ارتودنسی - دستگاه متحرک و ثابت ارتودنسی در درمان کمبود رشد فک بالا - دستگاه برای عقب بودن فک پ

دستگاه برای عقب بودن فک پ

ارتودنسی متحرک (Removable orthodontics)

منظور از ارتودنسی با دستگاه م تحرک این است که بیمار می تواند دستگاه ارتودنسی را از دهان خارج کند. ارتودنسی متحرک شامل دو دسته کلی می شود یک گروه عبارتند از پلاک های م تحرک ساده برای حرکات جزئی دندان ی و گروه دیگر شامل پلاک م تحرک ی که برای رفع ناهنجاریهای فکی مانند عقب بودن فک پایین یا بالا به کار می رود. از دستگاههای م تحرک برای مرتب کردن دندان ها در شرایطی استفاده می شود که یا بی نظمی دندان ها کم است و در ضمن سن بیمار برای انجام درمان ارتودنسی ثابت کم می باشد . به عبارت دیگر دندان های شیری با دندان های دائمی جایگزین نشده اند . از سوی دیگر دستگاههای م تحرک برای جابجایی فکین نیز به کار برده می شود این دستگاهها برای جلو آوردن فک پایین و یا جلو آوردن فک بالا براساس نیاز بیمار به کار برده می شوند . پلاک م تحرک می تواند به صورت مستقل و یا به همراه ارتودنسی ثابت به کار برده شود . بعد از هر وعده غذایی پلاک م تحرک ارتودنسی می بایست با کمک مسواک و خمیر دندان برساژ شوند و سپس زیر جریان آب شسته شوند . لازم به ذکر است که در روزهای اول در هنگام استفاده از پلاک م تحرک مشکلاتی در تکلم ، ترشح زیاد آب دهان و غیره برای بیمار ایجاد می شود که معمولاً بعد از چند روز برطرف می شود . بعضی از پلاک های م تحرک دارای پیچ می باشد . با هر بار باز کردن پیچ تنها 25/0 میلیمتر پلاک باز می شود که باعث افزایش عرضی فک می شود . در اثر باز کردن پیچ ممکن است فاصله ای بین دندان ها ( به خصوص دندان های جلو ) ایجاد شود که نگران کننده نیست و نشانه پاسخ به درمان است . با باز کردن پیچ ممکن است مقداری درد احساس شود که برای کاهش درد بیمار می تواند از یک مسکن مانند استامینوفن استفاده نماید. در صورتی که پلاک پیچ داشته باشد ، ممکن است در مورد روند سفت کردن پیچ دستگاه و زمان استفاده از آن براساس پیشرفت درمان ، تغییراتی داده شود که متخصص ارتودنسی این موارد را به بیمار در حین ویزیتهای درمانی گوشزد می نماید . اگر بیمار چند روز از پلاک استفاده نکند ممکن است پلاک در دهان جای نگیرد که به علت عدم تطابق پلاک با دهان است . این امر به خصوص در پلاک های پیچ دار مشاهده می شود . در هنگامی که بیمار چند روز از پلاک پیچ دار استفاده نمی کند ، به دلیل برگشت نتایج درمانی پلاک در دهان نخواهد نشست و نیاز است که دوباره قالب گیری شود و به بیمار پلاک دیگری داده شود . در پلاک های پیچ دار باید طبق دستور داده شده در زمان مشخص با آچار داده شده ، پیچ آن را سفت کرد . بدین صورت که آچار را در سوراخی که در راستای انتهایی پیکان نمایش داده شده قرار داده و به سمت نوک پیکان تا انتها یک دور پیچانده شود . هرگز پیچ را بیش از مقدار گفته شده حرکت ندهید و در صورتی که سفت کردن پیچ را در زمان مقرر فراموش کرده اید ، در اولین فرصت این عمل را انجام دهید و فواصل سفت کردن را مطابق زمان جدید تنظیم نمایید سفت کردن پیچ باعث جدا شدن دو نیمه پلاک و بزرگ شدن آن می شود که در نتیجه فک بیمار هم بزرگ می شود. پلاک م تحرک در بین جلسات مقداری لق می شود که در هر جلسه معاینه باید توسط متخصص ارتودنسی محکم تر شود و شرایط پیشرفت بیمار ارزیابی گردد و براساس نیاز بیمار و روند پیشرفت درمان ، وضعیت پلاک چک شود . همچنین ممکن است بیمار به پلاک های دیگری هم نیاز داشته باشد . معمولاً بیمار تا زمان رویش دندان های دائمی و تثبیت مناسب وضعیت فکین از دستگاههای م تحرک استفاده می کند . با توجه به روند رشدی بیمار ، نوع ناهنجاری ، شدت ناهنجاری ، همکاری بیمار در استفاده از دستگاه ارتودنسی ، پاسخ فیزیولوژیک بیمار ، ممکن است که هر فردی نیاز به یک یا چند پلاک ارتودنسی داشته باشد. در بعضی از بیماران پلاک م تحرک باید همیشه به جز موقع غذا خوردن و ورزش استفاده شود و در بعضی از بیماران دیگر می بایست پلاک ها در هنگام شب استفاده شوند. زمان استفاده از پلاک م تحرک براساس شرایط بیمار در هنگام تحویل پلاک به بیمار گفته می شود . با پلاک های م تحرک ارتودنسی می توان فکین را جابجا کرد و مقداری به دندان ها نظم داد . ولی ردیف شدن کامل و ایده آل دندان ها مستلزم درمان ارتودنسی ثابت است که بعد از رویش تمام دندان های دائمی انجام می شود. نوشیدن مایعات با پلاک م تحرک ارتودنسی منعی ندارد . در زمان خارج کردن پلاک از دهان آن را حتماً در جای پلاک قرار دهید و از گذاشتن دستمال و غیره خودداری کنید . هر بار که پلاک در دهان قرار می گیرد ، باید کاملاً فشار داده شود تا در جای صحیح خود در تماس مناسب با مخاط دهان قرار گیرد . در غیر این صورت پلاک عملکرد صحیح نخواهد داشت . در صورتی به هر دلیلی پلاک در سرجای خود قرار نمی گیرد ، در اولین فرصت با مطب تماس گرفته شود . وسایل خارج دهانی مانند نوارهای پشت گردنی و یا روی سر را می بایست با آب سرد و صابون شستشو داد . برای تمیز کردن قسمت های نازک از پارچه مرطوب همراه با کف صابون استفاده می شود . معمولاً وسایل خارج دهانی بایستی 14 تا 16 ساعت استفاده شوند .

کوچکی فک بالا(Maxillary deficiency)

اگر فک بالا کوچک باشد ، می توان با پلاک های م تحرک پیچ دار فک بالا را از نظر بعد عرضی باز نمود . در هنگام تحویل پلاک م تحرک پیچ دار نحوه باز کردن که به طور معمول 5 روز یکبار است ، به بیمار آموزش داده می شود . در بعضی از موارد می توان از پیچ هایHyraxکه کمی بزرگتر هستند و برای باز کردن درز میانی کام به کار برده می شوند ، استفاده کرد باید خاطر نشان کرد که نوع پیچ به کار برده شده بستگی به نوع ناهنجاری دارد . گاهی فک بالا علاوه بر کوچک بودن ممکن است دارای رشد ناکافی در جهت قدامی خلفی باشد . به عبارت دیگر ممکن است عقب تر از موقعیت صحیح خود قرار داشته باشد که در این صورت از دستگاههای خارج دهانی بر روی صورت استفاده می شود که این دستگاهها با کش هایی به پلاک م تحرک فک بالا وصل می شوند و فک بالا را به جلو هدایت می نمایند . دستگاههای خارج دهانی که برای این منظور استفاده می شوندFace maskیاReverse chin capمی باشند . البته با دستگاههای دیگر ارتودنسی که شامل پلاک های م تحرک داخل دهانی به همراه میله هایی که در ناحیه جلوی خود دارند می توان فک بالا را به جلو آورد در این دستگاهها با فشار زبان که به این میله ها وارد می شود ، می توان با کمک نیروی زبان کاهش رشد فک بالا را جبران کرد . در روشی دیگر می توان با قرار دادنMini screwدر فک پایین به همراه کش و دستگاه م تحرک و یا ثابت در فک بالا ، به افزایش رشد فک بالا کمک کرد . در روشی دیگر می توان با قرار دادنMini plateدر فک پایین به همراه کش و دستگاه م تحرک و یا ثابت در فک بالا به افزایش رشد فک بالا کمک کرد . برای توضیح بیشتر می توانید به قسمت مقالات خارجی دکتر جمیلیان مراجعه نماید . این درمان ها می بایست قبل از بلوغ انجام شود در صورتی که بیمار بعد از بلوغ و اتمام رشد مراجعه نماید ، نیاز به جراحی خواهد داشت

بزرگی فک پایین(Mandibular prognathism)

این ناهنجاری که شاید بتوان از آن به عنوان سخت ترین مشکل فکی نام برد ، چندان به درمانهای م تحرک که معمولاً شامل چانه بند می باشد ، پاسخ نمی دهد . کتاب های معتبر ارتودنسی در این زمینه همگی معتقدند که توانایی چندانی در جلوگیری از رشد زیاد فک پایین با استفاده از چانه بند وجود ندارد . این دستگاهها فقط فک پایین را به پایین و عقب می چرخانند و باعث دراز شدن صورت بیمار می شوند. معمولاً این بیماران زمینه ژنتیکی برای رشد زیاد فک پایین را در خانواده دارند . درمان قطعی این ناهنجاری جراحی فک به منظور عقب بردن فک پایین می باشد که به اصطلاح به آنMandibular set backمی گویند .

ناهنجاری کلاس 3 (Cl III):

حالتی است که در آن فک بالا و پایین به صورت ناهماهنگ قرار گرفته اند،یعنی یا فک بالا عقب است یا فک پایین جلو است یا ترکیبی از این دو حالت دیده می شود.در این ناهنجاری کاسپ مزیوباکال مولر اول فک بالا عقب تر از شیار باکال مولر اول پایین است ،یعنی مولر های پایین جلو تر از حد نرمال قرار گرفته اند.فک پایین جلوتر از فک بالا گرفته است و رابطه ی مولر و کانینیCl III است. نیمرخ صورت یا پروفایل این افراد به سمت concave یا مقعر پیش می رود. در این افراد برای جبران Over Jetمعکوس، دندان های فک پایین Retrocline شده اند.حرکت دندان های قدامی فک پایین به لینگوال چون آنها را در قوس کوچک تری قرار می دهد،crowding را به وجود می آورد. رابطه انسیزور در بیمار Cl III می تواند از حالت edge to edge بین ثنایاها تا Over Jet معکوس (cross bite قدامی)متغیر باشد. در بعضی بیماران رابطه ی اسکلتال ممکن است Cl III باشد اما رابطه ی دندان ی به خاطر جبران Over Jet، به صورت Cl III نباشد. در mandibular prognathism استخوان فک پایین رشد بیش تری نسبت به فک بالا دارد.این نوع مال اکلوژن درمان سخت تری دارد و ممکن است نیاز به جراحی ارتوگناتیک همراه با درمان ارتودنسی داشته باشد. اگر فک بالا عقب باشد که به آن Maxillary deficiency گفته می شود در صورتی که بیمار قبل از بلوغ و در دوره رشدی مناسب مراجعه نماید می توان با دستگاههای خارج دهانی مثل Face mask یا دستگاه Reverse chin cup فک بالا را به سمت جلو حرکت داد.
نوع دیگری از Cl III تحت عنوان Pseudo Cl III نامیده می شود.این افراد به دلیل یک تماس پیش رس،فک خود را به سمت جلو shift می دهند. بیمار برای ایجاد اکلوژن مناسب فک خود را به سمت جلو حرکت می دهد.
این افراد Cl III حقیقی نیستند اما اگر درمان نشوند تبدیل به Cl III حقیقی می شوند.برای تشخیص Cl III کاذب از حقیقی می بایست فک پایین را قدری عقب ببریم که یک رابطه ی Edge to Edge یا اورجت نرمال ایجاد شود اگر فک پایین به عقب رفت ،در این حالت با یک Cl III کاذب رو به رو هستیم .زیرا در Cl III حقیقی به هیچ عنوان فک را نمی توان به عقب برد.

جهت کسب اطلاعات بیشتر می توانید به مقالات دکتر در www,jamilian.net مراجعه نمایید.
,