تفاوت متن اذان در فرقه های مختلف

دیدگاه اهل سنت

اهل سنت عقیده دارند که نخستین بار اذان در مدینه خوانده شد و حمزه پسر عبدالمطّلب این پیشنهاد را به محمّد داد (در حالی که بعضی دیگر طبل و بوق یا زنگ را برای دعوت مردم به نماز پیشنهاد کرده بودند).اهل سنت همچنین عقیده دارند عمر، کلمات اذان را در خواب دید و به پیامبر عرضه کرد و بلال حبشی همان‌ها را در اذان خواند. اهل سنت معتقدند که بعضی عبارات اذان مانند «الصلوة خیر من النوم» را بلال حبشی افزوده‌است.

دیدگاه تشیع

شیعیان اذان را عبادتی می‌دانند که از جانب خدا تعیین گردیده‌است و تغییر در جملات اذان را مترادف بدعت می‌دانند. هم چنین عقیده شیعیان این است که نخستین اذان بلال حبشی در مدینه بوده‌است اما حضرت محمّدص پیش از هجرت به مدینه برای تمام نمازها خود، اذان می‌گفته‌است.

نحوه خواندن اذان

اذان پس از داخل شدن وقت نماز گفته می‌شود. مؤذن در هنگام اذان معمولاً در جای بلندی قرار گرفته و می‌ایستد. در بین مسلمانان معمول است که مؤذن در هنگام ادای جملات اذان، دست‌ها را به گوش می‌گذارد و با صدای بلند جملات اذان را قرائت می‌کند. هم چنین معمول است که مؤذن بین جملات اذان تا حد عرفی فاصله بدهد و اصوات را کشیده ادا کند. هم چنین اعتقاد بر این است که اگر موذّن در هنگام اذان صدا را در گلو بگرداند تبدیل به غنا می‌شود و حرام است.

دعا پس از اتمام جمله‌های اذان در بین مسلمانان رایج است. شیعیان معمولاً بعد از اذان عبارت «وصلّی الله علی سیّدنا محمّدٍ و آله و سلَّم» «و خداوند بر سرور ما محمّد و بر خاندان او درود و سلام فرستاد» را می‌افزایند. در بین اهل سنت این دعا معمول تر است: «اللهم رب هذه الدعوة التامة والصلاة القائمة آت محمداً الوسیلة و الفضیلةو ابعثه مقاماً محموداً الذی وعدته» به معنی «خداوندا، این دعوت و نماز ما، به محمّد شفاعت و فضل جاودانی ببخش و او را به جایگاه ستوده‌ای که به وی وعده دادی برسان.»

اذان در ایران

در ایران بیشتر اذان را در آواز بیات ترک در گوشه روح‌الارواح می‌خوانده‌اند. به ویژه اذان مؤذن‌زاده اردبیلی که این استعداد در خانواده او موروثی است. اذان را در شور و شهناز و حجاز ابوعطا هم می‌خوانند. بسیاری از خوانندگان آواز در موسیقی ایران مرتبه مؤذنی نیز داشته‌اند. در مراسم تعزیه اگر اذان باید گفته شود، حتماً به آواز کردی است. اذان گویی با لحن موسیقی ایرانی توسط برخی خوانندگان آواز ایرانی در گذشته انجام شده است که از این دست می توان به اذان ابوالحسن دماوندی یکی از خوانندگان اواخر قاجاریه و اوایل پهلوی اشاره کرد. اذان او که در فواصل بیات ترک است در واقع نخستین نمونه ضبط شده اذان روی صفحات گرامافون است که در سال 1308 ضبط شده است.او که علاوه بر خواننده بودن، موذن مظفرالدین شاه بوده است.

اذان گویی در بین استادان موسیقی آوازی از سال های بسیار دور رواج داشتهاست از آن جمله می توان به سیدحسین عندلیب اصفهانی موذن مسجد سپهسالار (مطهری)، حاج موذن تفرشی پدر حسین قلی خان نکیسا که در عهد محمدعلی شاه، موذن مشهوری بود، ابوالحسن دماوندی موذن مظفرالدین شاه، سیدعبدالرحیم اصفهانی استاد دماوندی، قربان خان قزوینی معروف به شاهی و تاج اصفهانی اشاره کرد. پس از دماوندی حدود 15 سال بعد، تاج اصفهانی خواننده مکتب اصفهان، اذانی را در بیات ترک خواند.

عطاءالله امیدوار معمار، شهرساز، نقاش و موسیقیدان نیز همانند دیگر آوازخوانان موسیقی ایرانی به اذان گویی در دستگاه های مختلف موسیقی پرداخته است البته او بر خلاف دیگران که تنها در بیات ترک اذان گفته اند تجربه هایی را در دستگاه های نوا، همایون و چهارگاه انجام داده به طوری که با استناد به شیوه های آوازی در این دستگاهها اذان گفته است. البته به گفته بسیاری از اهالی فن موفق ترین تجربه امیدوار در اذان گویی در دستگاه چهارگاه است. این اذان به طور مشخص در گوشه منصوری شکل می گیرد. در کنار تمامی موذنینی که یا خواننده بودند یا از ابتدا موذن، رحیم موذن زاده اردبیلی در 30 سالگی یعنی در سال 1334 اذان معروفش را گفت. این اذان در حال حاضر جاودانه ترین اذان در ایران است که در گوشه «روح الارواح» و در بیات ترک خواند. ماندگاری این اذان بواسطه فضای دستگاه بیات ترک با صدای موذن زاده است که باعث شده اذان او به عنوان اولین رویداد از چهار رویداد منحصربه‌فرد در موسیقی آئینی- مذهبی ایران ثبت شود. محمدرضا شجریان استاد آواز ایرانی که خود در خواندن قرآن و مناجات صاحب شناخت و مهارت غیر قابل انکاری است اذان موذن زاده را در تاریخ ماندگار می داند. به گفته شجریان او دستگاه عظیم بیات ترک را در 5 دقیقه خلاصه کرده است. پدر رحیم موذن زاده تا دهه 20 در اردبیل اذان می گفته و بعد از او رحیم فرزند او راه پدر را ادامه داده است البته دو برادر او سلیم و داوود نیز اذان می گویند. سلیم موذن زاده که هم اکنون فعالیت های مذهبی خود را با نوحه خوانی و مداحی ادامه می دهد اذانش را در دستگاه ماهور خوانده است. حسین صبحدل از جمله موذنینی است که به تمام زوایای موسیقی ایرانی تسلط کافی دارد و همین مساله باعث خلق اذان او در مایه بیات ترک شد. اذان او همانند موذن زاده در یک دستگاه است اما دو نوع متفاوت را با شیوه مختلف آوازی بیان می کند. قدمت اذان صبحدل به سه دهه می رسد که در واقع جز آخرین اذان های شکوهمند است. البته او اذانی هم در ماهور دارد. به گفته بسیاری از صاحب نظران اذان موذن زاده و صبحدل هم پهلو و هم ردیف هستند و نمی توان یکی را بر دیگری برتر دانست.

* پیروان مذهب مالکی الله اکبر ابتدای اذان را به جای چهار بار فقط دوبار می‌گویند.

* عبارت «اشهد انّ علیّا ولی الله» فقط توسط شیعیان خوانده می‌شود. با این حال شیعیان اذعان دارند که این جمله جزو اذان و اقامه نیست و خواندن آن نیز واجب نیست بلکه مستحب و مستحسن است{الخلاف ج۱، ص۲۷۸. جواهر الکلام ج۹، ص۸۱.} http://www.wikifeqh.ir پایگاه اطلاع رسانی آیت‌الله مظاهری. گاهی بعضی از شیعیان عبارت دیگری را نیز به آن اضافه می‌کنند مانند «اشهد انّ مولانا امیرالمؤمنین علیّاً و ابناؤه المعصومین حجج الله» «گواهی می‌دهم که سرور ما امیر مؤمنان علی و پسران معصوم او حجّت و برهان‌هایی برای خدا(در زمین) هستند.»

* جمله « الصلوة خیرمن النّوم» به معنی «نماز از خواب بهتر است» را فقط اهل سنّت در اذان صبح (فجر) می‌خوانند و معتقدند که نخستین بار عمر در زمان پیغمبر این عبارت را به اذان افزوده‌است.

* جمله «حی علی خیرالعمل» به معنی "بشتاب به سوی بهترین کارهاً تنها توسط شیعیان گفته می‌شود. بر اساس بحارالانوار، در زمان پیغمبر این عبارت در اذان گفته می‌شده‌است امّا عمر (یا به قولی عثمان) این جمله را حذف کرد و گفت می‌ترسم مسلمانان نماز را بهترین کارها بدانند و از جهاد غافل شوند.

* شیعیان جمله پایانی (لا اله الا الله) را دو بار تکرار می‌کنند.

تفاوت متن اذان در فرقه های مختلف

مطالب مشابه :

متن اذان و اقامه

اذان واقامه

اذان

متن اذان و اقامه

متن اذان اهل تشیع و اهل تسنن و ترجمه

اذان و اقامه

تفاوت متن اذان در فرقه های مختلف

اذان با صدای مرضیه

متن كامل نماز از كتاب هفت ركن دين براي بهره مندي خواهران و برادران اسماعيلي تقديم می گردد.

دانلود اذان مرحوم رحیم موذن زاده ، سلیم موذن زاده ، مرحوم آقاتی و حسین صبحدل