ژیونامه‌و وێم - 2
هه‌ر پاسه که وه‌ڵێنه واتم ، جه مانگه‌و گه‌ڵاخه‌زانوو ساڵه‌و 1344 ی کۆچی ڕۆجیاری جه ده‌گاو شه‌ڕه‌کانیه‌نه (1) چه‌مم به دنیای واز که‌رذ. جه ده‌ورانوو زارۆڵه‌ییم فره چێوێم یاذه‌نه نه‌مه‌نێنێ ئێننه مزانوو ئێمه خانه‌وادێوی چوار نه‌فه‌ره بێنمێ هه‌ر پێسه‌یچه مه‌نیمێوه. براگه‌وره‌که‌م فاتێح چوارساڵێ جه من گه‌وره‌ته‌ر بێ.
ئه‌وسا مه‌رذم جه ده‌گانه مڵکشا بێ یانێو هه‌رکه‌س جه ده‌گانه ژیوش که‌رذه‌یا ،مشیه‌یا مڵکێویچش بیه‌یا . ئه‌گه‌ر ئێمه به‌یمێ مه‌حاڵوو هه‌ورامانی چنی یاگانێوی ته‌ری سه‌نجنمێ په‌یما به‌ر گنۆ که ئی مه‌حاڵه فره وه‌ره‌وه بیه‌ن چوونکای جه نێزاموو خانخانی ئه‌وسایه‌نه جه ئێرانه‌نه هه‌ر ده‌گه‌یوه په‌ی وێش خانێو یام به‌گێوش بێه‌ن گرذوو زه‌مێنا و باخاو ده‌گه‌ی هینو ئاذی بیه‌ن ومه‌رذمه‌که‌یچ په‌ی خانی هه‌رمانه‌شا که‌رذێنه‌و سه‌هێمێوی که‌مشا په‌ی وێشا هۆر گێرته‌ن .
هه‌ورامان پاسه نه‌بیه‌ن .جه هه‌ورامانه‌نه ڕه‌نگا په‌ی هه‌زار ساڵێ تا شه‌س ساڵێ چه‌ی وه‌ڵته‌ر حاکمانێ به نامێو سانی (سۆڵتان)حکوومه‌تشا که‌رذه‌ن و هه‌ر سانێوێچ ده‌گاکێ هه‌ورامانێش به‌ێنوو زارۆڵه‌کاشنه یام قه‌ومه‌کاشنه به‌شش که‌رذه‌بێ ئی شه‌خسێچه نامێشا به‌گ بێ . یانێو ئا زه‌مانه زه‌مانه‌و ده‌ره‌به‌گایه‌تی بیه‌ن. به‌ڵام ئینه پا مه‌عنا نه‌بێ که ده‌گاکێ هینوو به‌گی یام سانی بۆ به‌ڵکم هه‌رکه‌س په‌ی وێش مڵکێوش بێ و گرذه ساڵێؤ وه‌ختوو چنیه‌ی سه‌مه‌ری به‌شه‌و به‌گی نێنێوه لا که پێسه بێ ماڵیات دای. به‌عزێو جه به‌گه‌کا ده‌وڵه‌مه‌ننێ بێنێ و په‌ی وێشا مڵک ئه‌سانێنێ .ئاوه‌خته به‌گوو شه‌ڕه‌کانی حاجی فه‌ره‌ومبه‌گ (فریدون بگ) بێ که ساڵانوو ئاخروو عه‌مریش ویارنێ و کۆڕش نه‌مه‌نه‌بێ و ته‌نیا کۆڕه‌زه‌یوش بێ به نامێ عه‌باس به‌گی که فره ئێنسانێوی مسڵمان ، سه‌واذ دار و موحته‌ره‌م بێ . ژه‌نه‌کێ عه‌باس به‌گی (خاتوو به‌هیێ) خه‌یاته بێ و گرذوو خه‌یاتی ژه‌ناو شه‌ڕه‌کانی ئاذه که‌رێشا . ئێمه پێوه‌ره هامسه‌ی بێنمێ و ئه‌ذام چنی خاتوو به‌هیێ ڕه‌فێقێ بێنی ڕه‌نگا گرذه ڕوێو لوێنمێ په‌ی یانه‌یشا . عه‌باس به‌گ دایمه سه‌روو سه‌ننه‌ڵیێویه‌وه نیشێره و خه‌ریکوو کتیب وه‌نه‌ی بی چه‌مێچش کزێ بیێبێنێ . ئی ژه‌ن و پیا زارۆڵه‌یچشا نه‌بی و هه‌روێچشا ئیسه عه‌مره‌و خوایشا که‌رذێنه.
شه‌ڕه‌کان به‌گێوته‌رش بێ ئه‌ڵبه‌ت به‌گی ڕه‌سمی ئاگه‌یه نه‌بێ به‌ڵام چوون ده‌وڵه‌مه‌ن بێ ، دویه‌رێ مڵکێ عالێش ئه‌سه‌ی بێنێ و ده‌یبێنێش ئیجاره. ئێمه مڵکما نه بێ و یۆ جه مڵکه‌کاو ئه‌مین به‌‌گیما که‌رذه‌بێ ئیجاره ، نامێ مڵکه‌که‌ی ماڵه‌ویه‌ڕه بێ .
واتم مشیه‌یا هه‌ر که‌س مڵکێوش بیه‌یا تا تاوه‌یاش ژیڤوو وێش به‌رۆ سه‌ر. خۆ بڕێویچ بێنێ که مڵکشا نه‌بێ به ڵام ئاذێ ئاژه‌ڵدارێ بێنێ و ئاژه‌ڵه‌کاشا به‌رێنێ په‌ی که‌شی و جه فه‌سڵه‌و وه‌هاری تا پایێز لوێنێ هه‌وار. ئیجا هه‌واروو شه‌ڕه‌کانی ماڵۆسه بێ .ڕه‌نگا ئاژه‌ڵداره‌کێ حه‌وت مانگێ هه‌واره‌نه نیشێنێ. ئانێچه که مڵکشا بێ حه‌وت یا هه‌شت مانگێ کۆچ که‌رێنێ مڵك و هامنێ ئێتر یه‌ک نه‌فه‌ر جه ده‌گانر نه‌مه‌نێ.
ئێمه‌یچ فره‌و ژیوایما مڵکه‌نه بێنمێ . یاذما ئه‌ذام فره زرێنگه بێ چننه تڵانێما بێنێ ئه‌ذام دلێشانه کیاری که‌رێ .خیار و ته‌ماتێ (ئاوه‌خته ئێمه به ته‌ماتا سوورلێ واچێنمێ) و کووله‌کێ و بامیێ و فره‌و چێوا ته‌ری ئێننه فرێ بێنێ هه‌ر ڕۆو جمعه‌ی کۆڵێو چی ته‌ماته‌و خیارو کوله‌که‌و چێویه دێ کۆڵێره لوێنمێ په‌ی نۆدشهی یانه‌و بابای و یانه‌و واڵێ و یانه‌و مه‌تیام به‌شه‌و گرذی دێ.
با ئینه‌یچه جه باره‌و ئه‌ذه‌یمه‌ره گڵنوه‌وه ئه‌ذام فره قه‌وم دۆسه بێ نه ته‌نیا چنی قه‌ومه‌کاو وێش ،چنی قه‌ومه‌کاو تاته‌یچم ئاماولوه‌یوی گه‌رمش بێ. تاتهم فره‌ته‌ر کاروان که‌رێ و چی دمایچه‌وه شێرکه‌ته‌نه کار که‌رێ ئێتر فره یانه‌نه نه‌بێ و ئێمه مه‌جاڵێوی فره‌ته‌رما بێ په‌س گرذ وه‌ختێو لوێنمێ په‌ی یانه‌و قه‌وما فره‌ته‌ر په‌ی نؤدشه‌ی لوێنمێ چوونکای قه‌ومه‌کێ ئه‌ذه‌یم یانێو بابام ، لالۆم ، مه‌تیه‌کێم ، واڵه‌و براڵه‌که‌م چاگه‌نه بێنێ. هه‌ر چن به‌ینوو شه‌ڕه‌کانی و نۆدشهی په‌نج کیلوومێترێ فره‌ته‌ر نه‌بێ به‌ڵام نیمه‌و ئی ڕه‌ی ئه‌وه‌سه‌ره‌وکووی بێ مشیه‌یا جه ده‌ره‌نه ده‌ست پنه‌که‌رذایا تا یاوه‌یای كه‌ڵوو چناره‌ی . یاذما هه‌روه‌ختێو چنی ئه‌ذه‌یم ئه‌ینمێ په‌ی نۆدشهی ئاذه کۆڵ کۆڵێشه‌وه بێ و په‌ی ئینه‌یه فره نه‌مانیه‌و منیچ گێرێ کۆڵێوه. وه‌ختێو یاوێنمێ نۆدشه لوێنمێ یانه‌و گرذوو قه‌وما ئه‌وه‌ڵ یانه‌و واڵه‌کام که هه‌ر یه‌رێ شووشا که‌رذه‌بێ .
یاذما مڵکه‌که‌ما که‌یڵش نه‌بێ فره گۆلاله بێنێ ڕه‌نگا دۆێ یا یه‌رێ ساڵێم بیه‌بۆ ئه‌جۆ وه‌رم وینوو تاتهم ته‌پلێوش وه‌ش که‌رذ ته‌پله چوار گۆشیو بێ که چوار دارێ جه چوار گۆشه‌ره چه‌قنێنی دلێ زمینیه‌ره و دارێچش وزینی سه‌ره‌نه ته‌قریبه‌ن گه‌زێو جه زه‌مێنێ به‌رز بێ وارذه‌مه‌نی نیێنی سه‌رش تا جڕو جانه‌وه‌و نه‌وه‌رۆش .به‌ڵام تاتهم ئی ته‌پله‌شه په‌ی ئینه‌یه وه‌ش که‌رذه‌بێ شه‌وێ سه‌رشه‌وه بووسمێ . دماو ئینه‌یه ته‌مامناش حه‌ر ئاشه‌وه یاگێ یاویاره و ئێمه وتیمێ به‌ڵام نیمه شه‌و به زرمێوی فره زل وه‌رمه‌نه های بیانێوه و دیم ته‌پله‌که وڕان و ئێمه‌یچ گرذێما که‌وتێنمێره ڕه‌حموو خوای هیچکامما چێوما سه‌ر نامابێ . دماته‌ر هه‌ر جۆرێو بی که‌یڵێوی ڕێکو پێک وه‌ش کریا که تاوینی دلێشه‌نه بژیوی. ئینه واعزه‌و یانه‌و ئێمه بێ جه حاڵێوه‌نه بابام ده‌وڵه‌مه‌ننوو شه‌ڕه‌کانێ بێ و وه‌ختێو که مه‌رذ دوێ ده‌سێ یانێ گه‌ورێ و دوێ یه‌رێ مڵکێ ئه‌نتیکێش بێنی گرذێش به‌شێ که‌رذی به‌ێنوو ئه‌و دوه کۆڕه‌که‌یش و ته‌نیا کناچه‌کێش. به‌ڵام تاتهم که کۆڕی گه‌وره‌ش بێ، جه میراسی به‌ری و بێ به‌ش بی.
جا با باسێوته‌ر جه باره‌و مڵکه‌که‌یما که‌روو په‌یتا. مڵکه‌کێ شه‌ڕه‌کانی گرذێ ئینه‌ی دلێ ده‌ره قووڵانه و هه‌ر پاسه‌یچه وێتا مزاندێ گرذوو ده‌گایاو هه‌ورامانی چمنێنێ ئه‌وسا مه‌رذم چی ده‌رانه که نیمه‌و ڕۆیچ تاریکێ بێنێ خۆفی که‌رێنێ جا ئینه مه‌رذموو هه‌ورامانی پێسه‌بیێنی ئه‌ی ئه‌گه‌ر جه یاگێوته‌ره‌نه ئامه‌یانێ جه ته‌رسیه‌نه مرێنێ. ئی ده‌ره‌قووڵێ و ئی خۆف که‌رذه‌یه بیه‌بێ سه‌به‌بوو وه‌شبیه‌ی داستانێ (ڕازێ) جه باره‌و دێڤو درنچ و عه‌جننه ی هه‌ر ده‌رێو په‌ی وێش عه‌جننێوش بێ ئێمه‌یچ جه باوه‌ڕه‌کامانه دایمه تووشوو عه‌جننا ئه‌ینمێ . مڵکه‌که‌و ئێمه (ماڵه‌ویه‌ڕه) دلێ قووڵته‌رین ده‌راو شه‌ڕه‌کانیه‌نه بێ . هه‌رپاسه واتم هینوو ئه‌مین به‌گی بێ و ڕه‌نگا که‌س زاتش نه‌بیه‌بۆ گێرۆش ئیجاره ئیجا نه‌سیبوو ئێمه بیه‌ن .
په‌نج ساڵێم بێ شه‌وێوه جه مڵکه‌که‌مانه شه‌وارێم که‌رذه نیمه‌شه‌و هۆرسانه‌ی ئه‌جیام ڕۆبیه‌نه‌وه دیانێ په‌ی یاگه‌کێ ئه‌ذه‌یم نه‌بێ چا واتم حه‌تمه‌ن لوه‌ینه په‌ی سه‌روو هانه‌ی منیچ هۆرسانێوه و که‌وتاڕا تا یاوانێ نزیکوو هانه‌ی دیم ژه‌نێوه نامیه‌ینه‌ره و خه‌ویکوو ئاوگۆسه‌یه‌نه چڕیم ئه‌ذا جوابش نه‌ذاوه چن که‌ڕه‌تێ چریم که نزیک بیاوه حه‌ر پاسه ژه‌نه‌کێ نامیه‌یبێره و ڕاسه نه‌بێوه خۆفیم که‌رذه و په‌ی چن ده‌یێقا یاگێمه‌نه وشک بیا هه‌رجۆرێو بی ئامانێوه وێمه‌ره و به‌رشیانێ تا یاوانێ لاو که‌یڵه‌که‌یما دیم ئه‌ذام و فاتێح وتێنی . ئه‌ذام جه وه‌رمه‌نه های که‌رذه‌و ده‌سم که‌رذ گره‌وای و نه‌قڵه‌که‌م په‌ی گێڵناوه زوو نیانێش وه‌ره‌و وێش و ده‌سش که‌رذ به حه‌مد و قۆلوه‌ڵڵا و ئایه‌تۆلکۆرسی وه‌نه‌ی واتش رۆڵه‌گیان مه‌ته‌رسه هیچ نیا فه‌قه‌ت خۆفیت که‌رذێنه.
به‌ڵام هه‌رپاسه واتم ئی ته‌رسێ ڕیشه‌داره بێ من نه‌وه‌ش که‌وتا یاذما گرذ شه‌وێو تا ساعبێ جه ته‌رسی نه‌تاوێنی بووسوو و ئه‌ذایچم چنیم ڕۆ که‌رێوه ئی ڕه‌وته هه‌ر پاسه چن مانگێو توولش کێشت هامن ته‌مامیا و یانه‌ما لواوه دگا من هه‌ر ده‌سوو ئی خۆفێوه نه‌جاتم نه‌بی یاذما ئه‌ذام به‌رذانێش په‌ی سلتانیساقی (2 ) .واچێنێ شیاتینیا پێکانا هه‌رکه‌سیچ ئی نه‌وه‌شێشه بی به‌راش وزاشه‌نه مه‌رقه‌ذوو سلتانی وه‌ش بۆوه.منشا به‌رذانێ په‌ی سلتانیساقی و وسانێشانه مه‌رقه‌ذ یاذما چاگه‌نه فره‌ته‌ر خۆفیم که‌رذه‌و وه‌ش نه‌بیانێوه . شه‌وێوه وه‌رمێوی عه‌جیبم دی . وه‌رمه‌نه ئه‌جێم ئینانا مڵکه‌که‌مانه و چننه ده‌عبه‌ێ ئامه‌ی وه‌روو چه‌مام و ده‌سشا که‌رذ به هه‌ڕه‌شێ ونه‌م منێچ خه‌ریکه‌نا زاڵه‌تره‌ک بوو هه‌ر ئینه‌مه زانا پیه‌یوی ڕیش چه‌رمه‌ی نوورانی ئاما و ده‌عباکێش فڕه ده‌ی و واتش ڕۆڵه گیان من شێخ قه‌سێم (3) باباگه‌وره‌ته‌نا ئێتر جه هیچی نه‌ته‌رسی . دماو ئی وه‌رمیه من ئێتر فۆفیم نه‌که‌رذه چن ڕوێ دماته‌ر چنی ئه‌ذه‌یم لوایمێ سه‌روو مه‌رقه‌ذوو بابا شێخ قه‌سیمی که ئینا جه (شۆڵگا) ئاخرین مڵکوو شه‌ڕه‌کانیه‌نه .
ساڵه‌و هه‌زار و یه‌ره‌سه‌ذ و په‌نجای لوانێ مه‌دره‌سه. (4) حه‌ر ئه‌جۆم ئارۆن ڕۆو ئه‌وه‌ڵوو پایێزی بێ پایێزوو ئه‌وسای پێسه ئیسه‌یه نه‌بێ یۆ هه‌ڵای جلێ هامنیش جه مانگه‌و که‌ڵه‌هه‌رزیه‌نه مه‌واڕۆ ئاوه‌خت مانگه‌و که‌ڵه‌هه‌رزی وه‌روه زه‌مینه‌نه بێ. چنی مامۆیم لوانی مامۆ جانڵڵام خوا عه‌فوه‌ش که‌رۆ یۆ جه ئه‌وه‌ڵین سه‌واذداراو ده‌گه‌ی بێ وتا کهلاسوو ششیش وه‌نه‌‌بێ . مامۆم فره سه‌واذش سه‌ره‌وه بێ کتیبێ فرێچش بێنێ من حه‌ر جه زارۆله‌یه‌نه عه‌لاقیوی تایبه‌تیم به کتیب و مه‌دره‌سه‌ی په‌یذا که‌رده‌بێ. زارۆڵێ ڕه‌فێقێ من ئیجێشا مه‌دره‌سه یاگێوه‌ی ته‌رسناکه‌نه و په‌وکی ملا مه‌دره‌سه تا مه‌عه‌لێمێ به تووڵه کۆشۆشا . ڕۆ ئه‌وه‌ڵوو مه‌دره‌سه‌ی زارۆڵێ که‌لاس یه‌کێ به گره‌وه‌هۆڕه ئه‌ینێ په‌ی مه‌دره‌سه‌ی به‌ڵام من ئاڕوه چنی مامۆیم بێنێ و زانێنێ مه‌عه‌لێم فه‌قه‌ت زارۆڵه‌ی ته‌مه‌ڵی کۆشۆ و ئه‌سڵه‌ن نه‌ته‌رسانێ. یومین مه‌عه‌لێمم نامێش ئاغه‌ی خۆدادادی بێ مه‌زانوو خه‌ڵکوو کۆگه‌ی بێ به‌ڵام هه‌ر یاگێو هه‌ن خوا موانه‌تیش دۆ پنه.
با باسوو مه‌دره‌سه‌یتا په‌ی که‌روو . مه‌دره‌سه‌و شه‌ڕه‌کانی دلێڕاسه‌و ده‌گه‌ینه و پاڵوو سووره‌چناروو لاو پلوورێنه بێ . دوێ ئۆتاقێش بێنێ و هه‌ر ئۆتاقێوه په‌ی سی نه‌فه‌را مێز و نیمکه‌تش چنه نریابێره که‌لاس یه‌ک و یه‌رێ و چوار پێوه‌ره بێنێ و کلاس دوێ و په‌نجیچ پێوه‌ره. سؤبێوش چنه بێ که به هێزمێ گڕێ (ئاوه‌خته هه‌ڵای سۆبه‌ی نه‌وتین باوش نه‌بێ) پایێز و زمسان ئێمه مه‌جبوورێ بێنمێ هێزمێ بارمێ په‌ی مه‌دره‌سه‌ی .گڕذ ساعبێو هه‌ر زارۆڵێو هێزمێو ده‌سشه‌وه بێ و چنی وێش حه‌ر پێسه کتیبی ئارێش په‌ی مه‌دره‌سه‌ی. هه‌ر پاسه سمه‌رێ و مه‌کی په‌ی بان تلنایچ مشیه‌یا مه‌حه‌سڵی ئارذه‌یاشا. هه‌مکه‌لاسیه‌کێ من ئینێ بێنێ :
1- که‌ریم خه‌سره‌وی کۆڕوو حاجی ئه‌ڵڵا مراذی ئێمه هامسه‌ی بێنمێ واعزه‌و ئاذێشا وه‌شه بێ و من چوون زارۆڵه بێنێ جار جار لۆێنێ یانه‌شا و حه‌ر چاگیچه نان وه‌رێنێ که‌ریم فره زرێنگ بێ دایمه جه ده‌رسه‌نه چنی من په‌ی ئه‌وه‌ڵی و دومی مسابێقه‌نه بی به‌ڵام من هه‌ر گیز جه مه‌دره‌سه‌نه نه‌بیادوم . ئێمه دماوه یانه‌ما ئاماپاوه و که‌ریم حه‌ر جه زارۆڵه‌یه‌نه تاته‌یش ژه‌نیش په‌ی ئارذو تووشوو که‌ڵفه‌تی فره‌ی ئاماو ژه‌نیش ته‌ڵاقه داو ژه‌نێوه‌ته‌ره‌ش ئارذه و ئینه ماجه‌راو که‌ریمی بێ که تا کهلاسوو ده‌ی فره‌ته‌رش نه‌وه‌ن.2- سبحان سه‌عدی ئاد لوا ده‌رسش ته‌مامنا و ئیسه جه کرماشان مامۆساو مه‌دره‌سه‌یا 3- ته‌حسین ڕه‌حمانی ئاذێچ ده‌رسش ته‌مه‌نا مامۆساو مه‌دره‌سه‌یا 4- نه‌سره‌دین محه‌مه‌دی نه‌تاواش ده‌رسه‌که‌یش ته‌مامنۆ و ئیسه کارێگه‌رێوی زه‌حمه‌تکێشا 5- فارووق قانێع ده‌رسش ئاست جیا و لواشۆنه‌و ده‌رسی دینیه‌ره و بی به مامۆسای ئایینی هه‌ر چن به ته‌مامی نه‌وه‌نش 6- سڵێمان ڕه‌حمانی ده‌رسش ته‌مامنا و بی به مامۆساو مه‌دره‌سه‌ی و ئیسه ئینا مه‌ریوان و جه ویه‌روو شێعر‌ێچه‌نه ده‌سش هه‌ن 7- تاهێر محه‌مه‌دی کۆڕوو لالۆ تۆفێقی که هه‌ر به جوانی عه‌مره‌و خواێش که‌رذه . 8- مۆختار ئه‌حه‌دی ئیسه کامه‌ندو ئامووزش و په‌روه‌رشیا 9- ئه‌فراسیاو ئه‌حمه‌دی ده‌رسه‌که‌ش نه‌ته‌مامنا و ئیسه ئینا شه‌ڕه‌کان 10- فارۆق حه‌یده‌ری ئاذیچ ده‌زه‌که‌ش نه‌ته‌مامنا و ئینا شێرکه‌ته‌نه
ئه‌جۆم دوێ یه‌رێ ته‌رێ بێنێ نیه‌نێ یاذمه‌نه بێجگه چینیشا نزیکه‌و په‌نج کناچایچ هه‌مکه‌لاسێما بێنێ که په‌ی ئه‌وه‌ڵساڵی جه شه‌ڕه‌کانه‌نه‌کناچێ ئه‌ینێ مه‌دره‌سه.
(1) ده‌گاو شه‌ڕه‌کانی یۆ جه ده‌گاکاو سه‌ر به به‌خشو نه‌وسووذێن که تا نه‌وسووذه 11 کیلوومێترێ فاسڵه‌ش هه‌ن. ئی ده‌گا ده‌گه‌یوه کۆساریه‌نه‌و بافتیچش پله‌کانیا. جه سه‌رنیشته‌نه به نۆدشهی ،جه وه‌رنیشته‌نه به که‌شه‌کاو سه‌رکاڤو ده‌گاو ده‌ره‌هه‌جیجی ، جه وه‌رهۆرزه‌نه به دگاو نه‌رڤی و پانیشته‌نه ڕۆخانه‌و سیروانی میاڤۆ. شه‌ڕه‌کان به نێسبه‌توویاگانی ده‌وروبه‌ریش (نۆدشه ،نه‌روی، نه‌وسووده) ئینا وارته‌ره‌نه و هه‌وایچش گارمته‌را . مه‌ردمش به زوانی هه‌ورامی قسێ که‌را شه‌ڕه‌کان ئینا قه‌لبوو هه‌ورامانیه‌نه و متاڤوو واچوو یۆ جه ڕه‌سه‌نته‌رین گه‌گایاو هه‌ورامانیه‌نه.
جه ڕاسیه‌نه شه‌ڕه‌کان یۆ جه ده‌گا موه‌فه‌قه‌کاو ئی سه‌رزه‌مینه‌یه‌نه هه‌ر چن هه‌ورامان په‌ی په‌روه‌رنای ئێنسانه گه‌وره‌کا خاکێوی گریکدارش بیه‌ن و جه درێژایی ژه‌مانیه‌نه پیه‌ی گه‌ورێ فرێ جێگه‌نه سه‌ره‌شا به‌ر ئارذه‌ن، و شه‌ڕه‌کان پێسه‌و یۆ جه ده‌گاکاو هه‌ورامانی حه‌ر پێسه بیه‌ن و جه هه‌ر ده‌ورانێوه‌نه چن نه‌فه‌رێ پیه‌ی گه‌ورێ چی ده‌گه‌ینه هۆرسێنێوه. یۆ چی پیا پایه به‌رزا مه‌ڵڵا شێخ قه‌سیم بیه‌ن
شه‌ڕه‌کان هه‌ر پاسه که جه نامه‌کێش دیارا ، مه‌عده‌نوو کانیای فره‌یا که تا ئیسه که‌سێو په‌ی ئه‌وه‌ئێسه‌یشا هه‌نگامێوه‌ش هۆر نه‌گێرتێنه‌و حه‌ر پینه‌یه ڕازیێ بیێنمی که چوون ئاوی فرێش هه‌نه کان به ماناو هانه‌چه‌مه‌یا.«ُشه‌ڕ» جه لۆغه‌ته‌نه به ماناو جه‌نگیا و « کان» یچ یۆ جه ماناکاش هانه‌چه‌مه‌ن په‌س شه‌ڕه‌کان یانێو یاگۆ به یه‌کترین یاوای هانه چه‌مه‌کا .
ئه‌گه‌ر که‌سێو لوا بۆ و جه نزیکه‌وه مڵکه‌کێش دیێبا مزانۆ که هه‌ر مڵکێو هانه چه‌مێوش هه‌ن . جه ڕاسیه‌نه جه سه‌رچه‌مه‌ی ئه‌سڵی که ئاوه‌کێش جه سه‌راوننوو ده‌گه‌ێ سه‌رچه‌مه گێرۆ و به جه جوێوه‌نه به نامێو جوه‌و مزرا تا ئاخروو مڵکاکا یانێو جوانمیره و شۆڵگا که ئینه‌ی نزیکوو سیروانیه‌نه، هه‌ر مڵکێو هانه‌چه‌مێوش هه‌ن و هه‌سارێوه‌شا په‌ی گێرته‌نه‌و. به خاتره‌و ئینه‌یه‌نه که مه‌ڵکێ شه‌ڕه‌کانی دایمه ئاویشا هه‌نه و هه‌ناره‌کێش جه گرذ یاگێوی ئاودارته‌ر و خاسته‌رێنێ .
جه نه‌زه‌ره‌ی تاریخیه‌نه هه‌رچن په‌یما مه‌علووم نیا ئی ده‌گا جه که‌یه‌وه بیێنه به‌ڵام بیه‌ی چێوانی قه‌ذیمی پێسه‌و چناره پیره‌که‌ی که ڕه‌نگا عه‌مرێوی فره‌ته‌ر جه هه‌زار ساڵه‌یش بۆ، متاومێ واچمێ یۆ جه ده‌گا قه‌ذیمیه‌کانه که به‌شه‌ر دلێشه‌نه ژیوان. زیاره‌ت تڵانێ قه‌ذیمیێ و مه‌رقه‌ذو پیر مه‌قسووذی که ڕه‌نگا چا پیا گه‌وراو (مۆغ) وه‌ڵێ ئامای ئێسلامی بیه‌بۆ و هه‌ر پاسه سووڵه‌و کافرا که نیشانه‌و جه‌نگوو مسڵمانا و مرذموو ئی ده‌گه‌ین جه ساڵه‌کاو ئه‌وه‌ڵوو ئێشلامی و مزگی دلێ ده‌گه‌ی که به حه‌زره‌توو عه‌بدڵڵای عه‌مه‌ری نێسبه‌ت دریان ئینێ نیشانێو قه‌ذیمی بیه‌ی ئی ده‌گه‌ینه.
شه‌ڕه‌کان به نێسبه‌توو جه‌معیه‌تیش باسه‌واذش فره‌ن هه‌ر چن جه‌معیه‌تش جه دلێ ده‌گه‌ینه به پانسه‌ذ نه‌فه‌را نمه‌یاڤۆ، و ڕه‌نگا دوێ ئێننه‌یچه ئینه‌ی پا‌وه‌و مه‌ریوان و ڕوانسه‌ر ه‌نه ، بێجگه ئانیشا که ئینه‌ی ده‌گانه و خه‌ریکێ هه‌رمانه‌و مڵکیه‌نێ شۆغڵوو فره‌و مه‌رذمی شۆغڵی ئێداریا و فره‌ته‌ر مه‌عه‌لێ و فه‌رهه‌نگیێنێ و بڕێویچ شۆغڵی مۆدیریه‌تیشا هه‌ن ئینه نیشانه مذۆ که شه‌ڕه‌کان ده‌گه‌یوه موه‌فه‌قه‌نه.
(2 ) سلتانیساق (سلطان اسحاق) پیروو گه‌وره‌و ئه‌لحه‌قان که جه باوه‌ڕوو ئاذێشانه خوا حلوولش که‌رذه‌نه‌نه ڕوحیش و زاتێوی مۆقه‌ده‌سائا. به‌ڵام جه باوه‌ڕوو ئه‌وساینووخه‌لکوو مه‌حاڵوو هه‌ورامانی سلتانیساق ئه‌ولاذه‌و پێغه‌مه‌ری و براو کۆسه‌و هه‌جیجی و شه‌خسێوی فره مه‌باره‌ک و مۆقه‌ده‌سا و هه‌ر ژه‌نێوه زارۆڵه‌ش نه‌بۆ ئه‌گه‌ر بلۆ ته‌وافش زارۆڵه‌ش بۆ و هه‌رکه‌سیچ شێت بی به‌راش وزاشه‌نه مه‌رقه‌ذوو سلتانی وه‌ش بۆوه. سلتانیساق کێ بیه‌ن؟ سلتانیساق کۆڕوو شێخ عیسای به‌رزنجی جه قه‌ڕنه‌و هه‌شتێ کۆچی جه به‌رزنجه‌و ئێراقیه‌نه مه‌ی دنیا تاته‌ش پێشه‌واو ته‌ریقه‌توو قادریه‌ی بیه‌ن دماو مه‌رگوو تاته‌یش چنی براکاش سه‌روو مه‌سه‌لێو یاگه‌نشینی ئیختلافشا گنۆ به‌ین چوون قه‌سدوو گیانیش کریۆ چاگه‌نه به‌ر مشۆ و مه‌ی جه مه‌حاڵوو هه‌ورامانی جه واروو شاروو نه‌وسووذێ که‌راخوو ڕۆخانه‌و سیروانی جه یاگێوه‌نه به نامێ پرذیوه‌ری که ئیسه به ده‌گاو شێخای مژناسیۆ منیشۆ و چاگه‌نه ده‌س که‌رۆ به عێباذه‌ت و پۆخته‌که‌رذی نه‌فسی و دماو ئانه‌یه وه‌ڵا که‌رذه‌و باوه‌ڕه‌کاو وێش ئی شه‌خسه جه قه‌ڕنه‌و هه‌شتی کۆچیه‌نه بیه‌ن ئاکه‌سی تاریخشا وه‌نه‌ن مزانا چی ده‌ورانه‌نه که ده‌ورانوو بێ ده‌وڵه‌تی و ده‌ره‌به‌گایه‌تی جه سه‌رانسه‌روو ئێرانیه‌نه بیه‌ن مه‌یدان واز بیه‌ن په‌ی وه‌ش بیه‌ی فکر و ئه‌ندیشێ جۆراجۆری پێسه‌و حرووفیه و نۆقته‌ویه و به‌کتاشیه و هه‌ر پاسه ئه‌لحه‌قێ. که ڕیشه و چووزه‌وگرذوو ئی مه‌کته‌با ته‌سه‌وف بیه‌ن. سلتانیساق مه‌کته‌بێوی تێکه‌ڵاوی (فه‌لسه‌فه و ته‌سه‌وف ) وه‌ش که‌رۆ و ته‌فه‌کۆراتوو وێچش وزۆنه دلێش و به ته‌مامی مه‌زه‌بێو مارۆنه که هیچش ئه‌و ئێسلامی مه‌شۆ .چی مه‌کته‌به‌نه عه‌قیذێ به چوار عۆنسۆر مه‌ی وه‌روو چه‌می . عه‌قیذێ به ئاوی بۆ هۆو ئانه‌یه فره‌ته‌روو ئه‌لحه‌قا وێشا به ئاوی نمه‌شۆرا هه‌ر پاسه عه‌قیذێشا به دنیاو دما مه‌رگی نیا و باره‌ڕشا ئینه‌نه ئێنسان دماو مه‌رگیش فه‌قه‌ت جسمش مرۆ و گیانه‌که‌ش ملۆ قاڵبوو یۆته‌ری و مه‌ی دنیا و ئی مه‌رذه‌و زیننه بیه‌یه تا هه‌زار که‌ڕه‌تێ تێکرار بۆوه و جه که‌ره‌تی هه‌زارو یه‌کۆمه‌نه یه‌کسه‌ر پاک بۆوه و به حه‌قیقه‌ت میاڤۆ. پی مه‌سه‌لێ ته‌ناسۆخ ماچا و ئانه‌یچه که زاتوو خوای لوانه‌نه ده‌روونوو سلتانیساقی پنه‌ش حلوول ماچا. یۆ جه ئادابه‌کاته‌روو ئه‌لحه‌قا سمێڵ نیایا. پیا مشیۆ تا ئاخروو عه‌مریش سمێڵێش نه‌تاشۆ و که‌مێ نه‌که‌رۆوه. ئیسه زیاره‌تگاو سلتانیساقی ئینا ده‌گاو شێخایه‌نه و هه‌ر ساڵه ده‌ها هه‌زار که‌سێ جه قه‌ڵخانیه‌کا و ئه‌لحه‌قه‌کا جه سه‌راسه‌رووئێرانوو ئێراقیه‌وه مه‌یا په‌ی زیارتوو پیره‌که‌یشا.
(3) شێخ قه‌سیم بابا گه‌وره‌و من بیه‌ن که به چوار په‌شتێ میاڤوو لاش . ئی زاته به‌رزه جه عێلموو فقه و شه‌ریعه‌توو ئیسلامیه‌نه سه‌راوننوو گرذوو عالمه به‌رزه‌کاو ده‌وره‌و وێش بیه‌ن که ساڵه‌ها جه مووسڵو به‌غذانه جه مه‌کته‌به گه‌وره‌کانه ده‌رسوو شه‌ریعه‌تیش واته‌ن و لاو شێخه گه‌وره‌کاو نه‌قشبه‌ندیه‌نه ته‌مه‌سۆکش که‌رذه‌ن و ئیجازه‌و ئێرشادیچش چاذیشا هۆرگێرته‌ن جه ته‌مه‌نه‌و پیریشه‌نه گێڵانه‌وه په‌ی شه‌ڕه‌کانی و لاو گرذوو خه‌ڵکوو ده‌گه‌یوه ئێحترامێوی فره‌ش بیه‌ن و خه‌ڵکی مه‌سه‌له‌شه‌رعیه‌کێشا لاو ئاذیه‌وه حه‌لێ که‌رذێنێ و هه‌رپاسه ئێتقادێوی قه‌لبی فره‌یچشا پنه بیه‌ن. به داخه‌وه جه تاریخوو عالماو کۆرذیه‌نه که‌مته‌ر نامێ ئی عالمه ڕه‌ببانیه‌یه بریه‌ینه . من هه‌ر چن شۆره‌ت و تاریفش جه عالماو ڕیش چه‌‌رماو گه‌وره‌و مه‌نته‌قه‌ی فره ئه‌ژنیه‌ن، و ماچا جه کتیبوو (بنه‌ماڵه‌ی زانیاری) مامۆسا عه‌بدۆلکه‌ریم مۆده‌ڕێسی ئیشاره‌تشێوش پنه کریان ، به‌ڵام وێم جه کتیبوو (دیوان پیرشالیارنوشته محمدبهاالدین) جه باسوو ژیونامه‌و مه‌لا نه‌زیری گه‌وره‌یه‌نه نویسیان که ئاذ یانێو مه‌لا نه‌زیر وه‌نه‌و فقهیش لاو مه‌لا قه‌سیموو شه‌ڕه‌کانیه‌وه ته‌مامنان. مه‌رقه‌ذوو ئی شه‌خسه مه‌باره‌که‌یه ئینا شه‌ڕه‌کان جه یاگێو به نامێ شۆڵگای که جار جار که‌سانێو هه‌ڵای عه‌قیذێشا به شێخ و مه‌شه‌یخ و که‌رامه‌تی مه‌نێنه ملا و زیاره‌تش که‌را.
(4) مه‌دره‌سه‌ی ده‌وڵه‌تی په‌ی یه‌که‌م که‌ڕه‌تی جه ساڵه‌و 1339 ی کۆچی ڕۆجیاری جه ده‌گاو شه‌ڕه‌کانیه‌نه کریاوه و مامؤساکێچش ئاغه‌ی محه‌مه‌د ئه‌مین جه‌میلی و ئاغه‌ی ئه‌وڕه‌حیم خالدی هه‌روێ خه‌ڵکوو نۆدشهی بێنێ . (ئینه نیشانه مذۆ نۆدشه جه ویه‌ره‌و دانش و سه‌واذیه‌نه نه‌سڵێو وه‌ڵێو ئه‌و ده‌گاکاو هه‌ورامانی بیه‌ن ) حه‌ر جه ئا ساڵێنه نزیکوو سی که‌سێ نام نویسی کریه‌ی و ده‌سشاکه‌رذ به ده‌رس وه‌نه‌ی . پاسه گێڵناوه په‌ی نام نویسی ته‌مه‌ن مهێم نه‌بیه‌ن و زارۆڵه‌ی گۆلاله تاته‌یش به باوشی ئاره‌نش و کۆڕی هه‌رزه‌کاریچ دلێشانه بیه‌ن. کاکه سابیر سه‌عیدی شاعێر یۆ چا زارۆڵه گۆلالا بیه‌ن که جه په‌نج ساڵه‌یه‌نه ده‌سش که‌رذه‌ن به ده‌رس وه‌نه‌ی. چێگه‌نه پنه‌م وه‌شا نامێو چن نه‌فه‌را که ئه‌وه‌ڵین مه‌حه‌سڵێ مه‌دره‌سه‌و شه‌ڕه‌کانی بیێنێ نامێشا بنویسوو: 1- ئه‌وڕه‌حیم سه‌لاحی 2-عیزه‌ت که‌ریمی 3- مه‌هدی خه‌سره‌وی 4- عه‌بدلقادر قادری 5- مه‌حموود مه‌حموودی 6- سه‌فه‌ر ڕۆسته‌م پوور 7- جه‌لال ڕه‌حیمی 8- جانڵڵا شه‌مس 9- ئه‌لیاس محه‌مه‌دی 10- جه‌زا حرمه‌تی 11- سه‌عڵڵا عه‌بدڵڵاهی 12- مۆمن محه‌مه‌دی 13- شه‌وکه‌ت عارفی ... و که‌سانێوته‌ر که به داخه‌وه نه‌یا هۆشم . چی که‌سا یه‌ره نه‌فه‌روو ئه‌وه‌ڵی ده‌رسشا تا دانشسه‌را ته‌مامنا و بیی مامۆسا و مه‌دره‌سه‌ی ئامه‌یوه ئه‌و شه‌ڕه‌کان وهه‌ر ئاذێ بیێ که بنه‌ڕه‌توو عێلم و سه‌واذیشا جه شه‌ڕه‌کانه‌نه نیاره .خاسا یاذێو که‌روو جه کاکه عیزه‌تی که‌ریمی که جه ساڵه‌کاو ئه‌وه‌ڵوو ئێنقلابی گیانی شیرینش دا ڕاو ئاڤو خاکێشه‌نه هه‌ر پاسه کاکه شه‌وکه‌ت عارفی و کاکه مه‌حموود مه‌مه‌حموودی و مامۆی ئازیزم مامۆ جانڵڵا شه‌مس که یاذش تا ئاڕوه مروو ئینا خاتره‌مه‌نه .
ئی ژیونامه درێژه‌ش هه‌ن
مطالب مشابه :
سامانه نام نویسی اینترنتی دانش آموزان (سناد)
سامانه نام نویسی اینترنتی دانش آموزان (سناد)
سامانه ثبت نام یارانه نقدی (www.refahi.ir) مدیریت حساب خانوار
یادآور می‌شود، نام‌نویسی از هر نقطه کشور با ورود به سایت www.refahi.ir امکان‌پذیر خواهد بود و
سامانه جامع مدیریت آموزش ویادگیری فرهنگیان سراسرکشور (ثبت نام دوره های ضمن خدمت)
این وبلاگ در مسابقات وبلاگ نویسی عصرحضور رتبه اول کشوری راکسب (ثبت نام دوره های ضمن
نیامدن خواستگار برای دختر دلیل بسته شدن بخت نیست!
سا مانه ثبت نام وام در مورد دعا نویسی برخی از مدعیان آن افراد حرفهای هستند که چندان
اخبار روزانه باشگاه خبرنگاران را به صورت پيامك رايگان دريافت كنيد
سرویس وبلاگ نویسی بلاگ دشت ها نام تو را می گویند کوه ها شعر مرا می خوانند کوه باید شد و ماند
شب زفاف
سا مانه ثبت نام وام
گنجینه اطلاعت عمومی قرانی دینی
۱- درقرآن کدام نام ازتمام جه جامی، چی زه مانه نه كه نه كریۆ روه كێم یه خ به سا.
ژیونامه‌و وێم - 2
یانێو ئا زه‌مانه حه‌ر جه ئا ساڵێنه نزیکوو سی که‌سێ نام نویسی چی که‌سا یه
چیکسا حسن روشان
نام و درست نویسی 49- دو قاچین زئمانگئ بئ خایی مانه وه فه کئ تئژئ خوین سا
برچسب :
سا مانه نام نویسی