سوالات روش تحقیق

سوالات و پاسخهای درس روش تحقیق

فصل اول

5- علوم مثبته و علوم غير مثبته كدامند وهر كدام چه خصوصياتي دارند؟ در چه مواردي وبه كمك چه وسيله اي علوم نرم ميتوانند به علوم سخت تبديل گردند؟

جواب : رياضي و در زير آن فيزيك، شيمي ،و...و ملاك قرار گرفتن اين علوم در اين طبقه عبارتست از اندازه نزديكي آنها به علم رياضي و يعني هر اندازه علمي قابليت اثبات و عيني شدن بيشتري راپيدا كند بتدريچ به علم رياضي كه پيشرو علم يقيني است نزديكتر مي گردد .

از يك نظر هر علمي كه بصورت يقيني و صددر صد در نيامده باشد در جرگه علوم احتمالي آماري قرار دارد و احتمال و آمار و روشهاي مورد استفاده از آنها ميتواند وسيله اي براي تبديل علوم از علوم نرم به شاخه سخت گردد .

6-مراحل مختلف روش علمي تحقيق را بنويسيد ؟

جواب : بطور كلي مراحل اساسي روش تحقيق علمي به صورت زير مي باشد :

الف –طرح مسئله و بيان مشكل مورد نظر

ب – تهيه و تنظيم نظريه در خصوص آن

ج-جمع آوري اطلاعات براي تصميم گيري در صحت و سقم نظريه

د-طبقه بندي و قابل استفاده كردن اطلاعات بدست آمده از بند "ج"

ه- بررسي اطلاعات بدست آمده و طبقه بندي شده و كوشش در بدست آوردن روابط علت ومعلول

و-مشخص كردن اعتبار علمي فرضيه ها و نقد آنها

ز-تهيه گزارش

9- روشهاي اجرايي تحقيق كدام اند و تفاوت آنها ار با هم چيست ؟ كدام روش جنبه علمي دارد ؟

جواب : الف – روش كلي گرائي ب – روش جزئي گرائي

در روش كلي گرائي عبارتست از نظاره به مشكل با استفاده از كل مسئله است و ازاين روش عموما در تحقيقات سيستمي استفاده ميشود ور در عمل نظريه سيستمه اين روش را مورد بررسي قرا مي دهد

ولي در روش جزئي گرائي مورد عمل در برسيهاي اجتماعي و اقتصادي است . در اين روش براساس اصول استقراء محقق سعي مي كند با بررسي اجزاء كوچك مسئله مورد بررسي كل آنرا مورد مطالعه قرار دهد .

روش جزئي گرائي(روش استقرائي) جزء اولين روشهاي علمي بوده.

فصل دوم

3- مسئله تحقیق چگونه باید شناخته شود ؟ و این شناخت چه تأثیری در نتیجه تحقیق دارد ؟

در عمل ضرورت مورد نیاز یک تحقیق خوب آن است قبل از شروع بکار محقق نهایت کوشش را به کار برد تا مساله مورد نظر را از هر جهت تعریف و آن را محدود نماید تا در عمل اشکالات فراوانی از قبیل مبهم بودن موضوع ، وسعت میدان مطالب مورد تحقیق ، عدم اکان تحقیق مساله ، عدم دسترسی به حدود مورد نظر و ... در کار پیش نیاید و مانع به نتیجه رسیدن و یا بلع منابع مالی انسانی غیر قابل تصور برای به نتیجه رسیدن نگردد . تعریف دقیق و روشن نمودن موضوع تحقیق به طور دقیق ، محقق یا گروه تحقیق را کمک می کند که در مسیر هدف اساسی تحقیق که همانا پاسخگوی به مشکل یا مشکلات مطروحه است توفیق یابد . بدون شک بیان و روشن کردن یک مطلب تحقیقی پس از انجام کلیه مراحل تحقیق بسته به روشن بودن موضوع تحقیق در ابتدا امر برای شخص محقق می باشد و هر اندازه مساله برای خود محقق روشن تر باشد وصول به اهداف مورد نظر عملی تر خواهد بود و برعکس .

4- منابع استفاده کننده تحقیق کدامند ؟ و کدام یک دارای اهمیت بیشتر از نظر اقتصادی و اجتماعی است ؟

الف : دولتها : با توجه به وسعت کار و فعالیت و نیز مقاصد و هدف ها ، دولت ها ، اولین و مهم ترین منبعی هستند که به تحقیق نیازمند هستند . این تحقیقات به صورت های اجتماعی و اقتصادی مثل گرایش به اعتیاد ، مسئله ترافیک شهرها ، استخراج معادن ، مشکلات مدارس ، توزیع و تولید کالاها و خدمات ، مشکلات کارمندان دولت ، راه های جلوگیری از شیوع امراض و ... می باشد . از مشخصات بارز تحقیقات دولتی اهمیت و وسعت این نوع تحقیقات می باشد . عموما دولت ها مقدار قابل توجهی از بودجه مملکت را به امر تحقیق اختصاص می دهند و هر اندازه دولتی پیش رفته تر باشد این اختصاص زیادتر خواهد بود .

ب : دانشگاه ها و موسسات آموزشی و تحقیقاتی

ج : موسسات خصوصی غیر دولتی مثل بانک ها ، شرکت ها

د : موسسات تحقیقاتی و پژوهشی

6- چه ملاک هایی برای انتخاب موضوع تحقیقات باید در نظر بگیریم ؟

خودداری از دوباره کاری تحقیقات و وفاداری نسبت به تحقیقات انجام شده قبلی
اهمیت مسئله تحقیق و ارزش ادامه آن
علاقه مندی ، کنجکاوی و کشش علمی براس دریافت واقعیات
آموزش ، شرایط و کیفیات فردی شخص محقق
فراهم بودن اطلاعات و عملی بودن روش مطالعه
وجود وسائل و امکانات مورد نیاز تحقیق و مناسب بودن شرایط کار
امکان همکاری و همیاری در امر برگزاری تحقیق بین واحد ها و افراد ذیربط
مخارج تحقیق و استفاده احتمالی از آن
مشکلات ، موانع ، رویداد ها و خسارات احتمالی در رابطه با تحقیق
عامل زمان

8- نیازمندی های تحقیق را به ترتیب اهمیت نام ببرید ، آیا می توان بدون رفع نیازمندی ها ی تحقیق بکار تحقیق ادامه داد ؟

1: منابع مالی 2 : نیروی انسانی

در مورد تحقیق در اولین مرحله نیاز به بودجه ای داریم که برای تحقیق برای تحقیق اختصاص یافته است و داشتن این بودجه محقق را در بسیاری از موارد تحقیق و تصمیم گیری هایش کمک خواهد کرد و عموما بودجه تحقیقات نا محدود نیست ، بنابراین محقق باید با توجه به امکانات مالی موجود برنامه خود را مشخص نماید تا کار تحقیق نیمه کاره رها نگردد.

دومین عامل نیروی انسانی یعنی تعیین کسانی است که در امر تحقیق باید محقق را یاری دهند .آموزش لازم و کافی و تربیت نیروی انسانی در این مورد یکی از اصول اساسی و بسیار مهم می باشد .

برآورد درستی از دو نوع منبع مالی و انسانی سبب می گردد که طرح به نتایج مورد نظر برسد ، در غیر اینصورت اجرای طرح چیزی جز تلف کردن وقت و به هدر دادن بودجه را در بر نخواهد داشت و چه بسا تحقیقاتی که بدون توجه به این نکات بدون استفاده در بایگانی ادارات مختلف موجود است .

فصل سوم

2-چگونه و با چه وسیله ای محقق می تواند حقایق و واقعیات را به هم پیوند دهد :

حقیقت و واقعیت عبارت از ملاحظات و مشاهداتی است که قابل اثبات باشد .مانند مطالب علمی

رابطه بین نظریه وحقیقت و واقعیت بسیار پیچیده و مبهم است و همین موضوع اساس علم را تشکیل می دهد .

مردم عادی نظریه را تخیل و حدس می دانند ،در حالیکه اهل تفکر حقیقت و واقعیت را با دانش و خرد توام می دانند .

مفاهیمی چون علم ،نظریه ،حقیقت و واقعیت نه تنها تضادی ندارند بلکه روابط نزدیک و تنگاتنگی دارند ونتیجه این نزدیکی همان ایجاد و توسعه علوم است .

نظریه ها روابط علت و معلولی بین حقایق را مشخص می کند .

روابطی که بین پدیده های مختلف اجتماعی ، اقتصادی و فیزیکی وجود دارد باید با روشهای اساسی مشخص و ثابت گردد تا علمی وجود خارجی پیدا کند و یا موضوعی جنبه علمی به خود بگیرد .

6-فرق بین نظریه و فرضیه را بیان کنید ،رد یا قبول فرضیه یا نظریه یعنی چه :

نظریه عبارت است از مجموعه ای به هم پیوسته از تعاریف ،مفاهیم ،قضایا و موضوعاتی که پدیده مورد مطالعه را بطور منظم و منطقی بیان می دارد و روابط بین متغیرها را تعیین می کند .هدف از هر نظریه تشریح ،بیان و پیش بینی پدیده های مختلف اجتماعی است .ایجاد نظریه در هر تحقیق کاری ضروری و مهم است و اولین قدم در ساخت تحقیق را تشکیل می دهد .بدون داشتن نظریه ای مشخص ، کار تحقیق کاری عبث است .

فرضیه عبارت است از چیزی که محقق به دنبال آن است و یا هر فرضیه حدس زیرکانه و علمی است که برای نتیجه تحقیق با توجه به شناختی که داریم می زنیم ویا پیشنهادی است که با آزمایش علمی صحت یا سقم آن را باید تعیین و یا آن را رد یا پذیرفت .

محقق در بدو شروع کار ، عقیده خود را بر مبنای نظریه های موجود به صورت فرضیه ای بیان می کند و این فرضیه را در مراحل بعدی مورد تجزیه و تحلیل علمی قرار می دهد تادرستی یا نادرستی و در حقیقت رد یا پذیرش آن را مدلل دارد .و بدین طریق فرضیه پیشنهادی رد ،قبول یا اصلاح می گردد ،که با آزمایشهای متعدد امکان پذیراست .

سوال 7- فرضیه خوب و بد کدامند ؟ فرضیه خوب باید حداقل دارای چه شرایطی باشد؟

بیان مطلبی بصورت حدس و گمان نمی تواند یک فرضیه خوب و مناسب را تشکیل دهد شرایط فرضیه خوب بسیار زیاد است که برخی از آنها بدین گونه است :

الف- فرضيه پيشنهادي بايد كاملاً روشن و مشخص و معين باشد.

ب- هر فرضيه بايد بصورت جامع تعريف شده باشد بطوريكه قابل فهم براي عموم باشد.

ج- حدود هر فرضيه بايد كاملاً مشخص و معين گرددتا از تداخل آن در فرضیه های دیگر ممانعت شود

د- هر فرضيه بايد حتي المقدور بر مبناي نظريه هاي موجود بنا گردد.فرضیه هایی که بر مبنای فرض و خیال بنا شود کمتر میتواند نتایج علمی قابل استفاده به دست دهد

هـ- فرضيه بايد بنحوي باشد كه بتوان آنرا با وسايل و لوازم علمي امروزجهان با مشاهدات علمي تجربه و آزمايش نمودو یا صحت و سقم آن را از طریق علم پذیرفت

ز- نتايج بدست آمده از فرضيه پيشنهادي بايد قابل استفاده باشد.بدین ترتیب فرضیاتی که نتایج حاصل از آن فاقد ارزش باشد فرضیات خوبی نخواهد بود

ج- نتايج حاصل از مطالعه فرضيه مورد مطالعه، بتواند جبران زحمايت را كه متحمل شده ايم يا مخارجي را كه كرده ايم بنمايد.

سوال 8- قانون کلی (اصلی ) جهان شمول چیست ؟ آیا قانون نیوتون جهان شمول است؟

هر فرضیه پس از تحقیق و آزمایش رد یا قبول می گردد فرضيه هايي كه از طريق علمي ثابت شده باشند نتايجي بدست ميدهند كه آنها را اصل كلي يا جهان شمول مي ناميم.

اصول كلي يا جهان شمول همان اصولي است كه هميشه و در همه جا قابل اثبات ميباشد و به درجه قطعيت يقين و اثبات رسيده اند. يكي از امتيازات علوم مثبته مثل علوم رياضي داشتن تعداد زيادي اصل كلي و جهان شمول در آنها مي باشد. علوم انساني و اجتماعي داراي اصول كلي يا جهان شمول كمتري هستند و در نتيجه درجه يقيني آنها كمتر مي باشد ولي بتدريج كه تحقيقات علمي در خصوص آنها گسترش مي يابد، تعداد اين اصول نيز افزايش پيدا ميكند و وقتي تعداد آنها به حد كافي برسد اين علوم نيز مي توانند به علوم يقيني نزديك گردند مثل روان سنجي، جامعه سنجي كه تا اندازه اي از اين خاصيت برخوردار و علوم مثبته كه در رأس آنها رياضي قرار دارد بتدريج نزديك ميگردند.

سوال 13-پیش داوری چه نقشی در اثرات تحقیق دارد و یک محقق خوب چگونه باید از این پیش داوری در کار تحقیق و نتیجه گیری آن جلوگیری کند؟

باید دقت نمود تا تعصب و پیش داوری های قبلی در علم راه پیدا نکند ، آنچه محقق از راه علمی دور می سازد تنها جنبه های هوشیارانه و آگاهانه او نیست بلکه ارزشهای شخصی و اجتماعی نیز می تواند بطور ناخود آگاه در نتایج تحقیق موثر واقع شود و تحقیق مورد عمل را از مسیر اصلی خودش خارج نموده و از اهتبار علمی تحقیق بکاهد و کاربرد نتایج حاصل را زیر پرسش ببرد پس بر هر محققی است که برای شروع به تحقیق خود را خالی از هرگونه پیش داوری و کاربردهای ارزش شخصی بنماید تا تحقیق او جنبه عام و مقبولیت کلی بدست آورد.

فصل چهار

1-در شروع یک تحقیق متغیرهای موثر درامر تحقیق را چگونه باید تعیین کرد؟ متغیر غالب و متغیر مغلوب کدام اند؟!

در تحقیقاتی که بر اساس اطلاعات قبلی صورت می گیرد دسترسی مستقیم به علل وقایع وجو ندارد و آنها را نمی‌توانیم در زمان اجرای تحقیق، مشاهده تجزیه و یاآزمایش کنیم. مطالعه اساسی در این قبیل تحقیقات معلول و یا به زبان دیگر نتایج عللی است که قبلا اتفاق افتاده است. در برخی موارد نیز این تحقیقات بر مبنای اطلاعاتی ست که دیگران در مورد وقایع گذشته دراختیارما قرارداده اند. مشکل بزرگ و اساسی در این قبیل تحقیقات دراختیار گرفتن عوامل موذی خارجی می‌باشد که با گذشت زمان با عوامل اصلی درهم آمیخته‌اند و با اشکال فراوان می توان این دو دسته از عوامل را از یکدیگرتمیزداد. بطورمثال در مطالعه شخصیت افراد و نحوه شکل‌گیری آن محقق ناچارست عواملی ازجمله: عوامل ژنتیکی وراثتی، طرزتربیت دوران کودکی، تربیت در دوران مدرسه و...

واضح است که محقق به کلیه این عوامل دسترسی ندارد زیرا برخی از آن در سالهای گذشته به وقوع پیوسته و دیگر قابل تکرار و آزمایش نیستند به همین جهت باید کوشش کرد که عوامل غیرموثر و خارجی را از عوامل اصلی و سازنده تمیز داد و عواملی که در تکوین شخصیت نقش سازنده ای دارد توجه نمود.

2-تحقیق تاریخی و تحقیق کتابخانه ای با هم چه فرقی می کنند و چه نکاتی دراین نوع تحقیق باید مورد دقت قرارگیرد؟!

اصولا تاریخ عبارت از تعریف و توصیف وقایع گذشته و تجزیته و تحلیل انتقادی این وقایع بصورتی که حقایق گذشته را روشن و مشخص نماید و باید به صورت جریانی از حوادث تعریف و بیان گردد زیرا که فقط تعریف و توصیف وقایع گذشته درصورتی که بصورت جدا از هم قرار گیرد بیوگرافی خواهدبود نه تاریخ.در این صورت می تواند مارا دربیان علل مسائل اجتماعی زمانهای گذشته یاری دهد به همین دلیل یکی از منابع بزرگ جمع آوری اطلاعات گذشته منابع تاریخی است.

هدف مطالعات تاریخی(به اختصار)

الف: مطالعه در تاریخ قطور ملل و وقایع گذشته آنها

ب: مطالعه تطبیقی و مقایسه‌ای وقایع تاریخی

ج: مطالعه در علیت وقایع گذشته

شرایط لازم برای جمع‌آوری مطالب تاریخی:

مواردزیرباید دقیقا موردتوجه قرارگیرد:

الف: آیا اطلاعات جمع‌آوری شده از منابع اصلی‌ست؟ یا بصورت مطالبه دست دوم تهیه شده‌ست که قید احتیاط دارد.

ب: آیا انتقادی به مطالب جمع‌آوری شده تابحال شده است یانه؟ اگر پاسخ مثبت است بایداطلاعات از نظر قابلیت اعتماد و ارزش علمی تاییدگردد.

ج: درجمع‌آوری اطلاعات تاریخی باید نهایت دقت را انجام داد که نقل مطالب و خلاصه بندی درست انجام شده باشد.

منابع تاریخی شامل مواردزیراست:

منابع مکتوب/ زبانی/ وسایل مادی مثل سفالها سکه هاو../ منابع سمعی بصری/ ساختمانی

تحقیقات کتابخانه ای درواقع تحقیقات بر مبنای اطلاعات آماری‌ست که بزرگترین منبعی ست که محققین در همه حال به آن نیاز دارند معمولا کلیه اطلاعات کمی مربوط به مسائل تحقیقی ازمنابع آماری تامین می گرددو قبل از شروع به استفاده از منابع آماری باید به مواردزیرتوجه کرد:

الف/ آمارمورداستفاده به چه منظوری جمع‌آوری شده است؟

ب/ چه منبعی اطلاعات آماری را تهیه کرده است؟

ج/ آیا تغییراتی دراطلاعات حاصل رخ داده است یانه؟

د/اطلاعات آماری باچه روشی بدست آمده است؟

ه/آیا می توان ازاطلاعات موجود بدون تفسیر و تعبیر استفاده نمود؟

و/آیا می‌توان به تمام مطالب آماری اعتماد کرد؟

3/ گزارش تحقیق بایدحداقل دارای چه ضوابطی باشد؟

1/بیان مساله تحقیق و هدفهای آن روشن گردد.

2/ شرح تحقیق بصورت قابل فهم آورده شود.

3/روش جمع‌آوری اطلاعات روشن و مشخص گردد.

4/نتایج بدست آمده بیان گردد.

5/مطالب بدست آمده تفسیرشده و خلاصه تحقیق بیان گردد.

6/پیشنهادات مفید برای ادامه مطالعه آورده شود.

7/منابع و مآخذ مورداستفاده درتحقیق عنوان گردد.

فصل پنجم:اصولی که باید در تهیه یک تحقیق علمی مورد توجه قرار گیرد.

3- چه مسائلی در انتخاب موضوع تحقیق باید مورد دقت قرار گیرد؟

موضوعات قابل تحقیق در علوم اجتماعی و انسانی بسیار متنوع و زیاداست ولی باید توجه داشت که هر موضوعی برای هر شخص و درهرزمان و مکانی قابل بررسی نمی باشد و برای این انتخاب باید شرایطی را در نظر داشت که این شرایط عبارتند از:

الف)اهمیت مساله:

صرف مهم و قابل تحقیق بودن مساله دلیل بررسی و تحقیق نیست بلکه اهمیت و کاربرد علمی مساله باید مدنظرقرارگیرد تا اگر مساله دارای اهمیت و ارزش کافی نیست وقت و بودجه بدون جهت تلف نشود.

ب) هدف انتخاب مساله:

قبل از هرگونه مطالعه باید هدف تحقیق مشخص گردد بی هدفی و ابهام باعث می شود تا پس از پایان کار تحقیق از نتیجه بدست آمده رضایت نداشته باشیم. عده ای تصور می کنند که تنها شرط لازم برای یک تحقیق علمی داشتن وسایل لازم و نیروی انسانی و مالی است اگرچه وجود این عوامل شرط لازم است اما کافی نیست. بنابراین روشن ساختن هدف تحقیق، ما را قادر می سازد که نه تنها وسایل و تسهیلات لازم را به بهترین وجه پیش‌بینی و آماده کنیم بلکه از نتیجه تحقیق نیز رضایت کافی داشته باشیم. درسازمان های دولتی واحدی بنام پژوهش و تحقیق وجود دارد که وظیفه آن مطالعه در مسائل و مشکلات سازمان مربوطه است که در این سازمانها وظیفه مدیر این است که مشکلات موجود را برای این واحد ارسال کند و این واحد مورد بررسی قرار می دهد.

8- چرا علوم گذشته در ایران با وجود دانشمندان بزرگی چون خیام، بیرونی،بوعلی سینا،فارابی،رازی و .... پیشرفت نکرد ولی در اروپا پس از رنسانس بسرعت جلو رفت و هنوز این تکامل ادامه دارد؟

واژه هایی مانند فلسفه، حکیم یا دانشمند در آن زمان فردی بود که در کلیه علوم و فنون زمان خویش سرآمد همه باشد.و چنانچه دانشمندانی چون سقراط،خوارزمی،خیام و... حکیم و فیلسوف نامیده می شود.به تدریج توسعه علوم به اندازه ای تعمیم یافت که برای فیلسوف امکان اینکه بر کلیه شعب دانش بشری تسلط پیدا کند وجود نداشت و این امر سبب شد که علوم یکایک از قلمرو فلسفه خارج شوند و راه جدیدی را برای خود انتخاب و به ادامه حیات خود بپردازند و مسیر تکاملی خویش را طی نمایند.

9- انواع طبقه بندی را نام ببرید و کاربرد یکی را به دلخواه تعیین نمایید.

طبقه بندی در شناخت واقعیات به انسان کمک فراوانی می نماید و بدین طریق وی را از اغتشاش فکری باز می دارد و آن را در مسیر مشخصی مهار می کند. معروف ترین و مهم ترین نوع طبقه بندی متداول:

الف) طبقه بندی اسمی یا گروهی: دراین طبقه بندی افراد، اشیا، یا مطالب مختلف را برحسب نام آنها طبقه بندی می کنیم که ساده ترین نوع طبقه بندی ست.

ب) طبقه بندی ترتیبی: دراین نوع طبقه بندی شرایطی که در طبقه بندی گروهی عنوان گردید رعایت شود و علاوه برآن تقدم و تاخر معلوم باشد و رعایت گردد.

ج) طبقه بندی فاصله ای: تمام شرایطی که برای دو نوع طبقه بندی قبلی گفته شود باید مورد توجه قرار گیرد بعلاوه فواصل بین گروهها باید قابل اندازه گیری باشد.

بطورمثال دریافتی حقوق یک سازمان به صورت زیر طبقه بندی می شود:

از 0 تا 50،000 ريال طبقه اول

از 50،001ريال تا 100،000ريال طبقه دوم

از 100،001ريال تا 150،000ريال طبقه سوم

د) طبقه بندی کسری یا نسبتی:کلیه شرایط برای طبقه بندی های قبلی دراین طبقه بندی رعایت می شود و علاوه برآن قادر خواهیم بود که تفاوت بین گروهها را بصورت کسری یا نسبتی بدست آوریم و باهم مقایسه کنیم.

فصل ششم

1-فرق بین روشهای تجربی و روشهای آماری در تحقیق چیست؟

در مقایسه روش تجربی و روش آماری میتوان گفت که هر دو روش برداده های عینی که نتیجه ملاحظه و مشاهده است متکی هستند با این تفاوت که روش تجربی فقط بعضی از مشاهدات را که بر اساس تجربه است بکار می برد در حالیکه زمینه عمل روشهای آماری با همه محدودیتهایی که دارد وسیع تر است. هرگاه بتوانیم به طور دلخواه شرایط مشاهد را بوجود آوریم و یکی از عوامل آن را تغییر دهیم و امکان تجدید و تکرار عمل نیز در دست باشد در این صورت روش تجربی بکار برده ایم اما در بسیاری از موارد انجام چنین تجربه ای امکان پذیر نیست . محققین رویدادهای اقتصادی یا اجتماعی را نمیتوانند به آن معنایی که گفته شد تجربه کنند بلکه میتوانند وقایع را آن طوری که روی داده است و یا روی می دهد بررسی کنند. مثلا اگر هدف محقق مطالعه روابط موجود میان میزان مصرف یک کالا و قیمت آن باشد فقط میتواند در طول زمان میزان مصرف و تغییرات قیمت آن را دنبال کند ولی قادر نیست با اراده خود قیمت را تغییر دهد تا بتواند آسانتر و دقیقتر تاثیر آنها را بر میزان مصرف معلوم کند . روشهای آماری اجازه می دهد که از ملاحظات و مشاهدات استفاده کنیم و به قوانینی پی ببریم و این قوانین هرچند دقت و قطعیت قوانین فیزیکی و یا ریاضی را ندارد ولی بسیار بکار می آیند.

3-پرسشنامه در کارهای تحقیقاتی چه نقشی دارد؟

پرسشنامه عبارت از یک ورقه و یا دفترچه است که یکی از آنها به هر واحد مورد آمارگیری منتسب می شود و برای کلیه افراد مورد آمارگیری یکسان است و در آن سوالاتی که باید از افراد بشود نوشته شده و در مقابل هر سوال محل مناسبی برای وارد کردن جواب خالی گذاشته شده است . تهیه این پرسشنامه و آزمون آن ازحیث جوابگویی با اطلاعات مورد نیاز یکی از وظایف اصلی محقق می باشد. در جمع آوری اطلاعات آماری بخصوص در تحقیقات مختلف ممکن است یک یا چند پرسشنامه بکار برده شود . نمونه چنین پرسشنامه هایی در طرحهای جاری آمارگیری نمونه ای مرکز آمار ایران کاربرد عملی دارد.

5-تفاوت بین سرشماری و نمونه گیری چیست؟ در چه مواردی سرشماری و در چه مواردی از آمارگیری نمونه ای باید استفاده کرد؟

سرشماری :هرگاه بخواهیم از فرد فرد عناصر تشکیل دهند جامعه اطلاع و یا اطلاعاتی را جمع آوری کنیم مثلا بخواهیم تعداد افراد هر خانواده را بطور مجزا بدانیم لازم است که برای رسیدن به این هدف روش سرشماری را مورد استفاده قرار دهیم . یعنی به کلیه خانواده های جامعه آمارگیری مستقیما مراجعه و اطلاعات مورد نظ را بدست آوریم . هزینه های سنگین سرشماری اغلب سبب می شود که از انجام عمل سرشماری برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز خودداری شود . به علاوه سرشماری مدت زیادی وقت میگیرد و اغلب اشتباهاتی در نتایج سرشماری مشاهده میشود.

نمونه گیری: روش نمونه گیری روشی است که عموما در تحقیقات دانشگاهی و تهیه پایان نامه های تحصیلی و یا تحقیقات اجتماعی و اقتصادی کاربرد وسیعی دارد و اکثر تحقیقات با استفاده از این روش به اجرا در می آید. وقتی از این روش استفاده می کنیم که بخواهیم اطلاعات فوری نسبت به جامعه مودر مطالعه مثلا افراد یک کشور یا استان بدست آوریم . ولی اطلاع از یک یک افراد جامعه مورد نیاز نباشد . در چنین مواردی به جای آنکه از کلیه افراد آمارگیری نماییم از جزئی از آنها که به روشهای خاصی انتخاب میشوند آمارگیری کرده و از روی نتایج بدست آمده برآوردی نزدیک به مقدار اصلی از صفت یا صفات مورد مطالعه جامعه بدست می آوریم. با انتخاب چند نمونه ای از جامعه می توانیم پارامترهای مورد نیاز را با احدود اعتماد قابل قبولی برآورد کنیم .

موارد استفاده از سرشماری : 1- وقتی جامعه مورد مطالعه کوچک باشد 2- وقتی افراد جامعه از حیث صفت مورد اندازه گیری با هم خیلی اختلاف داشته باشند 3- اطلاعات مورد نیاز برای تک تک افراد جامعه خواسته شده باشد.

موارد استفاده از آمارگیری : 1- وقتی که بخواهیم بعضی از صفات را برای کل جامعه و در زمان محدودی مورد مطالعه قرار دهیم . 2- جامعه مورد مطالعه نامحدود و یا عملا خیلی بزرگ باشد 3- بودجه و اعتبار تعیین شده محدود باشد 4-احتیاج فوری به داشتن نتایج آمارگیری داشته باشیم . 5- آمارگیران با تجربه و لایق به تعداد زیاد در اختیار نداشته باشیم 6-امکانات و تسهیلات لازم از قبیل اتومبیل ... برای رفتن به کلیه نقاط و جمع آوری اطلاع از تک تک افراد را نداشته باشیم .

7-بنظر شما در تحقیقات جمع آوری اطلاعات بصورت متمرکز مناسبتر است یا غیر متمرکز؟

در اجرای آمارگیریها از طریق اعزام ماموران آمارگیر دو روش وجود دارد یکی بصورت متمرکز بدین معنی که کلیه افرادی که در شبکه آمارگیری کار می کنند در مرکز تعلیم ببینند و از هرجهت آماده شوند و سپس به منظور اجرای آمارگیری در نقاط مختلف اعزام گردند. در حالت غیرمتمرکز بنا به وسعت و جمعیت هر کشور پایگاههای آمارگیری در سرتاسر کشور بوجود آید و افراد آن بطور ثابت د رمحل خود مستقر و آماده برای اجرای هر نوع آمارگیری باشند . در روش غیرمتمرکز عموما نیروی مورد نیاز از هرآمارگیری به آمارگیری دیگر تغییر می کند و همواره نیروی جدید وارد شبکه آماری می گردد. بایستی همواره به منظور تعلیم نیروهای جدید سرمایه گذاری کرد و برای هر بار آمارگیری هزینه های قابل توجهی جهت حمل و نقل و پرداخت فوق العاده ها مصرف نمود و مامورانی که به محل اعزام می گردند در بسیاری از موارد آشنایی به محل ندارند و در نتیجه اجرای برنامه با مشکلاتی مواجه میشود. در کلیه کشورها سیستم اجرایی متمرکز رحجان دارد اگر این شیوه مستقر گردد و معایت آن برطف شود استحکام سیستم آماری را تامین نموده و تولدی آمار در کلیه زمینه ها با دقت فراوان و هزینه حداقل میسر میشود. نقطه ضعف این روش این است که چون افراد بصورت ثابت در منطقه ای مستقر میشوند ناگزیر به اجرای آمارگیری در کلیه زمینه ها میباشند و در نتیجه باید در کلیه زمینه ها اطلاعات کافی داشته باشند و تعلیم دیده باشند و بدیهی است چنین افرادی بسهولت قابل تامین نیستند بلکه باید بمرور زمان و با سرمایه گذاری کافی چنین افرادی را تربیت کرد ولی اگر یکبار این کار صورت پذیرد برای مدت طولانی میتوان انتظار داشت که شبکه آماری با استحکام کافی به وظایف خود ادامه دهد و همواره با تعلیمات ضمن کار افراد جدیدی را برای جانشینی افرادی که ترک خدمت می کنند تامین نماید.

10- واحد آمارگیری یعنی چه و چگونه باید آن را تعریف کرد؟

در تمام آمارگیریها لازم است که واحد آمارگیری بطور دقیق و روشن تعریف و تعیین شود . این واحد آمارگیری ممکن است واحد مسکونی ، خانوار ، شخص، مدرسه ... باشد. برای آمارگیریهایی که در آنها بیش از یک موضوع اساسی مورد بررسی قرار میگیرد ( آمارگیریهای چند منظوره) ضروریست که واحدهای مختلف اندازه گیری تعریف و روشن گردد. مثلا در یک آمارگیری که منظور از آن اندازه گیری موقعیت و شرایط واحد مسکونی باشد واحد آمارگیری واحد مسکونی خواهد بود. در یک آماگیری که منظور اندازگیری هزینه خانوار باشد نیز واحد آمارگیری خانوار خواهد بود. لازم است که واحد مسکونی و خانوار را تعریف کرد. طبق تعریفی که سازمان ملل متحد از واحد مسکونی کرده : واحد مسکونی عبارتست از ساختمان و یا محل سکونتی مستقل و جدا از سایر ساختمانها یا محلهای سکونت که ممکن است چند خانوار مشترکا در آن زندگی کنند و خانوار عبارتست از تعدادی افراد که با یکدیگر مشترکا زندگی می کنند و از غذای مشترک و تسهیلات یکسان در خانواده استفاده می نمایند. ممکن است که افراد یک خانواده در یک آپارتمان غذا بخورند و درآپارتمان دیگری بخوابند در اینصورت این خانواده از دو واحد مسکونی استفاده می نماید. وجود بستگی بین افراد خانوار ضروری نیست زیرا چه بسا افرادی که با یکدیگر مشترکا زندگی مینمایند و هیچ نوع بستگی با یکدیگر ندارند و فقط از نظر غذا و محل سکونت مشترک میباشند مانند دانشجویانیکه با هم زندگی می کنندولی هیچ بستگی فامیلی با هم ندارند در اینحالت این افرادرا نیز یک خانوار منظور می نمایند بعبارت دیگر خانوار مورد آمارگیری افرادی هستند که مشترکا زندگی می کنند.

11-واحدهای اندازه گیری چگونه باید در تحقیقات معین و تعریف گردد؟

در هرآمارگیری باید واحد اندازه گیری نیز کاملا معین و مشخص باشد و واحدهای اندازه گیری را بطور کاملا دقیق تعریف و مشخص نمود، هرواحد باید کاملا روشن تعریف گردد مثلا اگر موضوع مورد مطالعه مصرف خانوار باشد ، در اینصورت باید واحد مصرف را تعریف کرد، واحد مصرف را میتوان واحد مورد عمل در مصرف کالاهای مختلف در سراسر کشور دانست ، مثلا کیلو، من تبریز یا قیراط. پس از اتمام آمارگیری این واحدها بواحدهای رسمی کشور تبدیل و سپس به برآورد اقلام کل اقدام خواهد شد.

13-هزینه ها چگونه در اجرای آمارگیری اثر می نماید؟

بودجه هر آمارگیری مانند سایر منابع انسانی محدود میباشد و در نتیجه یکی از عوامل بسیار مهم در تعیین برنامه های آمارگیری است زیرا منابع مالی معمولا محدود هستند و در نتیجه بودجه مصرفی برای هربرنامه ای و از جمله آمارگیری ها محدود می باشد. حس مسئولیت افراد در کارها و پشتکار و دقت مامورین در حین عمل سبب می گردد که بازدهی یا راندمان آنها زیاد شده و بدینوسیله مخارج آمارگیری به حداقل خود برسد. مخارج هر آمارگیری معمولا وابسته به نوع سوالات و کیفیت آنهاست. یکی از فواید اساسی طرحهای آمارگیری نمونه ای چند منظوره همین کم شدن مخارج می باشد. اگر بخواهیم تدریجا بر میزان دقت و تعداد سوالات اضافه کنیم این عمل باعث خواهد شد که کار مامورین آمارگیر و پاسخگویان مشکل گردد و با توجه به زیاد کردن سوالات آمارگیر زیادتری احتیاج خواهیم داشت و در نتیجه مخارج آموزش آنها زیادتر می گردد ضمنا اشکالات دیگری نیز در عمل بوجود می آید. بعلاوه چون تعداد سوالات زیاد شده است بر مخارج استخراج نیز افزوده خواهد شود و بدین ترتیب هرگاه تصمیم باضافه نمودن سوالی در متن پرسشنامه کردیم در ابتدا باید دو اثر فوق را درباره آن بررسی کنیم و اگر تغییرات حاصل زیاد نبود اقدام به انجام آن نماییم .

14- چه مطالب و اصولی در تهیه یک طرح آمارگیری نمونه ای برای تحقیقات باید در نظر گرفته شود؟

1-تعریف کردن مفاهیم و کلیات 2-تهیه پرسشنامه و دستورالعملها 3-تهیه خلاصه جدول 4-بازبینی و پیگیری در کارها 5-طرح نمونه گیری 6-انجام آزمونهای مقدماتی ضروری 7- تهیه نقشه های مورد نیاز 8-انجام عملیات میدانی 9- توزیع و دریافت پرسشنامه ها 10- بازبینی و کدگذاری 11- استخراج داده ها 12- قراردادن اطلاعات جدول بندی شده در جداول ماشین شیت 13-مراجعه و تجزیه و تحلیل اطلاعات آماری 14- انتشار نتایج

سوالات روش تحقیق

مطالب مشابه :

اعلام نتایج

دانلود ارائه فصل دوم روش تحقیق

کل پروژه های موردنیاز جهت کلاس تحلیل آماری

سوالات روش تحقیق

خلاصه برخی از فصول کتاب اصول اخلاقی

بحث و بررسی نسبتهای مالی

پیش نویس استاندارد حسابداری‌ بخش عمومی شماره‌ ۶ موجودیها

خلاصه ای دیگر از کتاب استاندارد حسابرسی (جامع حسابرسی)

نتایج مسابقات المپیاد آزمایشگاه شیمی