قطب راوندی و تلخیص تفسیری کرامی (حسن انصاری)
مرحوم حاج شیخ آقابزرگ طهرانی در جلد 4 الذریعه (ص 425)، کتابی را با عنوان تلخیص فصول عبدالوهاب از قطب الدین راوندی (د 573 ق.) نام برده و گفته است که این کتاب موسوم به اللب وـ اللباب یا اللباب المستخرج من فصول عبدالوهاب است (نیز نک: همو، 18/281). مؤلف الذریعه در ص 289 جلد 18 از کتاب لب اللباب قطب الدین راوندی نیز نام برده و گفته است که این کتاب در اخبار مواعظ و اخلاق است و 150 مجلس را شامل میشود. در ص 280 همین جلد نیز باز مدخل اللباب فی فضل آیةالکرسی را عنوان کرده و آنرا از قطب راوندی میداند. آقابزرگ میگوید که ریاض العلماء این کتاب را به نقل برخی از متأخرین در کتاب «مزارش» نام برده و سپس احتمال میدهد که شاید این کتاب همان کتاب اللب و اللباب مختصر فصول عبدالوهاب باشد. در ص 292 همین جلد باز کتاب اللب و اللباب مختصر فصول عبدالوهاب فی فضل آیةالکرسی را نام میبرد و آنرا از قطب الدین راوندی میداند. آقابزرگ می افزاید که مرحوم حاجی نوری در دارالسلام (1/113) و جز آن از این کتاب نقل کرده است. آقابزرگ میگوید که حاجی نوری در دارالسلام این کتاب را اللب و اللباب مختصر فصول عبدالوهاب فی فضل آیةالکرسی خوانده است.
میرزا عبداللّه افندی در ریاض العلماء (2/421) در ذیل شرح احوال قطب الدین راوندی مینویسد که وی را کتابی است به نام تلخیص فصول عبدالوهاب فی تفسیرالآیات والروایات که درباره تفسیر آیات و روایات است و فوائد و اخبار را از طرق امامیه بدان افزوده است. میرزا عبداللّه می افزاید که این کتاب را در اردبیل دیده است و کتابی است نیکو ولی در اصل کتاب تصریح به اینکه تألیف قطب الدین است نشده ولی بههرحال بر روی نسخ به وی منسوب شده و نسبت این کتاب به قطب الدین مشهور است. افندی در دنباله شرح احوال او میگوید که برخی از متأخران در کتاب المزار،کتاب اللباب فی فصل آیة الکرسی را به قطب الدین راوندی منسوب کرده اند. او البته چند سطری بعد مینویسد که به نظرم کتاب اللباب همان تلخیص فصول عبدالوهاب باشد چرا که در برخی کتابها دیده ام که گفته اند کتاب اللباب المستخرج من فصول عبدالوهاب از قطبالدین راوندی است.
به هرحال وجود کتابی با عنوان تلخیص فصول عبدالوهاب مرا به یاد تفسیر کرّامی الفصول تألیف ابوحنیفه عبدالوهاب بن محمّد انداخت و از اینرو با کنجکاوی سراغ این کتاب را از آثار حاجی نوری که خود تلخیص را بنا بر گفته آقابزرگ دیده بوده و از آن استفاده کرده بوده است، گرفتم. مرحوم محدث نوری در جلد سوم کتاب مستدرک الوسائل (یعنی خاتمةالمستدرک) در ضمن برشمردن از منابع و مصادر کتاب خود، از کتاب لب اللباب اثر قطب الدین راوندی یاد میکند و می افزاید که این کتاب مختصری است از کتاب فصولِ نورالدین عبدالوهاب شعرانی عامی (!؟). نوری در ادامه میگوید که قطبالدین در این تلخیص مطالب باطل کتاب را حذف کرده و در واقع آنرا «تهذیب» کرده است. او همچنین به این نکته اشاره میکند که جلد دوم کتاب فصول را خود در آستان قدس دیده بوده و آنرا از لحاظ حجم با کتاب اللباب مقایسه میکند. او میگوید که کتاب اللباب بسیار نیکو و کثیرالفوائد و مشتمل بر 155 مجلس است که در تفسیر 155 آیه از قرآن به ترتیب سُوَر تنظیم شده است.
بی تردید مرحوم محدث نوری در تشخیص هویت مؤلف کتاب الفصول اشتباه کرده، چرا که عبدالوهاب شعرانی درگذشته به سال 973 ق. است و طبعا کتاب او نمیتواند منبع کتاب قطب الدین راوندی (د 573 ق.) باشد. البته امروزه ما میدانیم که کتاب الفصول که نسخه آن در کتابخانه آستان قدس موجود است (و همچنین در کتابخانه مجلس و دانشگاه و موزه بریتانیا) تألیف ابوحنیفه عبدالوهاب بن محمّد حنفی کرّامی است. جناب استاد محترم آقای دکتر شفیعی کدکنی در مقاله «چهره دیگر محمّدبن کرام سحبستانی در پرتوِ سخنانِ نویافته از او» (منتشر شده در ارج نامه ایرج)، درباره تفسیر الفصول ابوحنیفه عبدالوهاب بن محمّد که نام مؤلف را خود کشف کردهاند، به تفصیل سخن گفته اند.
به هرحال بنا بر تبویب کتاب به تلخیص الفصولِ قطبالدین راوندی، ظاهرا اینک میتوان چنین اظهار کرد که اصل کتاب نیز در 155 مجلس و در تفسیر 155 آیه بوده است. جناب استاد شفیعی درباب تعداد مجالس کتاب اظهار بی اطلاعی کرده اند و تنها به این نکته اشاره کردهاند که نسخه آستان قدس شامل 65 مجلس است.
در اینجا باید بیفزایم که با وجود دشمنی و خصومت دیرینه میان شیعیان و کرامیان که آنرا در مقالهای دیگر بررسی کردهام، کتاب الفصول مورد توجه علمای شیعه بوده است. افزون بر تلخیص قطب الدین راوندی، میدانیم که صاحب نقض نیز در کتاب خود از فصولِ شیخ عبدالوهاب حنفی یاد کرده و از آن مطلبی را نقل کرده است (ص 265). با توجه به وجود نسخه کتاب نزد محدث نوری، من امیدوار هستم که در آینده کتاب تلخیص فصول عبدالوهابِ قطب الدین راوندی پیدا شود و بدین وسیله ما به تلخیص بخشهای احتمالاً مفقود کتاب فصول عبدالوهاب دسترسی پیدا کنیم.
منبع: نشر دانش » سال شانزدهم، پاییز 1378 - شماره 3 »
نویسنده:انصاری قمی، حسنمطالب مشابه :
درس مبانی گرافیک و مبانی رنگ
دانشگاه علامه قطب راوندی. سایت اســتاد
مختصری از زندگینامه پل رند گرافیست مشهور آمریکایی
اشتراک مطالب و اطلاعیه های گروه گرافیک دانشگاه راوندی دانشگاه علمـی دانشگاه علامه قطب
اندرزی زیبا از امام رضا علیه السلام به روایت علامه قطب راوندی
اندرزی زیبا از امام رضا علیه السلام به روایت علامه قطب راوندی. قطب راوندی دانشگاه تهران
چهرهای معاصر (دکتر محسن قاسمپور)
سه کرامت از علامه قطب الدین راوندی پس از آن در رشته الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران
حضور نامزدهای انتخاباتی راوند در ائتلافهای پنجگانه کاشان
(دکترای پاتولوژی از کانادا و آمریکا و استاد دانشگاه تهران و علامه قطب الدین راوندی.
قطب راوندی و تلخیص تفسیری کرامی (حسن انصاری)
نیز باز مدخل اللباب فی فضل آیةالکرسی را عنوان کرده و آنرا از قطب راوندی میداند.
به بهانه اتحاد خجسته راوند و خزاق
حجت الاسلام شیخ حسین هاشمزاده راوندی را از دانشگاه كمبريج علامه قطب الدین راوندی.
سید ابو الرضای راوندی اولین شارح نهج البلاغه
سید ابو الرضای راوندی علامه امینی 81 اخیراً كه منهاج البراعه قطب الدین راوندی توسط
مهدی حبیبی طراح گرافیک/ عضو پلتونیوم
• کارشناسی، رشته نقاشی، دانشگاه هنر کاربردی علامه قطب راوندی، مرکز آموزش
آموزش زبان فرانسوی در ایران
ی کیش، قطب راوندی نیز بیشتر دانشگاه ها در بهشتی، علامه طباطبایی و دانشگاه آزاد
برچسب :
دانشگاه علامه قطب راوندی