ملات خشک

واژه نامه :

Mortar: در زبان فارسی و در متون صنعت ساختمان Mortar به کلمه ملات ترجمه می شود. هر چند به صورت مرتار نیز مورد استفاده قرار می گیرد ولی استفاده از کلمه مرتار چندان مرسوم نیست و کلمه ملات بهترین ترجمه برای مرتار (Mortar) در زبان فارسی می باشد.
Dry Mortar: آنچه با نام ملات خشک و یا مرتار خشک از آن یاد می شود ترجمه کلمات Dry Mortar می باشد که به نظر می رسد بهترین ترجمه و معادلسازی فارسی می باشد. اما در زبان انگلیسی ترکیبات گوناگونی برای معرفی ملات خشک وجود دارد که می توان معانی همه آنها را با ملات خشک یا مرتار خشک یکسان در نظر گرفت و در ترجمه متون آنها را ملات خشک ترجمه نمود. به عنوان مثال
Dry Mix Mortar مرتار مخلوط خشک و یا ملات مخلوط خشک
Ready Mix مخلوط آماده
Dry Mix مخلوط خشک
Ready Mix Mortar ملات مخلوط آماده و یا مرتار مخلوط آماده
Dry Ready Mix Mortar ملات مخلوط خشک آماده و یا مرتار مخلوط خشک آماده
Plaster: در متون فارسی صنعت ساختمان پلاستر (Plaster) گاها به گچ و گچ کاری ترجمه می شود. ولی در زبان انگلیسی پلاستر (Plaster) معنای گسترده تری دارد. پلاستر (Plaster) در زبان انگلیسی می تواند به پلاستر بر پایه گچ (Gypsum Plaster)، پلاستر بر پایه آهک (Lime Plaster) و پلاستر بر پایه سیمان (Cement Plaster) اطلاق شود.

ملاتهای زودگیر: ملات هایی که عموما دارای ماده چسبنده گچ در داخل خود هستند. این ملاتها بسیار زود سفت می شوند بطوریکه پس از ۴ الی ۵ دقیقه بعد از اختلاط با آب شروع به سفت و سخت شدن می نمایند و بعد از ۱۰ الی ۲۰ دقیقه عمل سخت شدن در آنها به پایان می رسد.
ملاتهای دیرگیر: این ملات ها اغلب در مجاورت هوا و گاهی نیز در زیر آب سخت می شوند. زمان سخت شدن این ملات ها اغلب از ۲ ساعت شروع شده و عموما تا ۷۲ ساعت به بالاترین میزان سختی خود می رسند. مناطق آب و هوایی گوناگون و همچین موارد مختلف استفاده از ملات موجب پدید آمدن ملات های گوناگونی بر اساس مواد اولیه های مختلف از دیرباز تاکنون شده است که عبارتند از:
• ملات گل
• ملات کاهگل
• ملات گل آهک
• ملات ساروج
• ملات ساروج گرم
• ملات ساروج سرد
• ملات گچ
• ملات گچ و خاک
• ملات گچ و ماسه
• ملات گچ و آهک
• ملات ماسه سیمان
• ملاتهای ماسه سیمان آهک
• ملات سیمان بنایی
• ملات ماسه آهک
• ملات خشک

ملات چیست و انواع ملات های ساختمانی کدام است؟

ملات ماده ای خمیری و البته چسبنده است که برای ساخت ساختمان به کار می رود. ملات موجب چسپاندن قطعات مصالح مختلف ساختمانی به یکدیگر می شود. ملات ها به دلیل آنکه قطعات مختلف ساختمان را یکپارچه می کنند نیرو های مختلف را به سمت پی و یا به عبارت بهتر به منطقه زیرین اسکلت ساختمان منتقل می کنند. ملات ها از دو قسمت اصلی تشکیل می شوند، چسب که حجم کمی از ملات را به خود اختصاص می دهد و جسم پرکننده که تقریبا در حدود ۸۰% حجم ملات را تشکیل می دهد. بعنوان نمونه در ملات ماسه سیمان، سیمان بعنوان چسب و ماسه بعنوان جسم پرکننده می باشد.
ملات ها به گونه های گوناگونی دسته بندی می شوند، یکی از انواع دسته بندی ملات به دو گونه هوازی و آبی می باشد.
ملات های هوازی: ملات هایی که فعل و انفعالات در داخل آنها در هوای خشک انجام می گیرد و مقاوم می‌گردند. اگر این ملات ها در مجاورت رطوبت قرار بگیرند خواص خود را از دست خواهند داد.
ملاتهای آبی: ملات های که فعل و انفعالات در داخل آنها در مجاورت رطوبت و یا در زیر آب انجام می شود و مقاوم می ‌گردند. اگر این ملات ها نیز در مجاورت هوای خشک قرار بگیرند خاصیت خود را از دست خواهند داد.
دسته بندی دیگر از ملات ها به دسته بندی آنها به دو نوع زود گیر و دیر گیر می باشد.

فرایند تولید ملات خشک

فرآیند تولید ملات خشک به صورت کلی به شرح زیر است. بدیهی است که بر اساس توانمندی ها و تکنولوژی های هر شرکت این مراحل متغیر خواهد بود. به طور مثال در کارخانجات ملات خشک ساخته شده توسط شرکت لاهتی فنلاند از نوار نقاله استفاده نمی شود و به جای آن از تکنولوژی شناورسازی لاهتی بهره برده می شود
• دریافت و ذخیره سازی سنگدانه های سیلیس و آهک و مواد افزودنی
• خشک کردن، خرد کردن و دانه بندی سنگدانه ها
• انتقال سنگدانه ها به بالای برج تولید با استفاده از نوار نقاله ها و بالابرها
• توزین و پیمانه زنی سنگ دانه ها و افزودنی ها بر اساس نوع محصول و دستورالعمل ها
• انتقال سنگدانه ها و افزودنی ها به وسیله هوای فشرده به مخلوط کن
• مخلوط کردن سنگ دانه ها با سایر مواد افزودنی در مخلوط کن مخصوص
• تخلیه ملات خشک مخلوط شده و بسته بندی آنها در پاکتهای ۲۰ تا ۴۰ کیلوگرمی در ماشین بسته بندی
• تخلیه ملات خشک مخلوط شده و انتقال به سیلوهای ذخیره جهت حمل با کامیون بصورت فله

امروزه ملات خشک در بیشتر نقاط جهان به خصوص کشورهای اروپایی و آمریکایی به دلیل مزایای فراوانی که دارد سالهاست که مورد استفاده قرار می گیرد و تقریبا روش سنتی ساخت ملات برای امور ساخت ساز آن گونه ای که در کشورهایی همچون ایران رایج است به دلیل عیوب بسیار زیاد مدتهاست که منسوخ شده است.
از نظر ظرفیت بازار ملات خشک ایران با توجه به رقم بالای ساخت واحدهای مسکونی ظرفیت بازار ایران برای استفاده از مصالح ساختمانی از جمله ملات خشک بسیار بالاست و برآوردها نشان از آن دارد برای رسیدن به هدف ساخت ۱ میلیون و ۵۰۰ هزار واحد مسکونی در سال به همراه تعمیرات و بازسازی واحدهای مسکونی فعلی، کشور نیاز به بیش از ۷۰ میلیون تن ملات خشک در سال دارد ولی از آنجا که استفاده از ملات خشک برای دست اندرکاران صنعت ساختمان ایران جدید می باشد دوران گذر از روش سنتی به مدرن نیازمند فرهنگ سازی خواهد بود. اما به دلیل مزایای بسیار زیاد ملات خشک که از آن جمله می توان به کاهش هزینه های ساخت، کاهش زمان اجرا و حذف اتلاف مواد اولیه اشاره کرد، کارشناسان پیش بینی می کنند که استفاده از ملات خشک در آینده ای نزدیک در ایران فراگیر گردد.
در انتها این نکته را هم نباید از نظر دور داشت که مصالح ساختمانی و به طور خاص در این مبحث ملات خشک، محصولی است که هزینه حمل و نقل بر روی قیمت تمام شده و اقتصادی شدن آن تاثیر به سزایی دارد و بدین ترتیب باید از نزدیکترین مکان به محل کارگاه ساختمانی تهیه شود. بنابراین حمل و نقل و واردات آن از خارج از کشور البته به جز برای شهرهای مرزی اقتصادی نخواهد بود و حتما می بایست نیاز ایران به ملات خشک از طریق احداث کارخانه های ملات خشک از داخل ایران تامین شود.

جایگاه ملات خشک در ایران

با توجه به رشد روزافزون جمعیت کشور، میزان بالای جمعیت جوان کشور، تعداد ازدواج های ثبت شده و همچنین بر اساس آمارهایی که تعداد خانواده های فاقد مسکن را مشخص می کند، کشور ایران نیاز به ساخت سالیانه۱٫۵ میلیون واحد مسکونی برای پاسخگویی به نیاز متقاضیان مسکن اش دارد. در این میان بر اساس آمارها، وجود بیش از ۱۷ میلیون واحد مسکونی در سراسر کشور که گاها نیاز به باسازی و تعمیر دارند، کشش بالای بازار مصالح ساختمانی کشور ایران را نمایان می سازد.
عملا ساخت بیش از یک میلیون واحد مسکونی در کشور ایران با رویه های سنتی امکان پذیر نمی باشد و حرکت به سمت صنعتی سازی ساخت ساختمان اجتناب ناپذیر می باشد. در ایران تلاش های بسیار خوبی در جهت حرکت به سمت استفاده از تکنولوژی های روز دنیا جهت ساخت ساختمان، تحت نام صنعتی سازی ساخت ساختمان آغاز شده است. در این راه ترویج و نهادینه نمودن صنعتی سازی ساخت ساختمان در کشور به نحوی که سهم صنعتی سازی واحدهای مسکونی از ۲ درصد فعلی به ۲۰ درصد افزایش یابد به عنوان هدف در نظر گرفته شده است و در این راه از بخش خصوصی حمایتهای مادی و معنوی لازم به صورت مشارکت، مساعدت، پرداخت تسهیلات، تأمین زمین و … از طرف دولت برای احداث کارخانجات مصالح نوین ساختمانی صورت می پذیرد. دولت ایران در نظر دارد با احداث این کارخانجات ظرفیت های لازم برای ساخت صنعتی ۳۰۰ هزار واحد مسکونی در سال را با استفاده از فناوری های نوین فراهم نماید.

انواع محصولات ملات خشک

با طرح اختلاط های گوناگون مواد اولیه می توان انواع محصولات ملات خشک با کاربرد های مختلف را تولید نمود. از جمله این محصولات می توان به موارد زیر اشاره نمود:
• ملات مخصوص بنایی
• ملات سرامیک و کاشیکاری
• ملات سنگ کاری
• ملات مخصوص بند کشی
• بتن خشک
• ملات های خشک برای کاربرد های سفت کاری، نازک کاری، نمای داخل ساختمان و نمای خارج ساختمان
• ملات های مخصوص و مقاوم برای محیط هایی با شرایط شیمیایی و حرارتی شدید
• ملات های دارای کاربرد های خاص همانند ملات هایی برای استفاده در چاه های نفت، خطوط راه آهن و غیره.
باید دقت شود که بر اساس شرایط گوناگون آب و هوایی در نقاط مختلف جهان فرمولاسیون های گوناگونی برای تولید این ملات ها به کار می رود و این مسئله نقش مهمی در تولید ملاتی با کیفیت بالا ایفا می کند.

برتری های ملات خشک

از آنجا که فرمولاسیون تولید ملات های خشک توسط آزمایشگاه های مجهز ارائه می گردد و محصول تولید شده نیز در مرحله کنترل کیفیت مورد بررسی قرار می گیرد، خواص محصول ملات خشک تولید شده همواره دارای بالاترین استانداردهای روز جهان خواهد بود. در آزمایشگاه بهترین طرح اختلاط مواد اولیه با یکدیگر بعد از آزمایشات دقیق و بررسی تاثیر ترکیب مقادیر مختلف مواد اولیه با هم به دست می آید. طبیعی است که هیچگاه در روش سنتی این میزان دقت و کیفیت قابل دستیابی نیست و روش سنتی در مقابل روش مدرن کاملا مردود است. همان طور که مشخص است ملات خشک دارای برتری های بسیار زیادی نسبت به انواع سنتی است و به همین دلیل در بسیاری کشورهای جهان روش تولید سنتی ملات جای خود را به استفاده از ملات های خشک آماده داده است. برخی از مهمترین برتری های ملات خشک به صورت فهرست وار به شرح زیر است:• کنترل کیفیت نهایی ملات خشک تولید شده در کارخانه برای داشتن انطباق با انواع استاندارد های ملی و جهانی
• مصرف در اندازه دلخواه و مورد نیاز
• کیفیت بالاتر اجرا و افزایش طول عمر بنا
• کاهش خطای انسانی
• کاهش هزینه اجرا
• صرفه جویی در زمان اجرا و بالا رفتن سرعت ساخت ساختمان
• پایین ترین میزان هدر رفت
• سرعت گیرایی بالا
• استفاده آسان
• تحمل فشار و کشش بالا
• صرفه جویی در مصرف سیمان از منظر ملی
• استفاده از کمترین فضا در کارگاه ساختمانی
• حمل و نقل آسان (پاکت – فله)
• حفظ محیط زیست
به طور کلی ملات ها به سه گونه مورد استفاده قرار میگیرند:
در روش اول انواع مواد اولیه به صورت جداگانه به محل کارگاه ساختمانی حمل می شوند و در آنجا به صورت سنتی و نادقیق با یکدیگر ترکیب می شوند و مورد استفاده قرار میگیرند.
روش دوم که به نام ملات تر شناخته می شود، ملات ها در کارگاههایی با مخلوط کردن مواد اولیه تهیه می شوند و این ملات ها قبل از حمل به سمت کارگاه های ساختمانی تحت نظر آزمایشگاه کنترل کیفیت کارگاه سازنده ملات تر قرار می گیرند. این روش برای استفاده در حجم های بالا مقرون به صرفه است و معمولا در ساخت پی ساختمان ها، ستون ها، سقف مورد استفاده قرار می گیرد. در این روش میکسرها وظیفه حمل ملات را برعهده دارند. مشکل دیگر این روش آن است که می بایست فاصله پر کردن میکسر تا استفاده در محل کارگاه ساختمانی کم باشد (حدود یکساعت) تا خاصیت های ملات تر حفظ شود و ملاتی استاندارد مورد استفاده قرار گیرد ولی در شهرهایی مانند تهران که ترافیک بالایی دارند رعایت این شرط بسیار دشوار می باشد و یا در بسیاری از شهرها و به خصوص روستاهای کشور ایران ممکن است نزدیکترین کارگاه ساخت ملات با محل ساخت ساختمان ساعت ها فاصله داشته باشد که عملا استفاده از ملات تر را غیر ممکن می سازد.
در روش سوم که به ملات خشک شهرت دارد مواد اولیه در کارخانه تحت نظارت های دقیق پیمانه و با یکدیگر مخلوط می شود و تحت نظارت های کنترل کیفیت قرار میگیرد و بصورت خشک در پاکت و یا فله با پر کردن سیلو تحویل مشتری نهایی میگردد و در محل کارگاه به هر میزان که مورد نیاز است با نسب مشخصی از آب مخلوط می شود و مورد استفاده قرار میگیرد.

ملات خشک

مطالب مشابه :

مهندسی مکانیک

ابزارهای برشی

برنامه کلاسی

جزوه مکانیک سیالات

جزوه دینامیک ماشین

جزوه ترمودینامیک2

معرفی چند مکانیزم پرکاربرد

جزوه مقاومت1

ملات خشک