آزمون شخصیت NEO PI-R

آزمون شخصیتی نئو ( فرم تجدید نظر شده) یکی از آزمون های جامعی است که پنج جنبه یا محدوده اصلی شخصیت ویژگی های مرتبط با این جنبه ها را می سنجد. این پنج جنبه یا محدوده اصلی که در شاخص های آزمون مورد بررسی قرار می گیرند امکان بررسی جامعی از شخصیت افراد بالغ را فراهم می سازد .

دو فرم آزمون NEO PI-R توسط مولفین اولیه آن تهیه شده و در زبان انگلیسی در دسترس می باشد . فرم S آزمون که برای ارزیابی شخصیت توسط گزارش خود فرد تهیه شده و فرم R آزمون که در آن ارزیابی شخصیت فرد توسط فرد دیگر صورت می گیرد . هر دو فرم دارای 240 عبارت می باشند که پاسخ به آنها برروی یک مقیاس 5 نقطه ای صورت می گیرد هر دو این فرم به طور جداگانه برای زن و مرد و برای تمامی سنین بعد از بلوغ کارایی دارد .فرم R آزمون بخصوص در مواردی که نیاز به مقایسه نتایج آزمون فرم S فرد و کامل تر کردن نتایج آن ضروری است کاربردهای موثری دارد .

در واقع آزمون NEO PI-R فرم تکمیل شده آزمون شخصیتی NEO می باشد . آزمون NEO در سال 1985 توسط کاستا و مک ری ارائه شد . در این آزمون اولیه ، سه مقیاس اصلی که به نحو وسیعی در مورد آنها تحقیق شده بود یعنی عصبیت یا (نروتیزم با علامت مخفف N) ، برونگرایی (با علامت مخفف E) و باز بودن (با علامت مخفف O) مورد نظر قرار گرفته بودند . در این آزمون فقط به طور مختصر و در مقیاس های کلی شاخص های توافق (با علامت مخفف A) و وجدانی بودن (با علامت مخفف C) مورد ارزیابی قرار می گرفتند . در سال 1980 چندین پیشنهاد موثر توسط استفاده کنندگان از آزمون برای بسط و توسعه آزمون ارائه گردید .

آزمون NEO PI-R بعدها به همین دلایل تکمیل شد و شاخص های توافق (A) و وجدانی بودن (C) نیز با مقیاس های مرتبط با آنها در آزمون اولیه گنجانده شد . در آزمون NEO PI-R 10 عبارت مرتبط با شاخص های N ، E و Oنیز تغییر کلی نمودند تا نشان دهنده دقیق تر مقیاس های مرتبط با این شاخص ها باشند .

مولفین اولیه آزمون بر این اعتقاداند که ابزارهای اندازه گیری این گونه بایستی بر اساس تحقیقات جاری تحول یابند ، اما تاکید می کنند که در هر حال بایستی ابزار یک ابزار ثابت استاندارد برای ضبط و توسعه یک آرشیو طولانی مدت هم وجود داشته باشد . در مورد آزمون NEO PI-Rکه اکنون دارای شاخص های A ،C می باشد تاکنون به اندازه کافی مورد پژوهش و ارزیابی بالینی قرار گرفته و می تواند در طی سالهای آینده به عنوان یک ابزار مفید با اطمینان به کار گرفته شود.

ترجمه انطباق فارسی این آزمون در سال 1376 آغاز شد و پس از بررسی مقدماتی و اجرای آن بروی گروه محدود از بیماران مراجعه کننده به کلینیک روانشناسی و افراد بدون ناراحتی و مشکل (در حیطه اعصاب و روان) فرم نهایی تهیه شد و بروی یک نمونه یا انتخاب تصادفی در شهر شیراز هنجار یابی گردید و نتایج این هنجار یابی در سال 1378 منتشر شد (حق شناس 1378).

آزمون NEO PI-R در برگیرنده یک الگوی فرضی است که از نتیجه تقطیر دهه های متمادی تحقیقات با روش تحلیل عوامل Factor analysis بروی ساختار شخصیت بدست آمده است . شاخص های این آزمون خود از گسترش و پالایش ترکیبی از منطق و روش های تحلیل عامل بدست آمده و این شاخص ها به مدت تقریبی 15 سال مورد پژوهش وسیع هم بروی نمونه های بالینی (مراجعین به کلینیک های اعصاب و روان) و هم نمونه هایی از افراد بالغ بهنجار قرار گرفته اند .

آزمون NEO PI-R وسیله ای برای ارزیابی ویژگی های شخصیتی بهنجار می باشد که توانسته است کاربردهای خوب و مناسبی را در موقعیت های کلینیکی یا بالینی و تحقیقی از خود نشان دهد . این راهنما اطلاعاتی را در زمینه نحوه اجراء و سیستم نمره گزاری ، تفسیر شاخص های آزمون و توصیه های برای مواد کاربردی آزمون ارائه می نماید .

مواد و کاربرد آزمون

مواد آزمون NEO PI-R

مواد آزمون NEO PI-R شامل راهنمای حرفه ای فرم های پاسخنامه S و یا R ، پاسخنامه ، فرم های پروفایلها و فرم خلاصه نتیجه می باشد که آخری خلاصه ای در مورد اطلاعاتی از آزمودنی در 5 مقیاس اصلی است .علاوه بر مواد چاپی مورد اشاره در فوق ، آزمون NEO PI-R به صورت کامپیوتری نیز می تواند اجرا ، نمره گزاری و تفسیر گردد .

پرسشنامه فرمهای S و R

دو نوع پرسشنامه برای آزمون NEO PI-R وجود دارد .

پرسشنامه فرمS برای خود سنجی تنظیم شده و پرسشنامه فرم R برای سنجش فرد توسط دیگری طراحی شده است . برای تکمیل هر دو فرم آزمودنی بایستی حداقل معادل 9 کلاس تحصیلات رسمی سواد داشته باشد .

هر فرم دارای 240 جمله است و در صفحه اول دستورالعمل اجراء و نحوه ثبت پاسخها در در پاسخنامه توضیح داده شده است . در فرم R که در واقع آزمون موازی فرم S می باشد جملات با ضمایر سوم شخص نوشته شده اند تا پاسخ دهنده فرد معین و مشخصی را ارزیابی نماید در فرم به زبان انگلیسی آزمون دو نوع از فرم R یکی برای مردان و یکی برای زنان برای متناسب با ضمایر مفرد سوم شخص مذکر (He) و مونث(She) تنظیم شده است که خوشبختانه در زبان فارسی نیاز به داشتن دو فرم براین مبنی وجود ندارد.

سیستم نمره گزاری

الف) پاسخنامه :

پاسخنامه آزمون دارای قسمتی است که آزمودنی مشخصـات خود را در آنجا ثبـت میکند . همچنین در قسمت پایین پاسخنامه 3 سوال مربوط به اعتبار آزمون قرار دارند که آزمودنی پس از خاتمه آزمون آنها را جواب می دهد . در برگه اول پرسشنامه نحوه قرار دادن پاسخ ها بروی پاسخنامه برای آزمودنی توضیح داده شده است . در واقع آزمودنی در واکنش به هر جمله از 240 عبارت آزمون یکی از گزینه های کاملاً قبول (ک – ق) ، قبول (ق) ، خنثی (خ) ، رد (ر) یا کاملاً رد (ک ر) را انتخاب نموده و در مقابل شماره همان عبارت در پاسخنامه دور پاسخ مورد نظر را دایره می کشد . بدین ترتیب پاسخنامه تکمیل می گردد.

ب)کلید نمره گزاری:

چنانچه در بالا اشاره شد برای هر عبارت پرسشنامه یک مقیاس درجه بندی 5 رتبه ای وجود دارد که دارای ارزش صفر تا 4 می باشد امام برای برخی از جملات این نمره گذاری از کاملا قبول تا کاملا رد بترتیب 0 تا 4 تعلق می گیرد . برای نمره گذاری آزمون فارسی یک طلق شفاف تهیه شده است که کاملا هم اندازه پاسخنامه به وسیله گیره کاغذی محکم تثبیت می گردد .

ترتیب سوالات در آزمون NEO PI-R به نحوی است که هر خط پاسخنامه که شامل 8 مورد یا پاسخ به عبارت می باشد برای یک شاخص منظور شده است . بدین ترتیب که خط اول پاسخنامه مرتبط با شاخص ، ؟ می باشد و خط دوم مربوط به شاخص N1 در خط سوم مربوط به شاخص E1 و O1 در انتهای هر خط پاسخنامه نیز علامت اختصاری شاخص ذکر شده است .چنانچه در بالا اشاره شد طلق شفاف کلید نمره گذاری روی پاسخنامه تثبیت می شود و حالا نمراتی پیداست که دور آنها خط کشیده است (خط دایره مربوط به پاسخنامه و نمره مربوط به کلید نمره گذاری) .با جمع ساده اعداد مشخص شده (دایره دار) نمره هر شاخص بدست آمده و حاصل جمع برروی پاسخنامه در انتهای سمت راست ردیف درست در مقابل علامت اختصاری شاخص ثبت می گردد.

ج)کنترل اعتبار:

در پایین پاسخنامه سه سوال برای کنترل اعتبار آزمون قرار داده شده است . سوال الف:از آزمودنی پرسیده است آیا با صداقت و درستی به عبارت های پاسخ داده است در تحقیقات برروی آزمون دیده شده است که 99 درصد از پاسخ گویان به این سوال پاسخ کاملا موافق داده اند . آزمودنی هایی که در پاسخ های رد یا کاملا رد می دهند ممکن است شخصاً داوطلب آزمایش نبوده اند ویا بی توجه و به طور سرسری به سوال پاسخ گفته اند و یا اینکه دچار نوعی گیجی و یا حواس پرتی بوده اند و ردیف های پاسخنامه را گم می کرده اند در هر صورت و به هر دلیل پاسخ رد و کاملا رد به سوال «الف» موجب بی اعتباری آزمون می گردد در این موارد درمانگرها و سایر کاربرهای آزمون بایستی متوجه این عدم تمایل و بی رغبتی آزمودنی باشند و آنرا تفسیر نمایند . حتی در چنین مواردی برخی از درمانگرها باز هم تست را نمره گذاری نموده و نتایج مورد توجه قرار میدهند .

سوالات ب و ج: از آزمودنی می پرسد که آیا آزمودنی به تمام سوالات پاسخ گفته است ؟ و دیگر اینکه آیا پاسخ های خود را در محل صحیح علامت گذاری نموده است؟ در واقع اگر به این دو سوال پاسخ منفی داده باشد بهتر است که آزمونگر دلیل جا انداختن و بی جواب گذاشتن برخی از عبارات را جویا شود و تا جایی که امکان دارد به آزمودنی کمک نماید تا پاسخها تکمیل گردد. چنانچه آزمودنی پاسخ منفی به سوال«ج» داده باشد، این مسئله میتواند نشانگر بی توجهی آزمودنی و در نتیجه بی اعتباری آزمون باشد . معمولا یک درمانگر کارآزموده مایل است که دلیل این مسئله را جستجو نموده و در نهایت نسبت به اعتبار یا عدم اعتبار آزمون تصمیم گیری نماید .

برای شاخص های در مقیاس های دیگر به همین شکل عمل نمایید. به طور مثال مقیاس عصبیت دارای شاخص های N1 تا N6 است . نمرات N1 تا N6 را بر روی ستون های نمرات در زیر هر شاخص مشخص کنید.(با علامت ×) و سپس این نقاط را به هم وصل کنید . همین کار برای سایر مجموعه های E1 ،تا E6 ، O1،تا O6، A1،تا A6 و C1تاC6 تکرار نمایید .

ویژگی های پروفایل:

پروفایل های NEO PI-R بر اساس جنسیت فرم S و R تفکیک شدهاند. این پروفایلها بر اساس توزیع نمرات بدست آمده و بر اساس هنجار یابی این آزمون بر روی نمونه ای 502 نفر از جمعیت شیراز (رجوع شود به گزاش حق شناس 1378) تنظیم شده است نمرات استاندارد Z تبدیل به نمرات t با میانگین 50 انحراف معیار 10 گردیده است . برای نشان دادن محدوده های پروفایل از خطوط افقی در طول پروفایل استفاده شده است . این محدوده ها عبارت است از نمرات بالاتر از خط اول از بالا و ضعیت بسیار بالا ، نمرات بین خط اول و دوم از بالا ، بالاتر از طبیعی ، نمرات بین خط دوم و سوم طبیعی ، نمرات بین خط سوم و چهارم پایین تر از طبیعی و نمرات زیر خط چهارم بسیار پایین محسوب می گردند .

اطلاعات بدست آمده در پژوهش ها حق شناس در(1378) بر روی نمونه 16 تا 55 ساله زن و مرد بوده است و حداقل تحصیلات در نمونه مذکور 9 کلاس تحصیلات رسمی بوده است . با توجه به این اطلاعات می توان پروفایل های دوگانه زن و مرد را برای آزمودنی ها در محدوده سنی 16 تا 55 ساله با تحصیلات 9 کلاس به بالا بکار گرفت .

ارائه اطلاعات به آزمودنی:

آزمون NEO PI-R برای استفاده افراد کارآزموده در حیطه آزمون های روانشناختی طراحی شده است . به طور کلی در حیطه این علم ارائه نسخه ای از نمرات ، پروفایل و یا گزارش تفسیر آزمون به آزمودنی توصیه نمی شود و در جاهایی نیز بشدت منع گریده است . در موارد استثنا که درمانگر بر اساس شواهد درمانی که اطلاعاتی از تست می تواند از آزمودنی در جهت بهبود درمان کمک نماید ، این کار می تواند با احتیاط صورت گیرد . چنانچه این اطلاعات به صورت جملاتی که نشان دهنده وضعیت شخصیتی فرد به طور اجمالی باشد ، اغلب قریب به اتفاق آزمودنی ها می توانند از آن بهره مند شوند و رضایت خاطر آنان فراهم آورده شود . به همین منظور برای تست NEO PI-R یک برگه خلاصه نتایج در نظر گرفته شده که وضعیت فرد را در پنج شاخص اصلی نشان می دهد و این برگه می تواند توسط آزمونگر یا درمانگر به مراجعه کننده ارائه شود . چنین برگه ای در صفحه نشان داده شده است .

چنانچه نمره t آزمودنی در شاخص عصبیت بالاتر از 56 قسمت راست ردیف اول علامت × قرار داده می شود . در صورتی که نمره t آزمودنی در همین شاخص بین 45 و 55 بود در قسمت وسط ردیف اول علامت × قرار داده می شود و چنانچه نمره آزمودنی در شاخص N کمتر از 44 بود قسمت چپ ردیف اول علامت × قرار داده می شود (می توان با قرار دادن دو علامت و یا نوشتن کلمه بسیار یا فوق العاده و ضیعت تشدید آن حالت را نشان داد و در مقابل می توان با داشتن کلمه «نستباً» یا «تا حدی» وضعیت ملایمتر آن حالت را نیز مشخص نمود). ردیف دوم این فرم وضعیت فرد را در شاخص برونگرایی ، ردیف سوم در شاخص باز بودن ، ردیف چهارم در شاخص توافق و ردیف پنجم برای شاخص وجدانی بودن در نظر گرفته شده است که بایستی مطابق دستورالعمل ذکر شده در فوق علامت گذاری گردند . در دو پاراگراف اول توضیحاتی ارائه شده است که به آزمودنی تفهیم می نماید که وضعیت شخصیتی او بر اساس نحوه پاسخ دهی او بدست آمده و با هنجار جامعه مقایسه شده است .

همچنین تذکر میدهد که این یافته ها در مقوله «ارزشی» مورد ملاک قرار نمیگیرند حتی میزان هوش فرد را نشان نمی دهند .

این برگه خلاصه نتایج بخصوص در موارد آموزشی و یا پژوهشی بسیار مفید می باشند. در موارد بالا ، اطلاعات این برگه می تواند به فرد بینش نسبی در مورد رفتار و منش او ارائه نماید در موارد نادری حتی این پس خوراند اطلاعاتی می تواند تولید مزاحمت نماید و این موارد بایستی توسط درمانگر با تجربه تشخیص داده شوند .

آزمون شخصیت NEO PI-R

مطالب مشابه :

تست 5 عامل بزرگ شخصیت NEO + فرم کوتاه

تست نئو

آزمون شخصیت NEO PI-R

هنجاريابي آزمون جديد شخصيتي نئو (NEO) و بررسي تحليلي ويژگيها و ساختار عاملي آن در بين دانشجويان

تست 5 عامل بزرگ شخصیت NEO-FFI

لیست ازمون های روان شناختی

تست 5 عاملی شخصیت (neo-ffi)

تست شخصیت SCL-90-R