نظریه های جامعه شناسی

از نظر دورکیم، غایت جامعه شناسی در کل عبارت است از تعیین شرایط ابقای جوامع. او استدلال کرده است که همبستگی اجتماعی ، پیوند موجود بین افراد ، کلید حفظ جامعه است . دورکیم دو تیپ ایدئال برای جوامع متصور بود ، یکی جوامع ابتدایی تر ، که دارای همبستگی مکانیکی اند ، ساختار های اجتماعی آنها به نسبت ، کمتر تفکیک شده اند و تقسیم کار در آنها یا وجود ندارد یا بسیار اندک است . (همبستگی مکانیکی ،همبستگی شباهت هاست ) .

مشخصه ی جوامع مدرن این است که همبستگی ارگانیک دارند ، از ساختار های اجتماعی و اقنصادی تفکیک شده ای برخوردارند و در آنها ، تقسیم کار بسیار وسیع تر و دقیق تری، مشخصأ به شکل تخصصی شدن وجود دارد . «در همبستگس ارگانیک ، اجماع یا یکپارچگی منسجم جمعی ، ناشی از تفکیک افراد از یک دیگر است ، یا به واسطۀ این تفکیک نمود می یابد .«

این پرسش ذهن دورکیم را به خود مشغول کرده بود : اگر جوامع پیشاصنعتی را افکار و عقاید ، ارزش ها و هنجار های مشترک یکپارچه می کنند ، چه چیزی باعث انسجام جوامع مدرن صنعتی می شود ؟ دورکیم معتقد بود که تعقیرات در تقسیم کار پیامدهای عظیمی برای ساختار جامعه دارد. در حالی که جوامعابتدایی به واسطۀ همانندی ها و عمومیت ها به انسجام دست می یابند ،جوامع مدرن هم با تخصصی شدن کارافراد و نیاز آنان به خدمت دیگران منسجم می شوند. به علاوه، او نشان داد که جوامع بزرگ فقط در صورتی وجود دارند که تخصصی شدن در آنها پدید آید.

تقسیم کار نقش اساسی در تحلیل دورکیم از جامعه دارد . « هماهنگی اجتماعی اساسأ ناشی از تقسیم کار در جامعه است . این هماهنگی عبارت است ازنوعی همکاری ، که خود به خود از طریق تعقیب منافع فردی از جانب هر فرد متحقق می شود. کافی است هر فرد تلاش خود را با سایر افراد پیوند دهد.« تقسیم کار در مفهوم ساده عبارت است از تفکیک و تخصصی شدن کار افراد . با پیشرفت صنعت تکنولوژی و با افزایش جمعیت بقای جامعه در صورتی امکان پذیر است که هرچه بیشتر تخصصی شود؛ این امر به ویژه در جوامع مدرن مشهود است . هیچ گاه در این جوامع این قدر متمرکز نبوده است . روند کنونی جامعه به سمت تخصصی شدن هر چه بیشتر است .   

اما آگوست کنت معتقد است که تخصصی شدن ضمن آن که به جامعه انسجام میبخشد ،باعث از هم پاشیدگی آن می شود .

دورکیم نیز به پیامدهای اجتماعی تخصص رو به رشد پرداخته است.با گسترش تخصصی شدن، افراد بیش از پیش از یک دیگر جدا می شوند، ارزش ها و منافع تغییر می کنند،هنجار ها عوض می شوند و خرده فرهنگ ها پدیدمی آیند. از آنجا که افراد وظایف متفاوتی به عهده می گیرند، برای چیزهای متفاوت با سایرین ارزش قائل می شوند. «جمعه ای متشکل از تودۀ عظیمی از افراد سازمان نیافته، که دولتی قدر قدرت در تحدید و مهار آن دارد، هیولای جامعه شناختی تمام عیاراست.«

(انسان امروزه دیگر نمی تواند همسایه اش را درک کند چرا که کاراو همۀ زندگی اوست، و این تخصصی شدن تکنیکی سرانجام اورا به انزوا خواهد کشاند .)

دورکیم تقسیم کار ار نتنها موجب نابودی نظم اجتماعی نمی دانست، بلکه آن را منشأ ایجا نظم یا همبستگی اجتماعی نوینی می دانست: همبستگی ارگانیک. او معتقد بود، مادامی که تکامل بشر و جامعه ادامه یابد، وجدان جمعی از بین نخواهد رفت. کیش شخصیت ، شرافت فردی و وجدان فردی همواره باقی خواهد ماند . ویژگی اصلی جوامع مدرن، یعنی تخصصی شدن، افراد را وادار می کند تا ارتباط را بایک دیگر حفظ کنند و این امر به سهم خود، پیوند آنان را مستحکم می سازد. چنین پیوندهایی به شکل گیری نوعی اخلاق گروهی در تقسیم کار کمک می کند . این افراد از وابستگی شان به جامعه و نیروهایی که آنان را تحت کنترل و مهار خود دارند، آگاهی می یابند دورکیم در همین خصوص در عبارتی موجز نوشته است : همین که تقسیم کار سرمنشأ همبستگی در جامعه شد، همزمان، اساس نظم اخلاقی نیزمی شود.

همبستگی

تقسیم کار اجتماعی  دورکیم می تواند از جهاتی ، تلاشی دانست برای کشف پایه های همبستگی و یکپارچگی در جوامع مدرن وصنعتی .

ازنظر دورکیم همبستگی عبارت است از پیوند موجود بین تمام افراد یک جامعه . او دریافت که در جوامع مبتنی بر همبستگی مکانیکی، انسجام اجتماعی براساس همانندی ها و شاهت های موجود بین افراد یک جامعه وعمدتأ وابسته به مراسم و جریان های عادی مشترک است . ویژگی اساسی جوامع مبتنی بر همبستگی مکانیکی ای است که اعضای آن کمترین تفاوت ممکن را با یک دیگر دارند. افراد، که اعضای مجموعه ای واحد هستند، شبیه یک دیگرند، چرا که احساسات یکسانی دارند، و ارزشهای یکسانی را پاس می دارند و مقدسات یکسانی دارند .

منطقا نتیجه می شود که درجوامع مبتنی بر همبستگی مکانیکی، با پیوند مستحکم که افراد، به سبب همسانی درباورها وعقاید و ارزش ها می یابند، دستیابی یه اجماع در آنها چندان دشواربه نظرنمی رسد. از آن جا که افراد وظایف مشابهی به عهده می گیرند منطقی است که در این جوامع، تقسیم کار چندانی نیز وجود نداشته باشت ، ( جامعه منسجم است چون افراد هنوز از یک دیگر جدا نشده اند.)

از نظر دورکیم، جوامع ابتدایی به دلیل نبود پیشرفت های تکنولوژیکی در آنها ، دارای ویژگی همبستگی مکانیکی اند. تکنولوژی، تخصصی شدن را ایجاب می کند و این امر به شکل گیری تقسیم کار در جامعه می انجامد . در جوامع مدرن، که مشخصۀ آن همبستگی ارگانیک است، انسجام اجتماعی بر نبنای وابستگی افراد به یک دیگر استوار است . در این جوامع، « اجماع، یا یکپارچگی منسجم جمعی، ناشی از تفکیک افراد از یک دیگر است، یا به واسطۀ این تفکیک نمود می یابد.» در این جوامع، با این که ارزش ها و اولویت های افراد با یک دیگر متفاوت است، بقای جامعه به اعتماد افراد به یک دیگر در انجام دادن وظایف خاص شان بستگی دارد.

افراد متفاوت اند و شباهت چندانی باهم ندارند، و به تعبیری ... دقیقأ به این دلیل که افراد با یک دیگر تفاوت دارند، اجماع صورت می گیرد.

 صورت گرفتن اجماع در جوامع مبتنبی برهمبستگی ارگانیک، ناشی ازاین واقعیت است که اعضای جامعه برای بهره گیری از خدمات یک دیگر به هم وابسته اند (پیوند اجتماعی ) و این خود ناشی از وجود تقسیم کاری دقیق در این جوامع است.

 

گردآورندگان: عزیز مکرمی و نوید سجادی


مطالب مشابه :


ليست ارائه دروس، وضعيت منابع و جدول تطبيق دروس

12 سپتامبر 2009 ... تربيت بدني و علوم ورزشي ... تربيت معلم قرآن كريم ... پیام نور"برنامه امتحانات پیام نور" تستی یا تشریحی پیام نور"سیستم گلستان پیام نور




لیست آدرس وب دانشگاهها و مراکز آموزش عالی ایران

لیست آدرس وب دانشگاهها و مراکز آموزش عالی ایران شامل دانشگاههای دولتی پیام نور جامع علمی کاربردی و . ... دانشگاه تربيت معلم آذربايجان ..... گلستان دانشگاه پيام نور




لیست منابع و ارائه دروس نیمسال اول 94-93 پیام نور

1 سپتامبر 2014 ... و به نوعی یک برنامه ریزی جامع درسی توسط خود دانشگاه برای دانشجو که به عنوان ... فقه و مبانی حقوق اسلامی - آموزشی دینی عربی - تربیت معلم قرآن کریم .... امتحانات پیام نور" تستی یا تشریحی پیام نور"سیستم گلستان پیام نور




آدرس و کروکی محل برگزاری امتحانات دانشگاه پیام نور

25 دسامبر 2011 ... دسترسی سریع سیستم گلستان ... شرقی ترمینال جنوب ، ‌خیابان شهید محمد بخارایی ، جنب پارک بعثت ، دانشگاه تربیت معلم شهید بهشتی, کروکی




قبول شدگان دانشگاه منطقه مرگور

کافی نت دانشجو زیوه - قبول شدگان دانشگاه منطقه مرگور - ( کلبه دانشجو ) - کافی نت دانشجو ... سیستم جامع گلستان (پیام نور) ... دانشگاه فرهنگیان (تربیت معلم ).




کارگاه آموزشی نرم افزار Spss

18 فوریه 2015 ... معاونت دانشجویی و فرهنگی دانشگاه گلستان ... دانشگاه تربيت معلم ... در مرحله اول، برای دانشجویان پژوهشگری علوم اجتماعی دانشگاه گلستان، ورودی




کارگاه آموزشی انجمن علمی علوم اجتماعی

انجمن علمی علوم اجتماعی دانشگاه گلستان ... معدودی از انجمن ها، هدف انجمن علمی علوم اجتماعی، ارتقاء سطح علمی دانشجویان دانشگاه گلستان می باشد. ... دانشگاه تربيت معلم.




نظریه های جامعه شناسی

24 فوریه 2015 ... معاونت دانشجویی و فرهنگی دانشگاه گلستان ... دانشگاه تربيت معلم .... مکانیکی و ارگانیکی, انجمن علمی علوم اجتماعی دانشگاه گلستان, دورکیم.




بررسی مسائل اجتماعی

دانشگاه تربيت معلم ..... در حالی ه تمامی‌این زیر سیستم ها با یکدیگر کنش و واکنش متقابل دارند، اما هر یک از آنها ... از تاریخ تمدن اسلامی‌بر می‌گردد که در آن زمان تحصیل و تعلیم و تربیت کودکان و جوانان مسلمان درست به اندازة نان و غذایشان حائز اهمیت بود.




جامعه شناسی ایلات و عشایر

1 مارس 2015 ... دانشگاه تربيت معلم ... وقوع پیوست؛ به خصوص در زمان فتحعلی شاه با عقد قرارداد گلستان بین ایران و روس، روسها در منطقه تالش و بخشهای شمالی مغان




برچسب :