صنایع دستی مازندران

مهم ترین آنها عبارتند از :

در ضریح ، صندوق مزار، ارسی :
از قرن پنجم تا هفتم ه.ق. هنرمند منب کار با استفاده از شیوه قاب و گره ، طرح های نو آفریده از قرن هشتم هجری نمونه های فراوانی از رسم و عناصر هندسی و اشکال نباتی و گل و بته روی منبرهای چوبی، صندوق مزارها، در و پنجره و رحل قرآن باقی مانده است.ازاوایل قرن نهم هجری این هنر رونق ویژه ای یافت و صنعتگران موفق شدند در اثار خود با به کارگیری انواع خطوط نمونه های ارزشمندی را بیافرینند که اکنون زینت افزای مرقد امامزادگان و بزرگان دینی است.پنجره های زیبا و خوش نقش و نگار چوبی که نشانه نور و روشنایی است با استفاده از هنر گره سازی و نقش های هندسی سه گوشه و چهار گوشه، ستاره های چهار پر و هشت پر و و درنهایت شیشه های رنگین پیشانی و رواق بناها راآذین می بخشد این پنجره ها به اورسی معروفند.

لاک تراشی :

لاک تراشی در مناطق روستایی و جنگلی مورد توجه پیشه وران هنرمندان بوده و انواع سازه های آن براساس نیاز زندگی روزمره رشد یافته است. روستاییان ساکن مناطق جنگلی درگذشته بیشترین نیازهای خود را از چوب تهیه می کردند و در ساخت لوازم چوبی از مهارت خوبی برخوردار بودند.استادکاران بااستفاده از ریشه و تنه درختان بدون بهره گیری از ابزار کار امروزی ظروف چوبی مانند جوله، کلز، لاک دانه پاش، قند چوله، تنباکو چوله، قاشق ، ملاقه، کترا، تولید می کرند.هنر لاک تراشی یک کار ابتکاری است و جنگل نشینان با شناختی که از انواع درختان جنگلی دارند برای ساخت مصنوعات چوبی از ریشه و چوب درختان خاصی با استفاده از ابزار کار بسیار ابتدایی استفاده می کنند.درختانی که از چوب آنها برای این کار بهره می گیرند افرا، راش، ملج، توسکا، ممرز، شمشاد ، نم دار و انجیلی است. ظروفی که از ریشه درختان تهیه می شود سبک تر و در مقابل سرما و گرما مقاوم تر است ترک بر نمی دارد و در اثر ضربه به سادگی نمی شکند لاک تراشان معتقدند ظروفی که از ریشه درختان تهیه می شود، اگر خوب نگه داری شود عمر مفید آنها حداقل بالای صد سال خواهد بود . در صورتی که لوازم تهیه شده از ساقه و تنها درختان همین خاطر در گذشته لاک تراشان لوازم مورد نیاز در منزل را از ریشه تحتانی ریشه هایی که از ساقه با شیب ملایمی در خاک نفوذ کرده اند استفاده کنند زیرا به نظر آنان قسمت تحتانی این نوع ریشه ها کمتر در معرض برف و باران قرار داشت.برخی از ظروف چوبی که در مازندارن کاربرد دارد عبارتند از :

دانه پاش :

به جای سینی برای پاک کردن برنج و حبوبات به کار می رود.

جوله :

این وسیله شبیه پارچ آب، باگردن باریک و دهانه ای گشاد و در اندازه های متفاوت ساخته می شود. در قدیم برای دوشیدن شیر و نگه داری انواع مواد لبنی از آن بهره می گرفتند از نقش های متدوال روی بدنه جوله می توان از جوله نقش مارپیچ ، نقش زنجیره ای و نقش حلوایی نام برد.بزرگ ترین نوع جوله مندر نامیده می شود که حدود 18کیلوگرم ظرفیت دارد . نوع دیگری از جوله که جوله کون نام دراد از ریشه درخت افرا تراشیده می شود.

کلز :
از این وسیله چوبی به جای ملاقه برای هم زدن و سرد کردن شیر استفاده می کردند در مناطق مختلف مازندران این وسیله به نام های گوناگون خوانده می شود. به طور مثال در منطقه رامسر گیال در بخش مرکزی کلز یا کیلز و در منطقه گرگان کمچه لز نوع دیگر پیمانه شیر به نام منقار درمناطق جنگلی ساخته می شود و حدود 200 کلیوگرم ظرفیت دارد.قاشق و ملاقه وکفگیر: این وسایل که در زبان محلی « گچه » « پل گیر » و « کترا » نامیده می شود. از ساقه و شاخه درخت شمشاد تهیه شده و در کنار انواع وسایل امروزی همچنان گذشته کابرد دارند.

کیله لاک :

به عنوان پیمانه استفاده می شود. هر پیمانه حدود 6 کیلوگرم « شالی » و یا « جو » و حدود5/7 کیلوگرم « گندم » ظرفیت دارد.

عصا :
از چوب درخت آزاد که به زبان محلی « ازدار» نام دارد تهیه می شود.

قند چوله :
برای خرد کردن قند به کار می رود.

تنباکو چوله :
به عنوان ظرف تنباکو مورد استفاده دارد.

سیر کوب :
در اندازه های متفاوت ساخته می شود. در قدیم از این ظرف به جای هاون برای کوبیدن و خرد کردن نیز استفاده می شد.

حصیر بافی :
حصیر بافی در برخی از روستاهای استان مازندران به ویژه در غرب استان رایج است. در مازندران از نوعی حصیر به نام « کوب » برای زیر انداز استفاده می شود. برای بافت « کوب» از گیاهان خود رو چون « گاله » و « واش » که در باتلاق ها و اب بندان ها می روید بهره می جویند. برای تهیه زنبیل و سبد نیز از همین گیاهان استفاده می شود. گاه تهیه این مصنوعات با به کارگیری چوب و نی یاد و نوع علف به نام های « وران » و « سازیر » انجام می شود.

گلیم بافی :
گلیم بافی نیز یکی از دیگر صنایع دستی و سنتی استان محسوب می شود. در حال حاضر در بیشتر روستاها و شهرهای استان به این هنر اشتغال دارند. نقوش گلیم اغلب به شکل هندسی است و بافنده با الهام گرفتن از اطراف طبیعت خود، نقش می زند. رنگ گلیم نیز بر گرفته از طبیعت پیرامون و غالب رنگ های تند و شاد مانند قرمز ، نارنجی ، کرم، سبز، سرمه ای است.

جاجیم بافی :
در میان دست بافت های روستایی ، جاجیم از اهمیت بیشتری برخوردار است و کاربردهایی نظیر زیرانداز، پشتی، سجاده رختخواب پیچ، مفرش، پتو، وریه کرسی و... داردو این هنر در بسیاری از مناطق روستایی از جمله « متکازین » از توابع بهشهر بخش دودانگه شهرستان ساری، آلاشت سواد کوه ، کجور، نوشهر و کلاردشت چالوس اقبال و توجه است. در روستای کوهستانی و ییلاقی متکازین در بخش هزار جریب بهشهر ، اصولا" بافت جاجیم توسط زنان صورت می گیرد و مردان جز در مرحله تهیه پشم، نقش چندانی ندارند. در بافت جاجیم این منطقه پس از بافتن حاشیه، نقش اندازی که در اصطلاح « گل » خوانده می شود صورت می گیرد . این نقش ها اسامی مختلفی دارند چهار گل، خشتی ، پنجه ای، گل آفتاب گردان، آفتاب تیره، حاشیه های اطراف نیز با طرح مثلث دندانه دار پر می شود.برای بافت جاجیم در اندازه های بزرگ تر دو یا چند عدد جاجیم بافته شده به اندازه عرض دار موجود را به یکدیگر متصل می نمایند و یک جاجیم در اندازه دل خواه شکل می گیرد.

جوراب بافی :
جوراب بافی یکی از صنایع دستی رایج و بومی منطقه است که به ویژه در روستای « صالحان » از جمله صنایع دستی اساسی محسوب می شود. این صنعت بومی را می توان بر مبنای تولید و مصرف آن به جوراب چکمه ای یا گردن بلند و گردن کوتاه تقسیم کرد. در روستاهای منطقه در حال حاضر تولید جوراب به شکل ساده انجام می شود و پشم گرفته شده از گوسفند بدون ررنگ آمیزی واستفاده از نقوش مختلف عرضه شده و جنبه هنری ندارد.

موج بافی :
ماده اولیه موج بافی که به نام های « رختخواب پیچ » و « ایزار » نیز معروف است، پشم است. به همین دلیل ارزان و قابل شستشو دارای استحکام، نرم و سبک است. موج بافی به دلیل صفت هایی که بر شمردیم، به عنوان هنری فراگیری در کذشته مطرح بود و اکنون میز کم وبیش در این منطقه رواج دارد.امروزه این هنر بیشتر در روستاهای منطقه کجور به جا مانده است. گونه ای از این دست بافت ها با همین کاربرد « چاد شب » نامیده می شود. معروف ترین آن « چادر شب دارایی» است که دارای رنگ های متنوع به وبژه طیف های گوناگون رنگ قرمز که جاذبه بیشتری نسبت به رنگ های دیگر دارد است. در این منطقه در کنار بافت این نوع پارچه، سفره های ظریف و پرارزش نیز بافته می شود.

پارچه بافی :
در گذشته بافت انواع پارچه هاپشمی، ابریشمی و نخی معمول بود. نوعی پارچه ابریشمی که الیجه نام داشت برای دوخت کت زنانه به کار می رفت. از پارچه های پشمی « چوغا» و « باشلق» برای پالتو استفاده می شود. و از شمد که نوعی پارچه خنک و لطیف است در تابستان به جای پتو استفاده می شود.

چنته لفور :
چنته نوعی کیف دسته دار است که در قریه « لفور» از توابع سواد کوه تولید می شود برای بافت آن از دستگاه « کرک چال » استفاده می شود و مراحل تولید آن مانند جاجیم است با این تفاوت که پس از پایان کار، دوردوزی و گاه با مهره های تزیینی و خرمهره تزیین می شود.

نمد مالی :
نمد مالی در بیشتر مناطق استان مازندران به خصوص درمنطقه کجور و روستاهای اطراف رامسر رواج دارد. ماده اصلی نمد پشم و گوسفند و به رنگ های طبیعی مانند سفید و سیاه و قهوه ای و برای نقش اندازی آن از پشم های رنگ شده شیمیایی بهره می جویند معمولا" ساخت یک قطعه نمد یک روز به طول می انجامید و اغلب چند نفر روی آن کار می کنند.

سفال گری :
یکی از مراکز ساخت سفال و سفال گری، کلاگر، محله جویبار و اقای غلامعلی چینی ساز از استادان به نام این منطقه است. ابزار سفال گری شامل چرخ، کاردک برای بریدن و سوراخ کردن کار، غربال ، سطل، تشت ، کوره ، ول کارد ، نخ ، قالب گل زدن است.

ماخذ: مطالب سایت میراث فرهنگی استان مازندران

http://www.parpirar.org/2008-09-15-09-38-14/mashahir/57-2008-08-11-06-13-13.html

صنایع دستی مازندران

مطالب مشابه :

کلیپ کاروفناوری کلیپ نحوه ساخت قاب زیبا و تزئینی برای لامپ آویز

دانلود قاب و فریم عکس زیبا با طراحی چینی

دانلود فریم و قاب عکس طراحی شده با گل لاله وحشی Frame for Photo – Tulips and Lilies of the Valley

دانلود قاب عکس با طرح چوب

صنایع دستی مازندران

دانلود کلیپ انتظار

دانلود آهنگ جدید امیر مقاره عابد قاب

دانلود کلیپ های جالب و دیدنی

دانلود کلیپ «سرای مهر» درباره بهشهر

قاب شیشه ای