تحقیق در مورد نشانه های ظهور
مهدویت بوده اند و این رسالت در هر عصری، میان آنها ادامه پیدا کرده تا دوران غیبت کبرای امام زمان علیه السلام که در این برهه مهم و حساس، علما و مبلغان دینی مسئولیت تبیین و تثبیت آن را به عهده گرفته و مردم را به فرا رسیدن روزگار ظهور امیدوار می کنند
مشخصات
پیش از پرداختن به بیان نشانه های حتمی ظهور لازم می آید که به معرفی آن حضرت هرچند بر سبیل اجمال و اختصار پرداخته شود ، تا فوائد این تحقیق دو چندان گردد و تذکری گردد برای خواننده جوان.
نام
پیامبر خدا امام زمان را هم نام خود معرفی می کنند:
"در آخر زمان مردی از فرزندان من خروج می کند که نامش ____ است و کنیه اش_____. او زمین را پس از آن که از جور و ستم پر گردیده از قسط و عدل پر می کند."(تذكرة الخوّاص : سبط بن حوزي، ص 363 * منهاج الكرامة : علّامه حلي، ص28 * اثبات الهداة : حرّ عاملي، ج 3 : ص 606-607 /باب 32 ، فصل6 : حديث 11)
اما پیشوایان معصوم ، ما را از نام بردن آن حضرت به نام نهی فرموده اند ، تا آن وجود ذی جود در دوران غیبت صغری از گزند دشمنان در امان باشند و در دوران غیبت کبری به عنوان رمزی در میان شیعیان باقی بماند:
"عمر از حضرت امیرالمؤمنین درباره مهدی سؤال کرد و گفت : ای فرزند ابی طالب! مرا از مهدی باخبر ساز و بگو که نامش چیست؟ حضرت امیر المؤمنین فرمودند: اما نامش را نمی گویم؛ چرا مه محبوب و دوستم رسول خدا مرا سفارش نمود که نامش را بیان ننمایم، تا اینکه خداوند او را مبعوث فرماید. نام او از آن دسته اموری است که خداوندآن را در علم پیامبرش به ودیعت نهاده است." (كمال الدّين : شيخ صدوق ، ج2 : ص648 / باب 56 ، حديث3 * الارشاد : شيخ مفيد، ص363 * كتاب الغيبة : شيخ طوسي، ص281)
و حتی کسی را که نام حضرت را به زبان جاری سازد کافر خوانده اند:
امام صادق علیه السلام فرمودند:
"جز کافر کسی صاحب این امر را به نام نمی خواند."(الاصل ال‌من الكافي: كليني، ج1، ص333، / حديث4 * كمال الدّين: شيخ صدوق، ج2: ص648/ باب56: حديث1 * بحار الانوار: علّامه مجلسي، ج51 : ص33/ باب3: حديث11 *وسائل الشيعة : حرّ عاملي، ج11 : ص486 / باب33: حديث4(زير نظر رباني شيرازي) * الزام الناصب : يزدي حائري، ج1 : ص273.
کنیه
کنیه مسلم حضر "ابوالقاسم"است که به "اباصالح" و "ابوجعفر" هم شهرت دارند. کمی جلوتربه این بحث خواهیم رسید.
القاب
القاب آن حضرت بسیار است. از آن جمله:
1. مهدی
2. حجة
3. منصور
4. قایم بامرالله
5. قایم المنتظر
6. صاحب الامر
7. صاحب الزمان
8. المنتقم
9. خلف صالح
10. بقیة الله
11.و...
اسامی و القاب و کنیه های آن حضرت
1) احمد
2) ایستاده
3) ابو ابراهیم
4) امیر الامر
5) بئر معطله
6) برهان الله
7) تمام
8) جنْبْ
9) حمد
10) خجسته
11) خنّس
12) رجل
13) السلطان المأمول
14) اصل
15) ابوالقاسم
16) ابو الحسن
17) احسان
18) بلدالامين
19) باسط
20) ثائر
21) جوار الكنس
22) حامد
23) خسرو
24) خليفة الله
25) راهنما
26) سدرة المنتهي
27) اوقيدمو
28) ابوعبدالله
29) ابو تراب
30) اُذ ُن سامعه
31) بهرام
32) بقية الانبياء
33) جعفر
34) حجة و حجة الله
35) حاشر
36) خداشناس
37) خليفة الاتقياء
38) ربّ‌الارض
39) سناء
40) ايزد شناس
41) ابوجعفر
42) ابوبكر
43) ايدي
44) بنده يزدان
45) تالي
46) جمعه
47) حق
48) خاتم الاوصياء
49) خازن
50) لابُّة الارض
51) زندافريس
52) سبيل
53) ايزد نشان
54) ابومحمّد
55) ابوصالح
56) بقية الله
57) پرويز
58) تأييد
59) جابر
60) حجاب
61) خاتم الائمه
62) "خلف"و"خلف صالح"
63) داعي
64) سروش ايزد
65) ساعة
66) سيد
67) ثماطيل
68) شديد
69) صاحب
70) صاحب الغيبه
71) صاحب الزمان
72) صاحب الرجعه
73) صاحب الدّار
74) صاحب الناحيه
75) صاحب العصر
76) صاحب اكرّةالبيضاء
77) صاحب الدولة الزهراء
78) صالح
79) صاحب الامر
80) صمصام الاكبر
81) صبح سفر
82) صدق
83) صراط
84) ضياء
85) ضحي
86) طالب التراث
87) عالم
88) يعسوب الدين
89) عدل
90) عاقبة الدار
91) عزّة
92) عين
93) عصر
94) غايب
95) غلام
96) غيب
97) فريم
98) غوث
99) فايه الطّالبين
100) غاية القصوي
101) غوث الفقرا
102) خليل
103) فجر
104) فردوس الاكبر
105) فيروز
106) فرخنده
107) فرج المؤمنين
108) الفرج الاغظم
109) فتح
110) فقيه
111) فيذالموا
112) قائم
113) قابض
114) قيامت
115) قسط
116) قوة
117) قاتل الكفره
118) قطب
119) قائم الزمان
120) قيم الزمان
121) قاطع
122) كاشف الغطاء
123) كمال
124) كلمة الحق
125) كمِعَباد دوم
126) كموكماء
127) كارّ
128) لواء اعظم
129) لنديطارا
130) لسان الصدق
131) ماشع
132) مهميد الاخر
133) مسيح الزمان
134) ميزان الحق
135) منصور
136) مح‌م...
137) نية الصابرين
138) منتقم
139) مهدي
140) عبدالله
141) مؤمَلْ
142) منتظر
143) ماءمعين
144) مخبر بما يعلن
145) مجازي بالاعمل
146) موعود
147) مظهر الفضايح
148) مبلي لسرائر
149) مبدأالآيات
150) محسن
151) منعم
152) مفضل
153) منّان
154) موتور
155) مدبّر
156) مأمور
157) مقدرة
158) مأمول
159) مفرج اعظم
160) مضطر
161) من لم يجعل الله له شبيهاً
162) مقتصر
163) المصباح الشّديد الضّياء
164) ناقور
165) ناطق
166) نهار
167) نفس
168) نورآل محمّد
169) نورالاضياء
170) فور الاتقياء
171) نجم
172) ناحيه مقدسه
173) واقيذ
174) وتر
175) وجه
176) ولي الله
177) وارث
178) هادي
179) يدالباسطه
180) يمين
181) وهوه‌ل
(نجم الثاقب: حاج ميرزا حسين طبرسي نوري)
ضرورت بیان نشانه های ظهور
هر مسئله ای که اهمیت و مقبولیت عمومی داشته باشد، مخاطرات و تهدیدها نسبت به آن از ناحیه سودجویان و فرصت طلبان بیشتر خواهد شد; از جمله این مسائل که دارای شاخصه های جهانی و همگانی است، ظهور منجی است که به منزله اعتقاد و باور عمومی در همه ادیان مطرح شده است . طبیعی است افرادی که به دنبال منفعت و سودجویی فردی اند با آزمندی بسیار و با ظاهر سازی فریبنده به اغفال مردم می پردازند تا به نیت سوء خود برسند . از اینرو بیان نشانه ها و علایم ظهور، ضروری است و رهبران و بزرگان دین، برای جلوگیری از این انحرافها و کج رویها و برای حفظ باورهای اصیل مردم، باید منجی و مصلح آخر زمان را با تمام شاخصه ها و خصال معرفی نمایند و برای ظهور و قیام او نشانه ها و علایمی را بیان کنند تا مردم در تمیز سره از ناسره در تحیر و تردید نمانند .
از همین رو در روایات و احادیث بسیاری منجی آخر زمان (حضرت مهدی علیه السلام) و کیفیت ظهور او، با تمام علایم و نشانه ها بیان شده است .
در رویکرد کلی و کلان، می توان نشانه ها و علایم ظهور امام زمان علیه السلام را به انواع مختلف تقسیم کرد که به یکایک آنها خواهیم پراخت:
الف) نشانه های عام و خاص
1. نشانه های عام:
آن دسته از نشانه ها و علایمی که شاخصه های کلی و عمومی دارند یعنی در قالب پدیده خاص، در برهه خاص و در افراد خاصی متصف نشده اند، «علایم عمومی » نامیده می شوند; نظیر احادیث و روایاتی که از احوال و اوضاع مردمان آخر زمان خبر می دهند و از انحرافات و کج رویهایی که در آن دوره رخ می دهد سخن به میان آورده اند که در واقع، نوعی بیان علایم و نشانه های ظهور امام زمان علیه السلام است، اما در قالب و معیار کلی و عمومی .
«عن ابن عباس عن رسول الله صلی الله علیه و آله: فی حدیث ان الله اوحی الیه لیلة اسری به ان یوصی الی علی واخبره بالائمة من ولده الی ان قال وآخر رجل منهم یصلی عیسی ابن مریم خلفه یملا الارض عدلا کما ملئت جورا وظلما ... فقلت الهی وسیدی متی یکون ذاک؟ فاوحی الله عزوجل الی: یکون ذالک اذا رفع العلم وظهر الجهل وکثر القراءة وقل العمل وکثر القتل وقل الفقهاء والهادون وکثر فقهاء الضلالة والخونة ... وکثر الجور والفساد وظهر المنکر وامر امتک به ونهی عن المعروف ... ; (1)
ابن عباس می گوید: «در شب معراج، مطالبی به رسول اکرم صلی الله علیه و آله وحی شد که باید به حضرت علی علیه السلام سفارش کند و به او در مورد ائمه بعد از آن حضرت که از فرزندانش هستند خبر داد; تا آنجا که فرمود: آخرین آنها [نشانه هایی دارد; از جمله اینکه] عیسی بن مریم پشت سرش نماز می خواند; زمین را پر از عدل و داد می کند، چنانچه پر از ظلم و جور شده باشد، ... عرض کردم: خداوندا! آن کی خواهد شد؟ خداوند به من وحی کرد: هر گاه علم از میان برداشته شود و جهل و نادانی ظاهر شود; قرائتهای [قرآن] زیاد اما عمل کم شود; قتل و کشتار زیاد شود، فقهاء و هدایت کنندگان واقعی کم شوند; علمای فاسق و خیانتکار زیاد شوند، ... جور و فساد زیاد شود; منکر ظاهر شود; امت تو امر به منکر و نهی از معروف کنند، ...»
«حضرت علی علیه السلام در جواب سؤال «صعصعة بن صوحان » - که از یاران آن حضرت بود - در باب دجال و خروجش، و پیرامون نشانه هایی از ظهور امام زمان علیه السلام، چنین فرمودند:
«فان علامة ذلک اذا امات الناس الصلاة واضاعوا الامانة واستحلوا الکذب، واکلوا الربا واخذوا الرشا وشیدوا البنیان وباعوا الدین بالدنیا واستعملوا السفهاء وشاوروا النساء وقطعوا الارحام واتبعوا الاهواء، واستخفوا بالدماء ... ; (2) علامت خروج و قیام دجال زمانی است که مردم نماز را ترک کنند [و در میان مردم بمیرد]، امانتها را ضایع کنند; دروغ گفتن را حلال شمارند; ربا بخورند; رشوه بگیرند; ساختمانها را محکم سازند و دین را به دنیا فروشند; مردمان کم عقل را بر کارها گمارند; زنان را در کارهای اجتماعی و شخصی طرف مشورت قرار دهند; قطع صله ارحام کنند; از هوا و هوس پیروی کنند و [کشتار و] خونریزی را کوچک شمارند، ... .»
2. نشانه های خاص:
بعضی از نشانه ها و علایم ظهور، به صورت خاص و با شاخصهای ویژه در افراد متعین، تبلور می یابد; مثلا در روایات بسیاری ذکر شده است، که ظهور امام زمان علیه السلام در سال فرد و در روز فرد تحقق پیدا خواهد کرد . ظهور و خروج افرادی به نام «دجال » و «سفیانی » که مظهر ضلالت و گمراهی و نیز قیام افرادی مثل یمانی و سید خراسانی که سنبل هدایت هستند جزء علایم خاص شمرده می شود و در احادیث، با اسم و رسم و با ویژگیهای مخصوصشان وارد شده است .
امام باقر علیه السلام فرمودند:
«تنزل الرایات السود التی تخرج من خراسان الی الکوفة، فاذا ظهر المهدی بعث الیه بالبیعة; (3) پرچمهای سیاهی از ناحیه خراسان بیرون می آید و به جانب کوفه به حرکت در می آید . پس چون مهدی ظاهر شود، اینان وی را دعوت به بیعت می کنند .»
و نیز امام باقر علیه السلام فرمود:
«برای مهدی ما، دو نشانه است که از هنگامی که خداوند آسمانها و زمین را خلق فرمود، سابقه ندارد: خسوف در شب اول ماه رمضان و کسوف در نیمه همان ماه . و این دو از زمانی که خداوند آسمانها و زمین را خلق کرده است، [این چنین] وجود نداشته است .» (4)
در روایات فوق نشانه ها و علایم خاصی برای ظهور امام زمان علیه السلام تعیین شده است .
ب) نشانه های حتمی و غیر حتمی
1.نشانه های حتمی:
علایم و نشانه هایی که به طور قطع قبل از ظهور حضرت، رخ خواهند داد و در واقع، هیچ گونه قید و شرطی در ایجاد آنها لحاظ نشده است علایم حتمی نامیده می شوند و شاید بتوان گفت که ادعای ظهور قبل از تحقق آنها کذب و دروغ است .
امام سجاد علیه السلام فرمود:
«ان امرالقائم حتم من الله وامر السفیانی حتم من الله ولایکون قائم الا بسفیانی (5) ; ظهور قائم، از ناحیه خداوند، قطعی و خروج سفیانی نیز، از جانب خداوند قطعی است و قائمی جز با سفیانی وجود ندارد .»
امام صادق علیه السلام فرمود:
«والیمانی من المحتوم; [قیام] یمانی از نشانه های حتمی است .»
فضل بن شاذان از ابی حمزه ثمالی نقل می کند:
«قلت لابی جعفر خروج السفیانی من المحتوم؟ قال نعم والنداء من المحتوم وطلوع الشمس من مغربها من المحتوم واختلاف بنی العباس فی الدولة من المحتوم وقتل النفس الزکیة محتوم وخروج القائم من آل محمد محتوم ... (6) ; به امام باقر علیه السلام عرض کردم: آیا خروج سفیانی حتمی است؟ فرمودند آری، صیحه آسمانی نیز از علایم حتمی است و طلوع خورشید از مغرب حتمی است . اختلاف بین بنی عباس در رابطه با حکومت، حتمی است . کشته شدن نفس زکیه حتمی است، قیام قائم آل محمد صلی الله علیه و آله حتمی است، ...»
2. نشانه های غیر حتمی:
بعضی از نشانه های ظهور قبل از ظهور، بطور مشروط رخ می دهند; یعنی اگر مقتضی آنها موجود و موانع مفقود باشد، تحققشان حتمی خواهد بود . در میان نشانه ها و علایم، آنچه حتمی شمرده شده، جزء محتومیات هستند و غیر از آنها که گروه بسیاری از علایم را تشکیل می دهند جزء علایم غیر حتمی شمرده می شوند .
ج: علایم با فاصله و بی فاصله
1.نشانه های نزدیک به وقت ظهور:
در بعضی از روایات، تصریح شده که بعضی از علایم در سال ظهور امام زمان علیه السلام، رخ می دهند; یعنی قبل از ظهور و در آستانه قیام حضرت مهدی علیه السلام، این نشانه ها یکی پس از دیگری پدیدار شده، به ظهور امام زمان منتهی می شود .
امام صادق علیه السلام فرمود:
«خروج الثلاثة، الخراسانی والسفیانی والیمانی فی سنة واحدة فی شهر واحد، فی یوم واحد ولیس فیها رایة باهدی من رایة الیمانی یهدی الی الحق; (7)
خروج سه کس: قیام خراسانی و سفیانی و یمانی، در یک سال و در یک ماه و یک روز خواهد بود و در این میان، هیچ پرچمی به اندازه پرچم یمانی، به حق و هدایت دعوت نمی کند .»
امام باقر علیه السلام فرمود:
«لیس بین قیام القائم وقتل النفس الزکیة اکثر من خمس عشر لیلة (8) ; بین ظهور مهدی علیه السلام و کشته شدن نفس زکیه، بیش از پانزده شب فاصله نیست .»
2.علایمی که با ظهور، فاصله زمانی دارد:
بعضی از نشانه ها و علایم در بستر تاریخ با فاصله بسیاری با وقت ظهور تحقق می یابد; حتی بعضی از آنها قبل از تولد امام زمان رخ می نمایند و بعضی بعد از تولد و قبل از ظهور با فاصله زیاد، تحقق پیدا کرده و خواهند کرد; چنان که شماری از آنها، همچون از هم گسستن بنی امیه و بنی عباس، خروج ابومسلم خراسانی، اختلاف بین مسلمانان و ... اتفاق افتاده است .
د) علایم زمینی و آسمانی
1.علایم طبیعی و زمینی:
در میان نشانه ها و علایم ظهور، غالب آنها نشانه های طبیعی و زمینی اند و هر کدام در تثبیت حقانیت ظهور و قیام حضرت مهدی علیه السلام نقش اساسی دارند .
امام علی علیه السلام فرمود:
«ویخرج رجل من اهل بیتی فی الحرم فیبلغ السفیانی، فیبعث الیه جندا من جنده فیهزمهم فیسیر الیه السفیانی بمن معه، حتی اذا جاوزوا ببیداء من الارض، خسف بهم، فلاینجوا منهم الا المخبر عنهم; مردی از خاندان من، در سرزمین حرم قیام می کند، پس خبر خروج وی به سفیانی می رسد .
وی، سپاهی از لشکریان خود رابرای جنگ، به سوی او می فرستد و آنان را شکست می دهد، آنگاه خود سفیانی با همراهانش به جنگ وی می روند و چون از سرزمین بیداء می گذرند، زمین آنان را فرو می برد و جز یک نفر، که خبر آنان را می آورد کسی از آنان نجات نمی یابد .»
نشانه هایی نظیر فرو رفتن سفیانی در بیداء، قیام یمانی، خراسانی، سفیانی، دجال، قتل نفس زکیه، جنگهای خونین و غیره ... از جمله علایم زمینی و طبیعی هستند .
2. علایم آسمانی:
به علت اهمیت ظهور امام زمان، علاوه بر نشانه های زمینی و طبیعی، برخی علایم آسمانی نیز در زمان ظهور حضرت رخ خواهند داد، تا مردم بهتر رهبر و مصلح آسمانی را شناخته و در راستای تحقق رسالت و اهداف او مشارکت کنند; مانند:
- صیحه آسمانی:
امام صادق علیه السلام فرمود:
«اذا نادی مناد من السماء ان الحق فی آل محمد صلی الله علیه و آله فعند ذلک یظهر المهدی علی افواه الناس ویشربون حبه، ولایکون لهم ذکر غیره; هر گاه گوینده ای از آسمان ندا دهد که حق با اولاد محمد صلی الله علیه و آله است، در آن هنگام، ظهور مهدی علیه السلام به سر زبانها می افتد، و همه [شراب] دوستی او می نوشند و غیر او را یاد نمی کنند .»
- کسوف:
امام صادق علیه السلام فرمود:
«علامة خروج المهدی کسوف الشمس فی شهر رمضان فی ثلاث عشرة واربع عشرة منه (9) ;
نشانه ظهور مهدی علیه السلام کسوف خورشید در ماه مبارک رمضان است [و وقت کسوف] سیزدهم یا چهاردهم ماه رمضان خواهد بود .»
پی نوشت:
1) اثباة الهداه، ج 7، ص 390 .
2) بحار الانوار، ج 52، ص 193 .
3) بحار الانوار، ج 52، ص 217 .
4) منتخب الاثر، ص 444 .
5) بحارالانوار، ج 52، ص 82 .
6) ارشاد مفید، ج 3، ص 347 .
7) کتاب غیبت نعمانی، ص 252 .
8) ارشاد مفید، ج 2، ص 374; اعلام الوری، ص 427 .
9) غیبت نعمانی، ص 270 .
وادث طبيعى
پيرامون رخدادهاى طبيعى كه پيش از ظهور امام زمان ـ ارواحنا فداه ـ روى مى دهد، روايات بسيارى در دست است كه به برخى از آنها اشاره مى كنيم:
تهاجم ملخها:
بين يدي المهدي موت أحمر وموت أبيض وجراد في حينه وجراد في غير حينه أحمر كالدم . . .([30]).
پيش از ظهور مهدى مرگ سرخ و سفيد و حمله ملخها در هنگام و نابهنگام كه چون خون قرمزند خواهد بود.
طاعون:
فأمّا الموت الأحمر فالسيف وأمّا الموت الأبيض فالطاعون([31]).
مرگ سرخ كشته شدن به شمشير و مرگ سفيد طاعون است.
زلزله:
در حديثى آمده است كه سال ظهور سال پيدايش زلزله ها و سرماى شديد است.
عن أميرالمؤمنين ـ عليه السلام ـ قال: رجفة تكون بالشام يهلك فيها أكثر من مائة ألف، يجعلها اللّه رحمة للمؤمنين وعذاباً على الكافرين([32]).
از امير مؤمنان ـ عليه السلام ـ نقل شده است: زمين لرزه اى در شام رخ خواهد داد كه بيش از صد هزار نفر كشته مى شوند و آن را خداوند رحمت براى مؤمنان و عذاب براى كافران قرار داده است.
مسجد شدن قبرستانها:
يكى ديگر از نشانه هايى كه براى ظهور امام عصر ـ ارواحنا فداه ـ به صورت كلى مطرح شده است، تبديل گورستانها به مسجد است در اين باره به حديثى از رسول خدا ـ صلّى اللّه عليه وآله وسلّم ـ توجه نماييد:
در حديث معراج آمده است:
يا محمّد از جمله عطاهايى كه بر تو مرحمت فرموديم آن كه آشكار خواهم كرد از نسل تو يازده امام كه همه ايشان از نسل دختر تو فاطمه اند و آخرين ايشان مرديست كه عيسى بن مريم در عقب سر او نماز خواهد خواند و پر مى كند زمين را از عدل و داد بعد از آنكه از ظلم و جور لبريز شود.
آنگاه رسول خدا ـ صلّى اللّه عليه وآله وسلّم ـ به درگاه الهى عرضه داشت:
در چه زمانى خواهد بود.
جواب فرمود:
يا محمّد هنگامى كه علم از بين رود و ظاهر شود جهل و كشتار بسيار گردد و كم شوند علماء و فقهاء حقيقى و بسيار شوند شاعران و امّت تو گورستانها را مسجد سازند([33]).
سيلاب رود فرات:
يكى از نزديك ترين نشانه هاى ظهور مهدى آل محمد ـ عليهم السلام ـ جارى شدن سيلاب فرات در شهر كوفه است.
عن أبي عبداللّه ـ عليه السلام ـ : سنة الفتح ينشق الفرات حتّى يدخل ازقة الكوفة([34]).
امام صادق ـ عليه السلام ـ فرمودند: در سال ظهور آب فرات طغيان كرده به گونه اى كه وارد كوچه هاى تنگ كوفه مى شود.
قال ابن عباس: يا أميرالمؤمنين ما اقترب الحوادث الدالّة على ظهوره؟ فدمعت عيناه وقال: إذا فتق بثق في الفرات فبلغ ازقة الكوفة فليتهيأ شيعتنا للقاء القائم([35]).
ابن عباس مى گويد: به امير مؤمنان ـ عليه السلام ـ عرض كردم: نزديك ترين حادثه كه حكايت از ظهور خواهد داشت چيست؟ پس آنگاه چشمانش اشك آلود شد و فرمود: هرگاه شكافى بر كنار رود فرات ايجاد شود و به كوچه هاى كوفه رسد، آنگاه شيعيان ما آماده ملاقات قائم باشند.
نزول بارانهاى پياپى:
هر انسان با ايمانى در اين واقعيّت، ذرّه اى ترديد به خود راه نمى دهد كه قطرات باران به اراده و خواست و طبق قانون خدا بر زمين فرو مى بارد و اين فرمان فرماى هستى است كه قوانين طبيعى را چنين تدوين نموده است:
(وهو الذي أرسل الرّياح بشراً بين يدي رحمته وأنزلنا من السماء ماءً طهورا)([36]).
او كسى است كه بادها را بشارت دهندگان از رحمت خويش مى فرستد و ما از آسمان آب پاك نازل مى كنيم.
لكن اين قوانين در واكنش به كردارهاى ناهنجار چهره اى ديگر به خود گرفته و به فرمان خداوند در صدد تنبيه برمىآيند. از آن جمله تغيير در نطام بارش و وزش هاست. كه در آخرالزمان دستخوش تحولاتى مىشوند. كه در روايات بدان اشاره شده است؛ ما نيز برخى از آنها اشاره مىكنيم:
يكى از نشانه هاى ساعة (ظهور امام زمان ارواحنا فداه) آن است كه باران گرم مىبارد([37])
بيايد بر مردم زمانى كه آسمان ببارد و زمين نرويد([38])
برپا نشودساعة (ظهور) تا ببارد بر مردم باراني كه خانه هاى گلى باقى نماند و گل خانه هاى موئين شسته شود ـ چادرهاى صحرائيان ـ ([39])
البته تذكر اين نكته ضرورى است كه منظور از ساعة زمان ظهور امام زمان ارواحنا فداه است كه در روايات بدان تصريح شده است.
پيدايش مدعيان پيامبرى و امامت
اعتقاد به نبوت و امامت در جامعه ى مسلمين هميشه به عنوان يك عقيده ى راسخ از زمان پيامبر و امامان نور ـ عليهم السلام ـ مطرح بوده است و آنقدر معروف و مشهور بوده كه كسى از مسلمانان هيچ گاه جرأت انكار آن را نداشته است به خاطر استوارى اين واقعيت عقيدتى و دينى در جامعه ى اسلامى بود كه در تاريخ اسلام، از يك سو با شخصيتهايى روبرو مى شويم كه طرفداران افراطى آنان براى پيشرفت دنيوى و سياست خويش، آنان را به عنوان مهدى نجات بخش يا پيغمبر خدا مطرح ساخته اند و از دگر سوى با عناصرى آشنا مى شويم كه بر اثر انگيزه هاى جاه طلبانه و خيال قدرت و شهرت، به دروغ ادّعاى مهدويّت و نبوّت نموده اند شمار اين افراد با توجه به آمارها به بيش از 50 نفر رسيده است كه بيشتر آنها ادّعاى مهدويّت داشته اند و گفته اند مائيم همان مهدى موعود كه قرآن نويد آمدنش را مى دهد و چون اكثر آنان ادّعاى مهدويّت و امامت داشته اند ما در اين زمينه سخن مى گوئيم كسانى كه در تاريخ بدين عنوان شهرت يافته اند به اعتبارى بر سه گروه قابل تقسيم اند.
1 ـ كسانى كه ديگران بر اساس انگيزه هاى خاص آنان را مهدى نجات بخش خواندند مانند محمّد حنفيّه فرزند امير مؤمنان ـ عليه السلام ـ و زيد فرزند امام سجّاد ـ عليه السلام ـ و محمّد بن عبداللّه محض فرزند امام سجاد ـ عليه السلام ـ .
2 ـ كسانى كه با انگيزه هاى جاه طلبى و قدرت خواهى چنين ادّعايى نموده اند و اين گروه بسيارند از جمله ى آنها، مهدى عبّاسى فرزند منصور دوانيقى است.
3 ـ كسانى كه طبق نقشه ى استعمار و به اشاره ى بيدادگران، به چنين ترفندى دست يازيدند و بى شرمانه خود را مهدى نجات بخش معرفى كردند از جمله ى آنها بنيانگذار بهائيّت، على محمّد باب را مى توان نام برد.
خروج یمانی
رسول اکرم صلّی الله علیه و آله می فرماید:
"سه پرچم در یک سال و یک ماه و یک روز خروج می کند: سفیانی، خراسانی و یمانی، که در میان آن ها خالص تر از پرچم یمانی نیست. او مردم را به سوی حق فرا می خواند."(الارشاد: شیخ مفید، ص339* بحارالانوار: علّامه مجلسی، ج52: ص210)
امام باقر علیه السّلام می فرماید:
"خروج سفیانی و یمانی و خراسانی در یک سال و یک ماه و یک روز است که ترتیب آن ها به سان رشته ای از مهره است که پی در پی واقع شده باشد. پریشانی و سختی از هر سو سر بر می دارد. وای بر کسی که با آن ها به مخالفت برخیزد. در میان درفش ها درفشی هدایت کننده تر از درفش یمانی یافت نمی شود؛ چرا که درفش حق است و شما را به سوی صاحبتان هدایت می کند.
آنگاه که یمانی قیام کند فروش اسلحه به مردم حرام است. و آنگاه که خروج کند به سوی او بشتاب که درفش هدایت است و بر هیچ مسلمانی سرپیچی از آن روا نیست. اگر کسی سرپیچی کند از اهل آتش خواهد بود؛ زیرا که او مردم را به راه حق دعوت می کند."(کتاب الغیبه: نعمانی، ص135* کتاب الغیبه: شیخ طوسی، ص271* الزام الناصب: حائری، ص184* بشاره الاسلام: کاظمی، ص93* بحارالانوار: علّامه مجلسی، ج52: ص210 و 232* منتخب الاثر: صافی، ص456.)
و خاستگاه خروج یمانی سرزمین یمن است. امام باقر علیه السّلام می فرمایند:
"سفیانی از شام و یمانی از یمن خروج می کند."(الزام الناصب: حائری، ص67* بشاره الاسلام: کاظمی، ص100)
که خروج این دو خیلی سریع و به دنبال هم می باشد، یعنی در ماه رجب المرجّب. امام صادق علیه السّلام می فرمایند:
"خروج یمانی و سفیانی همانند دو اسب مسابقه است که همزمان با هم و به دنبال یکدیگر است."(کتاب الغیبه: نعمانی، ص305* کتاب الامالی: شیخ طوسی، ج2: ص275* بحارالانوار: ج52: ص253)
نبرد یمانی
خروج یمانی از روشن ترین علایم است که بیش از چهارده ماه فاصله با ظهور آن حضرت نخواهد داشت. ابو عبد الله، جعفر بن محمّد علیه السّلام می فرماید:
"زود است که آتشی از یمن خارج شود و مردم را به سوی شام سوق دهد."(الملاحم و الفتن: سیّد بن طاوس، ص71)
"این آتش، شعله های جنگ و لبه های تیز شمشیر است که مردم را برای نبرد با سفیانی به سوی شام سوق می دهد و در مدخل شام با سپاه خراسانی ملاقات می کند که او نیز برای نبرد با سفیانی برای یاری یمانی بیرون آمده است. آنگاه هر دو سپاه با سپاه سفیانی رو به رو می شوند. و این است جنگ حسّاس و سرنوشت ساز تاریخ، که از شش هزار سال پیش کتب آسمانی از آن خبر داده اند."(روزگار رهایی: کامل سلیمانی/ ترجمه: مهدی پور، ج2: ص1023)
از بررسی مجموع احادیث چنین بر می آید که این برخورد پس از خرابی مصر و بغداد و شام و بعد از شکست سپاه سفیانی از سپاه خراسان در عراق و بیعت حضرت بقیه الله(عجل الله تعالی فرجه الشریف) در حجاز است؛ زیرا در هردو سپاه یاران خاص حضرت بقیه الله(عجل الله تعالی فرجه الشریف) تشریف خواهند داشت.
روایات می گویند: یمانی در پی نبرد سفیانی با وی وارد عراق می شود. یمنی با مدد از نیروی خراسانی وارد صحنه کارزار با لشگریان سفیانی می شود. لسان روایات دلالت بر این مطلب دارد که در این نبرد سپاه یمنی پشتیبانی سپاه خراسانی را بر عهده دارد. رسول اکرم صلّی الله علیه و آله در وصف سپاه خراسانی می فرماید:
"پرچم هدایت از کوفه خارج می شود آن سپاه را دنبال می کنند و همه آن ها را نا بود می سازند و حتّی گزارشگری را از آن ها باقی نمی گزارند و آن چه دردست آن هاست، غنیمت می گیرند و اسیر می سازند."(مجمع البیان: امین الاسلام طبرسی، ج8: ص398* بحار الانوار: علامه مجلسی، ج52: ص186)
منظور از پرچم هدایت - با توجه به قرائن موجود در دیگر فرازهای روایت – پرچم جناب سید خراسانی است و منظور از سپاه، سپاه سفیانی است که سپاه جناب سید خراسانی آن را تعقیب می کند و نابود می سازد.
نفس زکیه
در پیرامون ذبح نفس زکیه و به دار آوختن پسر عمویش احادیث فراوانی از خاندان نبوّت به ما رسیده است، که عمدتا این روایات مستخرج از مصادر شیعی می باشند و ردّ آن ها در صحا اهل سنّت نمی توان یافت؛ هر چند که برخی از این احادیث در دیگر کتب روایی اهل سنّت یافت می شود.
ابو جعفر، محمّد بن علی علیه السّلام می فرماید:
"گر هرچیزی که به شما مشتبه شود پیمان، پرچم و شمشیر پیامبر صلّی الله علیه و آله و نفس زکیه از تبار سالار شهیدان بر شما پوشیده نخواهد بود."(تفسیر العیّاشی: ج1، ص64-66* کتاب الغیبه: نعمانی، ص149* بحارالانوار: مجلسی، ج52: ص223.)
نفس زکیه کیست؟
نفس زکیه همان کسی است که میان رکن و مقام کشته می شود. در روایتی آمده است:
"چون روز بیست و پنجم ذیحجه فرا رسد نفس زکیه در میان رکن و مقام به ستم کشته می شود و در روز دهم محرّم حضرت حجت عج قیام می کند."(الزام الناصب: حائری، ص190* روزگار رهایی: کامل سلیمان، ج2: ص1075)
نام نفس زکیه که در بین رکن و مقام، آنهم پانزده روز پیش از ظهور کشته می شود؛ محمّد و نام پدرش حسن است. او از تبار سالار شهیدان است.
نفس زکیّه در مدینه و پسرعمویش در مکّه، حرم امن الهی، کشته می شوند، پسرعمویش و جنازه خواهرش که فاطمه نام دارد بر درب مسجد پیامبر خدا به دار آویخته می شود.
قتل نفس زکیه بعد از وقوع صیحه اتّفاق می افتد که صیحه مسلّماً در نزدیک به زمان ظهور اتّفاق می افتد. از امیرالمؤمنین، علی علیه السّلام روایت شده است که حضرت فرمودند:
"آیا نمی خواهید شما را از آخرین فرمانروای حکومت بنی فلان آگاه سازم؟ عرض کردیم: آری، ای امیرالمؤمنین! فرمود: کشته شدن نفسی بی گناه در سرزمین حرم بدست گروهی از قریش. سوگند به خدایی که دانه را می شکافد و جان ها را می آفریند بعد از این واقعه جز پانزده شب برای آنان حکومتی باقی نمی ماند. پرسیدم: آیا پیش از این حادثه یا بعد از آن واقعه ای رخ می دهد؟ فرمود: در ماه رمضان صیحه آسمانی که شخص بیدار را به وحشت و ترس می افکند و خوابیده را بیدار می سازد و دختران را از پس پرده بدر می آورد."(بحار الانوار: علامه مجلسی، ج52: ص234.)
نفس زکیه به عنوان پیغامبر حضرت مهدی به مکّه می رود تا پیام حضرت را به گوش مکّیان برساند که در بین رکن و مقام به شهادت می رسد. در روایتی مرفوع، ابو بصیر از امام صادق علیه السّلام نقل می کند.
گروهی دیگر نیز می گویند که نفس زکیّه در بین رکن و مقام به قتل نمی رسد؛ بلکه بر دروازه کوفه به اتّفاق هفتاد نفر از صالحین به شهادت می رسد. شیخ مفید در کتاب الارشاد خود(ص336) می کوید:
"از جمله علائمی که روایت و اخبار گویای آن هست، کشته شدن نفس زکیه در پشت دروازه کوفه به همراه هفتاد نفر از صالحین است و کشته شدن مردی بین رکن و مقام."
صيحه آسماني
سومين علامت محتوم پيش از ظهور بزرگ منجي عالم بشريّت، صيحه (نداي) آسماني است. اين نشانه از نشانه‌هاي محتوم است و در نامه حضرت ولي عصر(عج) به آخرين نايب خود به نام سمري تصريح شده كه هر كس پيش از وقوع صيحه و خروج سفياني ارّعاي مشاهده كند، دروغگو است و اين خود دليلي محكم است كه پيش از ظهور، خروج سفياني و نداي آسماني اتّفاق خواهد افتاد.
نداي آسماني، مقارن ظهور و تفسير آيه شريفه «و استمع يوم يناد...»
چنان كه «علي بن ابراهيم» در تفسير آيه شريفه «گوش فرا دار روزي كه منادي ندا كند از مكاني نزديك.»(سوره ق: آيه41) از حضرت صارق عليه السلام روايت كرده كه فرمود:
"منادي ندا ميكند به اسم قائم عليه السلام واسم پدرش«روزي كه مي‌شنوند فرياد را به راستي اين است روز خروج»( سوره ق: آيه42)، صيحه قائم عليه السلام است."
در كمال الدّين روايت شده از امام باقر عليه السلام كه فرمود:
"ندا ميكند منادي از آسمان كه فلان بن فلان اوست امام و نام او را مي‌برد."
و نيز در آنجا روايت است از زراره از امام صارق عليه السلام كه فرمود:
"ندا ميكند منادي به اسم قائم عليه السلام"
گفت:"پرسيدم خاص است يا عام؟"
فرمود:"عام است، مي‌شنوند هر قومي به زبان خود."
روايت شده از اميرالمؤمنين عليه السلام كه فرمود:
"منادي ندا ميكند از آسمان كه: اي گروه مردم! امير شما فلان است و اين،آن مهدي است كه پر مي كند زمين را از عدل و داد ، چنانچه پر شده از ظلم و ستم."
چه هنگام بايد انتظار وقوع صيحه را كشيد
در روايات ما شيعيان از ائمه معصومين نقل گرديده كه چه هنگام بايد انتظار وقوع صيحه را كشيد كه ما به برخي از آنها اشاراتي خواهيم داشت.
امام باقر عليه السلام مي‌فرمايند:
"مردم شرق و غرب به اختلاف مي گرايند. اهل قبله(مسلمانان) نيز دچار اختلاف مي‌شوند. مردم از ناامني به شدّت رنج مي‌برند و اين چنين روزگار سپري ميشود تا منادي آسماني ندا سردهد. چون بانگ آسماني را شنيديد بشتابيد."(كتاب الغيبه: نعماني، ص139* الارشاد: شيخ مفيد، ص237* الملاحم و الفتن: سيد بن طاوس، ص 114* بحار الانوار: علّامه مجلسي، ج52:ص235.)
در روايات ما آمده است كه دو ندا مردم را به خود جلب ميكند كه نشانه‌اي از قيام مظهر عدل خدا بر بسيط خاك است. يكي ندايي از آسمان كه جبرائيل آن را سر مي‌دهد و ديگري ندايي از زمين كه شيطان صاحب آن ندا مي‌باشد، كه گويا اين نداي دوم همان خروج سفياني شيطان صفت است. امام باقر عليه السلام در فرازي از يك روايت بلند بالا در بيان علائم و كيفيت ظهور چنين مي فرمايند:
"به ناچار اين دو صيحه پيش از قيام قائم(عج) شنيده خواهد شد؛ يكي از آسمان كه صداي جبرئيل امين است و ديگري از زمين كه صداي شيطان لعين است."
علائمي كه پيش از وقوع صيحه تحقّق مي‌يابد
در اخبار رسيده از ائمه معصومين اشاره گرديده است كه پيش از ظهور يوسف كنعاني، قائم منتظر(عج) نشانه‌هايي به وقوع مي پيوندد كه خود دلالت بر قريب الوقوع بودن صيحه ميكند. در اين باب، رسول گرامي مطلب را به اجمال برگزار كرده مي فرمايند كه شب دوم از ماه رمضان نشانه‌اي در آسمان پديد مي‌آيد:
"يَظهَرُ فيِ السَّماءِ آيَةٌ لِلَيلَتَينِ تَخلوُانِ مِن شَهرِ رَمَضانَ."
"دو شب گذشته از ماه رمضان نشانه اي در آسمان ظاهر ميشود."(الملاحم و الفتن: سيّد بن طاوس، ص35.)
اما شايد بتوان به بفضيل اين سخن پيامبر خدا را در كلام امام صادق عليه السلام جست و جو نمود كه فرمودند:
"سالي كه صيحه آسماني شنيده ميشود،قبل از آن در ماه رجب نشانه‌اي ديده خواهد شد. سؤال شد آن نشانه چيست؟ فرمود: سيمايي در قرص ماه ديده مي شود و كف دست روشني در فضا ظاهر مي شود."(كتاب الغيبه : نعماني، ص134 * بحار الانوار : مجلسي، ج52: ص233* منتخب الاثر: صافي، 441.)
امام صادق عليه السلام مي‌فرمايند:
"و وجه و صدر يظهران للناس في عين الشمس."
"صورت و سينه‌اي در قرص خورشيد براي همگان ظاهر ميشود."
واكنش مردم
وقوع صيحه آن زمان است كه اختلاف و تشتّت دامنگير جوامع شده باشد و تفرقه و جدايي سايه گستر. در آغاز سروشي آسماني گوش نواز ميشود و سپس كف دستي پديد مي‌آيد و بعد از اين وقايع صيحه آسماني طنين افكن مي‌گردد.
امير المؤمنين علي عليه السلام در فرازي از يك روايت كه در باب احوال آخر الزّمان ايراد فرموده‌اند مي‌فرمايند:
"...آنگاه امور مردم هرگز اصلاح نمي‌شود و هرگز نمي‌توانند در اطراف يك محور گرد آيند، تا هنگامي كه منادي از آسمان بانگ بر مي‌آورد: به سوي فلاني بشتابيد و از او دور نشويد. سپس كف دستي در آسمان ظاهر ميشود و به سوي او اشاره ميكند."(الملاحم و الفتن: سيّد بن طاوس؛48* بشارة الاسلام: كاظمي، ص79* روز گار رهايي: كامل سليمان، ج2: ص867.)
حالت و واكنش مردم در قبال صيحه را از زبان به حق ناطق امام صادق عليه السلام بشنويد:
"هنگامي كه بانگ آسماني را بشنوند، مانند كسي كه بر سرش مرغ نشسته باشد، خشكشان مي‌زند. تمامي دشمان خدا در برابر صيحه آسماني خاضع و منفقاد مي‌شوند. اگر در خبري هم دچار شكّ و ترديد باشند در مورد صيحه آسماني هيچ ترديدي هخواهند داشت، كه با نام پدر و نام اجداد طاهرين او (عج) ندا خواهند شد."( كتاب الغيبه : نعماني، ص136 و ص150* الزام الناصب: حائري، ص226 و ص176* روزگار رهايي: كامل سليمان، ج2:ص887.)
مفاد اين صيحه
حال که به وجود صیحه با مدد از روایت به اثبات رسید باید دید که مفاد این صیحه چیست؟ آیا فریادی بی مناسبت؟ یا نه ، ندایی است که پیام و فرمانی در بر دارد.
رسول اکرم صلّی الله علیه و آله می فرمایند:
"به هنگام خروج قائم عج منادی آسمان یانگ می زند: هان ای مردمان! خداوند مهلت ستمگران را پایان بخشید و بهترین امّت محمد صلّی الله علیه و آله را به پیشوایی و سرپرستی شما برگزید، خود را در مکّه به او برسانید"(کتاب الاختصاص: شیخ مفید* بحار الانوار: علّامه مجلسی، ج 52: ص304.)
امام باقر علیه السّلام در این باره می فرمایند"
"منادی آسمانی در اوّل صبح بانگ بر می آورد: ای مردمان! آگاه باشید که حق با علی و شیعیان اوست. شیطان که نفرین خدا بر او باد، در آخر همان روز بانگ بر می آورد: حق با سفیانی و پیروان اوست."(کمال الدّین: شیخ صدوق، ج2: ص652* الارشاد: شیخ مفید، ص 38* کتاب الغیبه: شیخ طوسی، ص266-267* اثبات الهداه: حرّعاملی، ج729* بحار الانوار: علّامه مجلسی، ج52: ص206* منتخب الاثر: صافی، ص457.)
که در صفهات پیشین گفتیم که این ندا همان صیحه می باشد.
طبع تبریز از ابی حمزه ثمالی روایت کرده گفت: گفتم به ابی عبد الله(حضرت صادق) علیه السّلام که ابی جعفر( حضرت باقر) علیه السّلام می فرمود خروج سفیانی حتمی است و طلوع آفتاب از مغرب نیز حتمی است و چیزهای دیگری بود که می فرمود از حتمیّّات است. که ما قسمت کوتاهی از آن را آورده ایم:
"در اوّل روز ندا کننده ای از آسمان ندا می کند که آن را هر گروهی به زبان های خودشان می شنوند که آگاه باشید، به درستی که حق با علی و شیعیان او است. پس از آن ندا می کند شیطان در آخر روز از زمین که حق با عثمان و شیعیان او است. پس در این هنگام در شک افتند داخل شوندگان باطل."(غیبت طوسی: ص282* نوائب الدّهور فی علائم الظّهور: ص4-5.)
زمان وقوع صیحه
به شهادت روایات موجود زمان وقوع این صیحه در شب جمعه بعد از نماز صبح، بیست و سوم از ماه مبارک رمضان است، که در لحظات آخر روز بیست و سوم صدای گریه ابلیس بلند می شود و مردم را به پیوستن به لشکریان سفیانی فرا می خواند.
در روایت بلند بالایی که ابن عقده از امام باقر علیه السّلام نقل می کند:
"...ندای آسمانی جز در ماه رمضان نخواهد بود که ماه رمضان ماه خدا است و آن بانگ جبرئیل است که به سوی حق فرا می خواند... ندای آسمانی در ماه رمضان، در شب جمعه، شب بیست و سوم رمضان است. هرگز در مورد آن دچار شکّ و تردید نشوید و گوش فرا دهید، و اطاعت کنید. و در پایان روز صدای ابلیس لعین بلند می شود که می گوید: فلانی مظلوم کشته شد. این بانگ نا بهنگام گروهی را به شک می اندازد و گروه کثیری با شکّ و تردید وارد آتش می شوند. نشانه بانگ جبرئیل این است که به نام قائم عج و نام پدرش ندا می کند. دختران پرده نشین نیز با شنیدن آن خوشحال می شوند و پدران و برادرانشان را تشویق می کنند که خروج کنند."(کتاب الغیبه: نعمانی، ص253* کتاب الغیبه: شیخ طوسی، ص274* بحار الانوار: علامه مجلسی، ج52: ص230و 234و 290و 348و 354* منتخب الاثر: صافی، ص434و 448و 449.)
خسف بيداء
حسف بيداء يكي از نشانه‌هاي حتمي ظهور است. واقعه‌اي است كه لشكريان سفياني را از ميان بر مي‌دارد و راه را براي ظهور آن مهرِ اَنور سوري آماده مي‌سازد.
از اميرالمؤمنين علي عليه السلام روايت شده است كه حضرت فرمودند:
"لشكر سفياني وقتي فرود آمد، در طلب آن‌هايي كه از مدينه به طرف مكّه بيرون رفتند؛ در بيداء ، زمين آنها را در خود فرو مي‌برد و ندا ميكند؛ و اين است معناي گفتۀ خدا «و اگر ببيني، آنگاه كه سخت بترسند و رهاييشان نباشد و از مكان نزديك گرفتارشان سازند»(قرآن كريم: سورۀ سباء ، 51) كه در اين آيه منظور از مكاني نزديك، زير پاي خودشان است. و از آن لشكر مردي براي يافتن ناقۀ خود بيرون مي‌رود ، وقتي بر مي‌گردد كسي را نمي‌يابد و او است كه خبر مي‌دهد كه آنان در زمين فرو رفته‌اند."(الملاحم و الفتن: سيّد بن طاوس، ص75-76)
حال سرانجام كار لشكريان سفياني را از زبان امام محمّد باقر عليه السلام بشنويد كه حضرت فرمودند:
"منظور آيۀ «ايكاش ببيني هنگامي را كه هراسان مي‌شوند و ديگر گريزي نيست و از جايگاهي نزديك نزديك شوند» صيحه آسماني است و آن بانگ جبرئيل است كه از آسمان بانگ مي‌زند و پايشان در زمين فرو مي‌رود، و آن هنگامي است كه در دو منزلي مدينه منوّره و در ميان «حما» و «مرّ» در سرزمين «بيداء» خسف مي‌شوند. مردي از سپاه جدا ميشود و به دنبال شتر مي‌رود. چون بر مي‌گردد احدي را از سپاهيان نمي‌يابد و هيچ سرنخي پيدا نمي‌كند و او گزارش سپاه را به مردم مي‌دهد."(كتاب الغيبه: نعماني، ص63* البيان: گنجي شافعي، ص73* بشارة الاسلام: كاظمي، ص192* الملاحم و الفتن: سيد بن طاوس، ص60* بحار الانوار: علْامه مجلسي، ج52: ص188.)
خروج سفياني
پديد آمدن سفياني از علايم ظهور است كه در برخي از احاديث بر محتوم بودن آن صحّه گذارده شده است. في المثل ، امام باقر عليه السلام در تفسير آيه شريفه "...ثُمَّ اَجَلاً و قَضي اَجَلٌ مُسَمّي عِنْدَهُ"(سوره انعام6، آيه2 =...و عمري مقرّر كرد و مدّتي در نزد او معيّن. همه، ترديد مي‌ورزيد.) فرمودند:
"اينجا دو اجل است : يكي اجل حتمي ؛ كه انجام ميشود و هرگز غير آن اتفاق نمي‌افتد.وديگري اجل منوط به مشيت . به خدا سوگند كه خروج سفياني از قِسم حتمي است"(كتاب الغيبة : نعماني، ص161 * كتاب الغيبة: شيخ طوسي، ص 266-267.)
و يا در روايتي مروي از امام صادق عليه السلام كه مي فرمايد:
"اين وقايع يا محتومند و از وقايع محتوم خروج سفياني در ماه رجب است."(كتاب الغيبة : نعماني، ص300 * كمال الدين: شيخ صدوق ، ج2: ص65 * اثبات الهداة: حرّ عاملي، ج3: ص721 * بحار الانوار:علّامه مجلسي، ج52: ص204و249 * منتخب الاثر: صافي، ص457.)
بحث از سفياني را فقط در مصادر شيعي مي‌توان رديابي نمود و در كتب اهل سنت اثري از آن يافت نمي‌شود. آن چه كه در كتب حديثي اهل سنت از آن به تفصيل سخن رفته است "دجال" مي باشد كه مقدار رواياتش خيلي بيشتر از روايات سفياني در مصادر شيعي مي‌باشد. امّا دجّال در روايات شيعيان كم و بيش يافت مي شود؛ هرچند كه بيشترين آنها از ديدگاه سند احاديثي قابل اعتماد نمي‌باشند. با اين وجود، به سبب به تواتر رسيدن احاديث دجال بايد بدان معتقد بود.
خصوصيات دجال
1) دجال داراي عمري دراز است.
2) به نام فرزند صائد خوانده ميشود.
3) ادّعاي خدايي مي كند.
4) كافر كيش است.
5) تمامي نقاط عالم جز مكه را به زير فرمان مي آورد.
6) يك چشم دارد و آن هم بر پيشاني.
7) خري دارد كه بر او سوار است.
8) هنگام خروجش حضرت بقية الله بر سفياني فائق آمده است.
9) كوتاه قد و چاق و زشت روست.
نام و نشان سفياني
سفياني از شخصيّت‌هاي بارز در زمان ظهور حضرت مهدي (عج) مي‌باشد. او در رأس گروهي جرّار و خون‌آشام نشانه بارزي است از مخالفت با حق و حقّانيّت كه خداوند وعده آن را در قرآن كريم به آدم داده است.
همانگونه كه امام علي"ع" فرموده‌اند او از فرزندان ابوسفيان است و نامش عثمان و نام پدرش عقبه مي باشد. نيز در حديثي ديگر ايشان مي فرمايند كه او از فرزندان معاويه (پسر ابو سفيان) است.
امام صادق عليه السلام در توصيف سفياني مي فرمايند:
"او سرخ روي و زاغ چشم و زردموي است. مردي است بزرگ سر و چهار‌شانه كه سيمايي خشن دارد و در رويش آثار آبله است. چو او را ببيني كورش پنداري ؛ ولي او كور نيست،بلكه وجودنقطه سفيد در چشمش او را اينگونه نشان مي دهد.او پليدترين مخلوق روي زمين است كه لحظه‌اي خدا را نپرستيده و مكّه و مدينه را نديده است."(كتاب الغيبة: معماني، ص 164 * اعلام الوري: طبرسي، ص428 * بحار الانوار: علّامه مجلسي، ج52: ص206 * بشارة الاسلام: كاظمي، ص106 * الزام لناصب: حائري، ص179 * اسعاف الرغبين: صبّان، ص138 * منتخب الاثر: صافي، ص458.)
علائمي كه دلالت بر خروج سفياني دارد
پيامبر اكرم "ص" پس از بيان فتنه‌اي كه در مشرق و مغرب واقع خواهد شد فرمودند:
"وقتي كه آنان در اين حالت مي‌باشند، ناگاه سفياني از سمت وادي يابس (در فلسطين) برايشان خروج مي كند و در دمشق فرود مي‌آيد. از آنجا لشكري به سمت مشرق و لشكري به سوي مدينه مي‌فرستد تا اين كه لشكر اول در ارض بابل كه از جمله نواحي بلده ملعونه و جايگاه خبيثه (بغداد) است؛ فرود مي‌آيد و بيشتر از سه هزار نفر را مي‌كشد و بيشتر از سيصد زن را رسوا ميكند و سيصد جوان از بني‌عباس را به قتل مي‌رسانند. بعد از آن متوجّه كوفه مي شوند و حوالي آن را خراب مي‌كنند. آنگاه از آنجا بيرون شده به سمت شام مي‌روند. در آن اثنا لشكري از كوفه عَلم هدايت برافراشته مي‌آيد و به اين لشكر سفياني مي‌رسند و ايشان را يكجا به قتل مي‌رسانند."(جامع البيان: طبري، ج22: ص72 * الكشّاف: زمخشري، ج3: ص467-468 * بحار الانوار: مجلسي، ج52: ص186 * تفسير نور الثقلين: حويزي، ج4: ص343 * منتخب الاثر: صافي، ص456.)
جابر جُعفي آنگاه كه از امام باقر عليه‌السّلام در باره سفياني مي‌پرسيد، حضرت در پاسخش مي‌فرمايند:
"چگونه ممكن است سفياني بدون شيصباني خروج كند، شيصباني از سرزمين كوفه خروج ميكند و مانند آب حركت ميكند و كسان شما را مي‌كشد. چون او خروج كند ،منتظر خروج سفياني باشيد و به دنبال آن منتظر ظهور مهدي (عج) باشيد."(كتاب الغيبة: نعماني، ص302 * بحار الانوار: مجلسي، چ52: ص250/حديث 136.)
زمان خروج سفياني
"اهل مغرب به سمت مصر خروج مي‌كنند. ورودشان به مصر علامت خروج سفياني است و ظاهراً خروج مغربي متعقب خروج سفياني است."(العبقريُّ الحسان في احوال مولانا صاحب الزمان، ج2: ص51.
امام صادق عليه‌السلام مي‌فرمايند:
"سفياني از نشانه‌هاي حتمي ظهور است. خروجش در ماه رجب است و مدّت زمانش از آغاز تا به انجام پانزده ماه به طول مي‌انجامد. وي شش ماه كارزار ميكند. همين كه بر پنج شهر دست يافت، نه ماه فرمانروايي ميكند؛ بي آنكه روزي بر او افزوده شود."(كتاب الغيبة: نعماني، ص299-300 * كمال الدين: شيخ صدوق، ج2: ص651-652 * اثبات الهداة: حرّ عملي، ج3: ص721-722 * بحار الانوار: علّامه مجلسي، ج52: 206 * منتخب الاثر: صافي، 457.)
حوادث خروج سفياني
نعيم با سند خود از اميرالمؤمنين علي عليه‌السّلام روايت كرده كه حضرت فرمودند:
"سفياني به آن كسي كه با لشكرش داخل كوفه شده، بعد از آنكه آنجا را مانند پوست برّه بر هم ماليده فرمان مي‌دهد رفتن به سمت حجاز را، پس او مي‌رود
مطالب مشابه :
مقاله در مورد امام زمان
مقاله- پروژه دانشجوی-پایان نامه- درمورد - مقاله در مورد امام زمان - مقاله تحقیق دبیرستان
تحقيق در مورد امام زمان (عج)
تحقيق در مورد امام زمان کلی را برای شیعیان خود طرح کرد است در مورد آقای صاحب زمان:
مقاله ای درباره امام زمان
در مورد تبعيت از امام زمان (عج) نظر هانري كربن فيلسوف فرانسوي در باره امام زمان
محورهای پژوهش در مورد امام زمان(عج)
از نکات مفید برای هر پژوهش، تعیین «محور» و «موضوع» است. هر چه محورهای تحقیق بیشتری در اختیار
تحقیق در مورد نشانه های ظهور
تحقیق در مورد در بعضی از روایات، تصریح شده که بعضی از علایم در سال ظهور امام زمان علیه
برچسب :
تحقیق در مورد امام زمان