دوم راهنمایی

فصل ششم

نامها و یادها

نام نیکو گر بماند ز آدمیبه کز او ماند سرایِ زر نگار (سعدی)

آدمی: انسانکز او: مخفّف(که+ از+ او) سرا: خانهزرنگار: مجلّل، طلاکاری شده

اگر خوشنامی از انسان به یادگار بماند، بهتر از آن است که خانههای مجلّل و اشرافی بر جای بماند.

درس چهاردهم

نوجوان باهوش

مکث: درنگ، تأمّل، تفکّر

به جهان خرّم از آنم که جهان خرّم از اوست

عاشقم بر همه عالم، که همه عالم از اوست

خرم: دلشاد، شادمان، خوشحالبه جهان: در جهان

به این دلیل در این دنیا شادمان و خوشحالم که تمامِ جهان از خداوند شادمان و آباد است. و عاشقِ همهی هستی هستم، زیرا هستی را خداوند خلق کردهاست.

به حلاوت بخورم زهر که شاهد ساقیاست

به ارادت بکشم درد، که درمان هم از اوست

حلاوت: شیرینیشاهد: زیبارو، معشوق

ساقی: کسی که در مجلسی نوشیدنی تعارف میکند.

ارادت: عشق و علاقه، اشتیاق

درد و درمان(آرایهی تضاد)حلاوت و زهر(تضاد)

زهر را به شیرینی سرمیکشم، زیرا ساقی، معشوق زیباروی است و با اشتیاق درد را تحمّل میکنم، زیرا درمانم نیز از اوست.

لهجه: گویشفوقالعاده:(فوق: بالا+عاده: عادت) بالاتر از عادی، عالی

حکمت: دانشاستعداد: قابلیّت، شایستگی

نامی: نامدار، مشهور، بلند آوازه

آشپز زادهی وزیر

هیاهو: های و هو، شور و غوغا، بانگ و فریادکاغذ ذهن: اضافهی تشبیهی(ذهن به کاغذ تشبیه شده است و وجه شبه این دو، ثبت و نگهداری است).

قلّک ذهن: اضافهی تشبیهی(ذهن به قلّک تشبیه شده است و وجه شبه این دو حفظ و نگهداری است).

طراوت: سرسبزی، شادابیتعارف: خوشآمد گویی، باب میل دیگران حرف زدن.

تأسّفبار: متأثّر، ناراحتلیاقت: شایستگی، سزاواری

ستارهای بدرخشید و ماهِ مجلس شددلِ رمیدهی ما را انیس و مونس شد

ستاره، ماه و درخشش(مراعات نظیر)انیس: همدم، مونس(انیس و مونس جناس اشتقاق دارند).

در مجلس ما ستارهی کوچکی شروع به درخشیدن کرد ولی مانند ماه خودنمایی کرد و دل وحشتزده و وحشی ما را آرام و رام کرد.

وجد: شور و نشاطهلهله: شادی، شادمانیصدراعظمی: قائممقامی، جانشینی

منشأ: سرآغاز، مبدأ، سرچشمهذکاوت: تیزهوشی، زیرکینامدار: بلندآوازه، معروف، شناختهشده

شیوع: رواج، گسترشآبلهکوبی: واکسن آبلهاز قضا: اتّفاقاً، تصادفاً