منبع سوالات کنکور از کجاست - نحوه طرح کردن سوالات کنکور ارشد
منبع سئوالات کنکور از کجاست
آزمون سراسری دانشگاه های کشور یا همان کنکور دولتی، یکی از مهمترین و امنیتی ترین اتفاقاتی است که هر سال تکرار می شود...
نحوه طرح کردن سوالات کنکور ارشد
منبع سئوالات کنکور از کجاست
بالای برگه های پاسخنامه کنکور یک مستطیل خالی کوچک هست که روی آن نوشته اند: «داخل این کادر چیزی ننویسید.» داوطلبان آزمون سراسری همیشه این وسوسه را داشته اند که داخل این کادر چیزی بنویسند و همیشه هم می ترسیده اند که نکند این وسوسه حواسشان را پرت کند و باعث شود در طول مدت کنکور واقعاً نقطه ای، خطی یا علامتی درون مستطیل بکشند و زحمت یک سال درس خواندن را به باد بدهند. آنها مثل جانشان در طول سه، چهار ساعتی که روی صندلی دسته دار نشسته اند و به سیاه کردن یکی از چهار گزینه مشغولند، از این کادر سفید و تهی مواظبت می کنند. با این حال، با تردید به خود می گویند که احتمالاً این کادر هم چیز مهمی نیست و هشدار بالای آن هم بیشتر برای ترساندن داوطلب است. ولی حقیقت این است که نوشتن علامتی در این مستطیل راز آلو د گناهی نابخشیدنی است. هر سال ۳۰۰- ۲۰۰ نفر از داوطلبان داخل این کادر چیزی می نویسند و خود را بدبخت می کنند. رئیس مرکز آزمون سازی و روان سنجی سازمان سنجش آموزش کشور می گوید: «این کادر یک بررسی محرمانه است که امتحان می کند حتماً پاسخنامه اصل و غیرتقلبی باشد. اگر یک نقطه داخل آن بیفتد دیگر پاسخنامه تصحیح نمی شود.»
●افسانه های کنکور
آزمون سراسری دانشگاه های کشور یا همان کنکور دولتی، یکی از مهمترین و امنیتی ترین اتفاقاتی است که هر سال تکرار می شود و بر جمعیت زیادی از مردمان این مملکت تاثیر خوب یا بد می گذارد. برای همین است که داستان ها و افسانه های زیادی از کنکور ساخته شده و بر زبان مردم جاری شده است. مثلاً می گویند که طراحان سئوالات کنکور، از چند ماه قبل از آزمون به نقطه دورافتاده نامعلومی در ایران فرستاده می شوند و سئوالات را در قرنطینه طرح می کنند و تا پایان برگزاری کنکور در همان محل نگه داشته می شوند یا اینکه گفته می شود اگر کسی می خواهد با شانس به سئوالات پاسخ بدهد بهتر است که همیشه گزینه «ج» را انتخاب کند و اصلاً چه بسا اگر همه گزینه های «ج» یک پاسخنامه را انتخاب کنیم در کنکور قبول هم بشویم و افسانه هایی از این دست. آیا برگزاری کنکور همین گونه است که تصور می کنیم؟ اسدالله آسرایی به ما پاسخ می دهد. او رئیس مرکز آزمون سازی و روان سنجی سازمان سنجش است. مردی است حدود ۵۰ساله، با مو و ریش تقریباً سفید. دفتر کوچک کارش در قلب ساختمان سازمان سنجش در خیابان کریم خان زند تهران واقع شده و سرتاسر میز و صندلی های اتاقش از برگه های بسته بندی شده و دفترچه و کاغذ پوشیده شده است. او می گوید: «سازمان سنجش در طول سال حدود ۶۰ آزمون برگزار می کند که یکی از آنها آزمون سراسری است.»
● آزمون ورود به دانشگاه ها
آزمون کاردانی به کارشناسی، آزمون کارشناسی ارشد، آزمون سراسری استخدامی، آزمون های سفارشی سازمان ها و همین آزمون سراسری از جمله ۶۰ آزمونی است که سازمان سنجش در طول سال برگزار می کند. رئیس مرکز آزمون سازی و روان سنجی سازمان سنجش می گوید: «این ۶۰ آزمون به دو دسته تقسیم می شوند و هر دسته به شکل خاصی برگزار می شود. یک دسته همین آزمون سراسری است و بقیه ۵۹ آزمون در دسته دیگر قرار دارند.» آزمون سراسری تنها آزمونی در سازمان سنجش است که سئوال های آن بر اساس منابع طرح می شود. یعنی این سازمان هر سال کتاب هایی- منابعی- را که از داخل آنها تست ها طرح می شوند با اسم کامل به داوطلبان معرفی می کند. اما برای سایر آزمون ها تنها سرفصل ها معرفی می شوند و داوطلب خود باید منابع و کتاب ها را پیدا کند. مثلاً در آزمون کارشناسی ارشد خود داوطلب باید برود و منابع مربوط به سرفصل حقوق تجارت یا ریاضی مهندسی را بیابد.
●طراحان چه کسانی هستند
«برای طرح سئوال های کنکور سراسری، زمان محدودی مشخص نشده است. طراحان در تمام سال وارد سازمان سنجش می شوند و به جاهایی که ورود افراد ممنوع است می روند، سئوال طرح می کنند و کاری هم ندارند که این کنکور چه زمانی برگزار می شود.» آسرایی می گوید که طراحان هم از دبیران هستند و هم از میان استادان دانشگاه. نهادهای مختلفی چون ادارات آموزش و پرورش و دانشگاه ها طراحان را بر اساس تجربه شان به سازمان سنجش معرفی می کنند. سازمان مدتی به طور آزمایشی با آنان کار می کند و با ارتباط با مراجع ذی صلاح مطمئن می شود که آنها صلاحیت عمومی طراحی تست های کنکور را دارند. برای اطمینان از شرایط تخصصی نیز خود سازمان سنجش دست به کار می شود. پس از این مقدمات کسانی که شایستگی لازم را داشته باشند در گروه های مخصوص هر درس، از زیست شناسی و فیزیک گرفته تا ادبیات و عربی وارد می شوند. هر یک از این گروه ها نزدیک به ۲۰ تا ۳۰ نفر عضو دارند. تست های طرح شده توسط یک کمیته با دست کم پنج عضو از پیشکسوتان هر گروه نهایی و به بانک سئوالات افزوده می شوند. رئیس مرکز آزمون سازی می گوید: «اگر کوچکترین مشکلی درباره طراحان پیش بیاید آنها را جایگزین می کنیم.» به این ترتیب در تمام طول سال طراحان به تولید تست برای بانک سئوال مشغولند. در این بانک همیشه چند هزار سئوال موجود است. هنگامی که فصل آزمون سراسری فرا می رسد، تست ها به تعداد لازم از داخل بانک سئوال بیرون کشیده می شود. این سئوال ها باید دوباره بررسی شوند چون هر سال بخش هایی از کتاب های درسی جزء حذفیات کنکور محسوب می شوند و کمیته طراحان باید مطمئن شود که تست ها مربوط به بخش های حذف شده نیستند. برای این که امنیت کنکور حفظ شود در چندین دسته، سئوال های موازی به کمیته ای در سازمان سنجش تحویل داده می شود و آن کمیته به طور تصادفی یک دسته از آنها را برای چاپ در دفترچه های کنکور انتخاب می کند. البته دسته های دیگر سئوالات نیز به چاپخانه فرستاده می شوند و تا پایان آزمون در آنجا خواهند ماند.
● قرنطینه
رئیس مرکز آزمون سازی سازمان سنجش می گوید: «بانک سئوالات ما در کامپیوتری است که دستبرد به آن از لحاظ سخت افزاری امکان ندارد. اگر به نحوی این کامپیوتر را که در قرنطینه است بربایند، طوری برنامه ریزی شده است که ربایندگان به سئوالات آن دسترسی پیدا نکنند.» بانک سئوالات کنکور در ساختمانی است که از آن ۲۴ساعته به صورت فیزیکی و الکترونیکی م حافظ ت می شود. آسرایی می گوید: «بهتر است جای ساختمان بانک را نگویم.» و اضافه می کند: «با همه این مراقبت ها مطمئن هستیم که دست هیچ کس تا چاپخانه به سئوالات نخواهد رسید.» چاپ دفترچه های کنکور سراسری در چاپخانه سازمان سنجش در شهر کرج یک ماه طول می کشد. در این مدت ۵۰ تا ۶۰ کارگر چاپخانه «در جایی که کوچکترین روزنه ای ندارد» پنج میلیون نسخه دفترچه کنکور را چاپ می کنند. ساختمان چاپخانه نیز توسط نیروهای امنیتی وزارت اطلاعات، نیروی انتظامی و نیروهای حفاظتی سازمان سنجش کنترل می شود.
دفترچه های کنکور پس از چاپ در کیسه های پلمب شده می روند و برای مراکز استان ها فرستاده می شوند و آنجا نیز در قرنطینه ها جای می گیرند. هنگام برگزاری آزمون سراسری کیسه سئوالات باز می شود و پس از آن پاسخنامه ها جمع می شوند و دوباره در بازگشت همین مسیر تا سازمان سنجش طی می شود. پاسخنامه ها برای تصحیح به اداره خدمات ماشینی سازمان سنجش می روند. رئیس مرکز آزمون سازی می گوید: «تا چاپخانه هیچ مشکل امنیتی ای نداریم. از چاپخانه به بعد چون دامنه کار گسترده می شود نگرانی ها افزایش می یابد. اما تا به حال اتفاقی نیفتاده است به جز چند سال پیش که در یکی از دانشکده های محل برگزاری کنکور، سه ساعت قبل از آزمون سئوالات از مخزن در اختیار افرادی گذاشته شد. مسئولان این حادثه حالا در زندان و تحت تعقیب هستند.» او می افزاید: «البته آمادگی داریم اگر موقعی اتفاق عجیب و غریبی بیفتد، با یک ماه تاخیر و با سئوالات جدید آزمون را برگزار کنیم.»●مبارزه با تقلب
آسرایی می گوید: «سر جلسه آزمون تقلب ها همیشه هست.» کسانی هستند که از روی پاسخنامه بغل دستی یا با روش های پیچیده تری از جواب تست ها باخبر می شوند و با تقلب به سئوالات پاسخ می دهند. این تقلب ها پس از کنکور با کامپیوتر بیرون کشیده می شود. اگر پاسخ های درست و نادرست یک یا چند درس دو نفر کاملاً با هم مشابه باشد، سازمان سنجش آن دو را متقلب خواهد شناخت و برای آنها محکومیتی از برگزاری آزمون مجدد تا چند سال محرومیت از شرکت در کنکور، تعیین خواهد کرد. تا دو سال پیش همه دفترچه های سئوال در کنکور شبیه هم بود اما سازمان سنجش برای آزمون سال گذشته در هر رشته شش نوع دفترچه چاپ کرد تا احتمال تقلب را کاهش دهد. در این دفترچه ها سئوال ها یکی بود اما ترتیب آنها با هم تفاوت داشت. به این ترتیب سئوال شماره ۷ یک داوطلب ممکن بود سئوال شماره ۲۳ داوطلب بغل دستی اش باشد و او نمی توانست با نگاه کردن به پاسخنامه جواب تست را پیدا کند. هر داوطلب برای این که ماشین تصحیح کننده پاسخنامه بداند او به کدام یک از این شش دفترچه پاسخ داده، باید کد یک تا شش روی دفترچه را در پاسخنامه وارد می کرد و البته تعدادی از آنها فراموش کرده بودند کد را بنویسند و به درد سر افتاده بودند. رئیس مرکز آزمون سازی می گوید: «در آزمون سال گذشته مجبور شدیم پاسخنامه آنهایی که کد دفترچه را فراموش کرده بودند، با هر شش کلید تصحیح کنیم و بیشترین امتیاز به دست آمده را برای آنها پاسخ واقعی محسوب کنیم.»
● کنکور کارشناسی ارشد
برویم به سراغ آن ۵۹ آزمون دیگری که سازمان سنجش با روشی متفاوت با روش کنکور سراسری دانشگاه ها برگزار می کند. کنکور کارشناسی ارشد دانشگاه های دولتی بهترین نمونه این آزمون ها است. در این آزمون کار طراحی تست ها در تمام طول سال انجام نمی شود و همچنین طراحان درون سازمان سنجش این کار را نمی کنند؛ رئیس مرکز آزمون سازی سازمان می گوید: «کنکور کارشناسی ارشد برای ۱۲۵ کد رشته برگزار می شود. ما همه گرایش های یک رشته را کلاً یک کد رشته به حساب می آوریم. برای طراحی سئوالات این رشته ها حدود سه هزار و ۵۰۰ استاد دانشگاه با ما همکاری می کنند.» به گفته او این استادان هرساله ممکن است تغییر کنند و برخلاف آزمون سراسری بسیاری از داوطلبان آنها را می شناسند.
طراحان را یک کمیته تخصصی برای هر رشته که تعداد اعضایش پنج تا هشت نفر است، مشخص می کند. تست ها در یک زمان محدود و درون دانشگاه ها برای همان سال طرح می شوند و به کمیته های تخصصی می روند. کمیته ها دست کم دو دسته سئوال را مشخص می کنند و یکی از آنها را به چاپخانه می فرستند. البته مدیران سازمان سنجش قصد دارند که برای کنکور کارشناسی ارشد سال های آینده، همانند کنکور سراسری بانک سئوال درست کنند و طراحی تست را به تمام طول سال گسترش دهند.
● به سوی استاندارد شدن تست ها
رئیس مرکز آزمون سازی و روان سنجی سازمان سنجش آموزش کشور می گوید: «سئوالات کنکور ما هنوز استاندارد نیستند. الان نمی توانیم بگوییم کسی که نمره اش از ۱۰۰ درصد آزمون ۷۵ شده، سوادش ۷۵ از ۱۰۰ است. در حقیقت ما نتایج آزمون را اعلام نمی کنیم بلکه نتایج کنکور را می دهیم. اگر بتوانیم تست هایمان را از راه پیش آزمون کردن استاندارد کنیم می توانیم سواد داوطلبان را مشخص کنیم. البته همین حالا هم طراحان ما با تجربه خود بدون پیش آزمون توانسته اند تست هایی تا ۹۵ درصد استاندارد تولید کنند.» سازمان سنجش برنامه استانداردسازی سئوالات خود را از روش موسسه ETS که بزرگترین موسسه آزمون سازی جهان است وام گرفته است. آسرایی می گوید: «هیچ سئوالی برای ETS سر جلسه امتحان نمی رود مگر این که پیش آزمون شده باشد.» حال باید پرسید یک تست چگونه پیش آزمون می شود؟
فرض کنید که در یک آزمون ۳۵ تست به داوطلب داده می شود تا به آنها پاسخ بدهد. از این تعداد ۳۰ تست پیش آزمون شده مشخص کننده نمره داوطلب است. ۵ تست پیش آزمون نشده هم لابه لای این ۳۰ سئوال برای پیش آزمون شدن جا می گیرد و البته نمره ای ندارد. داوطلب نمی داند که کدام سئوال نمره دارد و کدام ندارد و باید به همه ۳۵ تست پاسخ بدهد. پس از برگزاری آزمون یک گروه روان سنجی روی ۵ تست پیش آزمون نشده متمرکز می شوند. این گروه پاسخ های داوطلبان را به هر تست با شاخص های علمی تطبیق می دهند و درصد دشواری آن را تعیین می کنند. آن گاه قضاوت می کنند که آن سئوال باید در آزمون وجود می داشت یا نه. شاید گروه روان سنجی ۲ تست از این ۵ تست را مناسب آزمون تشخیص بدهند. در این صورت آنها را به بانک سئوالات خود اضافه می کنند تا در آزمون های آینده از آنها استفاده کنند. به این ترتیب آن دو تست پیش آزمون شده اند. مدیران سازمان سنجش می خواهند همین کار را با آزمون های سراسری دانشگاه ها بکنند. البته شرط بسیار مهمی را که آسرایی به آن اشاره می کند نباید فراموش کرد: «شرط مهم استانداردسازی با سئوالات پیش آزمون شده این است که سئوالات در آخر آزمون جمع آوری شود و بعداً نیز منتشر نشود چون تست های پیش آزمون شده همیشه در آزمون های قبلی آمده اند.» او می افزاید: «ما قصد داریم با آزمون های کوچک و با تعداد افراد کم پیش آزمون کردن را شروع کنیم و به تدریج به کنکور سراسری برسیم.»
● تست های پنج گزینه ای
چندی پیش یکی از معاونان سازمان سنجش اعلام کرده بود که در سال های آینده در کنکور از تست های پنج جوابی و سئوال هایی با پاسخ کوتاه استفاده خواهد شد. رئیس مرکز آزمون سازی این سازمان تمام این برنامه ها را برای استاندارد کردن آزمون ها لازم می داند: «با تست های پنج گزینه ای احتمال جواب دادن شانسی به سئوال از بین می رود. به علاوه در برخی از آزمون های تخصصی ممکن است بیش از یک گزینه درست باشد و داوطلب باید دو یا سه گزینه را در پاسخنامه مشخص کند.» سئوالات با پاسخ کوتاه، آنهایی هستند که داوطلب باید در جای مشخص شده پاسخنامه یک عدد یا یک کلمه را بنویسد. دستگاه های سازمان سنجش می توانند این پاسخ ها را بخوانند. آسرایی می گوید: «ماشین های ما همین حالا هم دارند نام پدر داوطلبان را می خوانند.» او درباره اندازه برگه های پرسشنامه و اندازه حروف نوشته های آن نیز می گوید: «سعی می کنیم از یک استانداردی استفاده کنیم اما باید توجه داشت که در صورت بزرگ شدن اندازه حروف تعداد صفحات پرسشنامه هم بیشتر می شود و زمان چاپ پرسشنامه ها در قرنطینه بیشتر طول خواهد کشید.» تمام این تلاش ها برای مفهومی تر شدن کنکور است. آسرایی می گوید: «با این کارها می توانیم از قدرت کلاس های کنکور کم کنیم. این اتفاق همین حالا هم افتاده است؛ دو تن از رتبه های یک کنکور سال گذشته کسانی بودند که اصلاً در کلاس های کنکور شرکت نکرده بودند.»
روزنامه شرق
روند سوالات کنکور , طراحان سوالات کنکور چه کسانی هستند