گذري بر پوشاك سنتي شهرستان كردكوي :پژوهش مردم نگاري

سرپوش زنانه:

                    

پيشاني بند ،

                                           

اين سرپوش به صورت لچكي سه گوش از جنس نخ وبه رنگ عمدتا سفيدكه توسط زنان مسن روي پيشاني نهاده ودر دو گوشه اش را در پس سر در هم پيچانده ودر جلوي پيشاني گره مي زنند

چارقد:

چارقد سرپوشي است كه از روسري بزرگتر بوده وبه شكل مربع  داراي طر ح ها ونقوش مختلف  وزمان روي سر گذاشتن از وسط تا زده وبه صورت سه گوش ومثلثي در آورده وروي كلاه  ويا پيشاني بند را  مي پوشانند ودو گوشه چارقد را در پس سر گره مي زنند وزنان بزرگسال عموما از روسري سفيد استفاده مي كردند.ودر فصل زمستان نيز زنان مسن جهت گرم داشتن پيشاني خودشان از هد كه از جنس كاموايي وكش بافت استفاده مي كردند.

روسري :

در حال حاضر زنان ودختران جوان از روسرهاي مختلفي از جنس كرپ ،حرير ،واطلسي و ...در اندازه هاي كوتاه وبلند استفاده مي نمايند ، بطوريكه روسري را از وسط بصورت سه گوش تاء كرده ودر زير گلوه مي بندند

مقنعه :

از جمله سرپوش هاي رايج مناطق مورد بررسي  هماند ديگر مناطق كشور مقنعه است كه مورد استفاده دانش آموزان وودانشجويان وساير زنان ودختران مي باشد. كه به صورت كلوش برداشته وبيشتر از رنگ هاي تيره براي دوخت ان بهره مي برند

 

                          جدول پراكندگي انواع سرپوش زنانه در نقاط مورد بررسي

رديف

منا طق مورد بررسي

پيشاني بند

چارقد

پيشاني سري

چادر دستمالي

روسري

شال

هد

مقنعه

توضيحات

 

1

كردكوي

*

*

 

 

*

*

*

*

نقاط نمونه برداري شده

 

2

سر كلاته

*

*

*

 

*

*

*

*

+

 

3

بالا جاده

*

*

*

*

*

*

*

*

+

 

4

قلندر آيش

*

*

*

 

*

*

*

*

+

 

5

دنگلان

*

*

 

 

*

*

 

*

+

 

6

مهتر كلاته

*

*

 

 

*

*

 

*

+

 

7

بديل آباد

*

*

 

 

*

*

 

*

+

 

8

كنداب

*

*

 

 

*

*

*

*

+

 

9

حاجي آباد

*

*

 

 

*

*

*

*

+

 

 

 

تن پوش هاي زنانه :

كوتاه جامه :

در گذشته يكي از متداوال ترين پوشاك زنان، پيراهني تحت عنوان كوتاه جامه بوده است .بلنداي اين پيراهن تا روي زانو ودر طرفين برشي به ارتفاع بيش از20سانت داشت آستين پيراهن را بلند وسر آستين مچ دار مي دوختند .اتصال آن توسط دكمه فشاري بوده است وداراي .يقه گرد ويابصورت  هفت برش زده وسه عدد  دكمه نيز تا روي سينه دوخته مي شد وهمچنين جهت زيبايي وتزيين آن دور يقه وسر آستين ولبه جامه را با نوار مشكي وقرمز تزيين مي نمودند وزنان جوان جهت  تزيين بهترآن  دور يقه وسر شانه را سوزندوزي مي كردند 

چرخي شلوار:

دامني كوتاه كه آن را زير كوتاه جامه(پيراهن كوتاه) مي پوشيدند.15تا6 متر پارچه كودري يا نخي براي دوخت آن مورد نياز بوده است.از ميان ليفه دامن بندي رد كرده واندازه كمر را با آن تنظيم مي نمودند. بلندي دامن تا روي زانو مي رسيد.در سر كلاته به آن نخي شلوار به عنوان يك تن پوش شناخته نمي شود لكن هنوز  هم در بقچه هاي زنان كهنسال نمونه هاي از آن موجود است.زنان و دختران جوان به هنگام  جشن  عروسي با پوشيدن جامه و چرخي   شلوارمبادرت به  رقص محلي انجام مي كنند

چين دار جامه :

اين پيراهن ها شامل دوتكه بالا تنه و دامن است. اتصال دامن به بالا تنه با كش يا چين شصتي و سوزني انجام ميشود.جهت دوخت آن بيش از  3متر پارچه نياز است  در طرح هاي واشكال متفاوت بر حسب سليقه كه عموما اكثر پيراهنها از نوع . يقه گرد. يقه هفت . خشتي و انگليسي. جلو باز يا بسته بوده و داراي آستين بلند و مچ دار مي باشد  . بلندي پيراهن تا زير زانو است . بيشتر از پارچه هاي نخي ، پيچ اسكن كرپ مي باشد .به اين پيراهن ها در اصطلاح محلي چين دار جومه مي نامند.

  

پيراهن فون( راسته ) :

 مدل اين پيراهن راسته و صاف بوده ودر ناحيه ران برشي به صورت هلالي دارد. براي دوخت اين مدل  پيراهن حدود سه متر پارچه مورد نياز است.

جومه: JUME 

جومه پيراهن است ساده و گشاد كه برشي نيم دايره در قسمت سينه آن داده ورويش را با نوار مي دوزند. آستين پيراهن بلند و مچ آن را كش دوزي مي كنند. يقه پيراهن گرد است زنان مسن بيشتر جومه برتن مي نمايند.درمهتر كلاته به اين مدل پيراهن بالاتنه چين دار گفته مي شود.

جومه ترك : TARK

پيراهن ترك همچون پيراهن  راسته  دوخته  شده و كلا چهار ترك در ناحيه جلو  و پشت پيراهن  داده مي شود. روي  برش ها را چرخكاري كرده و يقه  پيراهن را گرد مي دوزند. آستين  پيراهن  در دو  نوع كوتاه  يا بلند دوخته شده وحدوده سه متر پارچه براي تهيه آن مورد نياز مي باشد.

زير جومه :

زنان نيز زير جومه را از جنس نخ  يا چيت انتخاب كرده همانطوريكه از نامش پيداست  در زير پيراهن آن را مي پوشند . بلندي اين تن پوش تا رو زانو بوده بدون آستين ويقه گرد دوخته مي شود.

جومه آزادي:

در روستاي حاجي آباد زنان مسن پيراهن هاي گشاد وبلند مي پوشند  كه سه متر پارچه براي دوخت آن بكار مي رود . اگر كمر پيراهن را كش دوزي كنند به جامه اسلامي مي گويند.

جليزقه:

در نقاطي چون بالا جاده  قلندر آيش  كنداب و حاجي آباد زان مسن در فصل سرد سال جلزقه  مي پوشند . قد تن پوش كوتاه و بلند ي آن تا روي كمر مي باشد . بدون آستين يقه هفت وداراي دو جيب كوچك در دو طرف مي باشد. چهار دكمه در جلوي آن مي دوزند. جنس جلزقه از مخمل بوده و پشت آن را پارچه آستري  دوخته وبندي باريك با سگك فلزي در پشت آن قرار مي دهند.

   قبا،(كت) :

قوا يا همان كت مخصوص نو عروسان  بوده كه از جنس مخملو به رنگ  قرمز سبز آبي ويا سورمه اي  مي پوشيدند كه به آن در اصطلاح محلي كت  چكوشي CAKUSI  مي گفتند. زنان  مسن و سال خورده براي حفاظت خود از فصل سرما از  كت پارچه اي يا جلزقه  بافتني ويا پارچه اي استفاده مي كردند .

بير جومه: Bir jume )شلوار نخي )

شلواري راسته و راحت كه حدود دومتر پارچه براي دوخت آن مورد نباز مي باشد.از ميان  ليفه شلوار كشي رد مي كنند و جنس پارچه را از جنس چيت گل دار انتخاب مي نمايد وزنان مسن از شلوار هاي تيره استفاده مي نمايد.

 

چادر :

                                        

يكي از آييني ترين ورسمي ترين  پوشش خانمها ،در كليه مناطق مورد بررسي چادر است كه عمومادر مجالس به رنگ مشكي در خانه وهنگام  خواندن نماز وپوشش عروس ونوعروسان ازرنگ طرح  گلدار وسفيد استفاده مي كنند  وگاهي نيززنان براي خارج شدن ، خانه وانجام كاري در محله خود عمدتا چادر رنگي و به هنگام شركت در مراسم روضه خواني عروسي عزا و يابراي رفتن به بازار وديدن اقوام از  چادر كرپ مشكي استفاده مي كنند ودر گذشته نيز   در هنگام كارو براي محافظت كمر خود از سرما چادري به دوره كمر خود مي بندند. زنان بدليل آباد نيز چادر مخمل زري بر سر مي گذارند و در هنگام كار سعي مي كنند طرف چپ چادر را بروي شانه راست خود قرار دهند.همچينين ديگر نوع پوشش زنان از نوع پوشش دامن و بلوز ومانتو در طرح ها و رنگ هاي متفاوت كه از شهرهاي مجاور  و بازارچه هفتگي تهيه مي كنند.

                                         جدول پراكندگي انواع تن پوش زنانه

رديف

انواع تن پوش زنانه

كردكوي

سركلاته

بالا جاده

قلندر آيش

دنگلان

مهتركلاته

بديل آباد

كنداب

حاجي              آباد

1

كوتاه جامه

*

*

*

*

*

*

 

*

*

2

چرخي شلوار

*

*

*

*

*

*

 

*

*

3

پيراهن فون

*

*

*

*

*

*

*

*

*

4

جومه

 

*

 

 

 

*

*

 

 

5

جومه ترك

*

*

*

*

*

*

 

*

*

6

زير جومه

*

*

*

*

*

*

*

*

*

7

جامه آزادي

 

 

 

 

 

 

 

 

*

8

جلزقه

*

 

*

*

 

 

 

*

*

9

كت

 

*

*

*

*

*

*

*

*

10

نخ شلوار-بير جومه

*

*

*

*

*

*

*

*

*

11

چادر

*

*

*

*

*

*

*

*

*

12

-دامن-مانتو-بلوز

*

*

*

*

*

*

*

*

*

13

چيندار جامه

*

*

*

*

*

*

*

*

*

 

پاپوش هاي زنانه :

دمپايي پلاستيكي :

زنان از دو نوع دمپايي جلو باز و بسته با توجه به فصول مختلف سال در منزل وحتي هنگام كار در مزرعه  استفاده مي كنند. دمپاي جلو باز را در فصل گرما ونوع جلو بسته در فصل سرما و به هنگام بارندگي مي پوشند. جنس دمپايي از لاستيك در رنگ و طرح هاي  مختلف مي باشد. در گويش محلي به آن كلوش مي نامند .

 

دمپايي طبي:

نو ديگر دمپايي است كه جنس آن از چرم  مصنوعي بوده ومدل آن جلو باز است. كف دمپايي طبي بسيار نرم و راحت بوده ودر قسمت بالا پنجه  دو سگك براي تنظيم  اندازه آن وجود دارد.

كوش : KUSH

در تمامي مناطق مورد بررسي  كفش هاي رايج را اصطلاحا را  كوش   Kus مي نامند  كفش زنان مسن از نوع اسپرت به رنگ مشكي بوده زنان جوان انواع كفش در طرح و رنگ هاي  متفاوت و از نوع ظريف  و پاشنه دار مي باشد .

 

شوري كوش: SHRI KUSH

كفشي ا ست  از جنس چرم وبه رنگ مشكي كه در گويش محلي به آن شوري كوش  مي نامند .

چكمه :

در فصل زمستان  و به هنگام  بارش باران و برف  وهنگام كار در مزرعه توسط مردان وزنان مورد استفاده قرار مي گرفت  

گالش :( كلوش Kalus)

گالش كفشي است لاستيكي به رنگ مشكي و بدون پاشنه و جلو باز بسته كه آستري قرمز رنگ در داخل آن بكار رفته است. گالش را زنان مسن بديل راحتي و سبكي آن مي پوشند.

جوراب:

زنان از انواع جوراب كاموايي و نازك (ساق بلند ، ساق كوتاه)باتوجه فصول سال و فراخور سن خود مي پوشند.

 

پوشاك مردانه:

سرپوش:

مياروند : مردان سال خورده و مسن ساكن در منطقه عمدتا دستاري به طول دو متر و عرض سي سانت دور سر خود پيچيده ويك گوشه آن رادر پس گردن رها مي نمايند . مردان سيد  رنگ سبز و سياه  و سايرين سفيد يا چهار خانه دستار  را مورد استفاده قرار مي دهند. گفتني است نحوه بستن ميروند افراد بايكديگر تفاوت دارد. برخي ابتدا يك گوشه دستار را وسط سر نهاده عقب و جلو يا پهلو بردن دستار به صورت مورب يا بعلاوه حالت خاصي به آن مي دهند .

كلاه گوشي :

                               

اين كلاه از جنس پشم يا كرك ميش توسط خانمها در منطقه شاهكوه بافته مي شود و با نامهاي متعدد ي ازجمله كلاه پشمي ،پشمينه كلاه ،وكلاه شاهكويي مي شناسند .

 

عرقچين :

كلاه اي است گرد وكوچك وسفيد ودور تا دور آن را با نخ ابريشمي سوزن دوزي مي شود وبيشتر مردان بعداز برگشت از سفر  مكه مكرمه از آن استفاده مي كنند كه در روستاهاي سركلاته وبالاجاده ومهتر كلاته به آن اسپي كلا  espikela مي نامند .

ازجمله سرپوش هاي متداوال  ديگر در مناطق مورد بررسي عبارتند از :

سياه كلاه (كاموايي) ،كلاه نمدي (لمه كلا ه) ،كلاه حصيري( در هنگام كار)، كلاه پوستي (مخصوص چوپانان )

             

تن پوش مردانه :

                           

                           

                           

جومه:پيراهن بلندوجلو باز ويقه گردبا آستين بلند تا روي باسن را مي پوشاند وعمدتا از جنس كرباس وبه رنگهاي سفيد وسورمه اي است كه بصورت سه دكمه اي ويقه كچ وداراي دوچاك روي سينه به ارتفاع حدود 20سانت.

زير جومه :نوعي پوششي است از جنس تريكو آستين كوتاه كه در زير پيراهن پوشيده مي شود .

 قبا (كت)،شلوار پشمي(پش شلوار )،زير شلوار از جنس چيت ،تترون،جليزقه،وانواع بوليز هاي نخي كاموايي وكاپشن هاي پوستي .لم چاقا(مخصوص چوپانان )،باشلق،شال گردن كاموايي ،

پاپوش هاي مردانه :

در مناطق مورد مطالعه به تمامي كفش هاي مورد استفاده با  گويش مازندراني اصطلاحا كوش KUSHمي نامند پاپوش هاي رايج در منطقه  عبارتند از :

چارق از جنس پوست،پاتوو ساق پيچ(از جنش پشم دور مچ پار در فصل زمستان مي بستند) ،چكمه (مخصوص كار در مزارع ودامداري در فصل زمستان )جوراب  پشمي ومعمولي نازك  وامروزه نيز  از كفش هاي رايج استفاده مي كنند .

لباس نوزادان:

ازگذشته تا كنون  از  زمان  تولد تا 3ماهگي  نوزاد رابا  پارچه هاي سفيد از جنس ململ ويا تترون بپيچانند  كه در اصطلاح محلي به آن ساروق پيچ  مي نامند لازم بذكر است اولين نوزادي هر نوعروسي بدنيا مي آورد خريد وسايل نوزاد توسط مادر عروس انجام مي شود كه  عبارت از :

قنداق ، بند قنداق،ساروق،پيراهن( از جنس تريكو )،روسري سه گوش   ،ناف بند ، گهواره ، لحاف وتشك ،و..

پوشاك كار وشغل :

مردان وزنان در هنگام كار در مزرعه يا در خانه سعي مي كنند از لباس هاي مستعمل خود استفاده كنند بطوريكه در هنگام پخت نان سعي مي شد از مانتو ويا پيراهن ضخيم وپارچه كلفت دور دست مي پيچاندند تا در هنگام پخت  وبيرون آوردن نان از  تنور دستاننشان نسوزد وهمچنيين هنگام جمع آوري پنيه ، پارچه اي از جنس كرباس دور كمرشان مي بستندند كه اصطلاحا به آن پيش دامن مي نامند استفاده مي كنند  ومردان نيز هنگام كار در مزرعه از كلاه هاي حصيري ويا از شالي از جنس كرباس كه به آن ميار وند مي نامند ودر زمان دروكردن شالي وغلات  از دستكش نخي استفاده مي كردند  .

 

لباس چوپان :

لم چقا : نوعي پوشش ضخيم از جنس نمد كه بلندي آن تازير زانو وبدون آستين بوده كه در فصل سرما استفاده مي شد.

باشلق:نعي پوشش ضخيم از جنس نمد همانند كت كلا ه پوستي : نوعي سرپوشش مردانه از جنس پوست گوسفند وسعي مي شد از پوست بره به جهت لطافت ونرمي آن استفاده مي شد .

پوشاك مراسم :

دركليه مناطق مورد بررسي، در مراسم عروسي وجشن سرور  از لباس هاي شاد ورنگي وطرح دار واز جنس حرير وكرپ ومردان نيز از پيراهن هاي سفيد وكت شلوار هاي شاد استفاد كنندوهنگام عزا وسوگواري از لباسهاي تيره وخانواده هاي نزديك متوفاي نيز تا چلهم افراد از پوشيدن لباس هاي روشن وآرايش كردن خوداري مي كنند .

 

 


مطالب مشابه :


مدل لباس

مدل پيراهن سرخابي زنانه با كت مدل لباس اسپرت و شيك مخصوص مهماني. مدل پيراهن كوتاه حرير



مدل جديد بلوز استين بلند دخترانه

مدل پيراهن مجلسي شيک. مدل روسري و لباس بنفش دخترانه. مدل پيراهن سفيد آستين دار و بستن روسري



پیراهن های مشکی کوتاه

2- پيراهن بدون آستين جلو باز. 3- كت بلند يقه شال. 4- پيراهن آستين كيمونو سرخود كوتاه .



مدل لباس كوتاه زنانه كره اي 2013

تصاوير مدل جديد لباس كوتاه مجلسي زنانه كره اي 2013. برچسب‌ها: عكسهاي جديد پيراهن كوتاه,



گذري بر پوشاك سنتي شهرستان كردكوي :پژوهش مردم نگاري

آستين پيراهن در دو نوع كوتاه يا بلند دوخته شده وحدوده سه متر پارچه براي تهيه آن مورد نياز



مدل لباس مجلسی برای زنان چاق

مدل لباس دخترانه مدل لباس زنانه مدل لباس كوتاه دخترانه مدل پيراهن تنگ دخترانه



ست خانمها

2-از دامن خيلي كوتاه و خيلي بلند پرهيز 3-بهتر اسـت پـيـراهن خـود را داخـل شـلـوار و دامـن



برچسب :