اثرات داروهاي محرك تخمك‌گزاري

بررسي مورفومتريك اثرات داروهاي محرك تخمك‌گزاري در پروتكل طولاني مدت بر فراساختمان سلول‌هاي اپي‌تليال اندومتر انسان در زمان پنجره لانه‌گزيني

پرویز بَزی (.M.Sc)
گروه بافت شناسی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی، درمانی تبریز، تبریز، ایران

معرفت غفاری نوین (M.D ,.Ph.D)
پژوهشکده بیوتکنولوژی تولید مثل، پژوهشگاه فن‌آوری‌های نوین علوم پزشکی جهاددانشگاهی‌ـ ابن‌سینا، تهران، ایران

جعفر سلیمانی راد (.Ph.D)
گروه علوم تشریح، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی، درمانی تبریز، تبریز، ایران

شیر احمد سارانی (.Ph.D)
گروه علوم تشریح، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی، درمانی زاهدان، زاهدان، ایران

لعیا فرزدی (.M.D)
گروه زنان و زایمان دانشکده پزشکی ، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی، تبریز، تبریز، ایران

عالیه قاسم زاده (.M.D)
گروه زنان و زایمان دانشکده پزشکی ، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی، تبریز، تبریز، ایران

رحیم طهماسبی (.M.Sc)
گروه آمار، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی، درمانی بوشهر، بوشهر، ایران

مقدمه: داروهای محرک تخمک‌گزاری همچون HCG، HMG، GnRHa به صورت پروتکل طولانی مدت به طور شایعی برای تحریک تخمک‌گزاری و به دست آوردن تعداد بیشتر تخمک در سیکل‌هایART استفاده می‌شود. مطالعات و تجربیات اخیر نشان داده است که میزان لانه‌گزینی موفق در سیکل‌های تحریکی، کمتر از سیکل‌های طبیعی می‌باشد. با توجه به نقش مهمی که اندومتر در پذیرش و لانه‌گزینی جنین دارد، در بررسی حاضر اثرات احتمالی استفاده از پروتکل استاندارد طولانی مدت تحریک تخمک‌گزاری بر فراساختمان اپی‌تلیوم لومینال و غددی در روز بیستم سیکل قاعدگی (LH 6) (زمان پنجره لانه‌گزینی) بررسی شده است.
مواد و روشها: بافت اندومتر از دو گروه کنترل و تحت مطالعه مراجعه کننده به مرکز ناباروری بیمارستان الزهراء دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی، درمانی تبریز در طی سال‌های 82-80 در روز LH 6 با استفاده از کاتتر پایپل از فوندوس رحم دریافت شد. گروه کنترل (5=n) زنان بارور طبیعی بودند که داروی محرک تخمک‌گزاری دریافت نکرده بودند و گروه مطالعه (10=n) زنانی نابارور بودند که به دلیل مشکل همسر تحت درمان با پروتکل استاندارد طولانی مدت تحریک تخمک گزاری بودند که جنین در این زوجین تشکیل نشده بود. پس از آماده سازی نمونه برای میکروسکوپ نوری و الکترونی، عکسبرداری از نمونه ها انجام شد و مطالعات کمی و کیفی (مورفولوژیک و مورفومتریک) انجام شد و نتایج حاصله با استفاده از روش آماری Unpaired Student T test مقایسه گردید.
نتایج: نتایج به دست آمده وجود سیستم کانال‌های هسته‌ای (NCS)، میتوکندری‌های غول پیکر و واکوئل‌های کلیگوژن را در هر دو گروه نشان داد. آنالیز‌ها نشان داد که نسبت‌های حجمی ارگانل‌ها در اپی‌تلیوم لومینال و غددی از جمله یوکروماتین به هسته، RER به سلول و میتوکندری به سلول در گروه مطالعه نسبت به گروه کنترل به طور معنی‌داری افزایش داشت(05/0P<) که نشانه فعال بودن این سلول‌ها نسبت به سلول‌های گروه کنترل می‌باشد.
نتیجه گیری: از نتایج فوق می‌توان استنباط کرد که داروهای فوق تکامل طبیعی اندومتر را در فاز میانی لوتئال که مقارن با زمان کاشته شدن جنین می‌باشد به هم زده و باعث کاهش میزان لانه‌گزینی خواهند شد. لذا انجام ART بدون استفاده از داروهای محرک تخمک گزاری می‌تواند میزان لانه گزینی موفق را افزایش دهد.

کلمات کلیدی: ناباروری، اندومتر، مورفومتری، داروهای محرک تخمک‌گذاری، لانه گزینی، پروتکل طولانی مدت، اپی تلیال اندومتر

در حال حاضر علي‎رغم پيشرفت‎هاي زيادي كه در زمينه درمان ناباروري حاصل شده است هنوز ناباروري معضل مهم جوامع محسوب مي‌شود؛ چرا كه حدود 15-12% زوجين دچار مشكل ناباروري مي‌باشند (1). يكي از علل اصلي ناباروري، عدم لانه‎گزيني جنين است(3،2). در لانه‎گزيني دو عامل بسيار مهم تأثير دارند. يكي جنين و ديگري بافت اندومتر است. اخيراً پيشرفت‎هاي قابل ملاحظه‎اي در زمينه شناسائي وقايع سلولي و مولكولي روند لانه‎گزيني حاصل شده است. براساس اين پيشرفتها محققين دريافته‎اند كه لانه‎گزيني شامل مراحل بسيار پيچيده و حساسي است كه
به هماهنگي دقيق آبشار هورموني محور هيپوتالاموس، هيپوفيز و تخمدان(4) و نيز رشد و تكامل هماهنگ و موزون بافت‎ اندومتر از نظر قدرت پذيرندگي جنين به خصوص در محدودة زماني پذيرندگي اندومتر نياز دارد(5). طبيعي است كه تكامل ناهماهنگ اندومتر و جنين و يا هرگونه اختلال در اين روند منجر به عدم لانه‎گزيني و سقط‎ خودبه خودي جنين خواهد شد.
از طرفي براي توانائي اتصال جنين به ديواره اندومتر، بايد تغييرات مولكولي و سلولي خاص در اندومتر به خصوص اپيتليوم لومينال و غددي آن صورت پذيرد كه القاء اين تغييرات به واسطه هورمون‌هاي استروئيدي (استروژن و پروژسترون) صورت مي‌گيرد. هرگونه اختلال در اين هورمونها مي‌تواند سبب اختلال در پذيرندگي رحم و در نهايت عدم لانه‌گزيني موفق جنين شود.
امروزه در اكثر مراكز درمان ناباروري به صورت معمول از داروهاي محرك تخمك‌گزاري جهت افزايش تعداد تخمك‌هاي قابل استحصال در هر سيكل استفاده مي‌شود. استفاده از اين داروها سبب تغيير در ميزان هورمون‌هاي استروئيدي استروژن و پروژسترون شده كه اين تغييرات مي‌تواند سبب تغيير در مورفولوژي اندومتر شود. دوز بالاي فيزيولوژيك استراديول در طي سيكل‌هاي‌ ART سبب تغيير در پذيرندگي اندومتر مي‌شود (10-6). نتايج مطالعات مختلف دلالت بر آن دارد كه سطح بالاي استراديول ممكن است در تكامل اندومتر(16-10) و لانه گزيني جنين(13) اختلال ايجاد نمايد. در صورتيكه نتايج برخي مطالعات ديگر مخالف نظرات فوق مي‌باشد(17).
تحقيقات انجام شده در مورد اثرات داروهاي محرك تخمك‌گزاري بر روي بافت اندومتر اكثراً توسط ميكروسكوپ نوري انجام شده و زمان انجام بيوپسي اندومتر متناسب با زمان تخمك‌گزاري نبوده است. لذا در اين مطالعه با استفاده از ميكروسكوپ الكتروني و تكنيك مورفومتري اثرات داروهاي محرك تخمك‌گزاري بر فرا ساختمان اندومتر مورد بررسي قرار گرفت. لازم به ذكر است كه زمان انجام بيوپسي براساس LH Surge روز شماري شده است.

مواد و روشها
در بررسي حاضر از مراجعين به بخش درمان ناباروري بيمارستان الزهراء (س) وابسته به دانشگاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي، درماني تبريز پس از دريافت مجوز از كميته اخلاق در پژوهش‌هاي پزشكي و رضايتنامه كتبي از بيمار، بافت اندومتر دو گروه كنترل و تحت مطالعه نمونه‌برداري شد. گروه كنترل خانم‌هاي بارور و طبيعي بودند كه حداقل يك فرزند داشته و هيچگونه عامل پاتولوژيك اندومتر نداشتند. سن آنها كمتر از 35 سال بوده و به دليل بستن لوله رحمي مراجعه كرده و داروي محرك تخمك‌گزاري دريافت نكرده بودند(5=n). گروه مطالعه زناني بودند كه براي درمان ناباروري به مركز فوق مراجعه كرده بودند. سن اين گروه از خانم‌ها نيز كمتر از 35 سال بود و هيچگونه مشكل خاصي از نظر هورموني و آناتومي و نيز وضعيت تخمك‌گزاري نداشتند و مشكل اصلي ناباروري ناشي از عامل مردانه بود، به طوريكه آزمايشات و آناليزهاي سيمن هم تأييدكننده اين موضوع بود(10=n). گروه مورد مطالعه قبلاً داروهاي محرك تخمك‌گزاري براساس پروتكل طولاني مدت GnRHa, HMG, HCG (Organon, Holland) دريافت كرده بودند و به علت عدم تشكيل جنين به دنبال ICSI/ IVF، انتقال جنين در آنها صورت نگرفته بود. لذا با كسب اجازه كتبي از بيماران، بيوپسي اندومتر شش روز پس از LH Surge به وسيله كاتتر پايپل نوع II (Rocket International, Holland) از فوندوس رحم انجام شد. زمانLH Surge (يعني LH0) با ارزيابي ميزان LH روزانه در نمونه‌هاي ادرار صبحگاهي (Biotechnostic Inc, U.S.A) يا پلاسماي بيمار (Raidim, Italy) توسط روش راديوايمنواسي (RIA) تعيين شد.
تهيه و تدارك نمونه براي مطالعه با ميكروسكوپ الكتروني و نوري مشابه روش غفاري و همكاران(18) انجام شد. نمونه‌هاي بيوپسي‌ با محلول بافر شستشو و براي ثبوت به مدت 6 ساعت در گلوتار‏آلدئيد 3% و حرارت C4 قرار داده شدند. سپس مراحل آماده سازي براي ميكروسكوپ الكتروني ترانزميشن (TEM) شامل ثبوت، آب‌گيري، آغشتن با رزين، قالب گيري، اصلاح قالب‌ها، تهيه برش‌هاي نيمه نازك و فوق نازك، رنگ‏آميزي، انجام و در نهايت از مقاطع آماده شده
به وسيله ميكروسكوپ الكتروني عكسبرداري شد. عكس‌ها با روش‌هاي مورفومتريك ارزيابي گرديد. تعدادي از برش‌هاي نيمه نازك براي مطالعه با ميكروسكوپ نوري و به منظور تأييد گليگوژن در سلول‌ها، با تولوئيدن بلو و PSA رنگ‌آميزي شدند.
نسبت‌هاي حجمي (Vv) : جهت تشخيص تغييرات پديدآمده در سلول‌هاي اپي‌تليالي غدد ولومينال Vv يوكروماتين به هسته، Vv هسته به سلول، Vv گليكوژن به سلول و Vv ميتوكندري به سلول و Vv رتيكولوم آندوپلاسميك خشن (RER) به سلول محاسبه شد.
محاسبه ابعاد هسته سلول‌هاي اپي‌تليالي غده‌اي: براي بررسي تغييرات اندازه و شـكل هسته سلول‌هاي اپـي‌تليالـي غده‌اي ولومينال اندومتر، قطر بزرگ هسته (a) و قطر كوچك هسته (b) در هر لام ميكروسكوپي كه حاوي برش‌هاي نيمه نازك رنگ شده با تولوئيدن بلو بود، با گذاشتن قطره‌اي از ايمرسيون روي لام و با بزرگنمايي 1000 با استفاده از آنالايزر تصويري مدل Leica DMLB مورفـومتــري شــد. ميـانگيـن قطــر هسته از فرمول d =a × b و نيز axial ratio هسته از طريق تقسيم a بر b محاسبه شد.
آناليزهاي آماري: پس از به دست آوردن نتايج مورفومتريك از تصاوير ميكروسكوپي، ميانگين Vv هر يك از اجزاء سلولي سلول‌هاي اپي‌تليالي براي هر فرد محاسبه و سپس ميانگين Vv هر يك از اجزاء بين افراد مورد بررسي محاسبه گرديد. اطلاعات مربوط به Vv و axial ratio تحت محاسبات لگاريتمي قرار گرفت؛
در حالي كه اطلاعات مربوط به ميانگين قطر هسته مستقيماً تحت آزمون قرار گرفت. گروه‌هاي مورد مطالعه و كنترل با استفاده از روش‌هاي آماري Unpaired Student T test و ANOVA مقايسه گرديد.

نتايج
نتايج حاصل از دو جنبه مورفولوژيكي و مورفومتريك مورد بررسي قرار گرفتند:
الف- جنبه‌هاي مورفولوژيكي (كيفي): سلول پوششي اندومتر (اپي‌تليوم لومينال) در گروه كنترل روز LH+6 نشان داد كه اين سلولها كاملا قطبي نشده‌اند و هسته‌ها حاوي حلقه هتروكروماتين، سطوح رأسي سلولها حاوي سيستم پينوپود بيشتر و بلندتر و واكوئل‌هاي گليكوژني در موقعيت تحت هسته‌‌اي هستند. همچنين سلولها فاقد ترشحات مشخص در سطح اپي‌تليوم مي‌باشد (شكل شمارة1). در حاليكه در گروه تحت مطالعه بافت پوششي اندومتر (اپي‌تليوم لومينال) در روز LH+6 وجود سلول‌هاي داراي هسته‌اي كاملاً يوكروماتيك و همچنين سيستم كانال‌هاي هسته‌اي(NCS) در هسته بعضي از سلولها و حضور ميتوكندري‌هاي بزرگ غول پيكر(GM) نشان دهنده فعاليت بسيار شديد اين سلول‌ها است و نيز وجود ترشحات جذب نشده در سطح رأسي اكثر سلول‌هاي اپي‌تليوم ديده مي‌شود (شكل شمارة 2).
نتايج بررسي بافت اندومتر(اپي‌تليوم غددي) گروه كنترل در روز LH+6 نشان مي‌دهد كه اين سلولها كاملا قطبيت نيافته و هسته‌ها حاوي نقاط هتروكروماتين بيشتري مي‌باشند و به علت دارا بودن واكوئل‌هاي گليكوژن هسته‌ها موقعيت مركزي دارند (كه با انجام رنگ‌آميزي سلول‌‌ها با تولوئيدن بلو و PAS وجود كليگوژن‌ها مورد تأييد قرار گرفت). در اين گروه سلول‌هاي اپي‌تليال غددي بافت اندومتر فاقد واكوئل‌هاي درشت در داخل لومن مي‌باشد (شكل شمارة3). همانطور كه ملاحظه مي‌شود فعاليت ترشحي غدد در گروه مطالعه به شدت افزايش يافته به طوريكه واكوئل‌هاي درشت از سطح آپيكال غدد جوانه زده و وارد لومن غدد مي‌شود كه اين وضعيت را در مقاطع نيمه نازك به طور بارزي مي‌توان مشاهده نمود. همچنين سلول‌هاي غددي بافت پوششي به طور فشرده‌اي اكثر حجم استروما را اشغال نموده است. وجود ميتوكندري‌هاي بزرگ و غول پيكر، سيستم كانال هسته‌اي (NCS) كه با هستك در ارتباط است، هستة بزرگ، كشيده و كاملاً يوكروماتين و نيز فراواني و گستردگي RER نسبت به گروه كنترل دال بر فعاليت ترشحي گسترده‌تر گروه تحت مطالعه نسبت به گروه كنترل مي‌باشد(شكل شمارة 4).
ب- جنبه‎هاي مورفومتريك (كمي): همانطور كه در جداول شمارة1 و2 ملاحظه مي‌شود نسبت‌هاي حجمي ارگانل‌ها در اپي‌تليوم لومينال و غددي از جمله يوكروماتين به هسته، RER به سلول و ميتوكندري به سلول در گروه مورد مطالعه نسبت به گروه كنترل به طور معني‌داري افزايش يافته است كه نشانه فعال بودن اين سلول‌ها نسبت به سلول‌هاي گروه كنترل مي‌باشد. كوچك بودن axial ratio هسته در سلول‌هاي گروه مورد مطالعه نسبت به گروه كنترل تأييد ديگري بر فعال بودن سلول‌هاي تحت مطالعه است. افزايش نسبت هسته به سلول در گروه مورد مطالعه نسبت به گروه كنترل نيز مويد آن مي‌باشد كه سلول‌هاي لومينال در گروه مـورد مطالعه ترشحات خود را انجام داده و محتـويات سيتوپلاسمي كمتري دارد.

بحث
فاز لوتئال حدود 14 روز طول مي‌كشد. اين دوره مربوط به نيمه دوم سيكل قاعدگي بوده و مدت آن تقريباً ثابت است(19). جنين (بلاستوسيست) به طور معمول در زمان پنجره لانه‌گزيني ( LH+6-LH+10 ) شروع به قرارگيري و نفوذ به داخل بافت اندومتر مي‌كند. اين مرحله با چسبيدن جنين به ديواره پوششي اندومتر آغاز مي‌شود. با توجه به اينكه حدود 75% موارد عدم لانه‌گزيني به نچسبيدن جنين به ديوارة پوششي اندومتر مربوط مي‌شود و نيز علت عمده عدم اتصال مربوط به قدرت پذيرندگي اندومتر است(3)، لذا بررسي اثرات داروهاي محرك تخمك‌گزاري بر روي اندومتر در اين زمان از اهميت فوق‌العاده برخوردار است.
در اين مطالعه براي اينكه زمان دقيق پنجره لانه‌گزيني تعيين شود از روش LH dating استفاده شد. در اين روش LH surge به عنوان مبدأ زماني فاز لوتئال (LH=0) محسوب مي‌شود(20). روش‌هاي ديگر كه مبدأ شمارش را از روز اول پريود محاسبه مي‌كنند همچون شمارش از روز اول پريود قبلي(LMP) و يا شمارش معكوس از روز اول پريود بعدي(NMP) ، در اين مطالعه استفاده نشد؛ زيرا مطالعات نشان داده است كه روش LH dating نسبت به روش‌هاي ديگر دقيق‌تر بوده و با يافته‌هاي هيستولوژيك بيشتر مطابقت دارد(21).
تاكنون مطالعات محدودي با استفاده از LH dating بر فراساختمان سلول‌هاي اپي‌تليوم لومينال و غددي اندومتر در زنان بارور طبيعي در طي پنجره لانه‌گزيني انجام شده است كه نتايج آن با اين مطالعه مطابقت دارد(23،22). در مطالعه حاضر مانند ساير مطالعات ترياد سيستم كانال‌هاي هسته‌اي، ميتوكندري‌هاي غـول‌پيكـر و واكوئـل‌هاي تحـت هستـه‌اي كليگوژن در اندومتر زنان طبيعي ديده مي‌شود.
عـوامـل مختلفــي بـر روي پـذيرندگـي انـدومتـر تـأثير مـي‌گذارد (18،24،25). يكي از مهمتـرين عوامل، استفاده از داروهاي مختلف براي القا تخمك گزاري در سيكل‌هاي درمان ناباروري مي‌باشد. در مطالعه حاضر سعي شده اثرات احتمالي داروهاي محرك تخمك‌گزاري HCG، HMG، GnRHa بر فراساختمان سلول‌هاي اپي‎تليوم لومينال و غدد اندومتر با استفاده از ميكروسكوپ الكتروني و تكنيك مورفومتري در زمان شروع پنجره لانه‌گزيني براساس LH dating بررسي شود؛ چرا كه امروزه در اكثر مراكز درمان ناباروري از داروهاي فوق به صورت پروتكل طولاني مدت استفاده مي‌شود و نيز اكثر مطالعات انجام شده با استفاده از ميكروسكوپ نوري، روش LH dating را براي تعيين زمان دقيق لانه‌گزيني استفاده نكرده‌اند.
نتايج اين مطالعه از نظر كيفي نشان داد كه در تمام افراد تحت درمان با داروهاي محرك تخمك گزاري مانند گروه كنترل، ترياد سيستم كانال هسته‎اي، ميتوكندري‎هاي بزرگ و واكوئول‌هاي گليكوژني در سلول‌هاي اپي‌تليالي لومينال و غددي ديده مي‌شود كه نشان از وجود گيرنده‌هاي پروژستروني و تحت تاثير قرار گرفتن اين سلولها با هورمون پروژسترون دارد؛ زيرا ظهور اين ترياد در اثر تاثير هورمون پروژسترون بر سلول‌هاي اندومتر ايجاد مي‌شود(22). فقدان اين ترياد با نارسايي فاز لوتئال ارتباط دارد(26). وجود واكوئول‌هاي كمتر، گليكوژن درسلول‌هاي اپي‎تليوم لومينال و ترشحات فراوان در لومن نسبت به گروه كنترل نشان از ترشح بيشتر و زود هنگام‌تر داشته‎ كه ترشحات زياد در سطح لومينال گروه تحت درمان مي‌تواند اختلال در روند قرارگيري و اتصال و در نهايت موجب كاهش پذيرش رحمي و لانه‌گزيني جنين ‎شود.
نتايج كمي حاصل از مورفومتري نشان داد كه سلول‌هاي اپي‎تليوم لومينال و غددي در گروه تحت مطالعه داراي هسته يوكروماتين تر، ميتوكندري بيشتر و RER فراوان‌تر در مقايسه با گروه كنترل مي‌باشند.
هسته‎هاي يوكروماتين نشاندهندة فعال‌تر بودن هسته هستند و نسخـه‌بـرداري بيشـتر، ميتوكنـدري فـراوان حاكـي از توليد و تأميـن زياد انرژي براي فعاليت بيشتر سلول و RER بيشتر نشان از فعاليت و پيشرفت تكاملي سنتزي سلول داشته ودر مجموع حاكي از آن است كه داروهاي محرك تخمك‌گزاري سبب فعال شدن بيش ازحد سلول‌هاي اپي‌تليالي اندومتر مي‌شود؛ كه اين فعاليت بيش از حد معمول ممكن است مسئول كاهش ميزان حاملگي در سيكل‌هاي با تحريك تخمك‌گزاري در مقايسه با سيكل‌هاي بدون تحريك تخمك‌گزاري باشد.
نتايج كمي در پارامترهاي هسته‎اي به دست آمده از مقاطع نيمه‎نازك هم در بين دو گروه تفاوت معني‎داري داشت كه نشاندهنده فعاليت بالاي هسته در مقايسه با گروه كنترل مي‌باشد.
نتايج اين مطالعه همچنين نشان داد كه سلول‌هاي اپي‎تليوم غده‎اي ترشحات فراوان به داخل لومن غدد داشته و سبب اشغال حداقل بيش از يك‎دوم استروما توسط غدد در مقايسه با اشغال يك ‎چهارم غدد در گروه كنترل شده است. يافته‎هاي فوق مؤيد اين مطلب است كه اين داروها باعث ادامة تكامل ارگان‌هاي دخيل در سنتز ترشحات مي‎شود و باعث ادامه فعاليت سلول‌هاي اپي‎تليال غددي مي‎شود. به همين جهت در گروه تحت مطالعه، غدد فضاي زيادي را اشغال نموده و لومن داخل آنها از ترشحات پرشده است. اين يافته‎ها با يافته‎هاي ساير محققين مطابقت دارد. بر همين اساس Nikolettos و همكاران(27) در سال 2002 تحقيقات مشابهي را بر روي 124 بيمار تحت درمان با سيكل‌هاي IVF انجام دادند. آنها به كمك اولتراسوند واژينال تجمعات مايع را در فازلوتئال در اندومتر ثبت كردند.
همچنين Marcia و همكاران(28) تحقيقات مشابهي را با ميكروسكوپ نوري انجام دادند. براساس نتايج آنها اندومتر تكامل پيشرفته‎اي داشته است. Nikas و همكاران (29) با ارزيابي سيستم پينوپود، نشان دادند كه در سيكل‎هاي تحريكي ظهور پينوپودها 2-1 روز زودتر يعني روزهاي 19-18 صورت مي‎گيرد؛ در حاليكه در سيكل‎هاي طبيعي اين ظهور در روزهاي 23-20 اتفاق مي‌افتد. علت اين است كه در روز LH+6 سيستم پينوپود در اثر اين داروها كاهش نشان نمي‌دهد. Tavaniotou و همكاران(30) نيز با ارزيابي توأم هورموني- هيستولوژيكي نشان دادند كه سيكل‎هاي تحريكي باعث شيفت رو به جلو يعني در Implantation Window مي‎شود. در مجموع با توجه بـه نتـايج حاصـل از اين تحقيق و ساير مطالعات به نظر مي‌رسد كه تحريك طولاني مدت تخمدان علاوه بر عوارض شناخته شده‎اي چون تومورهاي تخمداني، رحم و لوله رحم، پستان و سندرم تحريك بيش از حد تخمدان(OHSS) منجر به اختلال در پذيرندگي اندومتر شده وميزان لانه‎گزيني موفق را كاهش مي‌دهد(31).
بر همين اساس اخيراً در بعضي از مراكز درمان ناباروري استفاده از سيكل‎هاي طبيعي (32) بدون تحريك تخمك‌گزاري را به سيكل‌هاي تحريكي ترجيح مي‌دهد.

تشكر و قدرداني
از معاونت محترم پژوهشي دانشگاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي، درماني تبريز به دليل تأمين اعتبار و پرسنل مركز درمان ناباروري دبيرستان الزهراء دانشگاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي، درمان تبريز به دليل همكاري صميمانه در اجراي اين طرح تشكر و قدرداني مي‌گردد.

منابع
بالا
چکیده
متن کامل
منابع
Dunson D.B., Baird D.D., Colombo B. Increas-ed infertility with age in men and women. Obstet Gynecol.2004;103(1):51-6.
Wilcox A.J., Baird D.D., Weinberg C.R. Time of implantation of the conceptus and loss of preg-nancy. N Engl J Med.1999.10;340(23):1796-9.
Sharkey A.M., Smith S.K. The endometrium as a cause of implantation failure.Best Pract Res Clin Obstet Gynaecol.2003;17(2): 289-307. Review.
Bagchi I.C., Kumar S. Steroid-regulated molec-ular markers of implantation.Semin Reprod Endo- crinol.1999;17(3):235-40 (Review.)
Oehler M.K., Rees M.C., Bicknell R. Steroids and the endometrium.Curr Med Chem.2000;7(5): 543-60 (Review).
Paulson R.J., Sauer M.V., Lobo R.A. Factors affecting embryo implanta¬tion after human invitro fertilization: a hypothesis. Am J Obstet Gynecol. 1990;163:2020-3.
Paulson R.J., Sauer M.V., Lobo R.A. Embryo implantation after human in vitro fertilization: importance of endometrial receptivity. Fertil Steril.1990;53:870-4.
Check J.H., Nowroozi K., Chase J., Nazari A., Braithwaite C. Comparison of pregnancy rates following in vitro fertilization-embryo transfer between the donors and the recipients in a donor oocyte program. J Assist Reprod Genet.1992;9: 248-50.
Ben-Nun I., Jaffe R., Fejgin M.D., Beyth Y. Therapeutic maturation of endometrium in in vitro fertilization and embryo transfer. Fertil Steril. 1992;57:953-62.
Forman R., Fries N., Testart J., Belaisch-Allan J., Hazout A., Frydman R. Evidence for an adver-se effect of elevated serum estradiol concentra-tions on embryo implantation. Fertil Ateril.1988; 49:118-22.
Simon C., Cano F., Valbuena D., Remohi J., Pellicer A. Clinical evidence for a detrimental effect on uterine receptivity of high estradiol concen¬trations in high and normal responder patients. Hum Reprod.1995;10:2432-7.
Check J.H., Choe J.K., Katsoff D., Summers-Chase D., Wilson C. Con¬trolled ovarian hypersti-mulation adversely impacts implantation follow-ing in vitro fertilization-embryo transfer. J Assist Reprod Genet.1999;16:416-20.
Ng E.H.Y., Yeung W.S.B., Lau E.Y.L., SO W.W.K., Ho P.C. High serum oestradiol concent-rations in fresh IVF cycles do not impair implant-ation and pregnancy rates in subsequent frozenth-awed embryo transfer cases. Hum Reprod.2000; 15:250-5.
Garcia J.E., Acosta A.A., Hsiu J.G., Jones H.W Jr. Advanced endometrial maturation after ovulation induction with human menopausal gonado¬tropin/human chorionic gonadotropin for in vitro fertilization. Fertil Steril.1984;41:31-5.
Levi A.J., Drews M.R., Bergh P.A., Miller B.T., Scott R.T., Jr. Controlled ovarian hypersti-mulation does not adversely affect endometrial receptivity in in vitro fertilization cycles. Fertil Steril.2001;76(4):670-4.
غفاري نوين معرفت، ساراني احمد، صادقي محمدرضا، وارن ام. اي. كشت پولارايز سلول‌هاي اندومتر و كاربرد آن در مطالعه لانه‌گزيني In vitro. مجله دانشگاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي، درماني شهيد صدوقي يزد، سال 8 (1379)، شمارة 3، صفحات 11-3.
Lenton E.A., Landgren B.M., Sexton L. Nor-mal variation in the length of the luteal phase of the menstrual cycle: identification of the short luteal phase. Br J Obstet Gynaecol.1984;91(7): 685-9.
Li T.C., Rogers A.W., Dockery P., Lenton E. A., Cooke I.D. A new method of histologic dating of human endometrium in the luteal phase. Fertil Steril.1988;50(1):52-60.
Li T.C., Rogers A.W., Lenton E.A., Dockery P., Cooke I. A comparison between two methods of chronological dating of human endometrial biopsies during the luteal phase, and their correla-tion with histologic dating. Fertil Steril.1987;48 (6):928-32.
Dockery P., Rogers A.The effects of steroid on the fine structure of the endimetrium. Baillier-es Clin Obstet Gyncol.1998,3(2):227-247.
Sarani S.A., Ghaffari-Novin M.,Warren M.A., Dockery P., Cooke I.D. Morphological evidence for the ‘Implantation Windows’ in Hum Luminal Endometrium. Human Reprod. 1999;14(12):3101-3106.
Ghaffari Novin M., Sarani S.A., Warren M. A., Cooke I.D. Leukemia Inhibitory Factor in fertile and infertile human reproductive tract in vivo. Iranian J Allergy, Asthma Immun.2000;1 (1):21-27.
Cavagna M., Mantese J.C. Biomarkers of endometrial receptivity. a review. Placenta.2003; 24 Suppl B:S39-47.
Dockery P., Pritchard K., Taylor A., Li T.C., Warren M.A., Cooke I.D. The fine structure of the human endometrial glandular epithelium in cases of unexplained infertility: a morphometric study. Hum Reprod.1993;8(5):667-73.
Nikolettos N., Asimakopoulos B., Vakalopou-los I., Simopoulou M. Endometrial fluid accumul-ation during controlled ovarian stimulation for ICSI treatment. A report of three cases. Clin Exp Obstet Gynecol.2002;29(4):290-2.
Marci R., Senn A., Dessole S., Chanson A., Loumaye E., De Grandi P., Germond M. A low- dose stimulation protocol using highly purified follicle-stimulating hormone can lead to high pregnancy rates in in vitro fertilization patients with polycystic ovaries who are at risk of a high ovarian response to gonadotropins. Fertil Steril. 2001;75(6):1131-5.
Nikas G., Makrigiannakis A. Endometrial pin-opodes and uterine receptivity.Ann N Y Acad Sci. 2003;997:120-3.
Tavaniotou A., Smitz J., Bourgain C., Devro-ey P. Ovulation induction disrupts luteal phase function. Ann N Y Acad Sci.2001;943:55-63. (Review.)
Klip H., Burger C.W., Kene mans P., Van Leeuwen F.E. Cancer risk associated with subfer- tility and ovulation induction:a review. Cancer Causes Control.2000;11(4):319-44(Review).
Norman R.J., Payne D., Matthews C.D. Preg-nancy following intracytoplasmic sperm injection (ICSI) of a single oocyte in a natural cycle. Hum Reprod.1995;10(7):1626-7.
O' Neill C., Ferrier A.J., Vaughan J., Sinosich M.J. Saunders D.M. Causes of implantation failu-re after in-vitro fertilisation and embryo transfer. Lancet.1985;2:615.
Gidley-Baird A.A., O'Neill C., Sinosich M.J., Porter R.N., Pike I.L., Saunders D.M. Failure of implantation in human in vitro fertilization and embryo transfer patients: the effects of altered progesterone/estrogen ratios in humans and mice. Fertil Steril.1986;45:69-74.

اثرات داروهاي محرك تخمك‌گزاري

مطالب مشابه :

مراحل لانه گزینی تخمک بارورشده

وقایع یک دوره جنسی زن

شکست مکرر لانه‌گزینی: مروری بر علل احتمالی و روشهای تشخیصی و درماني موجود

علائم بارداری

اثرات داروهاي محرك تخمك‌گزاري

جلوگیری اورژانسی بعد از نزدیکی

روش PGD یا تعیین جنسیت پیش از لانه گزینی جنین