جزوه درس مبانی معماری
جزوه درس مبانی معماری و پروژه
شناخت معماری، با شناخت عوامل تشکیل دهنده ی آن آغاز میشود این برداشت،در بر گیرندهی کلیه
عناصر کالبدی و ساختاری است و امور و مسایل جامعه شناختی فرهنگی که از شاخه ی علوم انسانی –
نشاٌت گرفته کلیتی را می سازد که بدان )) معماری (( اطلاق می گردد. معماری در محیط شکل –
میگیرد و از این رو ،شناخت کلیه عوامل محیطی، جغرافیایی و انسانی برای پی ریزی بنیان های تاٌثیر
گذار بر کالبد ، لازم و ضروری است . در این تحقیق تلاش گردیده به طور خلاصه این عوامل را مورد
بررسی قرار دهیم.
به طور کلی این عوامل را می توان به موارد زیر تقسیم کرد که عبارتند از:
1 اقلیم -
2 اکوستیک -
3 پتانسیل های طبیعی -
4 فرهنگ -
1 اقلیم: -
بحث اقلیم در معماری به 4 زیر مجموعه تقسیم می گردد :
1 1 تابش - -
1 2 دما - -
1 3 بار ش - -
1 4 باد - -
1 1 تابش - - :
• طراحانی که با ابعاد اقلیمی سر و کار دارند به خوبی می دانند که در بسیاری از موارد اطلاع از
موقعیت خورشید از جمله داده های پایه و مقدماتی است برای مثال برای پاسخ گویی به سوالاتی از نوع
زیر :
حجم و فاصله ساختمان ها را چگونه باید طراحی کرد تا از همجواری ساختمان ها بهره برداری مناسب
به عمل آید حداقل اینکه ساختمان ها در مواقع گرم در پناه سایه یکدیگر قرار گیرند و در مواقع سرد -
جلوی افتاب یکدیگر را سد نکرده باشند .
تناسب سایه بان و پنجره را چگونه باید انتخاب کرد
درخت و درختچه ها را چگونه باید کاشت و ...
و سوالات متداول دیگر ،می توان راه حل های متفاوت برگزید. پرداختن به این مطلب نیازمند تحقیقات
و مطالعات بسیاری است که در این قسمت به 2 مورد فقط اشاره می کنیم و در صفحات بعد به
تصاویری همراه با توضیح مختصر برای آشنایی کلی با این امر اشاره می کنیم .
در نخستین گام باید مواقع سرد و گرم مکان مورد مطالعه مشخص گردد به همین منظور می توان از
تقویم نیاز به سایه و آفتاب شهرها استفاده کرد.
2. در گام بعد باید موقعیت خورشید در مواقع سرد و گرم مشخص گردد تا برای جلو گیری از اشعه
مستقیم خورشید و یا دریافت اشعه خورشید تدابیر لازم پیش بینی شود
- 2 1 - دما
از مسایل مهمی است که در هنگام طراحی باید به آن توجه داشت تهویه مناسب ساختمان در فصل
های گرم و یا تنظیم دما در فصول سرد امری ضروری می باشد
برای انجام این مهم راه حل های متفاوت و بسیاری وجود دارد که ما در این قسمت به تعدادی از انها به
طور کلی اشاره می کنیم.
ایجاد فضا های باز شو مناسب برای جذب بهتر نسیم :
در مجتمع ها بهتر است همه فضاها مجهز به سیستم سرمایش و گرمایش مرکزی باشند :
ایجاد مجراهای هوا در بالا:
امکان بالا رفتن و خروج گرما با ایجاد سقف شیبدار
- -3 1 بارش
اطلاع از میزان بارش و جهت بارش باران برای طراحان امری مهم و ضروری است .برای مثال در مناطق
شمالی کشورمان میزان بارنگی بسیار زیاد می باشد و جهت بارش بیشتر از سمت شمال غربی می باشد
به همین دلیل برای کنترل آب باران و دفع سریع و یا استفاده از آن از سقف های شیب دار بیشترین
استفاده را می برند.
4 1 باد - - :
در مبحث باد اکثر تلاش طراحان کنترل فشار وارد به ساختمان می باشد البته در مواردی هم از
بادمی توان برای تنظیم دمای بنا استفاده کرد که نمونه های برای مثال در ادامه ذکر شده است.
حفاظت از بناهای کوچک به وسیله بنا های بلند
استفاده موثر از نسیم به عنوان عامل خنک کننده
قرار دادن پشت بنا به سمت باد
استفاده از درختان به منظور حمایت ساختمان از باد
حفاظت از بنا با تغییر در هندسه کلی بنا
استفاده از شکل زمین برای حفاظت در مقابل باد استفاده از نسیم و تبخیر اب استخر به عنوان عوامل -
خنک کننده
2 اکوستیک -
روش های کنترل و کاهش آلودگی صوتی در مجتمع های مسکونی و ساختمان ها:
1 طراحی مناسب سایت پلان -
2 استفاده از کاربری های کمتر آسیب پذیر به عنوان حایلی برای مناطق آسیب پذیرتر -
3 طراحی مناسب درخصوص ارتفاع ساختمان ها -
4 طراحی مناسب محوطه سازی -
5 رعایت نکات ترافیکی داخل سایت ها -
6 طراحی معماری مناسب داخلی -
7 عایق بندی ساختمان ها -
8 استفاده از موانع صوتی -
9 راه حل در بزرگراه ها -
3 طراحی مناسب سایت پلان - :
در طراحی تا جایی که امکان دارد با استفاده از توپوگرافی زمین یا طرح های ارائه شده ، ساختمان ها از
حدکثر سایه صوتی بهره مند گردند .
شکل بلوک های ساختمانی بگونه ای باشد که موجبات تشدید ، انعکاس و تفرق نامطلوب صوتی را فراهم
نیاورد .
نحوه قراگیری بلوک های ساختمانی نسبت به یکدیگر نباید بگونه ای باشد که موجبات تشدید، انعکاس و
تفرق نا مطلوب صوتی را فراهم آورد.
استقرار بلوک های ساختمانی بگونه ای باشد که بیشترین فاصله ممکن را از منابع آلودگی صدا داشته
باشند .
- 4 استفاده از کاربری های با آسیب پذیری کمتر به عنوان حایل
در طراحی سایت پلان ها ، قرارگیری کاربری های با حساسیت کمتر )نظیر تجاری ها( در امتداد منابع
آلودگی به عنوان حایلی برای مناطق آسیب پذیرتر مدنظر گرفته شود.
سایر عوامل موثر در طراحی معماری
اصولا برای انجام هر کاری از روش و قانونی استفاده میشود، و به نظر میرسد طراحی معماری هم از این
قاعده مستثنی نیست. اما برای طراحی معماری چه روشی وجود دارد و چه مراحلی باید طی شود. این
بحث را با چند سوال شروع می کنیم و بعد به جستجوی پاسخ برای این سوالات خواهیم بود.
آیا برای انجام طراحی معماری و خلق یک اثر جدید روش خاصی وجود دارد؟
آیا همه معماران به یک روش طراحی می کنند و به نتایج مشابه می رسند؟
آیا طرحهای معماری مورد نیاز جامعه مثل خانه، مدرسه، بیمارستان و… را می توان با یک روش
طراحی کرد؟
اطلاعات مورد نیاز طراحی چیست و چگونه ویژگی های کمی و کیفی پروژه را مشخص می کنند؟
اینها سوالاتی است که در این بحث و بحثهای آینده به دنبال آن هستیم.
فرض کنید می خواهیم خانه ای را برای زندگی یک خانواده در شهر خودمان طراحی کنیم. برای انجام
این پروژه چه روندی می بایست صورت گیرد تا به طراحی ایده آل برسیم ؟ قبل از اینکه درباره شکل و
ترکیب خانه نظر بدهیم، باید در مورد مسائل مختلف دیگه ای فکر کنیم. در ابتدا باید از نظر منطقی و
عقلانی خواسته های خودمون رو روشن کنیم و مشخص کنیم که این خانه چه ویژگی هایی باید داشته
باشد. باید به زمینی که در ان طراحی می کنیم توجه کنیم.امکانات و قابلیت های آنرا در نظر بگیریم و
الزاماتی که طبیعت و اقلیم منطقه برای کار طراحی ایجاد می کند و مواد و مصالح در دسترس رو
بدانیم. به قوانین و محدودیت هایی که شهر داری ها برای ساخت خانه در نظر گرفته اند تسلط داشته
باشیم و به طور کلی شناختی کافی از نظر فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، اقلیمی و فنی داشته باشیم.
مشخص کردن هدف : انسانها در هر مکان و هرجامعه ای با توجه به عوامل محیطی اطرافشان فرهنگی
را بوجود می آورند و در هر فرهنگ خواسته هایی مهم تر از بقیه است. معماری هم باید با توجه به این
فرهنگها و عوامل محیطی شکل بگیرد تا انسانی که در آن مکان زندگی می کند احساس آرامش کند و
معماری با توجه به ارزشهای انسانی او شکل بگیرد. شاید این عوامل پایه و اساس و اهداف یک معماری
را بوجود بیاورد و معماری باید براساس آن شکل بگیرد.
بررسی عوامل جغرافیایی و محیطی: با دقت در اقلیم های مختلف کشورمان به این نتیجه می رسیم که
معماری در هر نقطه از آن با توجه به شرایط اقلیمی و محیطی رشد کرده و با توجه به شرایط خاص هر
منطقه، مشخصات جغرافیایی، ارتفاع آن از سطح دریا، میزان رطوبت و بارندگی، به خوبی شکل گرفته و
در طول زمان به کمال رسیده است. پس قبل از شروع به طراحی باید عوامل محیطی از جمله میزان
بارندگی، جهت باد، جهت گیری غالب ساختمانها نسبت به محور شمال و جنوب، جهت نورگیری
مناسب و … مورد بررسی قرار بگیرد.
تجزیه تحلیل زمین و همجواری: قبل از طراحی لازم است شرایط زمین پروژه به دقت مورد بررسی قرار
بگیرد. شکل و مساحت زمین، جهت و شیب زمین، کاربری زمینهای اطراف ، امکانات دسترسی به
زمین، دید و منظر مناسب زمین از جمله این موارد هستند که شناخت آنها تاثیر ویژه ای بر طراحی
خواهد داشت.
بررسی مصالح تکنولوژی و سازه ساختمان: قبل از طراحی باید مشخص کنیم که ساختمان با چه مصالح
و چه سازه ای می بایست ساخته شود و امکانات ساخت آن در محیط فراهم است یا نه. مثلا در مناطق
شمالی چوب، درمناطق کویری آجر و در مناطق کوهستانی سنگ و آجر بهتر یافت می شوند و مناسب
است که از آنها استفاده شود.
ابعاد انسانی و فضای معماری: از آنجا که فضای معماری برای حرکت و فعالیت انسان طراحی می شود،
می بایست بین شکل و ابعاد فضا و ابعاد وجودی ما تطابق لازم وجود داشته باشد. نیاز به داشتن فضای
شخصی، رعایت فاصله مناسب بین افراد، در زندگی خانوادگی و یا دوستانه و تنظیم فاصله و حفظ حریم
فضای شخصی در روابط و فعالیتهای اجتماعی از آن جمله است.
تاسیسات مکانیکی و الکتریکی: در کنار ابتکاراتی که طراح در استفاده مطلوب از عوامل اقلیمی و
محیطی دارد و سعی می کند از انژی آفتاب وزش باد های مطلوب و جذب انرژی برای گرمایش
ساختمان حد اکثر استفاده را بعمل آورد، سیستمهای تاسیسات مکانیکی و الکتریکی ساختمان نیز
شرایط محیطی لازم را برای ایجاد فضایی راحت و قابل سکونت را ایجاد می نماید.
در ارائه این مطالب از کتاب مبانی نظری معماری نوشته دکتر محمد فاتح استفاده شده است.
اصول معماری ایران
هنر و معماری ایرانی از دیر باز دارای چند اصل بوده که به خوبی در نمونه های این هنر نمایان شده
است. این اصول به شرح زیر می باشند :
مردم واری / پرهیز از بیهودگی / نیارش / خود پسندگی / درون گرایی
مردم واری
یعنی داشتن مقیاس انسانی وآن را می توان در عناصر مختلف در معماری ایران مشاهده کرد . به طور مثال اگر
سه دری را که همان اتاق خواب در معماری سنتی ایران است را در نظر بگیریم اندازه آن بر حسب نیاز های
مختلف یک زن ،مرد ، بچه یا بچه های آن ها و لوازم مورد نیازشان در نظر گرفته شده است؛ به طوری که
عملکرد اتاق و طرزقرار گیری عناصری چون درها،روزنه هاو ... نیز بر همین اساس و به دقت انتخاب شده است .
پرهیز از بیهودگی
این اصل در معماری پیش از اسلام بوده و در معماری پس از اسلام نیز بر آن تاکید شده است و به
به معنی زیبنده بودن و تناسب داشتن » زیبا « مفهوم استفاده درست است. ایرانیان اعتقاد داشتند واژه
است نه قشنگی .به طور مثال کاشی که در بسیاری از بناها از آن استفاده شده فقط برای قشنگی
استفاده نشده است ، بلکه به دلیل ضعف خشت خام در برابر باران با آجر و کاشی از آن حفاظت می
کردند .
نیارش
این واژه به مجموعه عواملی که بنا را نگاه می داشته اطلاق می گردیده است و مجموعا شامل استاتیک
بنا ، علم ساختمان یا فن ساختمان و مصالح شناسی بوده است . در گذشته معماران بیشتر تکیه شان
بر مهندسی بوده است و هنگامی بنا زیبا بوده که از لحاظ ایستایی نیز نمایانگر ایستاا بودن خود باشد .
خود بسندگی
از اصول دیگر در معماری ایران خود بسندگی می باشد ، بدین معنی که سازندگان سعی کرده اند
مصالح مورد نیاز را از نزدیک ترین مکان ها و با ارزان ترین بها بدست آورن ) استفاده از مصالح بوم آور
(. بدین ترتیب کار با سرعت بیشتر انجام شده مصالح با طبیعت اطراف خود اخت بیشتری داشته است .
همین طور بناهایی که در طول زمان باید ترمیم می شدند با دسترسی داشتن به مصالح اصلی در محل
امکان تعمیر آن در تمامی دوره ها میسر بوده است .
درون گرایی
از اصول دیگردر معماری ایران اصل درون گرایی است. در ساخت یک بنا و نحوه ارتباط آن با فضای
خارج در کل می توانیم دو حالت داشته باشیم . در حالت اول اگر بنا به صورت یک قفس باشد و
مستقیم با فضای خارج ارتباط برقرار کند که به آن برون گرا گفته می شود. در ایران اغلب امکان
ساخت بنا های برون گرا مهیا نبوده است و معماری درون گرا رایج شده است . معمار به وسیله درون
گرایی و با قرار دادن اندام های معماری و ساخت دیوارهای خارجی ارتباط مستقیم بنا را با فضای خارج
در درون خود با عنصری به نام حیاط میسر میکند. اصولا در شکل گیری فضاهای مختلف خصوصا
فضای مسکونی مسائل اعتقادی ایرانیان تاثیر گزار بوده است.یکی از آن خصوصیان احترام به زندگی
خصوصی و حرمت قائل شدن برای آن است . دیگرعزت نقس ایرانیان است که خود به نحوی در شکل
فضاهای یک خانه درون گرا تاثیر گذار بوده است.
معماری پایدار )معماری سبز(
معماری سبز ) پاسخی به مشکلات و تلاشی در جهت رفع نیازهای انسان(
گرم شدن کره زمین، نازک شدن لایه ازن بعلت استفاده از انواع آلاینده ها، افزایش آلودگی محیط
زیست و انقراض گونه های زیستی همه و همه با هم می آمیزند تا ضرورت بوم شناسی و مسائل زیست
محیطی را برای آینده قابل پیشبینی گردانند. بطوریکه پیشی گرفتن خاکستری در برابر جهان
سبزآینده،قابل تامل ترین مسئله حاضرجهان به شمار می آید. در این جهان، معماران نیز همسو با سایر
دست اندرکاران در پی یافتن راهکارهای جدیدی برای تأمین زندگی مطلوب انسان بوده اند. بدیهی است
که زندگی، کار، تفریح، استراحت و ... همه و همه فعالیت هایی می باشند که در فضاهای طراحی شده
توسط معماران صورت پذیرفته و از آنجا که نقاط ضعف و قوت یک ساختمان بر زیست بوم جهان تاثیر
مستقیمخواهد داشت، وظیفه ای بس حساس در این خصوص بر عهده معماران می باشد. کاربرد مفاهیم
آغاز نموده اند که مهترین » معماری پایدار « پایداری و توسعه پایدار در معماری، مبحثی به نام
سرفصلهای آن با عنوان معماری اکو تک، معماری و انرژی)معماری سبز( مطرح می باشند - .
معرفی معماری پایدار
مفاهیم معماری پایدار :
در یک چارچوب کلی می توان معماری پایدار را به معنای خلق محیط پایدار انسانساخت تعبیرکرد .
محیط پایدار :
شرط اساسی در نیل به پایدار ی محیطی برقراری تعادل پویا میان نظامهای مختلف محیط است.
این شرط از دیدگاه عملی دستیابی همزمان به پایدار ی :
- 1 نظام بوم شناختی
- 2 نظام اجتماعی فرهنگی -
- 3 نظام اقتصادی
از منظر بوم شناختی :
تولید اکسیژن و جذب دی اکسید کربن ، جذب پسماندها و آلودگی ها ، تنظیم شرایط محیطی
)درجه طول و اندازه رطوبت ( تولید منابع طبیعی تجدید پذیر ، مواد غذایی و مواد خام اولیه محصولات
فرآورده های نو تولید،تامین آسایش و سلامت روان شناختی و فیزیکی .
از منظر اجتماعی فرهنگی – :
در این محیط امکان بهره مندی از شرایط ارضا کننده در طول زمان )حال و آینده( در حیطه ظرفیت
محیط زیست و برای بیشتربن طیف ممکن فراهم شده است .
از منظر اقتصادی :
از خصوصیات انعطاف پذیر ی ، تطابق و تغییر پذیر ی ، قابلیت احیا و استفاده مجدد )بازیافت
پذیری( ، بهره روی و تنوع )کثرت گرایی( برخوردار باشد .
معماری پایدار :
امروزه اصطلاح معماری پایدار برای طیف وسیع و متنوعی از روبکردهای حساس به محیط بکار
گرفته میشود .از جمله :
معماری بومی سنتی
گرایشهایی که با ادعای پایدارتر کردن معماری موجود معتقد به حفظ یک سبک خاص و وارد کردن
جنبه ای از حساسیت محیطی در ظاهر طرح یا کارکردهای محیطی آن هستند .
آن دسته معدود از معمارانی که معماری را به سمت کنش مندی و پاسخگویی به شرایط محیط
داخلی و خارجی سوق می دهند .
تعریف چارلزکی برت از معماری پایدار) در نخستین کنفرانس بین المللی ساخت وساز پایدار(: خلق
محیط انسان ساخت ومدیریت متعهد آن بر مبنای اصول بوم سازگاری و بازدهی منابع .
این اصول عبارتند از : کمینه کردن مصرف منابع تجدبد ناپذیر ، ارتقا بهبود
شرابط محیط طبیعی و کمینه آسیب های بوم شناختی بر محیط .
سوزان هاگان معماری پایدار را بر مبنای نگرشی میانه رو از اخلاق زیست محیطی تعریف می کند
که در آن به برقراری تعادل زیستی با ارکان نظام زیست محیطی تاکید می گردد و نیل به آن را در گرو
کنش مندی و پاسخگویی اثر معماری به شرایط محیطی میداند .
توسط نورمن فاستر مفهوم معماری پایداربه این صورت بیان شده است : پایداری در معماری ، یعنی
معماری خوب کردن ، هرچه کیقیت معماری یعنی کیقیت فکر و ایده های آن در ارتباط با محیط – –
بالاتر باشد بک فضای معماری برای مدت طولانی تر می تواند نقش خود را ایفا کند .
پایداری در معماری را نمی توان یک سبک یا گرایش خاص و متعلق به زمان فعلی دانست چرا که
در آن نگرش و رویکردی اخلاقی مطرح میشود که در هر زمان و برحسب هر شرایط حائزاهمیت و اعتبار
است .
برقراری تعادل میان نیازها و خواست های انسان و شرایط دیگر ارکان نظام زیست جهانی در حال و
آینده .
با استناد به آنچه گفته شد می توان نتیجه گرفت که :
به محیط در اواخر دهه » حساس و پاسخگو « طرح اصطلاح معماری پایدار در مسیر نیل به معماری
77 میلادی بازگو کننده نگره ای در طراحی و ساخت فضاهای انسانی است که برخورداری از حساسیت
های بوم شناختی را برای برقراری فضاهای زیستی سالمِ باکیفیت و بر خوردار از معانی و مفاهیم ارزشی
فرهنگی توامان با حفظ تعادل زیستی محیط فراگیر ضروری می داند و از این منظر برای طراح –
به تصویر میکشد » وظیفه پاسخگوئی در مقیاس جهانی « را توامان با » مسئولیت اخلاقی « معمار .
دستور العمل اجرائی معماری سبز
در مناطق توسعه یافته ساخت و ساز کنید .
پروژه و نقشه های چند منظوره طراحی کنید .
دسترسی به حمل و نقل عمومی ، مسیرهای عبور دوچرخه و دسترسی پیاده به خدمات اساسی
براحتی فراهم باشد .
ساختمانهای قدیمی را بازسازی کنید .
ساختمان ها را با توجه به حداقل رساندن فشردگی محیطی مستقر سازید ومناطق دست
نخورده را حفظ کنید .
از گیاهان بومی و اقلیمی با توجه به ویژگیهای آنها بهره برداری گردد .
اصول معماری پایدار)معماری سبز(:
از انرژی آب،باد و سایر منابع طبیعی حفاظت کنیم . سلامت محیط زیستمان را تامین کنیم . اقتصاد را در کشور رشد دهیم . کیفیت بالایی از زندگی برای شهروندان ارایه دهیم . با توجه به کیفیات بصری و انعطاف پذیری فضاها و توجه به بوم منطقه ای)هویت( سعی در ایجاد رنگ
تعلق داشته باشیم .
مطالب مشابه :
لویی کان – تحقیق و پروژه درس اصول و مبانی معماری و شهرسازی
در پی فردا - لویی کان – تحقیق و پروژه درس اصول و مبانی معماری و شهرسازی - زندگی زیباست
اصول و مبانی معماری و شهرسازی
اصول و مبانی معماری و شهرسازی فصل درس اصول و مبانی معماری و و اجرای پروژه
سرفصل درس اصول و مباني معماري (رشته مهندسی تکنولوژی ساختمان)
معماری و شهرسازی ، معماری داخلی سرفصل درس اصول و مباني دررابطه با طرح ها و پروژه
جزوه درس مبانی معماری
انجمن معماری و شهرسازی پارسه جزوه درس مبانی معماری و پروژه. اصول معماری
پروژه اصول و مبانی معماری و شهر سازی
پروژه اصول و مبانی معماری و به همان درس مراجعه کنید پروژه اصول و مبانی
جزوه اصول مبانی معماری و شهرسازی و پروژه طراحی و معماری
جزوه اصول مبانی معماری و معماری و شهرسازی و پروژه درس اصول مبانی معماری و
جزوه درس اصول مباني معماري و شهرسازي (مهندس شريفي)
نمونه سوال، عكس، پروژه و و مبانی معماری و شهرسازی. درس اصول مباني معماري و
دانلود جزوه درسی اصول و مبانی معماری و شهرسازی دکتر امامی
دانلود جزوه درسی اصول و مبانی معماری و پروژه معماری و مبانی معماری و شهرسازی
برچسب :
پروژه درس اصول و مبانی معماری و شهرسازی