آرایه های ادبی. گردآورنده آقای حسینی
سجع هنگامی است که نویسنده کلمات هماهنگی را در نوشته خود بیاورد
که سخن اورا زیباتر و دلنشین تر سازددرست مثل قافیه در شعر که آهنگ
شعر را زیباتر می کند.نمونه:مال با هزینه کردن کم
آید و دانش با پراکندن بیفزاید.وقتی در نثر کلمات هماهنگ بیاید،به آن سجع
می گویند و آن نوشته را مسجع می نامند.
هم آوا: به آن دسته از واﮊگان گفته می شود که به یک صورت تلفظ و
خوانده می شوند اما شکل نوشتاری و معنای آن متفاوت است.مثلا واﮊه
((خاست)) به معنای ((بلند شد)) و ((خواست)) به معنای
((طلب کرد)) است.به این دسته از واﮊه ها ((هم آوا)) می گویند.
شخصیت بخشی یا تشخیص: هر گاه ویژگی های انسان را به غیر انسان
نسبت دهیم به آن ((شخصیت بخشی)) یا ((تشخیص)) می گویند.نمونه
[شبنم از روی برگ برخاست – گفت می خواهم
آفتاب شوم] می دانیم که سخن گفتن ویﮋگی انسان است و برای شبنم
امکان ندارد . در این سروده شبنم به انسانی تشبیه شده که می تواند
برخیزد و سخن بگوید.
تشبیه: وقتی بین دو واﮊه یا دو مفهوم ویﮊگی مشترکی وجود داشته
باشد شاعر یا نویسنده یکی از این دو واﮊه را به دیگری مانند می
کند.نمونه:نسیم مانند مادری مهربان است.[نسیم در لطافت و
مهربانی مانند مادر است]خورشید چون(مانند،مثل)توپی آتشین در آسمان
می چرخید.[خورشید مثل توپ گرد است].
توجه داشته باشیم که تا شباهتی بین دو واﮊه وجود نداشته باشد
نمی توانیم توانیم آن دو واﮊه را به هم مانند(تشبیه) کنیم.
مراعات نظیر(شبکه معنایی):به مجموعه واﮊگانی گفته می شود که از نظر
معنایی با هم ارتباط دارند.نمونه ۱ (آسمان،ستاره،خورشید،ابر،رعدو برق)
نمونه۲(درخت،گل،شکوفه،جوانه،) نمونه۳(خمیر و نانوادیوانه گردد تنورش
بیت مستانه سراید)
تکرار:هرگاه نویسنده بخواهد بر چیزی تاکید کند،آن را تکرارمی کند.این تکرار
آگاهانه بر تاثیر سخن می افزاید. شاعران از ((تکرار))برای زیباسازی و
تاثیرگذاری شعر و نثر استفاده می کنند.نمونه ۱(دلم می
خواهد تمام تمام این قلب کوچولوی کوچولو را،مثل یک خانه قشنگ
کوچولو،به کسی بدهم که خیلیدوستش دارم)نمونه ۲(بیاموزمت کیمیای
سعادت زهم صحبت بد جدایی جدایی)
زاویه دید:هنگامی که داستان یا مطلبی را از زبان اول شخص یا سوم
شخص مفرد بیان می کنیم به آن شخص زاویه دید می گوییم.((منن قلب
کوچولویی دارم) زاویه دید در این عبارت اول شخص مفرد است.زاویه دید
می تواند سوم شخص مفرد هم باشد.
رباعی: یعنی چهارگانه و به نوعی قالب شعری گفته می شود که چهار
مصراع دارد.در بیشتر رباعی هاتنها سه مصراع با یکدیگر هم قافیه هستند
(اول و دوم و چهارم).یک رباعی منسوب به خیام:
هنگام سپیده دم خروس سحری دانی که چرا همی کند نوحه گری؟
یعنی که نمودند در آیینه صبح کز عمر شبی گذشت و تو بی خبری
قطعه: به نوعی قالب شعری می گویند که در آن پند و اندرز و مسائل
اخلاقی و اجتماعی می پردازند و مصراع های دوم همه بیت های آن هم
قافیه هستند:
چه خوش گفت زالی به فرزند خویش چو دیدش پلنگ افکن و پیلتن
گر از عهد خردیت یاد آمدی که بیچاره بودی در آغوش من
نکردی دراین روز بر من جفا که تو شیرمردی و من پیرزن
تمثیل: زمانی که شاعربا بهره گیری ازتخیل خویش توصیف هایی را انجام
می دهد که در عالم واقع وجود ندارد مانند تشبیه کردن چادر عشایر به
چلچراغ روشن و درخشان و با صفا:
چادر من چلچراغی از صفاست چادر من باغی از آیینه هاست
باغی از آیینه های دوستی باغی از مهرو صفای دوستی
داستان های رمزی و نمادین: اگر داستان شاپرک و آدم آهنی را در سال اول
راهنمایی یه یاد آورید، می بینید که نویسنده با بهره گیری از خیال و آوردن
شخصیت های غیر انسان، ذهن ما را وا می دارد تا مشابه آن را در جامعه و
اطراف خود پیدا کنیم. به این گونه داستان ها ((داستان های رمزی و
نمادین)) می گویند.
سال دوم
تلمیح:
گاه شاعر یا نویسنده برای زیباتر ساختن سخن و تاثیرگذاری بیش تر آن،به
اشاره و غیر مستقیم از آیات،روایات،احادیث،داستان ها و رویدادهای مهم
تاریخی ....... استفاده می کند.به این شیوه بهره گیری از کلام،((تلمیح))
می گویند.
چون خلیل از شعله گل چیدن خوش است (اشاره به داستان در آتش انداختن حضرت ابراهیم(ع) خلیل الله
بیت الغزل: همه بیت های یک شعر از نظر زیبایی و تاثیر گذاری به یک اندازه
نیستند.بعضی از بیت ها خیلی ساده و سریع بر دل می نشینند و بر زبان
جاری می شوند.به بهترین بیت در غزل ((بیت الغزل)) و در قالب های
شعری دیگر((شاه بیت)) می گویند.
جملات کوتاه و پرمعنی را ((کلمات قصار)) می گویند.این گونه واﮊه ها
،فشرده و خلاصه افکار و اندیشه های بلند هستند.در زبان فارسی،به برخی
از این کلمات قصار،((امثال و حکم)) می گویند.
تشبیه: در سال اول با تشبیه آشنا شدیم.هر تشبیه چهار رکن دارد:
نمونه: ((کتاب همچون غنچه ای پر از برگ است))
|
|
|
|
رکن دوم غنچه است که کتاب را به آن تشبیهه کرده ایم.
رکن سوم شباهتی است که بین این دو وجود دارد(( پر از برگ بودن)) در
غنچه و کتاب
رکن چهارم کلمه ای است که تشبیه کتاب به غنچه برقرار می سازد.در
مثال بالا ((همچون)) این نقش را دارد.
نوشته زبا نی: نوشته ای است که نویسنده ، پیام را به صورت ساده بیان
کرده است.
نوشته اد بی: نوشته ای که در آن برای زیباتر سازی نوشته، از توصیف،
تشبیه و تشخیص استفاده می شود.
قصیده: به نوعی قالب شعری گفته می شود که در آن مصراع اول بیت اول
باتمامی مصراع های دوم بیت های دیگر هم قافیه است.محتوای این قالب
شعری غالبا توصیف صفات خداوند به کمک عناصرطبیعی است.به دلیل این
که شاعر قصد می کند به توصیف طبیعت یا زیبایها ومدح وستایش کسی
یا چیزی بپردازد به آ ن قصیده می گویند معمولا تعداد ابیات قصیده
ازپانزده بیت بیشتر است عنصری ، ... از قصیده سرایان معروف هستند .
ادبیات تعلیمی یا اندرزی:شاعران ونویسندگان همه ملت ها سرودها
ونوشته هایی دارند که در آن ها راه بهتر زیستن وخوشبختی وسعادت را
نشان می دهد به این نوع سروده ها نوشته ها ((ادبیات اندرزی یا تعلیمی))
می گویند .
جناس: زمانی که شاعر یا نویسنده در شعر و نثر واﮊه هایی را به کار می
برد که در این واﮊه ها ،حروف مشترکی دیده می شوند که از یک جنس
هستند.به این نوع وازه (( که شعر ونثررا زیباتر وخوش اهنگ ترمی کنند،
((جناس))می گویند.نمونه:(( پشت،پشته)) ((خوار،خار)) ((راز،روز))
اتوبیوگرافی:اگرنویسنده شرح حال خودرابنویسدزندگی نامه خودنوشت یا
((اتوبیوگرافی)) نامیده میشود.
بیوگرافی:اگرنویسنده شرح حال شخص دیگری رابنویسد،بیوگرافی یا
((زندگی نامه))می گویند.
تکرارحرف و واژه:گاه شاعران و نویسندگان بااستفاده ازتکراریک حرف دریک
بیت شعربر زیبا یی وخوش اهنگی سخن خود می افزایند
نمونه: (مهرناموس وزندگانی ودین عزت و خاندان
مال وطن)
مطالب مشابه :
روش های پیشنهادی برای تدریس دروس زبان وادبیات فارسی
روش های پیشنهادی برای تدریس بهتر زبان و ادبیات و در هر یک از دبیر زبان و ادبیات
تدریس ادبیات فارسی
سلام اینجانب محمد آزاد دبیر ادبیات فارسی مدارس راهنمایی ناحیه یک یزد هستم. چندین سال در پست
برخی معلمان پایه هفتم هنوز با نحوه تدریس آشنا نیستند
اخبار و رویدادها و دلتنگی های یک دبیر ادبیات . یکی از معلمان آن را برای همه تدریس می کند
آرایه های ادبی. گردآورنده آقای حسینی
دبیر ادبیات بیان آثار ادبی دیدگاه ها نظرات روش های تدریس همه بیت های یک شعر از
یک معلم یک نوشته یک وبلاگ
یک معلم یک نوشته یک ابتدا لینک "روش تدریس" را ارتباط دوستانه دبیر و شاگرد ادبیات
شیوه ی تدریس تاریخ ادبیات
برخی مدرسان در تدریس تاریخ ادبیات از روش های این بخش دبیر مربوطه که یک درس توسط
طرح درس زبان فارسی 1
وبلاگ شخصی فریدون کریمی دبیر ادبیات 1-تعداد جمله های یک عبارت چگونگی تدریس در
ساختار کتاب فارسی سال اول متوسطه (هفتم)
ادبیات . ادبیات ای است که تدریس یک بخش کتاب نه باید به وسیله یک دبیر تدریس شود تا
دانلود کتاب فارسی سال اول متوسطه اول (سال هفتم )
غلامرضا عبدالهی دبیر ادبیات فارسی ۳- در هر فصل یک روان خوانی و یک ۷- ساعات تدریس
نکاتی درمورد تدریس درس ادبیات فارسی راهنمایی
نکاتی درمورد تدریس درس ادبیات خودتان یک سوال صالحی هستم دبیر ادبیات فارسی
برچسب :
تدریس یک دبیر ادبیات