بیماری شاربن یا سیاه زخم

بیماری شاربن یا سیاه زخم از بیماریهای مشترک انسان و حیوان و فوق العاده خطرناک می باشد که اغلب پستانداران بویژه گاو ، گوسفند ، بز ، اسب و منجمله انسان بدان مبتلا می شوند . این بیماری در 90% موارد موجب مرگ در دامها شده و به انسان نیز قابل سرایت است . این بیماری تقریباً انتشار جهانی دارد .

عامل بیماری :
عامل بیماری نوعی باکتری میله ای شکل می باشد که جزء باکتریهای هوازی و هاگ دار رده بندی می شود . این باکتری در هنگام مرگ در خون و تمام ترشحات بدن دام وجود دارد . این باکتری در معرض هوا در مدت چند ساعت تبدیل به هاگ شده و در خاک بین 40 الی 60 سال می تواند زنده بماند و خاصیت بیماری زایی خود را حفظ کند به همین علت نبایستی لاشه های دامهای تلف شده مشکوک ، مورد کالبد شکافی واقع شود و باید بطور صحیح لاشه را از بین برد .

بیماری سیاه زخم در انسان :
انسان بطور قابل ملاحظه ای در برابر بیماریها مقاومتر از علف خواران می باشد . با این وجود مرگ ناشی از این بیماری در انسان غیر معمول نیست . شاربن جلدی یا سیاه زخم حدود 95 تا 98 درصد موارد بیماری انسانی را شامل می شود که با آلوده شدن زخم و بریدگی و خراشهای پوستی حادث می شود .
فرم تنفسی از طریق استنشاق گرد و غبار آلوده به هاگ باکتری و فرم گوارشی از طریق مصرف گوشت ، مواد غذایی و آب آلوده وارد دستگاه گوارش انسان می شود .
گزش حشرات و تماس با خون و لاشه دامهای تلف شده و پوست آلوده از جمله راههای انتقال بیماری در انسان است .

طرز انتقال بیماری در دامها :
منشاء بیماری خاک مناطق آلوده می باشد و سالهایی که هوا گرم و مرطوب است مستعد بروز بیماری شاربن در دامها می باشد به هنگام چرا در مراتع آلوده و یا آب و علوفه آلوده ، هاگ شاربن وارد دستگاه گوارش شده و در صورت حساس و غیر ایمن بودن دامها موجب بیماری می گردد .
برخی معتقدند خراشهای موجود در دهان موجب تسهیل ورود هاگ به بدن می شود . گزش خرمگس نیز به ویژه در تک سمی ها یکی از راههای انتقال بیماری می باشد .

علائم بیماری :
مرگ ناگهانی در موارد حاد ، تب شدید تا 42 درجه سانتی گراد ، در موراد حاد که با بی اشتهایی ، استاز دستگاه گوارشی ، درد شدید ، ادرار خونی و اسهال خونی تداوم می یابد .
دامهای آبستن ممکن است سقط نمایند و شیر دامهای شیر ده بطور ناگهانی کاهش می یابد و ممکن است غیر طبیعی و خون آلود باشد . تورم ناحیه گردن و زیر شکم نیز ممکن است مشاهده گردد .
افسردگی شدید ، تنفس سریع و عمیق و تشنج و نهایتاٌ منجر به مرگ می شود . دوره بیماری در موارد حاد 24 تا 48 ساعت است .

علائم پس از مرگ :
- خروج خون تیره رنگ و قیر مانند از سوراخهای طبیعی بدن که از مهمترین خصوصیات این خون لخته نشدن آن می باشد .
- بزرگ شدن طحال و لجنی شدن آن در موارد کالبد گشایی اتفاقی ممکن است دیده شود .

دامهای حساس :
عموماً گاو ، گوسفند ، بز و اسب حساسترین دامها در برابر بیماری می باشند . خوک ، سگ و گربه مقاومت مشابهی دارند . بنظر می رسد بیماری در نشخوار کنندگان ( گاو ، گوسفند و بز ) به اشکال فوق حاد و حاد ، در اسب به شکل حاد و در گربه و خوک بشکل تحت حاد بروز می یابد . شتر مرغ نیز نسبت به سایر پرندگان از حساسیت بیشتری برخوردار می باشد .

راههای پیشگیری و درمان :
درمان بیماری در موارد فوق حاد و حاد تقریباً غیر ممکن است . اما برای پیشگیری از بیماری در دامهای اهلی ( علف خواران ) حداقل یکبار در سال در مناطق آندمیک واکسیناسیون همگانی بایستی انجام شود .

مراقبت بیماری سیاه زخم در انسان :
1- هر مورد زخم جلدی مشکوک به سیاه زخم را حتماً قبل از شروع درمان باید به مرکز بهداشت شهرستان گزارش داد .
2- برای تشخیص قطعی سیاه زخم باید از ترشحات زخم آزمایش بعمل آورد و سپس به درمان بیماری با آنتی بیوتیک ( پنی سیلین ) اقدام نمود .

پیشگیری از سیاه زخم :
1- از دست کاری خاک و کود حیوانات پرهیز نمود .
2- حتی المکان از دست کاری پوست و پشم حیوانات خودداری شود .
3- چناچه حیوانی مشکوک به سیاه زخم می باشد . از دست کاری و کشتار دام خودداری و سریعاً به مراکز دامپزشکی موضوع را اطلاع دهید

بیماری شاربن یا سیاه زخم

مطالب مشابه :

بیماری تب شیر یافلجی زایمان

سرماخوردگی

ماهنشان

بیماری شاربن یا سیاه زخم

اهليت در اشخاص

ویتامین ها ونقش انها در جیره غذایی ابزیان وعلائم ناشی از کمبود انها

استخر پرورش ماهی حسن ملکی

شیستوزوما

فهرست روستاهای شهرستان ماه نشان