درمان بوی بد دهان

همه چیز در مورد بوی بد دهان

بوی دهان علل و نحوه درمان

فکر ميکنم تاثير نامطلوبی که بوی بد دهان در شخصيت يک فرد ميگذارد با هيچ چيز قابل مقايسه نباشد . خاطره بدی که از فردی که بوی دهان بدی ازش ديديد شايد ماهها در ذهنتان بماند يا شده که احساس کنيد که خودتان دهانتان بو ميدهد آيا در اين صورت ميتوانيد با يک شخصيت معتدل و سالمی با اطرافيان ارتباط بر قرار کنيد .... مطمعناً پاسخ منفی است ..... اين مسائل باعث شد که در يک مقاله جداگانه به اين موضوع بپردازم

منشا بوی دهان که تحت هر شرايطی آزار دهنده است عبارتند از:

بوی موادی که احتمالا در طی روز مصرف کرده باشيم از قبيل سير، پياز، الکل ، سيگار و......
بوی نامطبوع ناشی از بهداشت دهان و دندان ضعيف .....
بوی ناشی از حلق و لوزه ها و سينوس های فکی که در کل تحت نام مجاورات دهان و دندان از آنها ياد ميشود ....
بوی ناشی از بيماريهای سيستميک از قبيل آبسه های ريه ، ديابت ،ناراحتی های گوارشی و غيره

در يک ديد کلی بوی دهان حتما يک علتی دارد و اينطور نيست که بگوئيم دهان فلانی بد بو است و نميشود کاری کرد؟! دهان هر فردی با هر نژاد و مليتی در شرايط سالم نبايد بوئی داشته باشد .آگر بوئی مشاهده ميشود صد در صد علتی دارد که خارج از اين چهار موردی که ذکر شد نميتواند باشد. اين اصل مهمی است که خيلی به آن بی توجه هستند (علی رغم سادگی موضوع) مثلا من افراد زيادی را ديده ام که در مطب به من ميگويد ... دکتر هر کاری ميکنم بوی دهانم خوب نميشود؟! مواردی هم که ميشود علت بوی دهان را تشخيص داد و عملا نميشود کاری کرد بسيار نادر است و تنها در يک مورد که بيماران ديابتی آن هم بعضی از موارد ممکن است دهانشان بوی استون مانندی بدهد که عملا نميشود کاری کرد.... بقيه قابل درمان هستند و حداقل قابل کنترل ......

حال به توضيح چهار مورد بالا میپردازيم

بوی موادی که احتمالا در طی روز مصرف کرده باشيم

بوی مواد مصرفی با کاهش مصرف و يا عدم مصرف برطرف شده و اثر پايداری ندارد حتی افراد سيگاری هم بعد از اينکه مدتی از ترک سيگارشان گذشته باشد بدون اينکه احتياج به کار خاصی داشته باشد بوی بد آن بمرور از بين ميرود مواد تندی مثل سير غير از اينکه در محيط دهان خورده ريزه های آن باقی ميماند از طريق سيستم گوارشی هم برای مدتی باعث انتشار بو ميشود .جويدن آدامس و خوب مسواک زدن در کاهش بو موثر خواهد بود .

بوی نامطبوع ناشی از بهداشت دهان و دندان ضعيف

بوی ناشی از عدم رعايت بهداشت دهان و دندان شايعترين نوع بوی بد دهان ميباشد .بخوبی ميدانيد که محيط دهان پر از ميکروارگانيزم های مختلف است که به طور طبيعی در محيط دهان بدون ايجاد مشکل خاصی وجود دارند .... مصرف مواد غذائی اگر منجر به اين شود که خرده ريزه های اين مواد مصرفی در محيط دهان باقی بمانند اين ميکروارگانيسم ها شروع به تجزيه اين مواد کرده و حاصل آن محصولات گازدار مختلف است که بسته به نوع مواد تجزيه شده دارای بوهای متفاوت ميباشد .رسالت اصلی مسواک زدن و استفاده از نخ دندان اين است که محيط دهان را از هر نوع مواد باقی مانده پاک کرده و اين روند را مختل سازد ( روند تجزيه مواد باقی مانده) حال به هر علتی نتوانيم در تميز کردن اين محيط موفق شويم غير از مشکلات دندانی و لثه ای که ممکن است بوجود آيد از عوارض طبيعی آن بوی بد دهان خواهد بود . نواحی که من به تجربه دريافته ام که شکست در تميز کردن آنها منجر به بو گرفتن محيط دهان ميشود را برای شما مطرح ميکنم:

دندانهای پوسيده : پوسيدگی دندانها با توجه به اينکه ايجاد حفره هائی را در داخل دندان ايجاد ميکند عملا مانع تميزکردن اين محيط توسط مسواک گشته علاوه بر اينکه روند پوسيدگی را تسريع ميکند باعث ايجاد محيطی برای رشد ميروارگانيسم هاشده و غذا های مصرفی هم که در اين حفره ها باقی ميماند دست به دست هم داده و باعث بوی دهان ميشود .... اين پوسيدگی ها ممکن است از بين دندانها باشد و يا احتمالا در زير پرگردگی های قبلی بوجود آيد . و شما با ديد مستقيم نبينيد ..... لذا معاينه توسط دندانپزشک و متعاقب آن پر کردن دندانهای پوسيده در رفع بوی دهان موثر خواهد بود
انواع بيماری های لثه : لثه هائی که ملتهب و متورم هستند محيط مناسبی برای تجمغ غذائی و ميکروارگانيسم ها هستند .در ضمن در يک لثه بيمار پاکت هائی بين لثه و دندان ايجاد ميشود که از يک ميليمتر تا چندين ميليمتر ممکن است که عمق داشته باشد و عملا مسواک قدرت تميز کردن اين فضا ها را ندارد و همين امر باعث ايجاد محيط های مناسبی برای توليد گاز های نامطبوع که حاصل عملکرد ميکروارگانيسم ها بر روی غذا های باقی مانده است ميشود ...... درمان بيماری های لثه در هر حدی که باشد صددرصد در رفع اين بوها موثر خواهد بود ..... در بعضی بيماری های پيشرفته لثه خود لثه عفونی هم بوی شديدی دارد و ميکروبها شروع به تخريب لثه ميکنند که همراه با بوی تعفن شديد است
نواحی که تميز کردن آن با مسواک و نخ دندان مشکل است: اين نواحی عبارت است از:

ناحيه ديواره پشتی دندان عقل که به خاطر دسترسی مشکل .....تميز کردن آن خوب صورت نميگيرد و حالت تهوع و نبودن فضای کافی برای رشد دندان عقل هم اين وضعيت را تشديد ميکند و همين ناحيه محلی برای تجمع ميکروبی ميگردد
ناحيه سطح زبان بخصوص قسمت خلفی آن که پرز های درازتر و بزرگتری دارد و بعد از غذا خودن در اين نواهی خورده غذائی مانده متعفن شده و باعث بوی دهان ميگردد. مسواک زدن سطح زبان در رفع بوهائی که از اين ناحيه منشا گرفته خيلی موثر خواهد بود
زير پر کردگی های نامناسب و پروتز های ثابتی که در دهان داريد: پروتز هائی که در دهان داريد از هر نوعی که باشد نحوه تميز کردن خاص خودش را دارد که حتما بايد از دندانپزشک خو بپرسيد .پروتز های ثابت هم تکنيک های خاصی را برای تميز کردن لازم دارد که عدم تميز بودن زير آن باعث گير غذائی و آغاز ايجاد بوهای نامطبوع است . اگر پروتز ثابت به طور مناسب ساخته نشود به طوری که غير قابل تميز کردن باشد با هيچ راهی نميشود آنها را تميز کرد و بايد تعويض کردد. پر کردگی های نامناسب بخصوص پر کردگی هائی که با آمالگام صورت گرفته و از ديواره دندان بيرون زده تر پر ميشود را هم نميشود با مسواک و نخ دندان تميز کرد و بايستی تعويض گردد .

در صورتی که تمامی اين مشکلات در محيط دهان و دندان رفع شده باشد ديگر امکان اينکه بوی دهان داشته باشيم نخواهد بود به شرطی که اين بو از ناحيه دهان و دندان باشد .....اکثرا افرادی که از بهداشت خوبی برخوردارند و لی باز از بوی دهان رنج ميبرند به مجاورات دهان که عبارت است از چين های مختلفی که در حلق وجود دارد لوزه ها ،سينوسهای فکی .غافل هستند. پس ميرسيم به قسمت سوم مبحث:

بوی ناشی از حلق و لوزه ها و سينوس های فکی که در کل تحت نام مجاورات دهان و دندان از آنها ياد ميشود

مجاورات دهان و دندان:اگر ته گلوی خود را بخوبی در آينه نگاه کنيد متوجه ميشويد که بعد از اتمام دندانها و هنوز به لوزه ها نرسيده چين های مختلفی وجود دارد که تمامی آنها محيط مناسبی برای گير غذائی ميباشد در ضمن خود لوزه ها بخصوص در افرادی که سابقه عفونت های متعدد در ناحيه لوزه دارند لوزه ها به صورت نمای گل کلمی در ميايد که همراه با شيار های گاهاً عميق است و اين شيار های روی لوزه ها هم باعث تجمع غذائی در اين نواحی ميشود که همه اين محيط ها ميتواند باعث بوهای وحشت ناکی در محيط دهان شود بدون اينکه مشکلی به لحاظ دهان و دندان داشته باشيد .رسيدگی به اين نواحی از مسئوليت های دندانپزشک خارج است و بايد توسط متخصص گوش و حلق و بينی رسيدگی گردد. ما معمولا بعد از اطمينان از نبودن مسئله ای در محيط دهان بيماران را برای چک کردن مجاورات دهان بخصوص لوزه ها و سينوسها به اين متخصصين ارجاع ميدهيم .

بعضی مواقع بيمارانی که لوزه های بزرگ و شيار دار دارند مواد مصرفی مانند آجيل و پسته . تخمه و... در اين شيار ها جايگزين ميشوند.و بوی بدی ايجاد ميکنند که حتی با قرقره کردن معمولی هم برطرف نميشود .معمولا متخصصين گوش و حلق و بينی با دوشيدن اين لوزه ها ( فشار لوزه ها و تخليه و شستشوی آن ) نسبت به اين مشکل اقدام ميکنند . من چند مورد را ديده ام که بعد از اين کار بوی نامطبوع دهان نيز رفع شده است.

از ديگر مجاورات دهان که ميتواند باعث بوی بد دهان شود سينوس های فکی ميباشد. سينوسها حفره هائی در داخل استخوان های مختلف جمجمه واقع شده و توسط مجراهائی به حفره بينی و از آنجا به ناحيه حلق و دهان به طريقی مربوط هستند اين حفره ها در صورت عفونی شدن که در کل به سينوزيت مشهور است با بوی نامطبوعی همراه است که همراه با تنفس بيمار ما متوجه اين بو ميشويم و در صورتی که اين سينوزيت به صورت مزمن در آيد دائما ترشحاتی خواهد داست که اين ترشحات همراه با بوی زننده است و در مواردی از بيماران که از بوی بد دهان رنج ميبرند اين موارد را مشاهده کرده ام که باز اين موارد بايد توسط متخصصين گوش و حلق و بينی درمان گردد.

بوی ناشی از بيماريهای سيستميک از قبيل آبسه های ريه ، ديابت ،ناراحتی های گوارشی و غيره

چهارمين مورد از منشا بوی دهان بيماری های سيستميک و بيماری های گوناگونی است که به ناحيه دهان مربوط هستند . از جمله اين بيماری ها بيماريهای گوارشی و بيماری های تنفسی است ..... من از ذکر جزئيات علمی اين بيماری ها خودداری ميکنم چون اين يک مقاله کاربردی برای عموم هست و زياد تو بهر جزئيات علمی کار نبايد رفت فقط به دو مورد اشاره ميکنم که يکی عفونت های حاد ريوی و آبسه هائی که در ريه ممکن است وجود داشته باشد . اين آبسه های ريوی بوی بدی را هنگام تنفس ايجاد ميکند و در مان آن توسط متخصصين داخلی بايد صورت گيرد . مورد دوم بيماری ديابت شيرين است که ممکن است بوی بدی را ايجاد بکند .بيماری های مختلف گوارشی و معده از جمله سرطان معده در موارد بسيار نادر باعث بوی دهان ميشود مقوله ای تخصصی است و از عوارض بسيار جزئی اين بيماری ها ميباشد که با درمان اين بيماری ها اين بوی دهان نيز برطرف ميگردد

چند نکته در مورد درمان بوی دهان :

به نظر من هر فردی بوی بد دهان را در مورد خودش و سايرين تجربه کرده است .بوی دهان ممکن است مقطعی باشد بخصوص بوهائی که صبح موقع بيدار شدن ازخواب مشاهده ميشود و بعد از خوردن صبحانه و مسواک زدن برطرف ميشود . اين بوی صبحگاهی طبيعی است و و به علت کاهش بزاق در طی شب و در ضمن عدم فعاليت محيط دهان در کل زمينه ای برای فعاليت ميکرو ارگانيسم ها فراهم ميکند که بعد از يک وعده غذا خوردن رفع ميشود . لذا در صورتی که صبح صبحانه نخورده ايد مواظب صحبت کردن خود باشيد
از اطرافيان نزديک خود بخواهيد که اگر بوی بدی از دهان شما متوجه شدن حتما تذکر دهند چون افراد جامعه وقتی متوجه بو ميشوند هيچ وقت به زبان نمی آورند ولی اثر بد شخصيتی خود را ميگذارد.... آشنايان نزديک اين لطف را در حق ما بکنند و تذکر دهند از اين ضربه شديد به شخصيت مان جلو گيری ميکنند.
اگر در فردی متوجه بوی بد شديم بايد سعی کنيم به طور غير مستقيم مطرح کنيم طرح مستقيم ممکن است ضربه روحی شديدی ايجاد کند بخصوص که ارتباط عاطفی با هم داشته باشيم .... اگر هم متذکر نشويم باز رفتار مسئولانه ای نکرده ايم طرح غير مستقيم بهترين وسيله است ....
در صورتی که متوجه شديم که دهانمان بو ميدهد برای درمان اولين مرحله مراجعه به دندانپزشک و مشورت با آن است .دندانپزشک با يک معاينه کامل ميتواند علت بوی دهان شما را تشخيص و درمان کند اين درمان ميتواند شامل جرم گيری آموزش مسواک زدن و استفاده از نخ دندان .... ترميم دندانهای پوسيده و..... باشد ..... در صورت اطمينان از ناحيه دهان و دندان اگر مشکل بوی دهان رفع نگرديد حتما بايد به يک متخصص گوش و حلق و بينی مراجعه کنيد و لوزه ها و حلق و سينوسها ی فکی را چک کنيد حتما مشکل شما حل خواهد شد ساير مواردی که ميتواند باعث بوی دهان شود آنقدر نادر است که طرح آنها اصلا کاربرد عملی ندارد .....
افرادی هستند که دچار توهم بوی بد دهان هستند .... به اين صورت که دهانشان بو نميدهد ولی هميشه از اين وحشت دارند که دهانشان بو ميدهد .... اين توهم بعضی مواقع آنقدر شديد است که در روابط اجتماعی فرد اثر نامطلوب ميگذارد .... من اين بيماران را در چندين مورد مشاهده کرده ام و بارها بهشون گفته ام که بوی بدی ندارند ولی باز اين وسواس را دارند..... مشاوره با روانپزشک و علت يابی آن بسیار موثر خواهد بود.
غرغره کردن با دهانشويه های مختلف را حتما در دستور کار روزانه بهداشتی خود قرار دهيد ..... من دهانشويه ماتريکا که وطنی است و کاملا گياهی است و از عصاره مايع گل بابونه تهيه شده را تجربه کرده ام و برای بيماران هم توصيه ميکنم.

بوي بد و نامطبوع دهان قابل درمان است.
بوي بد دهان از موارد شايع بين افراد است و به همين دليل اغلب خود فرد هم متوجه آن نيست ، چون به آن عادت كرده است.

بوي بد دهان از نظر آداب معاشرت‌اجتماعي براي افراد مشكل آفرين است و بايد علت آن شناخته شود ، اشكالات حفره دهان يكي از علتهاي اصلي بوي نامطبوع دهان مي‌باشد.

همچنين‌اختلالات گوارشي مانند اختلال در مري ومعده در افرادي كه مرتبا” ترش مي‌كنند و يا عفونتها و آبسه‌هاي ريوي ، التهاب حفره بيني، سينوزيت (التهاب سينوس‌ها)، رنيت(التهاب مخاط بيني)و التهاب ناحيه‌حلق مثل گلو دردهاي چركي نيز سبب بوي بد دهان شود.

بيماريهاي لثه نظير پيوره ، التهاب لثه ، لقي و پوسيدگي دندانها هم از شايعترين علل بوي بد دهان مي‌باشد ، تجمع ميكروارگانيسمها و تخمير قندها در محل پوسيدگي و موارد ديگر نيز سبب بدبويي دهان مي‌شود.

گرسنگي ، گرسنه خوابيدن و خوردن بعضي از غذاهاي بودار به خصوص در شب مانند غذاهاي آماده كه در آن سير و پياز و ادويه استفاده شده باشد به نوعي باعث بوي بد دهان مي‌شود.

استفاده از مسواك قبل و بعد از صبحانه و هر وعده غذايي، ليموترش ، شربت پرتغال و يا يك سبزي معطر مثل “نعناع” ، “مرضه” و “تلخون” مي تواند از بوي بد دهان جلوگيري كند.

لازم به ذکر است كشيدن مسواك بر روي زبان يكي ديگرازراههاي كاهش بوي بد دهان مي‌باشد، استفاده ازقرص‌ها و اسپري‌هاي خوشبوكننده علاوه بر بيماري‌هاي ريه، باعث فرسودگي دندان‌ها به مرور زمان مي‌شود.

مسواك زدن و استفاده از نعناع ، بهترين راه براي درمان بوي بد دهان است.

افرادي كه از بوي بد دهان رنج مي‌برند بايد حتما” به پزشك مراجعه كنند تا باتشخيص مناسب، علل بوجود آورنده اين بيماري در آنها رفع شود.

بوي بد دهان يك علامت شناخته شده با سابقه تاريخي قديمي است. بوي بد دهان مي‌تواند دليل عمومي يا موضعي داشته باشد. مشخص شده كه تقريبا 85 درصد بوي دهان ناشي از عوامل موضعي است، از اين جهت اهميت روشهاي بهداشتي مثل مسواك زدن دندانها و زبان محرز شده است. بايد يادآوري كرد كه بوي بد دهان به تنهايي يك بيماري نيست بلكه علامت بيماريهاي مختلف است. وجود بوي بد دهان معمولا در اكثر مواقع ناشي از عوامل بيماريزاست و نشان دهنده وجود يك بيماري است كه بايد شناسايي و تصحيح شود همينطور اكثر افراد احساس نگراني درباره بوي بد دهان خود دارند. اين نگراني گاهي به آنجا ميرسد كه فرد از تماس با ديگران پرهيز مي‌كند و هنگام صحبت كردن دست خود را جلوي دهان مي‌گيرد و يا بطور مرتب از آدامس يا از انواع دهان شويه‌ها استفاده مي‌كند. بايد گفت چون گيرنده‌هاي بويايي خيلي سريع خسته مي‌شوند و اين گيرنده‌ها حدود يك ثانيه پس از تحريك به ميزان 50 درصد با محيط سازگاري مي‌يابند و سپس با سرعت كمتري به سازگاري خود ادامه مي‌دهند، از دريافت بوها عاجز مي‌شوند. به همين دليل فرد مبتلا به بوي بد دهان خيلي سريع به آن عادت خواهد كرد، بنابراين شخص نمي‌تواند بوي بد دهان خويش را تشخيص دهد. مطالعات بر روي بزاق انكوبات شده و هواي تنفسي گرفته شده از دهان افراد مورد مطالعه وجود سه تركيب گوگرددار متيل مركاپتان، سولفيد هيدروژن و دي متيل سولفيد را مسئول بيش از 90 درصد بوي بد دهان مي‌داند كه در اين بين نقش دو تركيب اول بيشتر است
بوي بد دهان ناشي از عوامل بيماريزا
در اين حالت بوي بد دهان به وسيله وضعيت‌هاي موضعي مثل بهداشت ضعيف دهان و عفونت لثه (ژنژيويت) مزمن بوجود مي‌آيد. مخصوصا در ژنژيويت مزمن اگر همراه با خونريزي از لثه‌ها باشد موجب بوي زننده و تنفرآور بخصوص هنگام صبح مي‌شود
در تنفس دهاني (مثلا در وجود لوزه‌هاي بزرگ) بدبويي دهان در نتيجه ممانعت از شسته شدن طبيعي مخاط و دندان‌ها توسط بزاق است. زبان شياردار، زبان مودار و زبان باردار چون به تجمع و نگهداري مواد غذايي كمك مي‌كنند در ايجاد بوي بد دهان دخالت دارند. بيماريهاي سينوس نظير سينوزيت مزمن و فيستول سينوس دهاني و بيماريهاي بيني ازجمله رينيت آتروفيك سل و سيفيليس و رينيت چركي همراه با ترشح و بيماريهاي حلق نيز از علل بوي بد دهان هستند
بوي بد دهان ناشي از بيماريهاي عمومي بدن
در اين نوع بيماريها، بيماريهاي دستگاه تنفس تحتاني از درجه اول اهميت برخوردارند.آبسه ريه بوي گنديده شبيه به بوي گوشت فاسد دارد كه حتي گاهي اولين علامت بيماري است. علت اين بوي بد بيشتر باكتريهاي بي‌هوازي هستند. سل ريوي در حالت پيشرفته به سبب نكروز كازئوز و زخمي شدن ضايعات سلي باعث بدبويي دهان و بازدم ناشي از تنفس مي‌شود. ساير بيماريهاي ريوي نظير برونشيت مزمن، پنوموني نكروزه و كلا هر حالت بيماري‌زا كه بر روي درخت تنفسي و ناي اثر بگذارد، ممكن است بوهاي قابل اعتراض توليد كند. در اختلالات گوارشي و سوهضم، زخم‌هاي معده‌، سرطان مري و معده‌، يبوست و عفونت‌هاي روده‌اي نيز بوي بد دهان مشاهده مي‌شود. در ديابت بوي استون در هواي بازدم به مشام مي‌رسد. در نارسايي كليه بوي شبيه آمونياك و در سيروز كبدي بوي كيك گنديده به مشام مي‌رسد. كمبود ويتامين و هر بيماري كه سبب تب شود از علل بوي بد دهان مي‌باشند
بوي بد دهان ناشي از عوامل غيربيماريزا
از اين عوامل سيگار كشيدن را بايد نام برد كه نه تنها به خاطر بوي خود سيگار و توتون، بلكه به سبب ايجاد زبان مودار و كاهش جريان بزاق به بدبويي دهان كمك مي‌كند. همچنين مي‌توان بوي دهان صبحگاهي ناشي از توقف حركت گونه، زبان و لب‌ها و نيز بر اثر كاهش جريان بزاق در طي شب اشاره كرد. به همين دليل مسواك زدن قبل از خواب در كاهش بوي دهان صبحگاهي تاثير زيادي دارد. پروتزهاي ثابت و متحرك دندانپزشكي نيز درصورتيكه بهداشت دهان رعايت نشود سبب بدبويي دهان مي‌شوند

بوي بد دهان ناشي از عوامل عمومي غيربيماري‌زا
دوران قاعدگي چون با افزايش ميكروب‌هاي بزاق و همچنين افزايش 300 درصدي تركيبات سولفوردار همراه است، بوي بد دهان را به دنبال دارد.
در حاملگي، در يائسگي و بلوغ نيز به دليل تغييرات هورموني بوي بد دهان
وجود دارد. در گرسنگي به علت فساد شيره پانكرآس بوي بد دهان وجود دارد كه حتي با مسواك زدن ازبين نمي‌رود. در افراد مسن بوي بد دهان به سبب تغييرات متابوليك و ساير علل نظير كم‌آبي بدن‌، كاهش مقاومت به عفونت، كاهش اشتها و غيره است. در خستگي و ضعف كه بدن نمي‌تواند محصولات فرعي زائد را با سرعتي بيش از سرعت توليد آنها دفع كند، امكان بوي بد دهان است. بوي بد دهان در خانم‌ها بيشتر از آقايان وجود دارد
در مورد نقش تغذيه در ايجاد بوي بد دهان بايد گفت كه دهان ما بوي آن چيزي را كه مي‌خوريم مي‌دهد. به همين دليل آنهايي كه برنامه غذايي با فرآورده‌هاي گوشتي دارند، دهانشان بوهاي مختلف زيادي نسبت به گياه‌خواران مي‌دهد. همچنين مشخص شده است كه مصرف رژيم پرچربي منجر به ايجاد اسيدوز مي‌شود و در هواي تنفسي بويي شبيه به آنچه در كماي ديابتي وجود دارد، بوجود مي‌آيد. بطور كلي غذاهايي كه پروتئين زياد و مواد قندي كمي دارند به علت ايجاد مواد سولفوردار باعث بدبوشدن دهان مي‌شود. البته نقش غذاهاي بوداري مثل سير و پياز كاملا معلوم است
بوي بد دهان ناشي از داروها
ايزوسوربايد (Isordil) كه محتوي هيدرات كلرايد مي‌باشد مي‌تواند باعث بوي بد دهان شود آنتي‌هيستامين‌ها، آمفتامين‌ها، آرامبخش‌ها، ديورتيك‌ها، فنوتيازين‌ها و داروهاي شبه آتروپين باعث كاهش توليد بزاق و بنابراين كاهش شستشوي خودبخودي حفره دهان و در نتيجه ايجاد بوي بد دهان مي‌شوند. فنوتيازين‌ها سبب ايجاد زبان مودار مي‌شوند
افراط در مصرف دخانيات، كهولت سن، يائسگي، بيماريهاي عمومي با تب بالا، اضطراب، كم‌آبي بدن، مصرف بي‌رويه ادويه‌جات و عدم رعايت بهداشت دهان نيز از علل ديگر ايجاد بوي بد دهان هستند
درمان و پيشگيري
چون اغلب بوهاي بد دهان به علت عوامل موضعي است، بنابراين حذف اين عوامل و اصلاح ناهنجاري‌هاي موجود در دهان اولين قدم درمان است. رعايت بهداشت دهان شامل مسواك زدن دندان‌ها، لثه، زبان و استفاده از نخ دندان در كاهش بوي بد دهان با منشا دهاني بسيار موثر است. مسواك زدن دندان‌ها و زبان تركيبات سولفوردار را براي مدت يك ساعت به ميزان 70 تا 85 درصد كاهش مي‌دهد. بايد توجه كرد كه زبان يكي از جايگاه‌هاي اصلي ميكروبها در دهان است و اين به دليل جمع شدن عوامل ميكروبي در سطح پشتي زبان است و بايد يك قسمت ضروري از بهداشت دهان معطوف به زبان شود.
در بيماراني كه به سبب خشكي دهان (به دنبال مصرف داروهايي كه قبلا ذكر شد و يا بر اثر بيماري) بوي بد دهان دارند مي‌توانند از آدامس‌هاي بدون شكر استفاده كنند
بطور كلي بوي بد دهان ناشي از عوامل موضعي بيماري‌زا زماني ازبين مي‌رود كه بيماري درمان شود و بهداشت دهان رعايت گردد. استفاده از دهان‌شويه‌ها اثر موقتي در كاهش بوي بد دهان دارد. در حقيقت كوشش براي حذف بوي بد دهان با استفاده از دهان‌شويه‌ها علاوه بر اينكه موقتي است، حتي ممكن است بيماري عمومي را نيز از ديد دندانپزشك مخفي نگه دارد بطور كلي پوشاندن بوي دهان با يك بوي معطر و قوي‌تر مناسب نيست و درمان بايد بيشتر معطوف درمان علت اصلي باشد.
بطور كلي جهت كاهش بوي دهان بايد از سيگار كشيدن، نوشيدن نوشابه‌هاي بودار، خوردن غذاهاي با ادويه زياد، غذاهاي گوشتي زياد، غذاهاي معطر شده با پياز و سير، افراط در مصرف مواد چربي‌دار مخصوصا كره و روغن‌هاي مختلف اجتناب شود. در حالي كه خوردن ميوه‌هاي تازه و سبزيجات و بطور كلي رژيم غذايي غني از فيبر ارجحيت دارد. همين طور نوشيدن آب زياد در كاهش بوي بد دهان تاثير بسزايي دارد

بوی بد دهان را می توان بوسیله راه های ساده بهداشتی از میان برد. برای از بین بردن بوی بد دهان باید وضعیت پزشکی و دندان پزشکی شخص مورد مطالعه قرار گیرد.

اگر دهان شما بدبو می باشد اولین قدم مراجعه به دندان پزشک می باشد با مراجعه به دندان پزشک و معاینه کامل وضعیت پوسیدگی های دندانی و بیماری لثه (پریودنتال) در دهانشان مشخص می شود. اگر این مشکلات وجود نداشت باید با یک پزشک حتماً مشورت شود تا وضعیت عفونت داخل بدن و عملکرد کبد و کلیه ها مورد بررسی قرار گیرد. بنابراین اگر چه ناراحتی هی گوارشی، کلیوی، تنفسی، خونی، هورمونی، سوء تغذیه می تواند باعث بدبویی دهان شود. لیکن مهمترین عامل بوی بد دهان رعایت نکردن بهداشت دهان و ابتلا به بیماری های لثه و پوسیدگی دندان است.
همچنین تجمع مواد غذایی و میکروب ها در لابه لای پرزهای زبان می تواند بوی بد در دهان ایجاد کند.

بوی بد دهان به چند گروه تقسیم بندی می شود :

بوی بد دهان ناشی از عوامل بیماری زا: عفونت های لثه، ژنژیویت، بخصوص در ژنژیویت مزمن اگر همراه خونریزی باشد و موجب بوی زننده می شود، پوسیدگی دندان ها، تنفس دهانی.

بوی بد دهان ناشی از بیماری های عمومی بدن: دستگاه تنفس، آبسه ریوی، نارسایی کلیه، نارسایی کبد و ...

بوی بد دهان ناشی از عوامل غیربیماری زا: سیگار کشیدن، بوی بد دهان در هنگام صبح (به علت توقف حرکات گونه و زبان) مسواک زدن قبل از خواب بسیار مهم است.

پروتزهای دندانی ، دوران قاعدگی ، حاملگی ، علت بوی بد دهان می تواند باشد و همچنین در نتیجه استفاده از داروهایی که موجب کم شدن جریان بزاق می شوند بوی بد دهان ممکن است بیشتر شود.

افرادی که در رژیم غذایشان از فرآورده های گوشتی استفاده کنند. دهانشان بوهای مختلفی نسبت به رژیم غذایی گیاه خواران دارد. غذاهایی که پروتئین زیاد و مواد قندی کمی دارند بعلت ایجاد مواد سولفوردار باعث بد بو شدن دهان می شود.

استفاده از دهان شویه ها :

میان دندانها را با مسواک نمی توان تمیز نمود بنابراین حتماً از نخ دندان استفاده کنید تا خرده های مواد غذایی که بین دندان ها می ماند و باعث بوی بد دهان می شود به این وسیله از میان برود. دهان شویه ها اطراف و زیر لثه هایتان را تمیز می نماید.

اگر شما فکر میکنید که دهانتان بد بو است. به این مساله توجه نمایید که محققین گفته اند که نسبت بیشتر افرادی که فکر می کنند بعلت بوی بد دهان از نظر اجتماعی رانده شده هستند. اصلاً دهانشان بدبو و نسبت فقط از لحاظ روانی زیاد به این مساله فکر می کنند.

چند روش ساده بری افرادی که دچار بوی بد دهان هستند :

۱) تمیز کردن زبان

یکی از علت های بوی بد دهان باقی ماندن خرده های مواد غذایی و باکتری ها در داخل دهان است. مسواک زدن و نخ دندان کشیدن بسیار مهم است. اما فراموش نکنید حتماً روی زبانتان را تمیز نمایید. تجمع مواد غذایی و میکروب ها در لابه لای پرزهای زبان می تواند بوی بد دهان ایجاد کند. در حالت سلامت لایه های سطحی زبان به طور مداوم از طریق اصطکاک زبان با غذا، کام و دندانها جلو فک بالا، کنده می شود و با سلول های جدید جایگزین می شود. جریان آب دهان نیز سطح زبان را تمیز می کند. هنگامی که حرکات زبان به علت بیماری یا حالات دردناک دهان محدود می شود لایه های سطحی کنده شده روی زبان باقی می ماند و همراه با بقایای مواد غذیی و میکروب ها باعث بوی بد دهان می شود بنابرین حتمآً بعد از غذا روی سطح زبان را هم مسواک بزنید. در ضمن دهان شویه هم در درمان می تواند موثر باشد.

۲ ) جویدن آدامس

وقتی دهان خشک باشد و بزاق در جریان نباشد. بوی دهان هم ایجاد می شود. جویدن آدامس جریان بزاق را بیشتر می کند و خود بزاق در برطرف کرن بوی دهان موثر است.

وقتی صبح زود دهان شما بدبو است تا درجه زیادی مربوط به جریان براق و محصولات آن مربوط می شود.

چون در موقع خواب جریان بزاق کم است و در نتیجه دهان بدبو است. در این رابطه جویدن آدامس بسیار موثر است. البته از آدامس های بدون قند استفاده نمایید، مانند آدامس های با طعم نعنا.

البته تمام این مواد به صورت موقت است.

درحالیکه شما چیزی که براق را زیاد میکند. آدامس می باشد. یک نوع آدامسی که با Xylitol شیرین شده است. Xylitol یک جایگزین قندی است که نه تنها بزاق را افزیش می دهد، بلکه همچنین به جلوگیری از تشکیل باکتری ها در داخل دهان کمک می نماید.

هرگز از آدامس های قندی استفاده نکنید زیرا بری دندان ها بسیار مضر است. از آدامس های با طعم دارچین هم می توانید استفاده نمایند.

۳) آب زیاد بنوشید

نوشیدن آب بری سلامتی مفید است و کمک می کند مدت زمان کمتری باکتری ها و داخل دهان باقی بمانند و در جلوگیری از بوی بد دهان موثر است. جهت کاهش بوی دهان از سیگار کشیدن، نوشیدن نوشابه های بودار، خوردن غذاهای با ادویه های زیاد، غذاهای گوشتی زیاد، و مواد چربی بسیار موثر است. رژیم غذایی فیبردار و سبزیجات اهمیت زیادی دارد.

در خاتمه یادآور می شویم بهترین راه برطرف نمودن بوی بد دهان ، مراجعه به دندان پزشک جهت ترمیم دندان های پوسیده، جرم گیری و سایر مراحل درمان بیماری های لثه است و در مرحله بعد یادگیری روش صحیح مسواک کردن دندان ها و زبان و استفاده از نخ دندان است که در این موارد دندان پزشک شما را یاری خواهد نمود.

دهان شامل حفره دهان – دندانها- زبان- بزاق – لثه و سقف دهان است . دهان به علت وجود بزاق كه از غدد بزاقی ترشح می شود دائماً مرطوب است. میزان ترشح بزاق دریك شخص سالم معادل 1500 -500 میلی لیتر در روز است و میزان تولید به عوامل متعددی از جمله سن – جنسیت – ساعات متفاوت روز- ماههای مختلف سال ، حالات روحی و وضعیت غذایی بستگی دارند. بزاق بدون رنگ بوده و كمی حالت چسبندگی دارد و چون حاوی انواع متفاوت تركیبات آلی و معدنی است ، محیط مناسبی برای رشد باكتری ها در دهان است.

باكتری های موجود در دهان می توانند بر روی مواد موجود در بزاق مخصوصاً ذرات غذا در بین دندانها تأثیر گذاشته و در اثر عمل تخمیر و فساد ، گازهای بدبو تولید نمایند. بنابراین عمل باكتری ها در دهان را می توان مهمترین عامل تنفس بدبو به حساب آورد. علاوه براین باكتری های موجود در دهان می توانند با تأثیر بر مواد قندی ، اسیدهای آلی تولید نموده و اسیدهای حاصله به تدریج باعث پوسیدگی دندانها بشوند. برخی از باكتری های دهان درعمق دندانها و اطراف لثه فعالیت بیشتری داشته و می توانند بیماری های عفونی لثه و دندان را موجب شوند. در طول روز به علت باز و بسته شدن دهان و در نتیجه دفع گازهای تولید شده توسط باكتری ها از شدت بوی دهان كاسته می شود.

علاوه براین در طول روز بلع بزاق به تنهایی و یا همراه با مواد غذایی ، از تجمع باكتریهای داخل دهان كاسته و موجب كاهش متابولیسم باكتری ها در دهان می شوند. به عكس در طول شب به علت محبوس شدن گازهای تولید شده در دهان و تولید تركیبات متعدد مخصوصاً توسط باكتری هایی كه برای رشد به كمی اكسیژن نیاز دارند بوی دهان شدت می یابد. درحقیقت تنفس بد بوی صبحگاهی دهان، در رابطه مستقیم با فعالیت شبانه باكتری ها در دهان است. اغلب میكروب های موجود در دهان بیماری زا نبوده و جزو ساكنان طبیعی دهان انسان سالم به حساب می آیند. در دهان ، انواع میكروبهای بیماری زا نیز موجود بوده و در شرایط خاص قادر به تولید بیماری های عفونی در دهان و سایر قسمت های مجاور هستند. میكروبهای موجود در دهان می توانند به سادگی توسط بزاق از فردی به فرد دیگر با جمعیت میلیونی منتقل شوند. تعداد میكروبها ی موجود در دهان به حدی زیاد است كه هر انسان درهنگام صحبت كردن ، میلیونها میكروب را با ترشحات فوق العاده كوچك بزاق درهوای اطراف خود پراكنده می نماید.

اگر فردی دهانش همیشه بوی بد نمی دهد و دفعتاً چنین می شود، بدون شك باید نشانه هایی ازیك بیماری را در بدن خود حس كند و بی درنگ درصدد رفع بوی بد دهان و شناخت بیماری برآید. بوی بد ناگهانی دهان می تواند به دلایل زیر باشد:

- عفونت و تورم لثه ها و یا آبسه دندان

- عفونت گلو و یا متورم شدن آن

- سینوزیت

- عفونت ریه

-Sjogren (بیماری كه در آن چشم و دهان به طور مزمن خشك می شوند)

- بیماری ناشی از الكلی بودن افراد

- بیمارهای كلیه كه درآن كلیه ها قادر نیستند به درستی سموم را به خارج بفرستند

- یبوست

- بیماری كبد

بعضی اوقات بوی بد دهان از میكروبی به نام ( هلیكوباكتر پیلوری)Helico Bacter Pglori است. این میكروب در جهاز هاضمه باقی می ماند و ممكن است تولید زخم معده هم بكند و درهرحال بوی بد دهان را باعث شود . در این موارد ضمن این كه به پزشك معالج خود مراجعه می كنید با انجام آزمایش های لازم و پیگیری های مداوم درصدد رفع این عارضه برآیید چون در مراحل بعدی می تواند خطرناك تر باشد.

با رعایت بهداشت دهان می توان میكروبهای دهان و در نتیجه اعمال ناخواسته آنها را به حداقل رساند. بهترین روش برای كاهش میكروبهای دهان ، شستشوی مداوم دهان و دندانها پس از صرف غذا ( مخصوصا هنگام شب) است. شستشو موجب خارج شدن ذرات غذای موجود درحفره دهان شده و دراصل با حذف مواد غذایی مورد نیاز میكروبها ، از جمعیت آنها كاسته می شود. به خصوص عامل مؤثری در به حداقل رساندن میكروبها ی دهان و ممانعت از پوسیدگی دندانها است. مواد پروتئینی مانند ذرات گوشت در بین دندانها محیط مناسبی برای رشد باكتریها ایجاد می نماید . بنابراین بوی بد دهان اغلب درارتباط با فساد مواد پروتئینی است. بلع بزاق ، نوشیدن مایعات ، دفع بزاق وشستشوی دهان با مواد شیمیایی ضد میكروب از جمعیت میكروبهای دهان به میزان قابل ملاحظه ای می كاهد. اگرچه پس از چند ساعت جمعیت میكروبها مجدداً به حالت اولیه برمی گردند، اما مصرف مواد ضد بومانند آدامس ، پوششی بر روی تنفسهای بدبو بوده و به علت بالا بردن ترشح بزاق و بلع بزاق از جمعیت میكروبها می كاهند.

ناگفته نماند كه آدامس و تركیبات مشابه به علت داشتن قندهای ساده باعث رشد باكتریهای موثر برپوسیدگی دندان ها می شود.

از دیدگاه طب نتروتپ ، تغذیه دربوی بد دهان بسیار اهمیت دارد. سعی كنید حدوداً دو لیتر آب در روز حتماً استفاده كنید. همچنین از خوردن گوشت تا آن جایی كه امكان دارد پرهیز كنید و به جای آن از پروتئینهای گیاهی استفاده كنید. غذاهای سرخ كردنی به هیچ عنوان استفاده نشود ، فقط بخارپز، آب پز یا در فر گذاشته شود.

از ادویه جات كمتر استفاده كنید . سعی كنید به غذای خود كمی نمك برای مزه ، و زعفران به عنوان ادویه بزنید. از مصرف مواد كارخانجاتی مانند سوسیس ، كالباس ، چیپس و پفك وغیره خودداری كنید.

سبزیجات سبز تیره كه دارای كلروفیل زیاد هستند استفاده كنید مانند جعفری ، اسفناج ، كاهو ، كدو ، شاهی آبی و غیره .

از لحاظ بهداشت دهان سعی كنید بعد از هر وعده غذا دندانها را مسواك كنید . می توانید بعد از مسواك كردن كمی هل - رازیانه و تخم گشنیز در دهان بریزید و بجوید.

ضمناً می توانید یك قاشق چایخوری جوش شیرین را در نصف لیوان آب گرم حل كنید و وقتی نیمه گرم شد مقداری از آن را در دهان نگاه دارید و مزمزه كنید و دندانها و دهانتان را با آن كاملاً بشویید. بدین طریق ، هم دندانهای تمیز و شفافی خواهید داشت وهم نفس تازه و خوشبویی پیدا می كنید. بد نیست بدانید چنانچه پوست شما دچار آفتاب سوختگی شده است اگر خمیری از جوش شیرین درست كنید و روی آن بگذارید بسیار مؤثر خواهد بود.متشکر از استاد محترم آقای حسینی

درمان بوی بد دهان

مطالب مشابه :

کارنامه هوشبری،علوم تغذیه و پروتز دندان سال90

جدول ترازهای کنکور سراسری دانشگاه آزاد کلیه رشته ها از سال 87 تا89

با چه رتبه ای چه رشته ای قبول می شوم !!!

پرتقاضاترین رشته های دانشگاهی گروه آزمایشی علوم تجربی در کنکور سراسری براساس رتبه کشوری

جدول ترازهای کنکور سراسری دانشگاه آزاد کلیه رشته ها از سال 87 تا89

منتخب کارنامه پذيرفته شدگان کنکور ۸۹ ( گروه تجربي - سهميه منطقه یک)

معرفی رشته های پزشکی و پیراپزشکی از نگاه دانشجویان و کارشناسان

درمان بوی بد دهان

دانشکده مهندسی پزشکی دانشگاه صنعتی امیر کبیر