آشنایی با کشور عراق

* واژه عراق: عراق كشوري با سابقه كهن و باستاني كه دربين النهرين واقع شده است وبه نظركارشناسان واژه عراق عربي بوده و به معني ساحل می باشد

*درقانون اساسي عراق: به معني سرزمين آفتاب نام برده شد.

*موقعيت جرافيايي عراق: در منطقه معتدله شمالي قرار دارد.

* همسایگان عراق :عراق از شمال با تركيه؛ ازشرق به ايران ؛ از غرب به سوريه و اردن و از جنوب به عربستان سعودي و كويت و خليج فارس قرار دارد.

*مساحت عراق :مساحت آن 438317كيلومترمربع جمعيتش برحسب آمارگيري سال 1997حدود 22017983

*پایتخت عراق : پايتخت عراق بغداد مي باشد.

آب و هوا و رودخانه های عراق

*آب و هواي عراق : آب و هواي عراق قاره اي است در تابستان آب و هواي گرم و در زمستان سرد و باراني مي باشد.

*ميانگين دماي عراق : ساليانه 05/22 درجه سانتيگراد است.

*رود خانه های مهم عراق : دو رود خانه مهم دجله و فرات براي اين كشور ارزش حياتي دارد بطوريكه آب مورد نياز شرب و كشاورزي اين كشور را تامين مي كند.

* در یاچه های مهم عراق : عراق سه درياچه دارد بنام حبانيه؛ دوكان ؛ دربندي خان .

اقوام و ساکنین در عراق

*اقوام و ساكنين عراق : اكثريت ساكنان عراق را اعراب تشكيل ميدهند؛

*ساکنان عراق قبل از اسلام : قبل از ظهور اسلام تمدنهاي عربي منذريان و غسانيان در عراق ساكن بودند .

*جمعیت کردها در عراق : كردها از نظر جمعيت رتبه دوم در عراق قرار دارند

* نژاد ترکم در عراق : نژاد تركمنها هم در عراق زندگي مي كنند؛

*صائبه در عراق : صائبه كه پيروان حضرت يحيي(ع) از اقوام ساكن در عراقند؛

*دیگرا اقوام ساکن در عراق : از ديگر اقوام عراق سرياني ها و كلداني ها از ساكنان قديمي اين سرزمين بوده اند.

* مسیحی ها در عراق : تعداد اندكي هم مسيحي در عراق ساكنند.

تاریخ عراق از تاسیس تا به امروز

*تاريخ عراق:يكي از قديمي ترين و باستاني ترين كشور خاورميانه است؛

*تاريخ تمدن عراق: به هزار پنجم قبل از ميلاد بازمي گردد.

* سومریها در عراق : سومريها: توانستند يكي از معجزات بشري در زمينه آبرساني به مناطق كشاورزي را از خود به يادگار بگذارند. *سومریها حروف الفبا را نيز ابداع كردند. * به عنوان اولين ملتي كه آثار مكتوب از خود بجاي گذاشتند. * اولين مدارس در تاريخ بشريت به زمان سومريها مي باشد براثر حملات اكدي ها سومريها از بين رفتن.

* اکدی ها در عراق : اكدي ها: از اقوام سامي دربين النهرين ساكن بوده و اولين امپراتوري شناخته شده درجهان را بوجودآوردند دراين دوره به علت توسعه روابط تجاري با همسايگان رشد اقتصادي چشمگيري داشت و از شهر اكد پايتخت امپراتوري به سوي ساير جهان كشيده شد و از جمله آنها جاده اي بود كه از توليدات آن براي ساخت اسلحه استفاده مي شد.عيلامي ها مرداني جنگجو و دلير بودند پايتخت آنان در شوش دانيال بود و براثر شجاعت ودلاوري براكدي هاپيروز وآثار باستاني متعددي در مناطقي از عراق و ايران بر جاي نهادند.

*بابلي ها در عراق : : تعدا د پادشاهان بابلي ها به 11 تن مي رسد و در مدت سه قرن توانستند سرزمين بين النهرين را به اوج تمدن و شكوفايي برسانند. زبان نوشتاري و گفتاري به شدت توسعه يافت . علوم و معارف بشري توسعه يافت.

*كشي ها در عراق : : اقوام كوهستاني بودندازكوههاي شمال شرقي بين النهرين به سوي بابل يورش و بابل را تصرف و سلسله اي از پادشاهي كُشي را تاسيس كردند.

*آشوري ها در عراق : ازقبايل سامي درآغاز هزاره سوم قبل از ميلاد به شمال عراق مهاجرت كردند.

*كلداني ها در عراق : بزرگترين پادشاه كلداني بخت النصر بود كه مدت 43 سال سلطنت كرد.* ازمهم ترين كارهاي بخت النصر ساختن باغهاي معلق بابل است. و ديگر كار او ساخت قصر چند طبقه براي خود و همچنين ساخت دروازه عشتار بود كه هم اكنون در موزه برلين نگهداري مي شود.

*كورش كبيردر عراق : پادشاه ايراني به اين كشور حمله كرد و پايتخت آن را تصرف كرد و پادشاهان هخامنشي و پس از آنها اسكندرمقدوني؛سلوكي ها و ساساني ها براين سرزمين حكومت كردند.

*تصرف عراق و ایران : در دوران پادشاهي يزگرد سوم لشكر مسلمانان به رهبري سعد ابن ابي وقاص به لشكر ساساني حمله بردند نه تنها عراق بلكه تمامي سرزمين ايران به تصرف اعراب درآمد.

* مادها و پارس ها وپارت در عراق : سه قوم ماد؛پارس و پارت ازاقوام ايراني بودند . ابتدا مادها دولتي را در غرب ايران تشكيل دادند بعد از چندي كورش كبير با تصرف سرزمين مادها امپراتوري وسيع هخامنشي را تاسيس كرد. اين دولت با غلبه برعراق ؛ آسياي صغير و مصر توانست دولتي مقتدر و ثروتمند را بوجود آورد.

*پايتخت امپراتوري هخامنشي: تخت جمشيد بود و اين امپراتوري عاقبت توسط اسكندر مقدوني ازبين رفت.

قوم پارتي ها در عراق : ازاقوام آريايي به تدريج متصرفات خودرا توسعه دادند و عاقبت سلوكيان را از عراق و ايران بيرون كردند و مدت 473 سال حكومت كردند* آخرين پادشاه آنان اردوان توسط ساساني ها ازبين رفت.

*مدت حکومت ساساني ها درعراق : امپراتوري ساساني مدت چهارقرن حكومت كردند.* آخرين پادشاه اين سلسله يزگرد سوم بود كه پس از شكست درمقابل لشكريان مسلمانان فرار كرد و در شهر مرو توسط آسياباني كشته شد.

دوران اسلامي و خلافت و حکمرانان در عراق :

*اعراب قبل از اسلام : اعراب قبل از اسلام دولتهاي محلي و كوچكي در بين النهرين برپا كردند مستقل نبودند ومعمولاً دست نشانده امپراتوري‌هاي ايران و روم شرقي بودند. اين دولتهاي محلي و كوچك تا دوره فتح اسلامي پابرجا بود.

* عراق دردوران خلافت عمر: لشكريان مسلمان در دوران خلافت عمر به فرماندهي سعدبن ابي وقاص به عراق حمله كردند و موفق به شكست لشكريان امپراتوري ساساني شده نه تنها عراق بلكه سرزمين ايران را هم تصرف كردند.

عراق دوران خلافت حضرت علی (ع): ابتدا پايتخت نو پديد در شهر مدينه بود و در سال 36 هجري حضرت علي (ع) كوفه را به عنوان پايتخت حكومت اسلامي انتخاب كرد.

*پس از شهادت علي (ع) حكومت بدست اموي ها و شهر دمشق را پايتخت خود انتخاب نمودند.

* حکومت اموي ها در عراق : درزمان اموي‌ها قدرت سياسي از كوفه به سرزمين شام منتقل شددراين دوره دو مركز فرهنگي و تجاري بزرگ عراق (كوفه و بصره) از اهميت زيادي برخوردار بود. دانشمندان اين دو شهر در تمامي زمينه ها ي فكري و فرهنگي پيشتاز بودند.*. تمامي شورشها و انقلاب‌هاي دوران بني اميه دراين سرزمين رخ مي داد.

*حکومت عباسي ها در عراق : پس از سقوط بني اميه قدرت بدست بني عباس افتاد و سرزمين عراق مجدداً رونق يافت

*اولين خليفه عباسي: شهر هاشميه نزديكي حله را به پايتختي انتخاب كرد.

*ابو جعفر منصور دوانقي: دومين خليفه عباسي بعد از چندي شهر بغداد را به عنوان پايتخت برگزيد.

*دوران عباسي: بغداد شكوفا گرديد مدارس علمي ؛ بيمارستانها؛ كتابخانه هاي متعددي ساخته شد.

* اوج عظمت بغداد: در دوران هارون الرشيد و پسرش مامون بود او دستور داد تمامي آثار علمي يوناني ؛ فارسي؛ سرياني؛ قطبي و رومي به زبان عربي ترجمه شود. دراين دوران كشتي هاي تجاري بازرگانان دربين كشورهاي هندوستان و چين رفت و آمد كردند.آخرين پادشاه عباسي المعتصم نام داشت كه توسط هلاكوخان به قتل رسيد بدينگونه خلافت عباسي منقرض گرديد.

*حکومت ايلخاني ها در عراق : پس از درگذشت هلاكو جانشينان وي كه بنام ايلخاني معروف بودند مدت هشتاد سال بر عراق حكومت كردند.برخي از پادشاهان ايلخاني به دين مبين اسلام روي آورده و بعضي ها بر دين نياكان خود باقي ماندند.سلسله ايلخاني توسط شيخ حسن جلايري منقرض شد.

* حکومت آق قويونلو و قراقويونلو در عراق : دوقبايل ترك تباركه مدت يك قرن برعراق حكومت كردند.

* دوران حکومت صفوي ها در عراق : شاه اسماعيل صفوي موفق به فتح بغداد شد و پس از او فرزندش شاه طهماسب عراق را جزو متصرفات خود داشت كه درهمان سال سلطان سليمان قانوني ؛ پادشاه عثماني موفق شد بغداد را تصرف و سپس شاه عباس صفوي بارديگر عراق تصرف كرد مدتي درتصرف ايران بود كه سلطان مراد چهارم بغداد را فتح و عراق را به تصرف عثماني ها درآورد

* دوران حکومت عثماني ها در عراق : عثماني ها مدت سه قرن بر عراق حكومت كردند. سيطره عثماني ها برعراق تاجنگ جهاني اول ادامه يافت.

استعمار انگليس بر عراق : با آغازجنگ جهاني اول انگليس به بصره حمله كرد و آن را به تصرف خود درآورد پس از حمله به شهرهاي ديگر عراق شكست خوردند اما مجددا لشكريان انگليسي به رهبري ژنرال مود بغداد را فتح كرد و به تصرفات خود ادامه داد تا كل عراق را به تصرف درآوردند.تا اينكه جنبشي بنام ثوره العشرين با قيام خود موفق به شكست انگليسي ها شدند و عراق مستقل گرديد.

*دوران دولت پادشاهي در کشور عراق: ملك فيصل دست نشانده دولت انگليس از سوي مجمع ملل متحد به عنوان پادشاهي مستقل اعلام گرديد پس از ملك فيصل پادشاهي به فرزندش ملك غازي و پس از او به ملك فيصل دوم كه كودكي بيش نبود دايي وي كه عبدالاله قيوميت اورا برعهده داشت با كمك نخست وزير عراق نوري سعيد كشور را اداره مي كرد تا يكي از افسران ارتش عراق بنام عبدالكريم قاسم عليه پادشاهي عراق قيام كرده و نظام حكومتي كشورش را جمهوري اعلام كرد.

*دوران دولت جمهوري در عراق : عبدالكريم قاسم سه سال حكومت كرد و عاقبت طي كودتايي توسط عبدالسلام عارف بركنار شد و خود عبدالسلام پس از مدتي براثر سقوط هلي كوپتر كه عازم بصره بود در گذشت و برادرش بنام عبدالرحمن عارف به قدرت رسيد. پس از مدتي حزب بعث توانست با كودتايي حكومت را به دست گيرد. قانون اساسي موقت طرح و تاريخ اجرا اعلام شد. بدينوگونه حسن البكر رئيس جمهور عراق شد.

*دوران حکومت صدام حسین در عراق : در سال 1979 ميلادي صدام حسين با بركناري حسن البكر قدرت را بدست گرفت . طي حكومت خود جنگ هشت ساله اي را با ايران و جنگ يكساله اي با كويت و در مدت حكومتش بيش از چهارميليون نفر از مردم عراق را بقتل رساند.در زمان صدام حسين نيروهاي انگليسي و آمريكايي به عراق حمله كردند پس از سقوط بغداد صدام حسين توانست از دست نيروهاي آمريكايي فراركرد و در شهر تكريت مخفي شد .و پس از دستگيري توسط نيروهاي آمريكايي حكومت حزب بعث با اعدام محکوم شد.

معرفی استانهای عراق ودیگر شاخصها

* تعداد استانهای عراق: عراق داراي 18استان مي باشد

*نام استانهای عراق: عبارتند از بغداد؛ نجف ؛ بصره ؛ كربلا؛ نينوا؛ قادسيه؛ بابل؛سليمانيه؛ اربيل؛ قادسيه؛ ديالي؛ صلاحدين؛ المثني؛ ذي قار؛ ميسان؛ واسط؛ التاميم و دهوك بغداد: پايتخت عراق مي باشد.

* کاظمین در کجای بغداد واقع شده است: شهر كاظمين درغرب بغداد واقع مي باشد.

* آثارمهم تاریخی دربغذاد : ازآثار تاريخي بغداد شهر مدائن يا تيسفون است آثار طاق كسري و ياقصر خسرو پرويز است.

* شهرستانهای استان بغداد: استان بغداد سه شهرستان دارد بنامهاي بغداد ؛ رصافه و كاظمين.

* معرفی استان نجف: ازشهرهاي قديمي مرقد مطهرعلي (ع) دراين شهر مي باشد.اين شهر براي شيعيان از اهميت ويژ ه اي برخوردار مي باشد.

* فاصله بغدا تا نجف چقدراست : فاصله بغداد تا نجف 161 كيلو متر است.

* مرقد پیامبران الهی در نجف: مرقد پيامبران الهي هود؛ و صالح؛ صحابي جليل القدر ((صافي الصفا)) كميل بن زياد نخعي؛ امام زاده ابراهيم؛

شهر قدیمی کوفه: در فاصله 10 كيلو متري نجف شهر قديمي كوفه كه زماني پايتخت حكومت حضرت علي (ع) بود. *مرقد مسلم بن عقيل؛ هاني بن عروه؛ مختارثقفي؛ ميثم تمار؛ خديجه دختر حضرت علي (ع) ومسجد كوفه ؛ مسجد سهله؛ قبرستان وادي السلام كه بسياري از بزرگان شيعه و شاهان و شاهزادگان و وزرا وعلماي معروف در نجف بخاك سپرد شده اند.

*معرفی استان كربلا در عراق : ازشهرهاي مهم زيارتي و بسيار مهم شيعيان است. فاصله آن تا بغداد 108 كيلو متر است .

* مرقد امامان در کربلا: مرقد مطهر امام حسين ( ع) ابوالفضل العباس(ع) حربن يزيد رياحي ؛ عوبن عبدالله؛ مرقد شهداي كربلا؛ امامزاده سيد ابراهيم مجاب؛ حبيب ابن مظاهر؛ خيمه گاه حسيني ؛ تل زينيبه و...

*معرفی شهرستانهاي كربلا: عبارتند از سده الهنديه و عين تمر 400 غارباستاني دارد اين شهر به ساختن سنتي كاشي و سراميك ظروف مسي و نقره اي معروف است داراي 102هتل است كه 4 هتل درجه يك و 18 هتل درجه 2و 27 هتل درجه 3 و 53 هتل در جه چهار مي باشد که اخیرا درحال توسعه می باشند .

*فاصله استان بصره تا بغداد : در فاصله 549 كيلو متر ي بغداد قرار دارد.

* اهمیت شهر بصره و دلیل آن : شهر بصره به علت نزديكي به خليج فارس اهميت فوق العاده اي براي عراق دارد.

* بنادر مهم عراق : دو بندر فاو و ام القصر تنها راه ارتباطي دريايي عراق با جهان مي باشد.

* فرودگاه بصره: بصره داراي فرودگاه بين المللي مي باشد.

ساکنان بصره : اكثريت اهالي آن شيعه مي باشند.

* رودخانه ها در بصره : دراستان بصره 635 رود خانه وجود دارد.

*دانشگاههای بصره : شهر بصره داراي دانشگاه بزرگي است يكي از مركز مهم توليد خرما در عراق مي باشد.

* معرفی مختصری از استان صلاحدين در عراق : درفاصله 175كيلومتري بغداد كه مركز اين استان شهر تكريت زادگاه صدام مي باشد.

* تعداد و نام شهرستانهای صلاح الدین عراق : صلاح الدين داراي 8 شهرستان مي باشد. كه عبارتند از تكريت؛الدوره؛ سامرا؛بلد؛الطوز؛الفارس؛الشرقاطو بيجي؛ مرقد دو امام همام علي الهادي (ع) و امام حسن العسكري(ع) و اماكن زيارتي ديگر نظير. سراب غيبت؛ نرگس خاتون مادر امام زمان(ع) ابراهيم بن مالك اشتر؛ سيد محمد؛ و... نام برد.

*معرفی استان التالم عراق : مركز اين استان شهر كركوك است ودر فاصله 255 كيلو متري بغداد قرار داد.

* معرفی اماکن التالم : التالم داراي سه شهرستان و سه بخشداري و زيارتگاه مرقد امام زاده زين العابدين و امام زاده قاسم از فرزندان امام كاظم (ع)مي باشد.

* معرفی کرکوک عراق: كركوك يكي از شهرستانهاي معروف استان التالم مي باشد.

*معرفی استان نينوا در عراق : مركز اين شهر موصل مي باشد. از شهرهاي قديمي كه زماني پايتخت بود.

* شهرستانهای نینوا و اماکن آن: نینوا داراي پنج شهرستان كه مهمترين آن موصل مي باشد. موصل داراي مساجد كهن و تپه هاي باستاني و كليساي زيادي مي باشد.

*معرفی استان واسط در عراق : در فاصله 172 كيلو متري بغداد اين شهر توسط حجاج بن يوسف ثقفي بنا شد.

واسط داراي شش شهرستان مي باشد كه معروفترين آن الكوت و بدره مي باشد.

* امام زادگان و علت نام واسط: واسط داراي مقابر امام زادگان مي باشد. علت واسط ناميدن آن هم به دليل وسط عراق قرار گرفته است.

*معرفی استان دياله در عراق : درسمت غرب ايران قرار دارد مركزآن شهر یعقوبه و داراي هفت شهرستان مي باشد . علت تسميه دیاله اين استان به رودخانه دياله است.

*معرفی استان دهوك عراق : از نظر استراتژيك اين استان اهميت زيادي دارد به دليل خط لوله نفت كركوك و داراي آثار و اماكن باستاني و تاريخي بسياري مي باشد.

* شهر زاخوی دهوک: درشهر زاخوي دهوک بيش از 15000هزار مكان باستاني وجود دارد.

* معرفی استان اربيل عراق : اربیل داري 5 شهرستان مي باشد اقتصاد اين استان به كشاورزي و صنعت است و گندم و جو؛ گل آفتابگردان؛ ذرت و سبزيجات و همچنين از لحاظ دامپروري پرورش گاو و گوسفند و گاو و بز مي باشد.

*معرفی استان الانبارعراق : بزرگترين استان عراق علت انبار ناميدن آن به الانبار وجود آذوقه لشكر ساساني مي باشد.

* پایتخت الانبار: زماني الانبار پايتخت بوداين استان داراي تپه هاي كوچك و بزرگ مي باشد.

* مهمترين محصولات الانبار: سيب زميني ؛ گندم؛ جو ذرت سبزيجات و پياز و علوفه دامي مي باشد اختلاف دماي هوا در تابستان به 32 درجه سلنتي گراد مي رسد ودر زمستان به 9 درجه مي رسد.

*معرفی استان بابل عراق: مركز اين استان حله مي باشد. فاصله آن تا بغداد حدود100 كيلو متردما درتابستان به 50 درجه مي رسد.* از لحاظ كشاورزي و دامپروري بابل غني مي باشد. داراي مرغداريهاي متعدد و كارخانه تهيه غذاي دام و طيور دراين استان وجود دارد.

*معرفی استان سليمانيه عراق: همسايه شرقي ايران است.*سلیمانیه دارای زمين هاي حاصلخيزو پرآبي دارد.

*اقتصاد سلیمانیه به زراعت و دامپروي است. *دوسد معروف دربندي خان و دوكان درسلیمانیه مي باشد.

*معرفی استان قادسيه عراق : منطقه عشاير نشين شيعه درعراق مي باشد.*قادسیه ازغرب به استان نجف همجواراست.

*معرفی استان ميسان عراق : يكي از صنايع معروف قايق سازي و كشتي سازي دراين استان است. علاوه بر كشتي سازي كشاورزي؛ پرورش گاميش؛ ماهيگيري و صنايع دستي با استفاده از ني رواج دارد.

*معرفی استان ذي قارعراق : مركز اين استان شهر ناصريه است روخانه فراط از اين استان عبور مي كند. داراي تالابهاي معروف است. تمامي ساكنين آن را عشاير تشكيل مي دهند.

آشنایی با کشور عراق

مطالب مشابه :

رؤياي فدرال كردها نويسنده: نفيسه - كوهنورد

تصاویری از دادگاه اغتشاشگران و کودتاچیان

آشنایی با کشور عراق

خبرهای آخرین شماره نشریه عبرت‌هاي عاشورا شماره 163

جامعه شناسی کشورهای اسلامی

ايران 8

نكات كليدي مربوط به بين نهرين پيش از تاريخ