حسابدارى خريد و فروش كالا در موسسات بازرگانى(ادامه درس اصول حسابداری 1)

حسابدارى خريد و فروش كالا در موسسات بازرگانى

در مباحث پيشين ، مبانى عمومى حسابدارى بيان و مراحل پياپى انجام عمليات حسابدارى در يك موسسه خدماتى تشريح شد . در اين فصل ، با توضيح عمليات حسابدارى مربوط به خريد و فروش كالا ، چرخه حسابدارى موسسات بازرگانى تشريح مى شود ∙ تفاوت اصلى حسابدارى موسسات خدماتى با موسسات بازرگانى در اين است كه ، درآمد موسسات خدماتى از محل حق الزحمه و كارمزد خدماتى تحصيل مى شود كه براى مشتريان انجام مى دهند؛ حال آنكه درآمد اصلى موسسات بازرگانى حاصل جمع مبالغى است كه از فروش كالاها عايد مى گردد؛ و براى تعيين سود موسسات بازرگانى ، علاوه بر هزينه عمليات بايد بهاى تمام شده كالاى فروش رفته نيز از درآمد فروش كسر شود ∙ به عبارت ديگر سود موسسات بازرگانى از رابطه زير بدست مى ايد:

( هزينه عمليات + بهاى تمام شده كالاى فروش رفته ) – فروش = سود

پيش از تشريح جزئيات عمليات حسابدارى موسسات بازرگانى جا دارد كه ابتدا توضيح مختصرى درباره موقعيت موسسات بازرگانى در بين موسسات انتفاعى داده شود و سپس درباره عمليات خريد و فروش كالا مطالبى كلى عنوان گردد∙

طبقه بندى موسسات انتفاعى

موسسات انتفاعى را بر حسب نوع فعاليتهائى كه به آن اشتغال دارند ، مى توان به ترتيب زير طبقه بندى كرد:

موسسات خدماتى (service enterprises) موسساتى هستند كه خدماتى را به مشتريان عرضه و در ازاى آن كارمزد يا حق الزحمه دريافت مى كنند . مانند : بانكها ، تعميرگاهها ، هتل ها ، بنگاه هاى باربرى و مسافربرى و نظاير آن ∙

موسسات توليدى يا صنعتى (manufacturing enterprisees) موسساتى هستند كه انواع فرآورده ها و كالاهاى بادوام يا مصرفى را معمولا با بكار گرفتن سرمايه و نيروى انسانى ماهر و با استفاده از ابزارها و ماشين آلات و تاسيسات مى سازند يا توليد مى كنند و آنها را مستقيما و يا از طريق شبكه هاى توزيع به فروش مى رسانند ∙ مانند كارگاهها ، نيروگاهها و نظاير آنها

موسسات بازرگانى (trading enterprises) موسساتى هستند كه به خريد و فروش انواع مواد خام ، محصولات كشاورزى و كالاهاى ساخته شده اشتغال دارند . مانند : تجارتخانه ها ، كسبه ، فروشگاهها ، موسسات و شركتهاى تجارتى ∙

فعاليت اصلى موسسات بازرگانى خريد انواع فرآورده ها و كالاها از توليد كنندگان و عرضه آن به خريداران است . اين گونه موسسات معمولا در شكل و محتواى كالاهائى كه خريدارى و به فروش مى رسانند ( بغير از بسته بندى و نظاير آن) تغييرى نمى دهند ، بلكه كالاها را خريدارى ، حمل ، انبار و در محل و موقع مناسب به مشتريان عرضه مى كنند ∙

روشهاى فروش كالا

روشهاى متنوعى در فروش انواع فرآورده ها و كالاهاى مصرفى و با دوام بكارمى رود كه از جمله مى توان فروش نقد ، فروش نسيه ، فروش اقساطى و فروش امانى را نام برد. در اين مبحث تنها دو روش متداول فروش ، يعنى فروش نقد و نسيه مورد بحث است ∙

فروش نقد (cash sale) معامله اى است كه براى تسليم كالا و پرداخت بهاى آن موعدى در آينده مقرر نشود و تحويل كالا از طرف فروشنده و پرداخت بهاى آن از طرف خريدار به طور همزمان باشد . اغلب فروشگاهها و خرده فروشان ، كالاهاى خود را نقدى مى فروشند ∙

فروش نسيه(credit sale) معامله اى است كه كالا در زمان حال تحويل و براى پرداخت بهاى آن موعدى در آينده مقرر شود و فروشنده موافقتنمايدكه قيمت را مدتى پس از تحويل كالا از خريدار دريافت نمايد . بسيارى از توليدكنندگان و غالب عمده فروشان ، كالاهاى خود را به نسيه مى فروشند و معمولا مهلتى بين 30 تا 90 روز براى پرداخت بهاى كالا به خريدار مى دهند ∙

صورتحساب يا فاكتور فروش

مواد خوراكى و بسيارى از كالاهاى مصرفى روزانه كه معمولا در مغازه هاى خرده فروشى ، سوپر ماركتها و فروشگاههاى بزرگ عرضه مى شود ، غالبا با داد وستد ، خريد و فروش مى شود ∙ در اين نوع معاملات معمولا سند و مدركى بين خريدار و فروشنده مبادله نمى شود و تنها در برخى از موسسات خرده فروشى و فروشگاههاى بزرگ ، نوار ماشين صندوق ( ماشين ثبت فروش نقدى ) به عنوان مدرك فروش به خريدار داده مى شود ∙ اما در فروش نقدى اغلب كالاهاى بادوام و برخى از كالاهاى مصرفى ، بر حسب نوع كالا و سيستم حسابدارى موسسه فروشنده برگه فروش نقدى صادر و يا از برچسب ، برگه كالا و يا مدرك ديگرى به عنوان صورتحساب فروشنده استفاده مى كند و اين مدرك را پس از دريافت پول همزمان با تحويل كالا به خريدار مى دهد. در عمده فروشى كالاها و معاملات نسيه براى روشن بودن شرايط معامله فروشندگان معمولا سندى به نام صورتحساب ، سياهه يا فاكتور فروش تهيه مى كنند ∙ در فاكتور فروش اطلاعات زير درج مى شود .

1- شماره فاكتور

2- تاريخ معامله

3- نام فروشنده

4- نام خريدار ( يا مشترى )

5- شرايط حمل و تحويل و بها‌ى كالاى فروخته شده

6- نوع ، مشخصات ، شماره ، مقدار ، قيمت فروش واحد (نرخ) كالاى فروخته شده

7- جمع مبلغ فروش

تخفيفات

موسسات بازرگانى براى افزايش حجم فروش و تسريع در وصول مطالبات خود تدابير گوناگونى را بكار مى گيرند كه يكى از مهمترين آنها اعطاى تخفيف است‌ . انواع تخفيفاتى كه موسسات بازرگانى اعم از توليد كنندگان ، عمده فروشان و خرده فروشان ، بر حسب نوع فعاليت خود ، به مشتريان اعطا مى كنند را مى توان در دو گروه اصلى زير طبقه بندى كرد :

تخفيفات تجارى (trade discounts) ∙ فروش كالا به قيمتى ارزانتر از قيمت مندرج در فهرست قيمت (كاتالوگ) يا برچسب كالاهاى يك موسسه را اعطاى تخفيف و كاهشى را كه در قيمت داده مى شود ، تخفيف تجارى مى نامند ∙ تخفيفات تجارى قاعدتا بر حسب درصدى از قيمت كالا تعيين مى گردد و معمولا به گروههاى مختلف مشتريان و در مواردى به نرخهاى متفاوت اعطا مى شود ∙

نكته: تخفيفات تجارى از كل مبلغ فاكتور يا صورتحساب فروش كسر مى شود و معمولا در مدراك و دفاتر حسابدارى فروشنده و خريدار ثبت نمى شود ∙

تخفيفات نقدى (cash discounts) ∙ در اوضاع و احوال عادى و با ثبات اقتصادى ، اغلب توليدكنندگان و عمده فروشان ، كالاهاى خود را به نسيه مى فروشند ∙ در فروش نسيه كالا ، فروشنده علاوه بر ارزيابى اعتبار يكايك مشتريان و تعيين سقفى براى فروش نسيه به هر يك از آنان معمولا مهلتى را براى پرداخت مبلغ فاكتور تعيين مى كنند كه به آن شرط فروش نسيه مى گويند ∙

حسابدارى خريد و فروش كالا در موسسات بازرگانى(ادامه درس اصول حسابداری 1)

مطالب مشابه :

سیتم های مالی حسابداری

نمونه روش اجرایی انبارداری و مدیریت انبار

حسابدارى خريد و فروش كالا در موسسات بازرگانى(ادامه درس اصول حسابداری 1)

اطلاعاتی درباره نرم افزار سرمایه

دانلود رايگان آموزش نرم افزار حسابداری هلو

سند حسابداری