نظام پایش و ارزشیابی در مراکز مدیریت حوادث و فوریت های پزشکی استانها

به نقل از:

http://www.dransaripour.com/visitorpages/Show.aspx?IsDetailList=true&ItemID=4912,0

مقدمه :
یکی از چهار جزء اصلی وظائف مدیریت در هر سازمان کنترل است با کنترل فعالیت های ، فرایندها و نتایج بدست آمده مدیر سازمان از رسیدن به اهداف مطمئن می شود و در صورتیکه نتایج بدست آمده با نتایج مورد نظر فاصله داشته باشد ، مدیر می تواند جهت اصلاح فرایندها و فعالیت ها به گونه ای اقدام نماید تا نتایج مورد نظر حاصل شود .
کنترل شامل دو بخش مهم یعنی پایش و ارزشیابی است که پایش درستی فعالیت ها را بررسی می نماید و ارزشیابی ناظر بر حصول نتایج است .
مرکز مدیریت حوادث و فوریتهای پزشکی استان اصفهان ، علاوه بر ارائه خدمات اورژانس به بیماران در قالب EMS وظیفه مدیریت خدمات بهداشت و درمان در حوادث بزرگ ( Mass Casualty) و مدیریت پیشگیری از حوادث در فضاهای فیزیکی وابسته به دانشگاه را به عهده دارد .
پرداختن به امور مهمی چون فوریتهای پزشکی علاوه بر سرعت نیاز به دقت فراوان دارد ، لذا وجود یک نظام کنترلی برای بررسی فعالیت ها و نتایج فرایندها ضروری به نظر می رسد . خداوند را می طلبیم که در این امر همه مارا یاری نماید .
اهداف کلی :
- استاندارد نمودن فعالیت ها و فرایندها
- استانداردنمودن نیرو و تجهیزات از لحاظ کمی و کیفی
- پیشگیری ازپرت منابع

الف : نظام پایش و ارزشیابی در سیستم اورژانس پیش بیمارستانی
اهداف اختصاصی :
1- ارتقاء کیفیت خدمات EMS
2- افزایش رضایتمندی بیماران
3- افزایش بهره سلامتی بیماران و حادثه دیدگان
4- تدارک پایگاه ها ، آمبولانس و تجهیزات مطابق استاندارد
5- افزایش دسترسی مردم به خدمات
6- کاهش هزینه ها
7- افزایش بازاریابی خدمات اورژانس
8- افزایش پوشش جمعیت نیاز مند خدمات اورژانس

استراتژی ها :
1- استفاده از کارشناسان خبره
2- نظارت مستقیم

3- استفاده از چک لیست های پایش و ارزشیابی
4- سطح بندی نظام پایش و ارزشیابی
ابزار پایش و ارزشیابی :
چک لیست نظارتی – فرم رضایت سنجی مردم
شیوه اجرا :
الف : سطح بندی پایش و ارزشیابی :
سطح اول :
اولین سطح پایش و ارزشیابی مسئول پایگاه و پرسنل ارائه کننده خدمات ( پایگاه ) هستند . یعنی این پرسنل در دو حیطه باید به پایش و ارزشیابی بپردازند :
الف : حیطه آمبولانس و تجهیزات
ب : حیطه فعالیت ها و فرایندها
در حیطه وسایل و تجهیزات پرسنل پایگاه طبق چک لیست وسایل و تجهیزات را از لحاظ کالیبره بودن ، کارصحیح ، بی عیب بودن ، آماده برای کار بودن و ... بررسی می کنند .
در حیطه فعالیت ها و فرایند ها باید به خود ارزیابی در مورد دانش و مهارت و درستی اقدامات خود بپردازند . یعنی اقدامات خود را ارزیابی نمایند .
سطح دوم : نظارت شبکه بهداشت و درمان شهرستان
الف : مسئول پایگاه شهرستان توسط چک لیست و با نظارت مستقیم در فواصل مشخص به پایگاه مراجعه نموده و نسبت به پایش و ارزشیابی تجهیزات ؛ دانش و مهارت پرسنل و صحت فوریتهای انجام شده توسط آنها اقدام می نماید .
ب : مسئول فوریتهای شهرستان یا مدیر شبکه بهداشت و درمان شهرستان می باشد که کلیه فعالیت های ستادی و محیطی مربوط به فوریتهای شهرستان را بررسی می نماید . از جمله فعالیت های ستادی ، آموزش پرسنل ، نحوه فعالیت های مسئول پایگاه شهرستان ، و ... می باشد .
سطح سوم : نظارت استانی
توسط کارشناسان ، مسئولین واحد ها ، معاونین یا رئیس مرکز مدیریت حوادث و فوریتهای پزشکی نظارت صورت می گیرد . این نظارت می تواند شامل ( فعالیت های ستادی ( اصلی ترین بخش ) و فعالیتهای محیطی « پایگاه » باشد . کنترل فعالیت پایگاه ها و نظارت بر آن بطور تصادفی و جهت تضمین و صحت اقدامات شبکه انجام می گیرد .

زنجیره نظارت و ارزشیابی سیستم EMS استان

ب : نظام پایش و ارزشیابی شبکه مدیریت بهداشت و درمان در حوادث
ابزار پایش و ارزشیابی : چک لیست که در نظارت مستقیم تکمیل می شود .
سطح بندی کنترل :
سطح اول : بیمارستان ، مراکز بهداشتی درمانی و سایر واحد های بهداشتی :
- در بیمارستان ها رئیس یا مدیر بیمارستان بر فعالیت کمیته های حوادث بیمارستانی نظارت دارند . وظیفه کمیته بیمارستانی تدوین راهکارهای پیشگیری از بروز حوادث غیر مترقبه در بیمارستان و تهیه Emergency planning برای پاسخ به حوادث با قربانی های متعدد یا Mass Casualty است . پیشگیری از بروز حوادث غیر مترقبه در بیمارستانها مراکز بهداشتی درمانی و سایر واحد های بهداشتی به عهده مسئول تأسیسات این واحدها است یعنی مسئول تأسیسات موظف است در فواصل زمانی مشخص نسبت به بازدید و نظارت کلیه سیستم های حرارتی و برودتی ، آب و فاضلاب ، برق رسانی و سازه های عمرانی توسط چک لیست اقدام نموده و مشکلات احتمالی را رفع نماید .
سطح دوم : شبکه بهداشت و درمان شهرستان :
کار نظارت بر فعالیت های بیمارستان ها و مراکز بهداشتی درمانی و سایر واحدهای بهداشتی توسط کارشناس حوادث و طرح و عملیات شبکه انجام میگیرد . اگر چه مدیر شبکه یا مسئول فوریتهای پزشکی شهرستان نیز ممکن است بر این واحد ها نظارت نماید .
علاوه بر این مدیر شبکه یا مسئول فوریتهای شهرستان بر فعالیت های کارشناس فوق الذکر نظارت می نماید .
سطح سوم : مرکز مدیریت حوادث و فوریت های پزشکی استان :
رئیس مرکز ، معاون و کارشناسان حوادث و طرح وعملیات بر فعالیت های شبکه های بهداشت و درمان نظارت می نمایند . اگر چه خود ممکن است مستقیماً بر فعالیت بیمارستان ها و مراکز بهداشتی درمانی و سایر واحد های بهداشتی نظارت نمایند .

فرایند پایش :
فرآیند پایش ناظر بر فعالیت های زیر است :
1- پشتیبانی : یعنی فراهم نمودن نیرو و تجهیزات لازم برای هر واحد
2- بازار یابی : ارائه کردن واحد های آماده به کار به مردم تا کسانیکه نیازمند خدمت هستند از وجود واحد و خدماتی که ارائه میکند مطلع شوند .
3- ارائه خدمت : مثلاً در سیستم EMS مراقبت های پزشکی اورژانس است .
فعالیت های پشتیبانی در هر سطح شامل مرکز بهداشتی درمانی ، پایگاه ، شبکه بهداشت و درمان ، مرکز مدریت حوادث و فوریتهای پزشکی باید پایش گردد . تا از حضور نیرو ، تجهیزات بطور استاندارد مطمئن باشیم . بنابراین چک لیست نظارتی باید این موارد را در نظر بگیرد . مثلاً در مورد پرسنل ، آموزش ، مهارت ، جبران خدمات و رضایتمندی باید در نظر گرفته شود .
پایش فعالیت های بازاریابی زمانی مفهوم پیدا می کند که تجهیزات ، فضاهای فیزیکی و نیرو در حد استاندارد فراهم شده باشد در اینصورت اقداماتی که واحد آماده به کار را به مشتریان معرفی نماید باید در چک لیست نظارتی قابل ملاحظه باشد . پایش خدمات نیز طبق چک لیست بر اساس استاندارد هر خدمت انجام می شود .
فرد پایش کننده که از این پس آنرا ناظر می نامیم ، با مراجعه مستقیم به واحدی که قرار است مورد نظارت قرار گیرد ، طبق چک لیست به نظارت فرایندها ، فعالیت ها و تجهیزات می پردازد . چک لیست کمک می کند که فرد هیچ یک از موارد لازم جهت نظارت را فراموش نکند . ضمن تکمیل چک لیست و مشخص نمودن مشکلات سیستم ، ناظر به حل مشکلات کمک می کند ماحصل نظارت تهیه یک گزارش بازدید ، ارائه فیدبک لازم در محل ، ارائه گزارش به مافوق و ارسال فیدبک به مسئول واحد نظارت شده می باشد .
مثلاً مسئول پایگاه شهرستان در حین نظارت بر پایگاه ، چک لیست مربوطه را تکمیل نموده ، به پرسنل و مسئول پایگاه نظارت شده جهت رفع مشکلات یاری رسانده و راهکار ارائه می نماید . سپس فرم فیدبک را تکمیل و در محل پایگاه در تابلوی اعلانات الصاق می نماید ، وظیفه مسئول پایگاه ، مطالعه فیدبک و رفع مشکلات و نواقص گزارش شده است . سپس گزارش تهیه شده توسط مسئول پایگاه شهرستان به مدیر شبکه یا مسئول فوریتهای پزشکی شهرستان ارائه می شود تا در صورت لزوم راهکارهای دیگری نیز جهت رفع نواقص فرایندها ، فعالیت ها و تجهیزات اتخاذ شود . به همین ترتیب کارشناس استانی نیز علاوه بر اینکه فیدبک لازم را در محل تهیه و ارائه می نماید ، گزارش خود را به رئیس مرکز یا معاون مربوطه تحویل خواهد داد .

سیکل نظارت زمانی کامل می شود که مسئول واحد نظارت شده گزارش اقدامات انجام شده خود را جهت رفع نواقص ثبت شده در فیدبک پس از دوره زمانی خاص که در فیدبک مشخص شده است به واحد مافوق خود ارسال نماید یا قبل از رسیدن زمان ارسال گزارش اقدامات ، نماینده واحد مافوق مستقیماً از آن واحد نظارت نموده و رفع نواقص را از نزدیک مشاهده نماید که این مورد نیز باید در گزارش ناظر ثبت شود .
بطور خلاصه زنجیره اقدامات در فرایند نظارت به شرح زیر می باشد :
1- مراجعه به واحد مورد نظارت
2- بررسی اقدامات و فرایندها و تجهیزات بر اساس چک لیست
3- تهیه لیست مشکلات
4- ارائه فیدبک و راهکارهای لازم جهت رفع مشکلات و نواقص ( در صورت وجود مشکل )
5- تهیه گزارش بازدید که شامل نکات برجسته و مثبت واحد ، مشکلات ونواقص ، راهکارهای رفع آنها وبررسی گزارش قبلی و نحوه رفع مشکلات قید شده در آن گزارش است .
6- ارائه گزارش به مسئول مافوق و در صورت لزوم ارسال فیدبک تکمیلی
7- رفع نواقص و مشکلات و ارسال گزارش و نتیجه رفع آنها توسط واحد نظارت شده به واحد مافوق یا نظارت مجدد واحد مافوق و مشاهده مستقیم رفع نواقص قبل از موعد ارسال گزارش نهایی

زنجیره پایش و ارزشیابی شبکه مدیریت بهداشت و درمان در حوادث استان

فرایند ارزشیابی :

فرایند ارزشیابی نتایج حاصل از اقدامات پشتیبانی ، بازاریابی و ارائه خدمت را به شرح زیر بررسی می نماید :
1- فراهمی : در صورتیکه فعالیت های بخش پشتیبانی به درستی انجام شده باشد ، واحد های ارائه خدمت بطور استاندارد آماده بکار خواهند بود . مثلاً در شهرها به ازای هر 50.000 شهروند ، یک پایگاه اورژانس استاندارد لازم است . در بخش مدیریت بهداشت و درمان تهیه کامپیوتر و ابزارآلات اداری و تأمین نیروی کارشناسی میزان فراهمی را تعیین می کند .
2- پوشش : پس از اینکه واحدهای ارائه خدمت فراهم شد با یک بازاریابی مناسب میتوان جمعیت نیازمند خدمات اورژانس را به استفاده از خدمات ترغیب نمود به عبارت دیگر هر چه گروه هدف بیشتر از خدمات واحدها استفاده نماید ، پوشش شاخص بهتری خواهد داشت . در بخش مدیریت بهداشت و درمان در حوادث تعداد شبکه های استفاده کننده از پروتکل ها یا بیمارستانها سطح پوشش را تعیین میکند .
3- بهره سلامتی : بهره سلامتی نتیجه ارائه خدمات استاندارد است . در بخش EMS کاهش مورتالیتی و موربیدیتی حادثه دیدگان ( بررسی با شاخص DALY ) نشان دهنده میزان بهره سلامتی گروه هدف است .
مسئول فوق یا ناظر در هر سطح از کنترل چه در نظام EMS و چه در شبکه مدیریت بهداشت و درمان در حوادث نسبت به ارزشیابی نتایج می پردازد . جهت ارزشیابی هر قسمت نیازمند شاخص های از قبل تعیین شده هستیم که این شاخص ها یا بر اساس شاخص های مشابه داخلی یا خارجی بدست آمده است یا در اثر تجربه سال های گذشته وضع شده است . در هر صورت ارزیاب میزان یا سطح نتایج بدست آمده را با شاخص های پایه مقایسه کرده و درصد موفقیت و رسیدن به اهداف را مشخص می نماید .
در ارزشیابی توجه به این نکته مهم است که نمیتوان کل فعالیت های یک واحد را بایک شاخص ارزشیابی نمود بلکه نتیجه هر فعالیت را باید جداگانه ارزشیابی کرد . مثلاً نمره ارزشیابی میزان بهره سلامتی بازماندگان زلزله بم از اقدامات بهداشت روان میتواند یک عدد از صفر تا صد را به خود اختصاص دهد .
ارزشیابی میزان موفقیت فعالیت ها یا برنامه ها را مشخص می کند اگر به حداکثر امتیاز در ارزشیابی دست یافته ایم میتوانیم جهت ارتقاء استانداردها تجدید نظر نمائیم و در صورتیکه موفقیت ما کافی و رضایتبخش نباشد باید ببینیم در کدام سطح فعالیتها به درستی انجام نمی شود و یا ممکن است پایش به درستی انجام نشده است ، یا مستندات از صحت کافی برخوردار نیست و یا اصلاً استاندارد وضع شده مناسب نیست و نسبت به پائین آوردن شاخص استاندارد باید تجدید نظر نمود و یا اینکه نسبت به تغییر روند فعالیت ها اقدامی لازم باشد .

نتیجه پایش و ارزشیابی :
همانطور که قبلاً اشاره شد پس از پایش و ارزشیابی گزارش تهیه می شود . پس از تهیه گزارش وظیفه کارشناسان و مدیران ستادی تحلیل فرایندها و برنامه هاست که بر اساس آن فرضیه ای تولید شده و سپس جهت یافتن علل ناکارآمد بودن فرایندها و برنامه ها ، تحقیق صورت می گیرد پس از یافتن علل برنامه ها ، منابع و فرایندها و استانداردها مورد بازنگری قرار می گیرد .
مراحل پایش و ارزشیابی :
در هر سطح از نظارت ، لازم است مراحل ورودی ، فرایند و خروجی مورد بررسی قرار گیرد .

منظور از ورودی یا Input فرد گیرنده خدمت ، پرسنل ارائه کننده خدمت ، ماشین و مواد مصرفی است فرایند یا Process تعامل بین گیرنده خدمت و ارائه کننده خدمت است که البته گاهی به واسطه ابزار و ماشین انجام میگردد . و خروجی Output حاصل تعامل مذکور است که شامل ماشین و نیروی انسانی بدون تغییر ، اسناد ، گیرنده خدمت و نیروی انسانی تغییر یافته است .

مثلاً در سطح پایگاه بهداشتی بیمار ، آمبولانس ، داروها و تکنسین جزو ورودی و اقداماتی که جهت مراقبت از بیمار صورت می گیرد شامل شرح حال ، تجویز دارو و انتقال به بیمارستان و آموزش به بیمار شامل فرایند و فرم مأموریت تکمیل شده بیمار یا مصدوم تحویل شده به بیمارستان که توسط تکنسین اورژانس مورد مراقبت قرار گرفته است جزو خروجی ها هستند .
چک لیست پایش و ارزشیابی در هر سطح باید مراحل فوق شامل ورودی ، فرایند و خروجی را در بر بگیرد در مرحله ورودی منابع انسانی و فیزیکی مورد ارزیابی قرار می گیرد .

نظام پایش و ارزشیابی در مراکز مدیریت حوادث و فوریت های پزشکی استانها

مطالب مشابه :

چک لیست بخش اورژانس

شرح وظایف تکنسین و امدادگران اورژانس پیش بیمارستانی 115

نظام پایش و ارزشیابی در مراکز مدیریت حوادث و فوریت های پزشکی استانها

چک لیست ارزیابی بخش اورژانس

شرح وظایف تکنسین اورژانس

شرح وظایف تکنسین اورژانس

مقررات گزارش نویسی :

وظایف پرستار در بخش اورژانس