كارت هوشمند كاتاليزور ساماندهي بانك اطلاعات خودرويي كشور بود

شانا _ گروه پالایش و پخش: اجرای سامانه هوشمند سوخت و توزیع بنزین با کارت موجب شد تا طرح ساماندهی بانک اطلاعات ناوگان خودرویی کشور توسط نیروی انتظامی ظرف 6 ماه کامل شود و اکنون دقیق ترین اطلاعات در این زمینه در اختیار تصمیم گیران و مدیران ارشد کشور است.

اشاره: در اجرا و پیاده کردن طرح سامانه هوشمند سوخت، پیمانکاران، سازمان ها و شرکت های دولتی و خصوصی متعددی دست اندر کار بودند که هر یک بخشی از پازل این طرح عظیم ملی را کامل کردند.

در این میان، تولید و تطبیق داده ها و شخصی سازی آنها از سوی شرکتی به نام پژوهش و توسعه ناجی انجام می شد، شرکت پژوهش و توسعه ناجی وابسته به بنیاد تعاون نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران است که با استفاده از آخرین فناوری های نوین اطلاعاتی و ارتباطی و با جذب نیروهای متخصص داخلی، در مسیر تحقق و استقرار دولت الکترونیک در کشور پیشتاز است.

سردار یزدانی؛ مدیرعامل این شرکت به عنوان یکی از نمایندگان نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران در نشست های مربوط به کارت سوخت به طور فعال حضور داشت، به همین منظور درباره فعالیت شرکت پژوهش و توسعه ناجی در زمان ایجاد سامانه کارت هوشمند سوخت و سهمیه بندی بنزین ، با وی گفت وگو کرده ایم.

علی یزدانی کاشانی، در سال 1336 در کاشان متولد شد. وی در سال 1358 به عضویت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در آمد و در سال 1364 به مرکز کامپیوتر این نهاد وارد شد. وی از سال 1367 تا 1379 مسئولیت این مرکز را بر عهده داشت و پس از آن تا سال 1385 در وزارت دفاع خدمت کرد. سردار یزدانی از سال 1385 تا کنون به عنوان مدیرعامل شرکت پژوهش و توسعه ناجی خدمت می کند. ماحصل گفت وگو با وی را اینک می خوانید:شانا: لطفا پیش از ورود به موضوع اصلی درباره سابقه تأسیس شرکت پژوهش و توسعه ناجی و مأموریت ها و خدمات آْن توضیح دهید.

یزدانی: ناجا برای اینکه بتواند از ظرفیت های فناوری اطلاعات استفاده و سامانه های خود را با استفاده از همه ظرفیت های موجود در کشور به روز کند تا خدمات بهتری به مردم ارائه دهد، شرکت پژوهش و توسعه ناجی را در سال 1379 تأسیس کرده است.

شرکت پژوهش و توسعه ناجی در حوزه فناوری ارتباطات و اطلاعات (ICT) درگاه ورودی و خروجی نیروی انتظامی (ناجا) به شمار می رود، یکی از فلسفه های وجودی این شرکت این است که اگر ناجا خواست با سازمانی از بیرون مجموعه خود ارتباط برقرار کند، از طریق این شرکت این کار انجام می شود.

ناجا شاید تنها سازمان کشوری باشد که حدود 80 درصد از مأموریت ها و خدمات خود را در بستر فناوری اطلاعات به مردم سرویس می دهد، ناجا به دلیل گستردگی خود در سطح کشور و تنوع فعالیت هایش، جز تأسیس این شرکت تخصصی برای خدمت رسانی مطلوب به مردم راه دیگری نداشته است.

هم اکنون حدود 140 سامانه نرم افزاری در کشور فعال است که از سوی شرکت پژوهش و توسعه ناجی تولید و مستقر شده است و پشتیبانی می شود که یکی از از آنها سامانه کارت هوشمند سوخت است.

ناجا به علت مسائل امنیتی و ایمنی کارهای خود را بر روی شبکه اینترانت داخلی خود انجام می دهد، هم اکنون نیز اگر شما به دفاتر پلیس + 10 که یکی از زیرمجموعه های شرکت پژوهش و توسعه ناجی در خدمات رسانی است، مراجعه کنید، این دفاتر بیش از 20 نوع خدمت را روی همین شبکه ظرف مدت یک هفته به شما ارائه می دهند.

شانا: شرکت پژوهش و توسعه ناجی از چه زمانی و چگونه به نمایندگی از نیروی انتظامی در پروژه ملی کارت هوشمند سوخت وارد شد؟

یزدانی: پروژه کارت هوشمند سوخت از سال 1384 در شرکت پژوهش و توسعه ناجی مطرح شد و یکی از محورهای اصلی این کار تأیید و تصدیق اطلاعاتی بود که باید کارت های هوشمند سوخت بر مبنای آنها صادر و به مردم تحویل می شد، از این رو این شرکت به عنوان نماینده ناجا به یکی از پیمانکاران اصلی در این پروژه تبدیل شد.

البته پیگیری اجرای این پروژه در سال 1385 قوت گرفت و از اواخر این سال، کار با جدیت آغاز و سرانجام در 6 تیرماه 1386 عملیاتی شد.

شانا: ناجی در پروژه کارت سوخت دقیقا چه وظیفه ای بر عهده داشت؟

یزدانی: کارت هوشمند سوخت باید به وسیله نقلیه اختصاص پیدا کند که تنها مرجع ذی صلاحی که می تواند اصالت این امر را تأیید کند، ناجاست، از این رو شرکت پژوهش و توسعه ناجی به منظور داده آزمایی و استخراج اطلاعات صحیح و دقیق برای راه اندازی سامانه کارت هوشمند سوخت با وزارت نفت و سایر نهادهای مربوط همکاری کرد.

شانا: آیا در میان فعالیت های ناجا، پروژه هوشمند سوخت، جزء بزرگترین طرح ها و حساس ترین پروژه ها بوده است؟

یزدانی: این موضوع برای پلیس موضوع تازه ای نبود و نیست، زیرا هم اکنون نیز بیش از 130 سامانه میان دفاتر و پاسگاه های پلیس فعال است و همگی با هم ارتباط دارند و ما با استفاده از این زیرساخت ها، سال ها است که به مردم خدمات ارائه می کنیم، بنابراین به مشکلات حین کار عادت کرده ایم.

البته موضوع هایی که پلیس در سال های گذشته با آن سر و کار داشته است، بیشتر درون سازمانی بوده است، اما پروژه کارت های هوشمند سوخت، موضوعی برون سازمانی و چند وجهی بود که سازمان ها و نهادهای مختلفی همچون وزارت نفت، وزارت ارتباطات ، وزارت صنایع و معادن، شرکت پست، شرکت مخابرات و ... در آن شرکت داشتند که نکته چشمگیری که اجرای این طرح چند وجهی به یاد دارم هم دلی میان دستگاه های اجرایی مختلف بود.

شانا: یکی از ابعاد پروژه کارت سوخت مسائل امنیتی آن بود، قطعا شما توزیع بنزین کوپنی در دهه 60 خورشیدی را به یاد دارید، تجربه آن دوران در این زمینه کاربرد داشت؟

یزدانی: در سال 1360 دولت برای حفظ مدیرت و کنترل خود در عرضه سوخت، در میان مردم کوپن بنزین توزیع کرد، با توجه به برخی مشکلات و ناهماهنگی ها و بیشتر از همه به علت شرایط جنگی کشور، توزیع کوپن به درستی انجام نمی شد، به خاطر دارم که مهندس سیدناصر سجادی؛ در یکی از جلسات کارت سوخت، در آسیب شناسی بنزین کوپنی، یادآوری کرد که در آن زمان برای یک خودرو 13 بار کوپن صادر شده بود که این از پر نقص بودن سیستم توزیع بنزین با کوپن حکایت دارد.

درآن زمان کلا 2 میلیون خودرو هم در کشور وجود نداشت، در حالی که هم اکنون این میزان به بیش از 15 میلیون دستگاه رسیده است، ضمن اینکه دست کم شش میلیون موتور سیکلت در کشور در حال تردد هستند.

از این رو اجرای این طرح در این سطح، یک پروژه سنگین و با ابعاد مختلف بود و وزارت نفت باید بیش از هشت موضوع را به طور همزمان دنبال می کرد؛ از آماده سازی زیرساخت ها در جایگاه ها گرفته تا بحث های کلان نرم افزاری و سخت افزاری باید ایجاد می شد تا این کار به سرانجام برسد.

شانا: گردآوری سامان دهی اطلاعات مربوط به وسایل نقلیه کل کشور، وظیفه اصلی شما بود، با توجه به گستردگی و حجم بالای کار، این پروژه را چگونه و در چه زمانی توانستید اجرا کنید؟

یزدانی: با در نظر گرفتن حساسیت طرح برای کشور و با توجه به فشاری که دولت برای اجرای این پروژه به ما وارد می کرد، به جرأت می توان گفت کار 2 ساله را در کمتر از 6 ماه اجرا کردیم و به پایان رساندیم.

در همین ساختمانی که شما برای مصاحبه با بنده آمده اید، جلساتی با موضوعات مختلف میان نمایندگان دستگاه های ذی ربط از ساعت چهار بعد از ظهرآغاز می شد و تا ساعت 10 شب ادامه پیدا می کرد.

به خاطر دارم که بنده ظرف مدت 24 ساعت در همین شرکت 50 نفر نیرو استخدام کردم. زمانی رسید که در این مجموعه، فقط برای اجرای پروژه کارت سوخت 150 نفر نیرو به طور همزمان، آن هم برای بیش از یک سال مشغول به کار بودند و این موارد از اضطراب و حساسیت بالا برای اجرا کار حکایت داشت.

شانا: هنوز هم پروژه کارت هوشمند سوخت را پشتیبانی می کنید؟

یزدانی: بله، بر اساس توافق هایی که با وزارت نفت داریم، هم اکنون برای به روزرسانی اطلاعات و صدور کارت های جدید سوخت، شرکت پژوهش و توسعه ناجی، کماکان فعالیت و خدماتی را ارائه می کند که البته این خدمات رسانی و پشتیبانی، عرض و طول زمان آغاز اجرای پروژه را ندارد و در بخشی از این ساختمان با فعالیت عده کمی از کارکنان شرکت انجام می شود. البته این را هم در نظر داشته باشید که این خدمات رسانی تنها بخش کوچکی از فعالیت های متعدد شرکت پژوهش و توسعه ناجی است.

عملا محور کار شرکت پژوهش و توسعه ناجی در اجرای طرح کارت هوشمند سوخت ارائه اطلاعات و داده ها بود. هم اکنون نیز اطلاعات اشخاص و خودروهایشان به شیراز فرستاده می شود و آنجا در شرکت صنایع قطعات شیراز، کارت سوخت مربوط به این اطلاعات را شخصی سازی و دوباره برای ما ارسال می کنند؛ در شرکت پژوهش و توسعه ناجی هم پس از پاکت کردن کارت ها، آنها را از طریق پست به نشانی صاحبان آنها می فرستیم.

شانا: کمی به عقب تر از اجرای پروژه برگردیم، در آن زمان اطلاعات مربوط به خودروها و دیگر وسایل نقلیه کشور در مجموعه نیروی انتظامی و راهنمایی و رانندگی سامان دهی نشده بود، بنابراین می توانیم بگوییم که با شکل گیری سامانه هوشمند سوخت و توزیع سوخت از طریق کارت هوشمند، بانک اطلاعاتی نیروی انتظامی در این زمینه شکل گرفت و تکمیل شد؟

یزدانی: خیر، توجه داشته باشید که طرح یکسان سازی و شخصی سازی پلاک خودروهای کشور در سال 1382 مطرح شد و از همان زمان با طراحی پلاک های ایران، تعویض پلاک ها را آغاز کردیم، در آغاز اجرای این طرح، مردم برای این کار، آنچنان تمایلی نداشتند، اما به دلیل اجرای طرح کارت هوشمند سوخت، مردم مجبور شدند به هشدارهای پلیس برای تعویض پلاک های خود جدی تر توجه کنند و در سال های 1385 و 1386 برای ما اوج کار تعویض پلاک بود، به زبان دیگر، کارت هوشمند سوخت کاتالیزوری برای تعویض پلاک بود.

پیش از پلاک ایران، نقل و انتقال مالکیت بسیاری از خودروها به صورت قول نامه ای انجام می شد، اما با توجه به اینکه هم اکنون پلاک به نام فرد صادر می شود، مردم چاره ای جز تعویض پلاک ندارند، زیرا اگر این کار نشود، هر اتفاقی رخ دهد، مسئولیتش به گردن صاحب پلاک است.

شانا: اصلی ترین چالش های که در اجرای سامانه کارت هوشمند سوخت با آن درگیر بودید چه بود؟

یزدانی: شاید محوری ترین چالش آن روز ما به روز نبودن داده ها و اطلاعات مان بود و این امر موجب شد حدود 2 میلیون کارت هوشمند سوخت به نشانی های اشتباهی فرستاده شود یا اصلا پست نشود. به یاد دارم گاهی می شد روزانه ما 200 هزار کارت هوشمند سوخت را پاکت گذاری می کردیم و به پست تحویل می دادیم تا به دست مردم برسد.

اگر خاطرتان باشد در آن زمان جلوی دفاتر پست مناطق در استان های مختلف، صف های طولانی تشکیل می شد، چون پست توان ارسال این میزان پاکت را نداشت.

شانا: در زمان اجرای طرح سامانه کارت هوشمند سوخت شرکت ناجی چه میزان داده را سامان دهی کرد و هم اکنون وضعیت به چه شکل است؟

یزدانی: در آن زمان نزدیک به 9 میلیون خودرو و هفت میلیون موتور سیکلت در کشور تردد می کرد و یکی از مشکلات اساسی ما به گرد آوری اطلاعات موتورسیکلت ها مربوط می شد، زیرا این وسایل نقلیه هیچ هویتی نداشتند و هنوز طرح تعویض پلاک برای آنها اجرا نشده بود.

بر همین اساس، یکی از اقدامات مهم نیروی انتظامی در سامان دهی وسایل نقلیه، فراخوان راکبان موتورسیکلت ها برای دریافت کارت سوخت بود. به خاطر دارم در فراخوانی که انجام دادیم، بیش از چهار میلیون نفر از طریق پاسگاهها و کلانتریها ثبت نام کردند و از این طریق بانک اطلاعاتی موتورسیکلت ها در کشور ایجاد شود.

شانا: آخرین داده های مربوط به خودروها و موتورسیکلت ها بگویید. در مجموع چه تعداد کارت سوخت در دست مردم است؟

یزدانی: هم اکنون 15 میلیون خودرو و حدود 6 میلیون موتورسیکلت در کشور وجود دارد که اطلاعات شان در سامانه هوشمند سوخت ثبت و برای آنها کارت سوخت تولید و صادر شده است. وظیفه شرکت پژوهش و توسعه ناجی هم اکنون صدور کارت هوشمند سوخت برای خودروهای جدید و صدور و تعویض کارت های المثنی به هر دلیلی است.

مرکز تمامی اطلاعات کارتهای هوشمند سوخت خودروها و موتور سیکلت های کشور در شرکت پژوهش و توسعه ناجی با ضریب اطمینان بالا قرار دارد.

شانا: با توجه به وجود داده ها و بستر فعالیت های شما در فضای مجازی، امنیت بانک اطلاعاتی شما از حمله های سایبری هکرها در چه سطحی است؟

یزدانی: به خاطر دارید که سال گذشته که به سایت های وزارت نفت حمله سایبری شد، این در حالی است که خوشبختانه با توجه به فعالیت در شبکه داخلی اینترانت و وجود لایه های امنیتی مختلف، تاکنون هیچ گونه حمله ای به بانک اطلاعاتی شرکت پژوهش و توسعه ناجی نشده است، هرچند تاکنون برای سرقت این اطلاعات بارها به این شرکت حمله سایبری شده، اما این حمله ها با تلاش نیروهای متخصص این مرکز ناکام مانده است. به جرأت می توانم بگویم که یکی از امن ترین و ایمن ترین بخش ها در فضای تبادل اطلاعاتی ایران (شرکت پژوهش و توسعه ناجی) در اختیار دارد.

شانا: شما به عنوان مدیرعامل شرکت پژوهش و توسعه ناجی، از زمان طراحی، اجرا و راه اندازی سامانه هوشمند سوخت در حوزه کاری خود چه خاطره ای دارید؟ از سختی فعالیت های زمان اجرای پروژه کارت سوخت، خاطره ای به یاد دارید؟

یزدانی: این که توانستیم در کشوری که متأسفانه کار گروهی سابقه چندانی ندارد، پروژه ای در این حجم را با همکاری سایر سازمان ها اجرا کنیم، واقعا کار بزرگ و سنگینی بود، اگرچه پس از اجرا، کار سازمان های نظارتی ما و همکاران مان در وزارت نفت آزار داد.

شانا: به نظر شما عوامل اصلی در موفقیت این پروژه چه بودند؟

یزدانی: تصمیم جدی نظام، مجلس و دولت به اجرای طرح کارت هوشمند سوخت، و همکاری های ویژه شخص رئیس جمهوری و مجموعه مسئولان در ریاست جمهوری و دیگر نهادها، اجرای این پروژه را میسر کرد. به نظر من حضور مدیر توانمندی مانند مهندس نعمت زاده موجب شد این کار به نتیجه برسد، زیرا اجرای این پروژه به یک مدیر توانمند نیاز داشت که وی از ویژگی های چنین مدیری برخوردار بود، به همین دلیل برگزاری همه نشست ها و تصمیم گیری ها با حضور ایشان انجام می شد.

شانا: سردار احمدی مقدم در زمان اجرای سامانه کارت هوشمند سوخت، فرمانده نیروی انتظامی بودند، قطعا ایشان هم در بعضی از جلسات حضور داشتند و سفارش هایی برای این پروژه به شما داشتند، درباره ارتباط تان با وی توضیح دهید.

یزدانی: ایشان نیز همیشه تأکیدشان بر بکارگیری همه ظرفیت های پلیس برای اجرای این پروژه بود و هر جا که نیاز بود، حضوری فعال داشتند، چون این موضوع ملی بود و هر یک از مسئولان در سطح و حوزه اختیارات خودش، همه همت و توان خود را به کار می گرفتند.

شانا: پیش از پایان گفت وگو، نکته ای در سوابق جنابعالی برایم جلب توجه کرد؛ اینکه شما در سال 1364 در مرکز کامپیوتر سپاه پاسداران خدمت می کردید، مگر در آن زمان که حدود سه دهه از آن می گذرد، چه اموراتی با ابزار یارانه ای سامان دهی می شد که در یک نهاد نظامی، مرکز کامپیوتری برای آن ایجاد شود؟یزدانی: جالب است بدانید که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی یکی از پیشروان استفاده از کامپیوتر در ایران است. در سال 1361 یک فضای ضد تکنولوژی در ایران به وجود آمده بود.در آن زمان بحث درباره «مین فریم» (Mainframe Computer) بین نهادهای اجرایی کشور داغ بود؛ مین فریم (رایانه های بزرگ قدیمی) را می توان یکی از نخستین اعضای خانواده فناوری اطلاعات به شمار آورد؛ کامپیوترهای بزرگی و حجیمی که هرچند بسیاری از آنها در قیاس با کامپیوترهای کنونی، سیستم های ساده ای به حساب می آمدند، اما طیفی از فناوری ها و محصولات پس از خود را بنیان نهادند که دستاورد برخی از آنها را در فناوری امروز نیز می توان یافت.

مین فریم هایی که در آن زمان وجود داشت، از پیش از پیروزی انقلاب اسلامی در مرکز آمار ایران مستقر شده بود و از آنها حوزه بررسی داده های آماری استفاده می شد؛ در آن زمان مین فریم ها اجاره ای و متعلق به شرکت داده پردازی (به عنوان نماینده شرکت آمریکایی IBM در ایران) بود، ماهانه 500 هزار تا یک میلیون تومان از ایران دریافت می کردند.

به یاد دارم که سپاه در دوران جنگ تحمیلی از این مین فریم ها در حوزه های اطلاعاتی استفاده می کرد؛ بعضی از این مین فریم ها هم در صنعت نفت خوزستان بود که سپاه از آنها هم در طول جنگ تحمیلی بهره برداری کرد. این را هم بدانید بد نیست که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نخستین نهادی بود سیستم حقوقی پرسنلش در این مین فریم ها محاسبه و پرداخت می شد.

گفت و گو از امیرحسین هاشمی جاوید

كارت هوشمند كاتاليزور ساماندهي بانك اطلاعات خودرويي كشور بود

مطالب مشابه :

سامانه پیگیری کارت سوخت

جدول سهمیه‌بندی بنزین انواع خودرو و موتور سیکلت

شرح مختصری از پروژه کارت هوشمند سوخت

قطع سهميه بنزين موتور سيكلت ها

ناگفته هایی از همکاری ناجا و نفت در اجرای کارت هوشمند سوخت همکاری نیروی انتظامی موفقیت سهمیه بندی بن

بررسي سيستم سوخت‌رساني موتورهاي ديزل

كارت هوشمند كاتاليزور ساماندهي بانك اطلاعات خودرويي كشور بود

برسی سیستم های سوخت رسانی موتورهای بنزینی