سربازی و ...
در این روزها، بسیاری از دانشجویان بااستعداد کشور در ذهن خود، هر کاری را به چشم اختراع می‌بینند و هر پروژه‌ای را سبک و سنگین می‌کنند تا ببینند آیا می‌شود آن را اختراع محسوب کرد و معافیت گرفت یا نه. برای آنها که گاهی بیش از 20 سال از عمر خود را به تحصیل مشغول بوده‌اند، بسیار ناراحت‌کننده است که پس از فارغ شدن از تحصیل و درست موقعی که می‌خواهند ثمره تلاش‌های خود را بچینند، از همه جا و همه‌کس دور شوند و به پادگانها بروند. شاید خدمت سربازی آنها، به اندازه سربازان دیپلمه سخت نباشد، اما تلف شدن دو سال از بهترین سال‌های عمر برای آنها بسیار دردناک‌تر از جمع كردن برگ و خاشاك از كف حیاط پادگان‌هاست. مهدی ازدواج كرده و دكتری می‌خواند اما از حالا به فكر سربازی دو سال بعدش افتاده و بسیار هم نگران است: «تازه می‌خواهم یك كار جدی را شروع كنم ولی باید بروم سربازی. دو سال وقت تلف كردن خیلی بد است و احتمالا خیلی هم سخت می‌گذرد؛ همه ارتباطاتت با آدم‌ها و محیط كار قطع می‌شود، تا دو سال بعد هم معلوم نیست چه اتفاقی می‌افتد تازه اگر فرصت‌های گذشته باقی مانده باشند.»
هدر رفتن دوسال از بهترین سال‌های عمر جوان‌ها، بدترین جنبه خدمت سربازی است كه پسران دارای مدرك تحصیلی بالا را اذیت می‌كند. آرش كه مهندسی عمران خوانده و نیمی از سربازیش گذشته، وظایفش در پادگانی در تهران را تقریبا «هیچ» می‌داند: «در تمام طول ساعت‌هایی كه توی پادگان هستم، كارهای شخصی می‌كنم و وقت می‌گذرانم تا ساعت چهار عصر بشود و بیایم بیرون. از چهار، تازه كار اصلیم شروع می‌شود.» او برای گذراندن زندگی تا 10 شب در شركت نفت كار می‌كند؛ «توی پادگان، یك سرباز كار كوچك نیم‌ساعته‌ای را انجام می‌دهد و من مراقبم تا او از زیر كار در نرود و دو نفر هم بالای سر من هستند كه من از زیر كار در نروم. در یك محیط نظامی نمی‌شود آدم‌ها را بیكار گذاشت و به این ترتیب برایمان وظیفه تعریف كرده‌اند.»
البته گاهی این اتلاف با شرایط سخت فیزیکی هم همراه خواهد شد؛ رفتن به سربازی با بخت و اقبال توام است و هیچ سرباز معمولی‌ای حتی تحصیلكرده‌ترین افراد نمی‌توانند درباره شرایط خدمت خود، از قبل اطمینانی داشته باشند. محمد كه مهندس شیمی است و در هنگام اعزام، خیلی امیدوار بود در جای راحتی خدمت كند، ناگهان خود را در واحد تكاوری ارتش در شوشتر یافته است: «16 ماه توی یك سنگری كه تا اولین شیر آب 45 دقیقه پیاده فاصله داشت، زندگی كردم.»<?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />
امریه به سختی
یكی از راه‌هایی كه می‌توان از مشمولان تحصیلكرده نظام وظیفه استفاده كرد، دادن امریه از سازمان‌ها و نهادهای دولتی كشور به سربازهاست؛ معمولا در تقسیم سربازان در نهادهای نظامی، نظام وظیفه سعی می‌كند كاری را به سربازان بدهد كه متناسب با مدارك تحصیلی آنها باشد. اما اغلب، چندان استفاده بااهمیتی از سربازان نمی‌شود؛ مصطفی كه كامپیوتر خوانده و یك سال پیش سربازیش به پایان رسیده، می‌گوید: «بچه‌های دوره قبل به من سفارش كرده بودند كه هر نرم‌افزاری را كه پرسیدند بلدی، بگویم بله. اما عملا هم در كل دوره سربازی، بیشتر از تایپ كردن از من انتظاری نداشتند.» اگر سربازی بتواند از میان حدود یكصد وزارتخانه، سازمان یا بنیادی كه اجازه دارند برای انجام كارهای تخصصی خود از ستاد كل نیروهای مسلح امریه جذب كنند، پذیرش بگیرد می‌تواند دوران خدمت خود را راحت‌تر و تخصصی‌تر طی كند. با این حال، چون مشكل كم‌كاری و نداشتن بازده كاری، نه به نظام وظیفه كه به كل اقتصاد و صنعت كشور مربوط است، باز هم نمی‌توان از سربازان انجام كارهای خیلی مفیدی را انتظار داشت. مهدی یك ماه دیگر سربازی خود را به پایان می‌رساند و در یكی از شهرهای جنوبی كشور از شركت ملی گاز ایران امریه گرفته است: «كار ما این است كه یک‌جا بنشینیم و با دستگاه‌های هشداردهنده‌ای كه جلوی‌مان قرار دارد، مراقب باشیم فشار گاز در قسمت‌های مختلف پالایشگاه كم و زیاد نشود و اگر این اتفاق افتاد، خبر بدهیم تا كارگران كارخانه بروند، درستش كنند.»
سهمیه‌های امریه برای هر سازمانی بسیار محدود است و به همین دلیل، گرفتن امریه كاری بسیار طاقت‌فرساست و اغلب، تنها با داشتن آشنا و رابطه به فرجام می‌رسد. برخی از سازمان‌ها برای جذب امریه، مصاحبه‌های علمی و عقیدتی ترتیب می‌دهند و برخی دیگر نیز فقط به كسانی امریه می‌دهند كه نزدیكی و رابطه خوبی با آن سازمان داشته باشد. چندی پیش، خبری در برخی از سایت‌های اینترنتی منتشر شده بود كه محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهوری با خدمت پسرش به عنوان امریه در نهاد ریاست‌جمهوری مخالفت كرده و گفته است كه پسر او با سایر جوانان فرقی ندارد، اما سفارش كرده بود او را به جایی اعزام كنند كه با مدرك تحصیلی‌اش تناسب داشته باشد. سربازان دارای امریه همچون سایر سربازان حقوق می‌گیرند و حقوق‌شان با بالاترین مدرك تحصیلی ممكن، در ماه نزدیك به 45 هزار تومان است. در بهمن‌ماه امسال حقوق سربازان 50 درصد افزایش یافت وگرنه، حقوق آنها باید كمتر از ماهی 35 هزار تومان می‌بود.
اتفاقی كه برای امریه سربازی رخ داده، منحصر شدن اعطای امریه به چهار دسته خانواده ایثارگران، افراد زیر پوشش كمیته امداد یا بهزیستی، معافیت از رزم و متاهلان است. رئیس پیشین سازمان نظام وظیفه در مرداد ماه امسال، نیاز نیروهای مسلح به حضور سربازان وظیفه را دلیل سخت و محدود شدن امریه سربازی دانسته بود. سرباز امریه عادی، مثل همه سربازها در مناطق معمولی، 20 ماه خدمت می‌كند.
دانشجویان دارای مدرك دكتری می‌توانند به جای داشتن امریه، در صورت موافقت یكی از دانشگاه‌های كشور، به‌عنوان عضو هیات علمی در آنجا تدریس كنند. طول این نوع سربازی سه سال و نیم و حقوق این سربازان نیز با سایر اعضای هیات علمی یكسان است. البته یافتن چنین مواردی برای خدمت نیز، حتی برای دانشجویان فارغ‌التحصیلان دكتری طاقت‌فرسا است. مهرداد كه مهندسی برق خوانده می‌گوید: «خیلی دویدم تا توانستم در دانشگاه آزاد شهر خودمان، پذیرش بگیرم. هر ترم 18 واحد برایم تدریس گذاشته‌اند و دو سال هم در تابستان‌ها باید برای آموزش نظامی برویم به پادگان. با همه این حرف‌ها، تدریس از كار دفتری خیلی بهتر است.»
معافیت با اختراع
در سال‌های 77 و 80 خیلی از جوان‌ها توانستند سربازی خود را بخرند. در آن دوران كه شمار جمعیت آماده خدمت هم زیاد شده بود، دولت تصمیم گرفت برای جبران بخشی از كسری بودجه‌های ناشی از مشكلات مالی و كاهش درآمد نفت، به جای سربازی پول هزینه‌ها را از خریداران سربازی بگیرد و كارت پایان خدمت‌شان را صادر كند، اما در خردادماه سال 80، وقتی كه دولت طبق معمول محاسبات مربوط به خرید سربازی را در لایحه بودجه، به ستاد كل نیروهای مسلح فرستاد، مسوولان ستاد اعلام كردند كه نظام به نیروهای وظیفه خود نیاز دارد و می‌خواهد فروش سربازی را متوقف كند. مجلس اعتراض كرد، اما راه به جایی نبرد. چند روز بعد، علت توقف فروش سربازی از میان بردن تبعیض بین پولدارهایی كه به سربازی نمی‌رفتند و بی‌پول‌هایی كه سرباز می‌شدند، اعلام شد. مسوولان نظامی كشور می‌گفتند كه تنها حدود 30 درصد مشمولان، سربازی خود را خریده‌اند و 70 درصد به دلیل ناتوانی مالی به سربازی رفته‌اند و از پوشیدن لباس سربازی ناراحتند: «هیچ‌كس حاضر نیست لباسی را بپوشد كه این لباس، نشان‌دهنده فقر او باشد.»
از وقتی كه فروش سربازی متوقف شده، فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها در پی راه‌های دیگری برای رهایی از خدمت نظام وظیفه هستند. در ایامی كه برای لاغری یا چاقی بیش از حد، معافیت صادر می‌شد بسیاری از جوان‌ها تلاش كردند با شیوه‌های مفید و مضری، بدن خود را با فرمول‌های معافیت تطبیق دهند. در روزگاری كه مطلقه بودن والدین شرطی برای معافی بود، برخی از زن و شوهرهای خانواده‌دوست، برای آسایش پسران‌شان تن به جدایی موقت دادند. به تدریج، ناكارآمد بودن این معافیت‌ها مشخص شد و از فهرست معافی‌ها كنار گذاشته شد. حالا بررسی عرق كردن كف دست و کفالت مادربزرگ‌ها و فكر كردن به سكته‌های خفیف، بحث جمع جوانان شده است. همه این شواهد نشان می‌دهد كه جوانان برای رهایی از خدمت اجباری، دست به هر كاری می‌زنند تا وقت خود را در پادگانها و مراكزی كه از آنها خوب بهره نمی‌برد، تلف نكنند. آخرین نمونه این تلاش‌ها، ثبت كردن اختراع است؛ جوانان تحصیلكرده راه را از آخر به اول می‌پیمایند؛ آنها مخترع نیستند تا از سربازی معاف شوند، آنها مشمولانی هستند كه برای معافیت، دست به اختراع می‌زنند.
دكتری؟
پسرهایی كه تازه از نوجوانی بیرون آمده‌اند و دیپلم گرفته یا نگرفته، توی اتاق كوچكی در پلی‌كلینیك فاضل، نزدیك بلوار كشاورز تهران منتظر ایستاده‌اند تا به آنها واكسن مننژیت و واكسن دوگانه دیفتری و كزاز تزریق شود، دفترچه‌های نظام وظیفه خود را به همراه آورده‌اند. دختران جوان هم كه پیش از عروسی باید واكسن بزنند، در همان اتاق منتظر ایستاده‌اند و سعی می‌كنند زیاد جلوی چشم سربازهای آینده نباشند. صدای چند نوزادی كه با مادرشان برای واكسن‌زدن آمده‌اند نیز در اتاق پیچیده است. در میان این همه هیاهو، پسرهای جوان سر و صدای زیادی به راه انداخته‌اند و سعی می‌كنند دو جوان بزرگ‌تری را كه مانند آنها دفترچه سربازی زیر بغل گرفته‌اند، دست بیندازند: «آقا شما دیگر چرا می‌خواهی بروی سربازی؟ ببینم، فوق لیسانسی یا دكتری؟ دکتری؟ اشكالی ندارد، مَرد می‌شوی.»
مشمولان باید دفترچه‌های نظام وظیفه را از پست بخرند، واكسن را كه از سال 1382 اجباری شده تزریق كنند، گواهی سلامت خود را به امضای یك پزشك عمومی برسانند و به همراه مدرك تحصیلی، برای نظام وظیفه پست كنند. محمد كه شش‌ماه پیش خدمتش را تمام كرده، می‌گوید: «یكی، دو ماه بعد از پست كردن مدارك، برایت برگه‌ای می‌فرستند كه بگویند چه ماهی باید اعزام شوی. چند ماه دیگر می‌گذرد تا با برگه دومی بهت اعلام كنند كه چه روزی و كجا، باید خودت را به نظام وظیفه معرفی كنی. فكر نكن حالا كه راضی شدی بروی سربازی، همین فردا می‌فرستنت پادگان؛ چند ماه باید معطل شوی، دست‌کم چهار ماه.» در این چند ماه، هیچ برنامه‌ریزی بلندمدتی نمی‌توان داشت و پس از فارغ‌التحصیلی باید به كارهای موقتی ادامه داد تا موقع اعزام فرا برسد؛ «معمولا بعد از شش ماه، اگر به مشكلی یا بدشانسی‌ای برنخوری یا مداركت نقص نداشته باشد، می‌روی خدمت. به هر حال، سربازی است و باید خودت را برای بدشانسی‌های احتمالی حاضر كنی؛ این مشکلات هم دست خودت نیست که بتوانی از آنها پیشگیری کنی.»
مطالب مشابه :
سربازی
حرفهای جوانی - سربازی - مطالب و دل نوشته های جوانی
جملات قصار در مورد سربازی (1)
- سربازی از آن جمله وقت هایی است که آسانسور خراب می شود و آدم با غریبه ها در آن گیر می افتد.
● مضرات سربازي:
مهر آئین - مضرات سربازي: - ۱-به نظر من سربازی با اصول اسلامی ناسازگار است.
دفترچه سربازی
سربازی - دفترچه سربازی - عمومی برای شروع ابتدا باید به عکاسی میرفتم و عکس تمام رخ با پشت
کد مرکز های آموزشی شما سروران را قرار دادم به همراه نکات مفید
سربازی در اردکان یزد - کد مرکز های آموزشی شما سروران را قرار دادم به همراه نکات مفید - اگاهی
سربازی و ...
مهدی یك ماه دیگر سربازی خود را به پایان می‌رساند و در یكی از شهرهای جنوبی كشور از شركت ملی
برچسب :
سربازی