشگری مالی دولتی، برای احداث و خرید دارائیهای سرمایه ای و همچنین اجرای طرحها و پروژه های سرمایه ای که منجر به تملک دارائیهای زیربنایی میشود، دولتها از حساب مستقل جداگانه ای تحت عنوان حساب مستقل وجوه پروژه های سرمایه ای استفاده می نمایند. این حساب مستقل در ایران با عنوان حساب مستقل وجوه اعتبارات تملک دارائیهای سرمایه ای مورد استفاده قرار می گیرد.

ضرورت و اهمیت حساب مستقل :

ایجاد یک حساب مستقل جداگانه تحت عنوان حساب مستقل وجوه تملک دارائیهای سرمایه ای، نه تنها اطلاعات لازم را برای تحقق مفهوم حقوق بین دوره ای و ارتقای سطح مسئولیت پاسخگویی نظام حسابداری دولت و وزارتخانه ها و موسسات تابعه آن فراهم می نماید، بلکه با تفکیک مخارج سرمایه ای از هزینه های جاری، شهروندان را در ارزیابی موارد زیر یاری می دهد.

1.آیا منابع مالی که از طریق استقراض برای تامین مخارج مربوط به تملک دارائیهای سرمایه ای و اجرای طرحهای زیر بنایی تحصیل شده است، برای تملک وایجاد همان دارائیها مصرف گردیده؟

2.آیا منابع مالی که از محل فروش دارائیهای سرمایه ای برای تملک دارائیهای سرمایه ای و اجرای طرحها و پروژه های زیر بنائی مصرف شده است؟

3.آیا درآمد های مالیاتی وعوارض سال جاری، برای پرداخت خدماتی که در همان سال فراهم شده ،کفایت داشته؟ و ...

مفهوم حقوق بین دوره ای :

اگراصل و بهره وامهای بلند مدت داخلی وخارجی که برای تامین مالی مخارج مربوط به تحصیل وتملک دارائیهای سرمایه ای واجرای طرحها وپروژه های عمرانی صورت گرفته است، به نحوی ازمحل عوارض ومالیات پرداختی سالهای بعد باز پرداخت شود که کل بدهی ها حداکثر تا پایان عمرمفید دارائی ها مستهلک گردد، مفهوم حقوق بین دوره ای تحقق می یابد.

هدف وماموریت حساب مستقل :

هدف و ماموریت اصلی حساب مستقل وجوه تملک دارائیهای سرمایه ای، منحصراً نگهداری حساب و گزارش اطلاعات مالی موردنیاز درخصوص جریان منابع مالی شامل منابع و مصارف وجوهی است که در بودجه سالانه کل کشور، برای خرید یا احداث و ایجاد دارائیهای سرمایه ای ایجاد می شود. بنابراین حساب مستقل وجوه تملک دارائیهای سرمایه ای، مسئولیت نگهداری حساب وگزارشگری مربوط به دارائیهای سرمایه ای تملک شده و محاسبه و انعکاس استهلاک این قبیل دارائیها را به عهده نخواهد داشت.

با ایجاد حساب مستقل وجوه تملک دارائیهای سرمایه ای،کلیه اطلاعات مورد نیاز مسئولین دستگاههای اجرایی برای ادای مسئولیت پاسخگویی مالی و همچنین اطلاعات مورد نیاز دستگاههای نظارتی مانند دیوان محاسبات کشور و سازمان بازرسی کل کشور، جهت ارزیابی مسئولیت پاسخگویی مالی مسئولین دستگاههای اجرایی فراهم خواهد گردید.

معیار اندازه گیری و مبنای حسابداری :

ازآنجا که درفعالیتهای از نوع دولتی، مصرف منابع مالی در جهت تحقق اهداف برنامه ها و فعالیتهای مصوب، کانون توجه قرار می گیرد، لذا سیستم حسابداری وگزارشگری مالی حساب مستقل وجوه تملک دارائیها از معیار اندازه گیری جریان منابع مالی و مبنای حسابداری تعهدی تعدیل شده استفاده می نماید. به همین دلیل وبه لحاظ آنکه هدف حسابداری هدایت مصرف منابع مالی است، حساب منابع مالی شامل وجوه نقد و در حکم نقد و بدهی های جاری مرتبط با اجرای برنامه ها وفعالیتها، نگهداری و وضعیت آن گزارش میشود و حساب منابع اقتصادی که دارائیهای سرمایه ای و بدهیهای بلند مدت مرتبط با آنها را در بر میگیرد، نگهداری و گزارش نمی گردد.

طبقه بندی اعتبارات تملک داراییهای سرمایه ای :

سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، اعتبار تملک دارائیهای سرمایه ای را با توجه به تعاریف قانونی آنها، به دو دسته کلی تحت عناوین دارائیهای تولید شده و دارائیهای تولید نشده تقسیم کرده است.

الف.دارائیهای تولید شده شامل:

1.دارائیهای ثابت : درقالب 3 فصل

فصل اول: ساختمان و مستحدثات شامل ساختمانهای مسکونی، بزرگراه، جاده، پل،خطوط راه آهن، فرودگاه و....

فصل دوم : ماشین آلات وتجهیزات، شامل ماشین آلات وتجهیزات حمل و نقل موتوری وغیر موتوری، سایرماشین آلات شامل رایانه و وسایل جانبی، ملزومات غیر مصرفی اداری، ماشین آلات راهسازی وساختمانی و....

فصل سوم: سایردارائیهای ثابت شامل حیوانات وگیاهان مولد، دارائیهای نامشهود مانند نرم افزارهای رایانه ای

2.موجودی انبار: درقالب 1 فصل

فصل چهارم: تغیییردر موجودی انبار شامل غلات ، نفت و فراورده های نفتی، تغییر در موجودی مصا لح پای کار

3.اقلام گرانبها : در قالب 1 فصل

فصل پنج: شامل سنگها و فلزات قیمتی، تابلوهای نقاشی، مجسمه، مخارج جنبی مربوط به تملک اقلام گرانبها

ب.دارائیهای تولید نشده شامل:

فصل ششم: زمین ، مطالعات مربوط به تملک زمین، منابع آب سطحی، مخارج جنبی مربوط به تملک زمین

فصل هفتم: سایردارائیهای تولید نشده مانند نفت وگاز، کانی های فلزی و غیر فلزی، منابع زمینی، دارائیهای تولید نشده نامشهود مانند سرقفلی

طرح تملک دارائیهای سرمایه ای :

الف - طرح عمرانی انتفاعی:

طرحی است که درمدت معقولی پس از شروع بهره برداری، علاوه بر تامین هزینه های جاری و استهلاک سرمایه ، سود متناسبی به تبعیت از سیاست دولت را نیز عاید نماید.

ب - طرح عمرانی غیر انتفاعی:

طرحی که برای انجام برنامه های رفاه اجتماعی و عملیاتی زیر بنایی و یا احداث ساختمان و تاسیسات جهت تسهیل کلیه وظایف دولت اجرا می گردد و هدف اصلی آن حصول درآمد نیست.

مبادله موافقت نامه:

مسئولیت نظارت عملیاتی که پیش شرط پاسخگویی عملیاتی است، به عهده سازمان مدیریت و برنامه ریزی می باشد. اعمال نظارت عملیاتی و فراهم نمودن زمینه های لازم جهت ارزیابی عملکرد دستگاه های دولتی و مسئولیت پاسخگویی عملیاتی آنها، مستلزم تدوین ضوابط ، معیارها و شرح عملیاتی است که از قبل تعیین و برای هدایت صحیح اجرای طرحها و پروژه ها مورد توافق قرار میگیرد. برطبق ماده 19قانون برنامه و بودجه مصوب 1351و تبصره های بودجه سالانه کل کشور، دستگاه های اجرایی مکلفند در مورد مصرف اعتبارات هزینه ای و طرح تملک دارائی های سرمایه ای، باسازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور موافقت نامه شرح عملیات مبادله کنند.

مراحل اجرای طرح یا پروژه :

1.مطالعات مقدماتی طرح یاپروژه:

دراین مرحله ، هدف از اجرای طرح، نتایج اقتصادی، اجتماعی وعنداللزوم فرهنگی، جنبه های فنی و اجرائی و نیروی انسانی، تجهیزات و میزان اعتبار مورد نیاز و مواردی ازاین قبیل، مورد توجه کارشناسان مسئول انجام مطالعه قرار خواهد گرفت.

2.ارجاع کاربه پیمانکار:

ارجاع کار به پیمانکار از 3 طریق انجام می شود که عبارتند از:

1.مناقصه عمومی 2.مناقصه محدود 3.ترک مناقصه

3.انعقاد قرارداد:

دراین مرحله دستگاه اجراکننده طرح یا پروژه عمرانی، با پیمانکاری که به شرح فوق انتخاب گردیده قرارداد لازم را منعقد و به محض انعقاد قرارداد سپرده شرکت در مناقصه پیمانکار را آزاد و تضمین دیگری تحت عنوان تضمین انجام تعهدات از او اخذ می نماید.

4.اجرای کار:

طبق ماده 37شرایط عمومی پیمان، درآخر هرماه شمسی، دستگاه نظارت به معیت نماینده پیمانکار صورت وضعیت کلیه کارهایی که از شروع عملیات تا آن تاریخ انجام یافته و همچنین وضعیت مصالح و تدارکات لازم برای اجرای پیمان که درپای کار موجود می باشد تعیین و بر اساس نرخهای منظم به پیمان تقویم میکند. به صورت وضعیت هایی که بدین ترتیب تنظیم می شود، صورت وضعیت موقت می گویند.

5- خاتمه کار:

آخرین صورت وضعیت موقت که ارائه گردید، پیمانکار از طریق دستگاه نظارت، تقاضای تحویل موقت موضوع پیمان را به کارفرما تسلیم می کند.

طبق ماده 39شرایط عمومی پیمان، شرط تحویل موقت تکمیل حداقل 97% کار می باشد.

تحویل قطعی در شرایطی انجام می شود که پیمانکار نقایص در زمان تحویل موقت را به طور کامل رفع نموده باشد.

الف - صورت وضعیت: عبارت است ازصورتی که حاوی اطلاعات مالی و مقداری مربوط به کارهای انجام شده طرح یا پروژه عمرانی، ازشروع عملیات تا تاریخ تنظیم صورت وضعیت .

نحوه محاسبه ومیزان ناخالص کار کرد هرصورت وضعیت به شرح زیر خواهد بود:

مبلغ ناخالص کارکرد تا پایان صورت وضعیت فعلی ******

کسر میشود: مبلغ پرداختی تا پایان صورت وضعیت قبلی ( **** )

مبلغ قابل پرداخت تا پایان صورت وضعیت فعلی *****

ب-هزینه های جانبی:

در صورتی که برطبق قوانین و مقررات ، پرداخت هزینه های دیگری علاوه بر مبلغ قابل

پرداخت صورت وضعیت ارائه شده به عهده کارفرما باشد، باید ازمحل اعتبار طرح تامین

گردد.

نحوه محاسبه رقم قابل احتساب به هزینه هرصورت وضعیت به شرح زیر است:

هزینه های جانبی + مبلغ قابل پرداخت صورت وضعیت فعلی = مبلغ قابل احتساب به هزینه

حمایت مالی از پیمانکار :

تنخواه گردان خرید مصالح وماشین آلات کارگاهی:

به منظور تقویت بنیه مالی پیمانکار و پیشرفت عملیات طرحها و پروژه های عمرانی، دستگاهای اجرایی بر اساس مجوز قانونی اقدام به خرید مصالح ساختمانی، قطعات یدکی و ماشین آلات کارگاهی مورد نیاز برای این قبیل پروژه ها می نمایند که میزان آن برای طرحها و پروژه های ملی 5% و برای پروژه های استانی 10% اعتبارات مصوب تملک دارائی های سرمایه ای هر سال جاری دستگاه اجرایی می باشد.

پیش پرداخت:

برطبق مقررات موجود، حداکثر معادل 25% مبلغ اولیه قرارداد به صورت اقساط و در

مراحل مختلف اجرای پروژه، به عنوان پیش پرداخت دراختیار پیمانکار قرار می گیرد تا

بر اساس پیشرفت عملیات از مطالبات پیمانکار کسر و مستهلک گردد.

20% مبلغ فوق در سه قسط ،8% هنگام تحویل کارگاه ، 6/5% پس از تجهیز کارگاه و

5/5% بقیه پس از انجام 30% مبلغ اولیه پیمان پرداخت می شود.

نحوه اخذ تضمین وانواع آن

دریافت تضمین به منظورتامین و جلوگیری ازتضییع حقوق دولت، صورت می گیرد و آزادسازی

وضوابط آن تابع شرایط مقرر در قوانین و مقررات و قراردادهای مربوط خواهد بود.

الف - تضمین شرکت درمناقصه:

تضمین شرکت درمناقصه باهدف تامین و جلوگیری ازتضییع حقوق دولت و جبران زیان حاصل

از اتلاف وقت و تامین بخشی از هزینه های برگزاری مناقصه، دریافت می شود. (درمناقصه

عمومی ومحدود موضوعیت دارد)

برآوردهزینه اجرای کاربه میلیون ریال	تا 100	مازادبر100تا1000	مازادبر1000تا1000,000	مازاد بر1000,000
درصد	5	0/5	0/3	0/2

ب - تضمین انجام تعهدات :

به این دلیل دریافت می شود که اگر پیمانکار طرف قرارداد از انجام کامل مقدار کار مندرج در قرارداد خودداری نمود، وجه آن به نفع دولت ضبط گردد ومبلغ آن 5% مبلغ اولیه پیمان است.

ج - تضمین پیش پرداخت:

پیش پرداخت عبارت است ازپرداختی است که پیش از انجام تعهد صورت می گیرد. دستگاه های اجرایی موظفند در قبال پرداخت پیش پرداخت تضمین معتبر از نوع ضمانت نامه های بانکی و بیمه ای و سفته دریافت نماید.

د-تضمین حسن انجام کار:

این نوع تضمین ، به منظورحصول اطمینان از رعایت ویژگی های کیفی در اجرای قراردادها، دریافت میشود. ازهر پرداختی که درطول اجرای پروژه بابت کارکرد پیمانکار صورت می گیرد،10% ازمبلغ صورت

وضعیت بعنوان سپرده حسن انجام کارکسر و به حسابی تحت عنوان حساب تمرکز وجوه سپرده واریز میشود. این قبیل وجوه تا زمان تحویل قطعی دارائیهای سرمایه ای موضوع قرارداد بعنوان امانت نزد کارفرما باقی میماند تا درصورت مشاهده نواقص به نفع کارفرما ضبط گردد.

نگهداری حساب وجوه سپرده

در برخی از سازمانها که عملیات دریافت و استرداد سپرده های نقدی بسیار زیاد است، یک حساب مستقل جداگانه تحت عنوان حساب مستقل وجوه سپرده ایجاد و عملیات مربوط به نگهداری حساب دریافت و استرداد سپرده در آن متمرکز می نماید.

در سایر سازمانها که حجم عملیات دریافت واسترداد وجوه سپرده زیاد نمی باشد، ایجاد یک حساب مستقل جداگانه برای انجام امور مربوط به سپرده های نقدی ضرورتی نداشته و عملیات مربوط به دریافت واسترداد این قبیل وجوه، درهمان حساب مستقل مربوط منعکس می شود.

وزارتخانه ها وموسسات دولتی که تابع مقررات محاسبات عمومی کشور می باشند، وجوه مربوط به سپرده های نقدی رابه یک حساب بانکی غیر قابل برداشت واریز و در پایان هرماه موجودی این حساب به حساب تمرکز وجوه سپرده درخزانه انتقال می یابد.

این قبیل دستگاه های اجرایی برای استرداد وجوه سپرده از تنخواه گردانی تحت عنوان تنخواه گردان رد وجوه سپرده که وجه آن در یک حساب بانکی قابل برداشت متمرکز می باشد استفاده می نمایند.

سرفصلهای مورد استفاده موسسات دولتی (درصورت استفاده نکردن ازحساب مستقل وجوه سپرده):

بانک تمرکز وجوه سپرده (غیرقابل برداشت)

سپرده های پرداختنی

خزانه تمرکز وجوه سپرده

بانک پرداخت سپرده (قابل برداشت)

تنخواه گردان رد وجوه سپرده

دوره مالی طرح یا پروژه :

درایران به استثنای برخی دستگاه های اجرایی نظیر دانشگاه ها وموسسات آموزش عالی وپژوهشی که دارای مجوز قانونی برای انتقال مانده وجوه مصرف نشده حساب مستقل وجوه تملک دارائیهای سرمایه ای می باشند، بقیه دستگاه های اجرایی مجوز لازم برای انتقال مانده وجوه مصرف نشده این حساب مستقل رابه دوره مالی بعد ندارند.

قانون اصلاح مواد 63و64 قانون محاسبات عمومی:

دستگاههای اجرایی می توانند وجوهی که از محل اعتبار تملک دارائی های سرمایه ای تا پایان اسفند هرسال دریافت می نمایند، حداکثرتا پایان تیرماه سال بعد مصرف نمایند درغیر اینصورت باید به حساب خزانه برگشت داده شود.

نحوه تامین منابع مالی

منابع مورد نیاز برای تملک دارائی های سرمایه ای از طریق خرید یا احداث، به اشکال مختلف تامین می شود. بخش درخور ملاحضه ای از این منابع از محل درآمدهای عمومی کشور و بخش دیگری از طریق استقراض و دربرخی کشورها نظیر ایران از محل وجوه حاصل از واگذاری دارائی های سرمایه ای مانند نفت تامین می شود.

عنوان حساب	بدهکار	بستانکار
حساب بودجه	****
اعتبارات مصوب		****

ثبت فعالیت های مالی وبودجه ای (تعهدی) : ثبت های بودجه ای :

ثبت تخصیص بودجه

عنوان حساب	بدهکار	بستانکار
جاری با خزانه	****
اعتبارات تخصیص یافته		****
منابع مالی قابل دریافت	****
اعتبارات تعهدنشده		****

خلاصه فصل هشتم حسابداری و کنترلهای مالی دولتی آقای دکتر باباجانی

مطالب مشابه :

ضمانتنامه بانکی چیست؟ و انواع ضمانتنامه

ضمانتنامه بانکی

ضمانت نامه ارزي

صدور ضمانتنامه " حسن انجام تعهدات" یا ضمانتنامه " تعهدپرداخت". کدامیک صحیح است؟

آگهی فراخوان نخست شرکت در مناقصه حمل مالچ نفتی

ضمانت نامه ارزی

آگهی مناقصه عملیاتی عمرانی 1393شهرداری نالوس

شرایط اعطای وام بانک کشاورزی

خلاصه فصل هشتم حسابداری و کنترلهای مالی دولتی آقای دکتر باباجانی