مقاله نقش خانواده در اصلاح الگوی مصرف

مقدمه

امروزه در اکثر جوامع صحبت از مصرف بی رویه انرژی و نگرانیهای ناشی از کمبود آن مطرح است. بدون امنیت زیست محیطی،امنیت ملی وجود نخواهد داشت وبرای هماهنگی و بقا در طبیعت باید از قوانین آن پیروی کرده و در شیوه های زندگی تغییراتی به وجود اورد و در واقع تغییر الگوی مصرف ،روی اوردن به درست مصرف کردن منابع ومقابله با تخریب محیط زیست به شمار می آید

اصلاح الگوی مصرف یک رسالت ملی است .وقتی افراد اصلاح الگوی مصرف را در جامعه رعایت کنند درست مصرف کردن را می اموزند بنابراین می توانند از منابع استفاده مستمر داشته باشند

سال88 توسط رهبر فرزانه انقلاب اسلامی سال اصلاح الگوی مصرف نام نهاده شدآنچه را که رهبر معظم به عنوان ریخت وپاش مطرح کردند در کل جامعه و دوایر دولتی و غیر دولتی اتفاق می افتد ولی خانواده در مصرف تابع زنان است بنابر این درک زنان از مصرف و چگونگی اصلاح الگوی مصرف می تواننددر همه خانواده ها تاثیر گزار باشند و نقش زنان و مادران ایرانی در فرهنگ ما به عنوان پرچمدار اصلاح الگوی مصرف بسیار قابل تامل است که در این مقاله سعی می کنیم تا حدودی به آن اشاره کنیم.

(1) کلیات:

اگر آگاهی ما انسانها های که بی دریغ مصرف می کنیم در حدی باشد که هر بار از خود بپرسیم مصرف این مواد و انرژی تا چه اندازه ضروری است زندگی چقدر پر بار وسعادتمند می شد بی رویه مواد زاید وآلوده تولید می کنیم و این چه هزینه ای برای رفع آلودگی ناشی از آن بر ما تحمیل می کند

اگر الگوی صحیح مصرف را بشناسیم و این الگو را در زندگی خود تعمیم دهیم هزینه های زندگی کاهش می یابد.

گردش چرخ تولید در جامعه توسط مردان صورت می گیرد و جامعه از تجمع جوامع کوچک یعنی خانواده به وجود می آید و در این میان زن به عنوان همسر،مادر،مدیر برنامه ریزی اقتصاد خانواده و کسی که نقش اصلی را در تنظیم خرید و چگونگی مصرف را برعهده دارد و هم چنین مربی ،فرهنگ ساز نسل آینده و به عنوان پیوند دهنده کودکان به خانه و به تبع آن جامعه می تواند نقش بسیار مهمی در تغییر الگوی مصرف و در نتیجه کاهش آلودگی داشته باشد و با استفاده از نقش مدیریتی خود در منزل مصرف بهینه (اصلاح الگوی مصرف)فرهنگ سازی نماید

اصلاح الگوی مصرف نیاز مند باز نگری است زیرا بسیاری از خرید های که توسط زنان انجام می شود نیاز واقعی نیست بلکه عادت یا تقلید از دیگران است. الگوی تحمیلی زمان ،مکان و تبلیغات، زنان را به صورت نا خود آ گاه مجبور می کند به اینکه به وسایل واقلام مختلف نیاز مند است در حالی که این نیاز ،فقط یک نیاز کاذب است . زنان باید در رابطه با نحوه درست مصرف کردن توجیه شوند و آموزش ببینند چرا که این امر منجر به صرفه جویی در خانواده و جامعه می شود

زنانی که در خارج از خانه اشتغال دارند و حقوق دریافت می کنند در مصرف و استفاده درست از در آمد خود برنامه ریزی داشته و نسبت به طریقه استفاده از آن حساس هستند

ولی زنانی که در منزل حضور بیشتری دارند و خانه داری می کنند بیشتر انتظارات خود را به پول نسبت می دهند و به طریقه درست مصرف کردن آن آگاهی ندارند

چون مادر نقش الگویی در خانواده دارد و تربیت فرزندان نیز برعهده آنهاست این مادران هستند که با ید صرفه جویی را از کودکی به فرزندان خود آموزش دهند.

عموما ما مردمی قناعت پیشه نیستیم با اینکه روایت واحادیث بسیاری در این زمینه بیان شده است و این امر هم از طرف مردم و هم از طرف مسئولان باید مورد توجه قرار گیرد.

زنان هم در مصرف مواد غذایی و هم در موارد دیگر باید مدیریت داشته باشند چرا که بیشترین اسراف در خانواده به دست زنان است

زنان با ایجاد الگوی درست مصرف می توانند از اسراف در منازل جلوگیری کنند

اگر مادران در کودکی به فرزندان خود صرفه جویی را نیاموزند الگوی مصرف نامناسب جایگزین الگوی مصرف مناسب در زندگی آنها می شود

پس زنان و مادران در فرهنگ اسلامی وایرانی نقش محوری و تعیین کننده در اصلاح الگوی مصرف دارند

(2) راهکار های اصلاح الگوی مصرف از طرف زنان :

ارتقای سطح آگاهی زنان در زمینه مصرف صحیح :در درجه اول ابزار آگاهی و خود باوری در زنان است باید به نقش آموزش دهنده خود در مورد درست مصرف کردن واقف باشند و بچه ها را از کودکی در خانه طوری تربیت کنند مه افراد مصرف گرا نباشند
موقعیت مالی خانواده از اهمیت به سزایی برخوردار است و هزینه خانواده نباید از در آمد آن بیشتر باشد و خانواده هایی که در آمد بیشتری دارند شایسته است پس از سامان دادن به ضروریات و احتیاج خانواده قسمتی از درآمد خود را به خانواده های بی بضاعت اختصاص دهند و از مصارف غیر ضروری بپرهیزند و میانه روی را از دست ندهند تا اختلاف طبقات دهک های بالا و پایین جامعه کاهش یابد.
زنان و مادران با توجه به حضور پر رنگ در خانه می توانند بر مسائل صرفه جویی هر چند کوچک نظارت کنند مثلا بعضی از مادران بیشتر از تعداد افراد خانواده ،غذا طبخ می کنند و باقی مانده غذا را دور می ریزنددر صورتی که با طبخ غذا به مقدار لازم می توانند از اصراف غذا جلوگیری کنند.
الگوی غلط مصرف در زنان ومیهمانی های دوستانه،چشم هم چشمی وتجمل گرایی ،نتیجه حساسیت های بی مورد است در واقع برخی زنان با مصرف بیش از حد می خواهند به نیاز های خود پاسخ دهند .و هر چقدر بر دانش و درک اقتصادی و فرهنگی و اجتماعی زنان افزوده شود باعث خواهد شد زنان تحت تاثیر عادت و تبلیغات قرار نگیرند و الگوی مصرف به اصلاح برسد .
مادران باید به فرزندان خود بیاموزند که منابعی که در اختیار دارند به طور صحیح استفاده کنند تا در آینده دچار مشکل نشوند مثلا":به فرزندان خود بیاموزند که از تمام صفحات دفتر خود استفاده کنند و در استفاده از خودکار و مداد و پاک کن و .... و دیگر لوازم شخصی خود سهل انگاری نکنند.
زنان به علت حضور بیشتر در منزل حتی بر نحوه استفاده از نیروی برق نیز می توانند کنترل داشته باشند و درساعات اوج مصرف برق از روشن کردن وسایل برقی و لامپ ها خوداری کنند و باید راه های صحیح اسفاده از لوازم خانگی را بیاموزند و در صورت آسیب دیدن بلافاصله به تعویض آن اقدام نکرده بلکه آن را تعمیر نمایند و به جای این که بازار خوبی برای مصرف تولید کننده باشند مبلغ مربوطه را در جیب خانواده قرار دهند و امکان پس انداز و سرمایه گذاری را برای چرخ اقتصاد خانواده و به تبع آن جامعه فراهم سازند
صرفه جویی و دوری از اسراف و بهره برداری از نان،آب و انرژی ،بسیار مهم وحیاتی است نان به عنوان ((قوت غالب))جامعه در اسلام ،از احترام بالایی بر خوردار است و نباید مورد بی حرمتی و بی اعتنایی قرار گیرد و دور ریخته شود روایت بسیاری در استفاده صحیح از آب داریم چناچه گفته اند با نیم یا یک لیوان آب به راحتی می توان وضو گرفت.
زنان باید مصرف نان در خانه را مدیریت کنند .بیشترین ضایعات یک خانه در مصرف نان است که این امر مختص قشر خاصی نبوده و تمام اقشار جامعه اعم از غنی و فقیر را در بر می گیرد زنان نقش بسیار مهمی در جلوگیری از هرگونه مواد غذایی به خصوص نان دارند.

(3)

کاهش استفاده از کالا های یک بار مصرف :خانواده ها با تغییر الگوی مصرف و کاهش استفاده از کا لا های یک بار مصرف می توانند زباله های تولیدی خود را تا حد زیادی کاهش دهند.
افزایش دوام اجناس تولیدی:اگر محصولات تولیدی با دوام تر باشند و زنان در برنامه ریزی روزمره از محصولات با دوام تری استفاده کنند مدت استفاده از آنها طولانی تر خواهد شد
کاهش میزان سمی بودن زباله های خانگی:خانم ها با تفکیک مواد زاید سمی خانگی در محل تولید می توانند خیلی از آلودگی های محیط زیست جلوگیری کنند
در تهیه جهیزیه ها نیز می توانند مدیریت خوبی را اعمال کنند به نحوی که جهیزیه مایحتاج خانواده جدید را شامل می شود و سلیقه کافی در تهیه آن به کار می رود و اجتناب از زیاده روی های بیهوده هم به اقتصاد خانواده کمک می کند و هم امکان کمک رسانی به خانواده های کم در آمد را عملی سازد.
زنان باید به مدیریت زمان که یکی از مهم ترین مصرف هاست توجه داشته باشند به دلیل اینکه مدیریت نادرست زمان مشکلات زیادی ایجاد می کند برای مثال :با دانستن میزان کالری مورد نیاز بدن در سنین مختلف کمک به خرید به اندازه مواد خواهد شد و در هنگام خرید داشتن فهرست کالاهای مورد نیاز از خرید بی مورد جلوگیری می کند و خرید یک روز در هفته می تواند از آلودگی هوا وهم از خرید زاید ممانعت نماید

(4) نتیجه گیری:

اصلاح الگوی مصرف یک رسالت ملی است.با توجه به اینکه بیشتر فعالیت های اقتصادی بانوان در بخش خانواده است نقش زنان به عنوان پرچمدار اصلاح الگوی مصرف قابل تامل است چون مادران نقش الگویی در خانواده دارند و تربیت فرزندان نیز بر عهده آن هاست این مادران هستند که باید صرفه جویی را از کودکی به فرزندان خود آموزش دهند .

زنان مسلمان در این باره الگو های خوبی دارند.اسلام قرن ها قبل از دنیای غرب استقلال اقتصادی زنان را به رسمیت شناخته است و قوانین آشکاری بیان کرده که زندگانی حضرت خدیجه(س)به عنوان زنی فعال در عرصه اقتصادی بهترین شاهد این مدعاست و در ایام ولادت بانوی بزرگ اسلام حضرت فاطمه(س) بهتر است که روش زندگی ایشان را الگو قرار داده و به آنها اقتدا کنیم.

زنان باید در باره زندگی اقتصادی خود اندیشه و تدبیری نیکو داشته باشند و توجه کنند که نیرو های خود را چگونه مصرف کنند تا از امکانات موجود حداکثر بهره برداری را نموده و با عزت زندگی کنند و در حال بی نیازی و وسعت زندگی نیز میانه روی را از دست ندهند و از آنچه بیش از اندازه حاجت دارند در راههای شایسته مصرف نمایند

امام علی(ع) می فرمایند (کفی بالقناعه ملکا):با قناعت می توانی پادشاهی نمود قناعت دارائی است که نابود نمی شود و خرسند بودن به آنچه رسیده نیاز مندی را دور می سازد به امید روزی که در کشور امام زمان(ع)همه در یک سطح زندگی کنیم و دل های همه در یک سطح قرار گرفته و نسبت به همنوعان خود مهربان باشیم.

(5) منابع و ماخذ :

· سلجوقی،1387،مدیریت پسماندهای شهری به وسیله نعمت های خداوند،تهران

· سماوات،سعید،1380،چگونگی تولید ورمی کمپست از ضایعات شهری وکشاورزی،تهران

· مجلسی،منیژه،1383،زنان و کاهش زباله خانگی،مدیریت پس ماند ها،فصلنامه آموزشی

مقاله نقش خانواده در اصلاح الگوی مصرف

مطالب مشابه :

چند مقاله در مورد خانواده

دستورالعمل هفته خانواده

بیش از 60 مقاله در مورد تعلیم و تربیت در خانواده

مقاله(تاثيرات طلاق در خانواده)

مقاله بررسی موضوع سقط جنین از منظر اسلام، حقوق جزایی ایران و اخلاق کاربردی(2)

مقاله در مورد انعطاف پذیری

مقاله نقش خانواده در اصلاح الگوی مصرف

مقاله از حمید داوری (1)

مقاله ای درباره ی تربیت

همه چيز در مورد افسردگي