پیرانشهر

معرفی، تاریخچه و آشنایی با شهر پیرانشهر

کشور :ایران

استان :آذربایجان غربی

ارتفاع از سطح دریا :۱٬۸۴۰ متر

پیش‌شماره تلفنی :۰۴۴۴۴۲۲

مساحت شهر :۶۰۰ هکتار

میانگین بارندگی سالیانه :۳۵۲ میلیمتر

محدوده دما :۴-۳۵ سانتیگراد

میزان رطوبت نسبی :۵۱ درصد

---------------------------------------------

شهرستان پیرانشهر یکی از شهرستانهای استان آذربایجان غربی در شمال غربی ایران است. مرکز این شهرستان، شهر پیرانشهر است. گردکشانه دیگر شهر آن است.روستاهای پسوه, شین اباد, دربکه و جلدیان از گردکشانه بیشتر جمعیت دارند اما به صورت قانونی هنوز شهر نشده اند. اﻳـﻦ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﻳﻜﻲ
از ﭘﻨﺞ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﻛﺎﻣﻼً ﻛﺮدﻧﺸﻴﻦ اﺳـﺘﺎن است. ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻣﻮﻗﻌﻴت فرﻫﻨگی و ﺗﻘﺴﻴﻢﺑﻨﺪی ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻛﺮدﺳﺘﺎن، ﺟﺰء ﻣﻨﻄﻘـﻪ ﻣﻜﺮﻳﺎن میﺑﺎﺷـﺪ. ﭘﻴﺮاﻧﺸـﻬﺮ ﺑـﺎ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎنﻫﺎی ﻧﻘﺪه و اﺷﻨﻮﻳﻪ در ﺷﻤﺎل، ﻣﻬﺎﺑﺎد در ﺷﺮق و ﺳﺮدﺷـﺖ در ﺟﻨـﻮب و ﻛﺸـﻮرﻋﺮاق در ﻏﺮب ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ اﺳﺖ. ﻓﺎﺻله اﻳﻦ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﺗﺎ ﻣـﺮز ﻋـﺮاق ﻛﻤﺘـﺮ از ﭘـﻨﺞ ﻛﻴﻠـﻮﻣﺘﺮاﺳﺖ.

ﺑﻪ ﻃﻮر ﻋﻤﺪه ﺳﻪ ایل ﺑﺰرگ در ﺷﻬﺮﺳـﺘﺎن ﭘﻴﺮاﻧﺸـﻬﺮاﺳـﻜﺎن دارﻧـﺪ ﻛـﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨـﺪ از: ﻣﻨﮕﻮر، ﻣﺎﻣﺶ و ﭘﻴﺮان. ﻣﻨﮕﻮرﻫﺎ ﻋﻤﺪﺗﺎً در ﻧﻮاﺣﻲ روﺳـﺘﺎﻳﻲ ﻣـﺎﺑﻴﻦ ﻣﻬﺎﺑـﺎد و ﭘﻴﺮاﻧﺸـﻬﺮ اﺳﻜﺎن دارﻧﺪ، ﻣﺎﻣﺶﻫﺎ در ﺷﻬﺮ و ﻗﺴﻤﺖ ﺷﻤﺎﻟﻲ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن و ﭘﻴﺮانﻫـﺎ در ﺧـﻮد ﺷﻬﺮ و ﻧﻮاﺣﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن آن زﻧﺪگی میﻛﻨﻨﺪ. مردم پیرانشهر کردزبان هستند و با گویش کردی سورانی تکلم می کنند.

بر اساس سرشماری سال ۲۰۰۶ جمعیت این شهرستان 245,648 نفر است.

جغرافیا

این شهرستان به سبب مرزی بودن و نزدیکی به ارومیه و قرار گرفتن در مرز شهرستانهای مهاباد، نقده، اشنویه و سردشت از موقعیت تاریخی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و استراتژیک بسیار ممتازی برخوردار است.

این شهرستان از شمال به نقده و اشنویه, از جنوب به سردشت؛ از خاور به مهاباد و از باختر به مرز ایران و عراق
محدود می‌شود. مرکز این شهرستان در درازای خاوری ۴۵ درجه و ۸ دقیقه و پهنای شمالی ۳۶ درجه و ۴۲ دقیقه و در ارتفاع ۱۴۶۰ متری از سطح دریا واقع شده‌است. کوه‌های بلندی چون سیاه کوه در شمال و شیخان در جنوب این منطقه سر برافراشته و از همین کوه‌ها چشمه‌های رود زاب روان است.

کشاورزی

شهرستان پیرانشهر به علت کوهستانی بودن و وجود دشتها و مراتع وسیع یکی از قطبهای دامداری و کشاورزی استان محسوب می‌شود. لبنیات این شهر نیز بسیار مرغوب و مشهور است.

صنایع دستی

صنایع دستی مهم این منطقه عبارتند از جوراب و کلاه پشمی، زربافی، جاجیم و گلیم.

تقسیمات کشوری

تقسیمات کشوری این شهرستان، بنابرآنچه در نتایج آمارگیری سرشماری سال ۱۳۸۵ کل کشور آمده‌است، بر حسب بخش، شهر، دهستان و روستا به شرح زیر است:

بخش‌ها

بخش مرکزی
بخش لاجان

شهرها

شهر پیرانشهر
شهر گردکشانه

دهستان‌ها

دهستان‌های بخش مرکزی

دهستان پیران
دهستان منگور غربی
دهستان لاهیجان

دهستان‌های بخش لاجان

دهستان لاهیجان شرقی
دهستان لاهیجان غربی

کوه قندیل

مشخصات جغرافيايي

پيرانشهر یکی شهرستان های استان آذربایجان غربی است که در جنوب باختری استان واقع شده است. این منطقه از شمال به نقده و اشنویه؛ از جنوب به سردشت؛ از خاور به مهاباد و از باختر به مرز ایران و عراق محدود می شود. مرکز این شهرستان در درازای خاوری 45 درجه و 8 دقيقه و پهنای شمالی 36 درجه و 42 دقيقه و در ارتفاع 1460 متری از سطح دريا واقع شده است. كوه های بلندی چون سياه كوه در شمال و شيخان در جنوب اين منطقه سر برافراشته و از همين كوه ها چشمه های رود زاب روان است. مسیرهای ارتباطی این منطقه را راه پيرانشهر– اشنويه به درازای 44 كيلومتر و راه پيرانشهر – سردشت به درازای 112 كيلومتر تشکیل می دهد.

پیرانشهر (به‌ کردی آن را خانه‌ نیز می‌نامند) از شهرهای استان آذربایجان غربی و مرکز شهرستان پیرانشهر است.
پیرانشهر یکی از شهرهای مهم و تاریخی ایران است که به دلیل داشتن سنگهای گرانیت دارای شهرت جهانی است.ذخایر شناخته شده سنگ‌های گرانیت این شهر چهار میلیون تن برآورد می‌شود که به لحاظ تنوع رنگ و طرح استحکام در ایران و جهان منحصر بفرد است.
موقعیت جغرافیایی این شهر در ناحیه کوهپایه‌ای‌ قرار دارد که تپه‌ماهورهای آن را بوته‌های همیشه سبز چای در ردیف‌کاری‌های منظم هندسی پوشانده‌است. همچنین معماری بسیار زیبا و خانه‌های ویلایی با سقف‌ها و رنگ‌آمیزی متنوع، جلوه زیبایی به سیمای شهر بخشیده‌اند. به عبارت دیگر در پیرانشهر زیبایی‌های طبیعت و شهرسازی یکدیگر را تکمیل کرده‌اند.
شهر پیرانشهر در جنوب غربی استان آذربایجان غربی و در کنار مرزهای جمهوری اسلامی با عراق واقع شده و به دلیل داشتن ‪ ۶۰۰‬میلی متر بارندگی در سال از زیباترین و سرسبزترین شهرهای کشور بشمار می‌رود.این شهر بدلیل قرار گرفتن در مسیر جاده ترانزیت جمهوری اسلامی با کشور عراق و دیگر کشورهای حوزه دریای مدیترانه، یکی از بزرگ‌ترین مراکز تجارت خارجی در جمهوری اسلامی است.
پیرانشهر آب‌ وهوای‌ نسبتاً معتدل‌ و فصولی‌ منظم‌ دارد. ناحیه‌ پیرانشهر از زمان‌های‌ قدیم‌ دارای‌ اهمیت‌ و اعتبار بوده‌ و نام‌ آن‌ در الواح‌ عیلامی‌ مکشوف‌ در تخت‌ جمشید ذکر شده‌ است‌.

مردم ‌شناسی

بر اساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۲۰۰۶ جمعیت پیرانشهر ۵۷۶۹۲ برآورد شده‌است. جمعیت پیرانشهر از گروه قومی کرد تشکیل شده‌است. زبانهای رایج در این شهر کردی است.مردم کردزبان این شهر به لهجه سورانی, زیرلهجه مکریانی و به گونه پیرانشهری تکلم می‌نمایند.
این شهر دارای سه ایل به نامهای ایلمنگور، پیران و مامش است که مجموعا بلباس خوانده می‌شوند.

كارخانه قند

این كارخانه درسال 1347 توسط شركت بلژیكی اوكماس و از طریق وزارت صنایع در 5 كیلو متری جاده پیرانشهر نقده واقع در استان آذر با یجان غربی احدا ث و طی سالهای های فعا لیت خود ، با استفاده از توانمندی های موجود از ظرفیت 1000 تن به 2500 تن چغندر در روز توسعه یافته و محصول تولیدی این واحد 30000 تن شكر سفید و 3 میلیون لیتر الكل طبی و 15000 تن تفاله خشك در سال می باشد. کارخانه قند پیرانشهر با جذب 365 هزار تن چغندرقند، مقام دوم بیشترین چغندر تحویلی را در کشور کسب کرده است.

آب و هوا

آب و هوای شهر در ناحیه شمالی؛ آب و هوای نسبتاً سرد و در نواحی جنوبی معتدل کوهستانی است و دارای فلات‌های مرتفع و خشک و دشت‌های حاصلخیز؛ است. پیرانشهر تحت‌ دو عامل‌ بارز خشکی‌ تابستان‌ و سرمای‌ زمستان‌ کوهستان‌ها قرار دارد. بخش‌ وسیعی‌ از شهر در شرایط‌ آب‌ و هوای‌ کوهستانی‌ سرد و مدیترانه‌ای‌ با باران‌ بهاره‌ قرار دارد. آب‌ و هوای‌ پیرانشهر در تجزیه‌ خاک‌، رویش‌ گیاه‌، گسترش‌ علف‌زار، شرایط‌ مساعد توسعه‌ دیم‌زار، مناطق‌ و معیشت‌ شبانی‌ و گله‌داری‌ و گسترش‌ جنگل‌ و باغ‌داری‌ نقشی‌ تعیین‌ کننده‌ دارد. میزان‌ بارندگی‌ در پیرانشهر از غرب‌ به‌ شرق‌ کاهش‌ می‌یابد. دلیل‌ این‌ امر وجود دیواره‌ کوهستانی‌ ناحیه‌ است‌ که‌ از نفوذ جریان‌هایی‌ که‌ از غرب‌ به‌ فلات‌ وارد می‌شود جلوگیری‌ می‌کند.

بازارچه مرزی

مبادلات كالا از طریق بازارچه مرزی تمرچین این شهر در سال 2005 به ‪ ۱۱۵‬میلیون دلار رسیده است.
موقعیت بسیار ممتاز این بازارچه در مبادلات كالا این منطقه مرزی را در آینده‌ای نزدیگ به فعال‌ترین مرز زمینی كشور به لحاظ ترانزیت كالا تبدیل خواهد كرد.
وجود راه‌آهن اربیل در نزدیكی این بازارچه كه به شبكه راه‌آهن سراسری عراق و سوریه متصل و امتداد آن به بندر الرازقیه سوریه منتهی می شود از جمله مزیت‌های مهم برای ترانزیت كالا بویژه برای كشورهای همجوار ایران و كشورهای آسیای میانه به شمار می‌رود.
این بازارچه سال گذشته با صادرات ‪۱۳۳‬ هزار و ‪ ۴۸۰‬تن كالا به خارج از كشور رتبه اول صادرات را دربین ‪ ۲۸‬بازارچه مرزی كشور به خود اختصاص داد.
گمرك زمینی " تمرچین " در غرب پیرانشهر كوتاه‌ترین مسیر جمهوری اسلامی به شمال عراق، بنادر و سواحل دریای مدیترانه محسوب می‌شود.
درزمان حاضر سالانه صدها هزار تن كالای تجاری و بازرگانی كشورهای عربی و آسیای میانه از طریق گمرك تمرچین به نقاط مختلف جهان ترانزیت می‌شود.
توجه ویژه دولت به شهرستان مرزی پیرانشهر و آماده شدن تدریجی زیر ساخت‌های اقتصادی انگیزه بخش خصوصی برای سرمایه گذاری در این شهرستان را افزایش داده است.در صورت ادامه روند سرمایه‌گذاری و محقق شدن طرحها و برنامه‌های در دست اجرا، پیرانشهر به یكی از شهرهای توسعه یافته كشور تبدیل خواهد شد.
وجود منابع غنی آب و خاك، معادن بزرگ و با ارزش گرانیت، قرار گرفتن در مسیر جاده ترانزیت ایران با كشورهای حوزه خلیج فارس و دریای مدیترانه و وجود نیروی فنی و كارآمد، زمینه را برای هر نوع سرمایه‌گذاری در این شهر فراهم ساخته است.

آثار باستانی

آثار باستانی شهر عبارت‌اند از: تپه قلات جلدیان تپة قلات موت آباد تپه آشه وان (گرد) قلات شین آباد گرد مرقد و نیز قلعه و تپه ای قدیمی متعلق به دورة ساسانیان در آبادی قدیمی پسوه مرکز دهستان لاهیجان شرقی در حدود 5ر13 کیلومتری مشرق پیرانشهر.
۱۲۰۰‬عدد سكه متعلق به دوره ساسانی در پیرانشهر كشف شده است.
این سكه‌ها توسط ماموران انتظامی به هنگام حفاری در منطقه مرزی پیرانشهر جهت ساخت پایگاه كشف شده است. هنوز مشخص نشده كه این سكه‌ها را كسی جا گذاشته یا قبلا در این منطقه وجود داسته است.ارزش این سكه‌ها بیش از ‪ ۳۰۰‬میلیون ریال است.

سنگهای گرانیت

با توجه به نزدیکی پیرانشهر به بازار کشورهای حوزه خلیج فارس و دریای مدیترانه، این شهر برای تامین سنگ‌های تزیینی مورد نیاز کشورهای منطقه از اهمیت زیادی برخوردار خواهد شد.
مکان یابی برای ایجاد شهر سنگ پیرانشهر به پایان رسیده و برای ایجاد آن ‪ ۵۰‬هکتار زمین مشخص شده که تا ‪ ۱۵۰‬هکتار قابل توسعه‌است.
باتوجه به آنکه بش از ‪ ۸۰‬درصد معادن سنگهای گرانیت آذربایجان غربی در شهرستان مرزی پیرانشهر واقع شده‌اند و در شهرهای همجوار آن نیز شمار زیادی معادن سنگهای تزیینی از نوع گرانیت وجود دارد، این شهرستان برای ایجاد شهر سنگ مناسب تشخیص داده شده‌است.
این شهر با داشتن ‪ ۶۵‬معدن گرانیت و تولید سالانه ‪ ۳۰۰‬هزار تن سنگ گرانیت یکی از قطب‌های مهم کشور در تولید سنگ گرانیت به شمار می‌رود.
سنگ‌های گرانیت پیرانشهر هم اکنون یکی از بزرگ‌ترین اقلام صادرات استان را تشکیل می‌دهد.
سالانه ۱۷۳ هزار تن سنگهای تزئینی از معادن شهرستان پیرانشهر برداشت می‌شود.
سنگهای تزئینی معادن پیرانشهر بطور عمده از نوع گرانیت رنگی با کیفیت بی نظیر در ایران است .در این معادن بیش از ۵۰۰ نفر بطور مستقیم و بیش از ۲۰۰ نفر دیگر بطور غیر مستقیم مشغول بکار هستند .

وجه تسمیه

پیرانشهر در گذشته؛ خانه نام داشت. اما بعدها با توجه به نام ایل پیران به پیرانشهر تغییر نام یافت.
نام رسمی این شهر پیرانشهر است که به زبان محلی یعنی کردی آن را پیرانشار تلفظ می‌کنند.نام آلترناتیو آن خانه‌است و از دیگر شکلهای این نام میتوان خانا را نام برد که نزد ترکها رایج است.
برخی نام قدیم آن را برگرفته از خان (ارباب ) و گروهی دیگر آن را به معنای کاروانسرا (به دلیل نزدیکی به مرز) می دانند. ظاهراً مکانی که یاقوت حموی به نام «خان خاصبک » در کنار بسوی ضبط کرده می تواند اشاره به خانه (پیرانشهر امروزی ) باشد
برخی نام پیرانشهر را اخذ شده از پیران پسر ویسه، می دانند. پیران پسر ویسه، در شاهنامه پهلوان و سپه‌سالار افراسیاب است. وی در پایان جنگ دوازده رخ به دست گودرز به قتل می‌رسد. با اینکه پیران از تورانیان است شخصیتی تماماً منفی نیست و در طول شاهنامه کارهای نیک زیادی از وی سر می‌زند.

وقایع

از وقایع مهم شهر استقرار واحدهایی از لشکر رضائیه (ارومیه) در این شهر پس از شهریور ۱۳۲۰ در جریان هجوم ارتش شوروی به ایران بود.

تقسیمات اداری

از لحاظ تقسیمات اداری و سیاسی در ۱۳۳۸ ه.ش دهستانهای پیران و کهنه لاهیجان و مامش از شهرستان مهاباد منتزع و به نام بخش خانه تابع شهرستان نقده شد و آبادی خانه نیز مرکز بخش شد. بخش خانه در ۱۳۴۷ ه.ش به دلیل سکونت ایل پیران به پیرانشهر تغییر نام یافت.این بخش در ۱۳۴۸ ه.‌ش تبدیل به شهرستان شد. در تقسیمات کشوری ۱۳۵۵ ه.‌ش پیرانشهر با یک بخش به نام حومه و سه دهستان ضبط شده است . طبق تصویبنامة هیئت وزیران در ۱۳۶۶ ه.‌ش شهرستان پیرانشهر مشتمل بر چهار دهستان به نامهای منگور غربی پیران لاهیجان شرقی و لاهیجان غربی تشکیل شد و در همین سال دهستان لاهیجان نیز در ترکیب آن قرار گرفت.در ۱۳۷۳ ه‌.ش بخش لاجان (لاهیجان ) در این شهرستان تشکیل شد.

تقسیمات کشوری این شهر، بنابرآنچه در نتایج آمارگیری سرشماری سال ۱۳۸۵ کل کشور آمده‌است، بر حسب بخش، شهر، دهستان و روستا به شرح زیر است:

بخش‌ها

* بخش مرکزی
* بخش لاجان

شهرها

* شهر پیرانشهر
* شهر گردکشانه

دهستان‌ها

دهستان‌های بخش مرکزی
* دهستان پیران
* دهستان منگور غربی
* دهستان لاهیجان

دهستان‌های بخش لاجان
* دهستان لاهیجان شرقی
* دهستان لاهیجان غربی

کشاورزی

اهالی عمدتاً به زراعت باغداری دامداری و تولید صنایع دستی اشتغال دارند. آب کشاورزی و آشامیدنی از چشمه و چاه تأمین می شود و محصولاتی از قبیل گندم جو نخود چغندرقند آفتابگردان و محصولات باغی مانند گردو بادام سیب توت انجیر انگور قیسی و به دارد از گیا دارای بلوط سیاه و سقز است . بافت قالی جاجیم و شال از تولیدات صنایع دستی آن به شمار می رود. ایلات پیران * منگور و مامش در محدودة آن به سر می برند.

گردشگری

گردشگاه طبیعی پردانان، سواحل رودخانه‌های زاب، بادین آباد، عرصه‌های جنگلی، آبشارها، تپه‌های باستانی اطراف پیرانشهر زادبوم‌های عشایری از جمله مهم‌ترین جاذبه‌های طبیعی پیرانشهر محسوب می‌شود
سالانه ‪ ۱۰۰‬هزار نفر از مردم با هدف تجارت و گردشگری به پیرانشهر وارد می‌شوند.
در نوروز سال ۲۰۰۵، ‪ ۳۰‬هزار مسافر وارد این شهرستان شدند که پیش‌بینی می‌شود امسال از افزایش چشمگیری برخوردار شود.
نام پیرانشهر که در سالهای نه چندان دور مترادف با جبهه و جنگ، دفاع و حمله، توپ و خمپاره بود، هم‌اکنون با گردشگری، بازارچه‌ها، تجارت خارجی، ترانزیت کالا، هتل‌ها و پاساژهای بزرگ مترادف گشته‌است.
پیرانشهر كه در گذشته نیز به لحاظ بارندگی زیاد و داشتن عرصه‌های طبیعی غنی، زمین‌های حاصلخیز و معادن با ارزش گرانیت، رودخانه‌های پرآب ، مردمان غیور و خونگرم و سلحشور از اعتبار زیادی برخوردار بود، هم اكنون صاحب یک جاده ترانزیت، یک مرز زمینی و گمرک مرزی، بازارچهٔ مشترک مرزی و دهها طرح جدید تولیدی، گردشگری و تجارت خارجی شده‌است.
امكانات و ظرفیت‌های اقتصادی موجود، ساخت و سازهای جدید، اشتغال، تولید ترددهای مرزی و رونق صنعت گردشگری را با خود به همراه آورده‌است.
خیابانها، معابر عمومی، بازارچه‌های پیرانشهر هر روز از گردشگرانی كه به قصد تجارت و یا استفاده از طبیعت زیبای منطقه به این شهرستان سفر می‌كنند، پر و خالی می‌شود.
در تمام طول روز بازارچه‌ها پر از خریدارانی است كه، انواع لوازم خانگی، صوتی و تصویری، البسه‌های لوكس و روز جهان را با قیمت‌های مناسب خریداری و با خود به سوغات می‌برند.
غنای بازارچه‌های پیرانشهر درتمام شمالغرب كشور منحصر بفرد است، بطوریكه هر شخصی با هر توانایی و سلیقه‌ای می‌تواند كالای موردنیاز خود را تهیه كند.
وقت ناهار غذاخوریها، رستورانها و مهمان پذیرهای پیرانشهر به حدی با ازدحام گردشگران روبرو می‌شود كه برای خوردن یک پرس غذا مهمانان باید زمان زیادی را منتظر باشند.
بازارچه‌های این شهر دو سال پیش تنها به چند راسته در خیابان اصلی شهر خلاصه می‌شد در حالیكه امروزه اكثر نقاظ شهر تبدیل به بازار كالاهای خارجی شده‌است.
مراكز تجاری و خدماتی از خیابانهای اصلی به كوچه و پس كوچه‌ها كشیده شده و به همین دلیل قیمت اماكن تجاری و مسكونی با افزایش چشمگیری روبرو شده‌است.
حضور بیشمار گردشگران و خریداران در پیرانشهر موجب شده تا تعداد زیادی از مردم پیرانشهر و دیگر شهرهای اطراف برای توسعه مراكز بازرگانی به ساخت پاساژها و مجتمع‌های تجاری روی بیاورند.
در زمان حاضر دهها پاساژ و مجتمع تجاری در این شهر در حال ساخت است و مجوز ساخت تعداد زیادی نیز اخیرأ صادر شده‌است.
علاوه بر مراكز تجاری اخیرا مجوز ساخت دو هتل چهار ستاره و سه ستاره در این شهر صادر شده كه هتل چهار ستاره توسط سازمان گردشگری و صنایع دستی و هتل دیگر توسط بخش خصوصی ساخته می‌شود.

موقعیت جغرافیایی

شهر پیرانشهر با مساحتی در حدود ۱۶۰۰ کیلومتر مربع در ۴۹ درجه و ۳۶ دقیقه طول شرقی و ۳۷ درجه ۱۶ دقیقه عرض شمالی واقع شده‌است و از شمال به اشنویه و نقده ، از جنوب به سردشت و از شرق به مهاباد محدود می‌باشد.فاصله این شهر با ارومیه 120 كیلومتر است.
به دلیل موقعیت سوق الجیشی خاص منطقه (نزدیکی به مرز) پادگانهایی در پیرانشهر مانند پادگان جلدیان پادگان پیرانشهر و پادگان بزرگ پسوه احداث شده است
شهر دارای دو بافت معماری قدیم و جدید است . بافت قدیمی شهر که در دامنه کوه جای دارد دارای ساختمانهایی از گل و خشت است و بافت جدید شهر که در دشت واقع است ساختمانهایی امروزی دارد. دو محله کهنه خانه و زرگتن که امروزه از محله‌های قدیمی شهر محسوب می‌شوند در گذشته دو آبادی بوده‌اند.

تاریخچه

به روایت کتب تاریخی سابقه شهر پیرانشهر مربوط به پیش از اسلام و در دوره سامانیان می‌رسد .
برخی نام آبادی پسوه را اخذ شده از واژة اکدی پارسوا (نام سرزمینی که در 834 ق م اراضی واقع در جنوب و جنوب غربی دریاچة ارومیه را شامل می شد) به معنای «خطه » و «مرز و کنار» می دانند. به نظر می رسد شهر بسوی ــ که یاقوت حموی در قرن هفتم آن را شهری از آذربایجان کنار خان خاصبک آورده و حمدالله مستوفی در قرن هشتم آن را یکی از چهار شهر تومان مراغه ذکر کرده است ــ همان پسوة امروزی باشد.

مشاهیر

امیر واحدی پوکرباز حرفه ای
فرزاد بنیادی قهرمان جهانی پوكر
ناصر حجازی فوتبالیست مشهور

فاصله شهرها

ارومیه 146 km
اشنویه 46 km
بوکان 202 km
پیرانشهر 0 km
تکاب 286 km
خوی 280 km
چالدران 369 km
سردشت 95 km
سلماس 237 km
شاهین‌دژ 203 km
ماکو 422 km
مهاباد 91 km
میاندوآب 142 km
نقده 46 km

پیست اتومبیلرانی

این پیست با ‪ ۱۵‬هزار متر مربع وسعت بزرگ‌ترین پیست اتومبیلرانی كارتینگ در شمالغرب كشور می‌باشد كه برای انجام مسابقات و تمرینات اتومبیلرانی طراحی و ساخته شده است.این پیست مطابق بااستانداردهای جهانی ساخته شده و از این پس در اختیار علاقه‌مندان به رشته اتومبیلرانی قرار می‌گیرد.
در كنار این پیست، پاره‌ای امكانات رفاهی نیز برای ورزشكاران و تماشاگران پیش بینی شده است.در نخستین مرحله از تجهیز این پیست ‪ ۱۲‬دستگاه خودرو خریداری و برای استفاده علاقه‌مندان در پاركینگ پیست نگهداری می‌شود.

محلات

محله‌ها و معابر اصلی شهر پیرانشهر
شهرک منگوران،پارک شهر، خیابان خمینی‌، کهنه‌خانه‌، بازار سیگارفروشان، کمربندی‌، فرهنگیان ۱ و ۲، قیزقپان

شهرستان پیرانشهر یکی از مناطق استان آذربایجان غربی است که در ناحیه ی جنوب باختر این استان و منطقه ی مرزی جمهوری اسلامی ایران و عراق قرار گرفته است. پيرانشهر به دليل موقعيت نظامی و وضع ارتباطی و اقتصادی در حال توسعه و گسترش است. اهالی این منطقه به کشاورزی و دام داری اشتغال دارند

مکان های دیدنی و تاریخی

شهرستان پیرانشهر از مکان تاریخی و یا جاذبه طبیعی شناخته شده ای برخوردار نیست.

صنايع و معادن

صنایع شهرستان پیرانشهر محدود به صنایع دستی و صنایع کوچک کارگاهی است. این منطقه در مسیر توسعه قرار دارد و هنوز صنعت بزرگ و قابل توجهی در آن دیده نمی شود.

کشاورزی و دام داری

پیرانشهر يک منطقه كشاورزی است و بیش ترین افراد ساکن آن به كشاورزی و دام داری اشتغال دارند محصولات آن توتون، چغندر قند، حبوبات، پشم و روغن است. دام داری نیز در این منطقه رایج است و بیش تر به صورت سنتی اجرا می شود.

وجه تسميه و پيشينه تاريخي

پيرانشهر در گذشته؛ خانه نام داشت. اما بعدها با توجه به نام ايل پيران به پيرانشهر تغيير نام يافت. پيرانشهر در مرز ايران و عراق قرار گرفته است و به دليل موقعيت نظامی و وضع ارتباطی و اقتصادی رو به گسترش و توسعه است. قسمتی از مرکز شهرستان در دامنه كوه و باقی آن در زمين های هموار ساخته شده است.

مشخصات جغرافيايي

ادامه مطلب منبع- ویکی بدیا وتراول

پیرانشهر

کشاورزی

صنایع دستی

تقسیمات کشوری

بخش‌ها

شهرها

دهستان‌ها

مطالب مشابه :

پیش بینی 5 روز هوای پیرانشهر و سردشت

عکس های زیبا از طبیعت پیرانشهر

دیارجون

بهشت همین جاست

پیرانشهر

جمعه 20/3/90 کوهستان حاجی ابراهیم(پیرانشهر)

ميزان بارندگي ايران

تاریخچه شهرستان پیرانشهر