فیبروم رحم

سر تیتر

v فیبروم رحمی

v روش تشخیص فیبروم‌ها

v علائم و نشانه‌ها

v بارداری با فیبروم

v درمان فیبروم

فیبروم های کوچک و بزرگ،یکی از بیماری هایی است که حتی در دختر خانم های نیز دیده می شود،علت چیست،چه درمانی وجود دارد؟

فیبروم رحمی:

فیبرویید رحمی یا همان فیبروم رحمی یك تومور خوش‌خیم است كه از سلول‌های غیرطبیعی در دیواره عضلانی رحم تشكیل شده است یعنی به صورت توده‌ای است كه در اندازه‌های مختلف ایجاد می‌شود، این توده‌ها در 20 تا 25 درصد موارد در سنین باروری20 تا 45 یعنی سنین قبل از یائسگی دیده می شود واز عضله جدار رحم منشا می‌گیرد و در اكثر موارد شباهت كاملی به نسج معمولی عضلانی رحم دارد .

§ بر حسب مختلف مکانی در یكی از 3 لایه رحم می‌تواند قرار بگیرد.

ـ نوع زیر سروزی آن روی سطح خارجی رحم ،ساب سروزال ( به صورت توده ي برجسته اي خارج رحم)

ـ نوع داخل دیواره‌ای آن به دیواره رحم محدود ، اينترامورال ( داخل عضله رحم)،

ـ نوع زیرمخاطی هم در سطح داخلی رحم که از همه ي موارد نادرتر است با بيشترين تظاهرات باليني از جمله منوراژي يا خونريزي شديد قاعدگي و نازايي همراه است.

فراموش نكنیم كه فیبروییدها ندرتا گردن رحم را درگیر می‌كنند.

روش تشخیص فیبروم‌ها :

راه‌های تشخیص بیماری و درمان
از آنجایی كه این بیماری در بعضی افراد بدون درد است ممكن است با یك معاینه سالانه توسط پزشك تشخیص داده شود كه با معاینه شكم قابل لمس می‌باشد و با انجام سونوگرافی تشخیص،كامل شود.
در مورد درمان بر حسب علائم و نیز نتایج اقدامات تشخیصی مختص هر بیمار،تصمیم‌گیری خواهد شد و در مواردی كه علائم خفیف هستند و اندازه فیبرویید كوچك است امكان دارد نیازی به درمان وجود نداشته باشد و توصیه شود كه بیمار پس از 6 الی 12 ماه مجددا برای معاینه مراجعه كند و تحت‌نظر باشد.

ـ معاینات پزشكی توسط متخصص:

v سونوگرافی

v سی تی اسكن

v ام آر آی

علائم و نشانه‌ها:

هرچه اندازه فیبروم بزرگ‌تر باشد علائم بیشتری را ایجاد می‌كند كه معمولا بسته به این‌كه در چه قسمتی از رحم قرار گیرد فرق می‌كند. این بیماری معمولا بدون علامت است،اگر فیبروم در درون حفره رحمی رشد كند، شایع‌ترین علامت آن خونریزی‌های حجیم و طولانی و كاهش فواصل بین قاعدگی‌ها و حتی بین سیكل‌های عادت ماهانهاست كه منجر به كم خونی همراه با ضعف و خستگی و رنگ‌پریدگی استو می‌تواند با درد در ناحیه زیر شكم و كمر نیز همراه شود.،مقاربت دردناك یا خونریزی پس از مقاربت از دیگر علائم شایع این بیماری استراه خاصی برای پیشگیری از این بیماری وجود ندارد،اما اجتناب از مصرف هورمون‌های زنانه ممكن است رشد فیبروییدها را كمتر كند.اگر فیبروم بیشتر به طرف سطح خارجی رحم رشد كند می‌تواند بر ارگان‌های اطراف مثل مثانه، روده بزرگ و مجاری ادراری فشار بیاورددرد و فشار لگنی، كه در نتیجه می‌تواند انواع انسداد را در راه تخلیه این ارگان‌ها ایجاد كند. حضور فیبروم‌ها می‌تواند منجر به نازایی و سقط مكرر نیز بشود، كه البته محل و اندازه فیبروم مهم است.

گرچه عوامل فوق را برای فیبروم‌ها در نظر می‌گیریم، ولی در ابعاد كوچك و بخصوص فیبروم‌هایی كه به سطح رحم نزدیك‌تر واقع می‌شوند ممكن است علامتی نداشته باشند و بیمار سال‌ها بی‌خبر از فیبروم زندگی كند.دلیل بروز فیبروم رحمی به طور دقیق روشن نیست، اما آنچه باعث رشد فیبروم‌ها می‌شود تحریك هورمون استروژن و و پروژسترون زنانه است. بنابراین در سال‌های باروری فیبروم‌ها شروع به رشد كرده و رشدشان با پایان این دوره متوقف می‌شود و حتی كوچك‌تر شده و علائم نیز بهبود می‌یابد. دوران بارداری و یا مصرف قرص‌های ضد بارداری و خلاصه هر مساله‌ای كه باعث افزایش سطح هورمون‌های زنانه شود مثل اختلالات قاعدگی می‌تواند باعث تشدید فیبروم‌ها شود.این بیماری در خانم‌های سیاهپوست 2 برابر شایع‌تر از خانم‌های سفیدپوست است،.

بارداری با فیبروم:

آيا خانمي که فيبروم رحمي دارد، مي تواند حامله شود؟

بله، البته بستگي به تعداد و محل فيبروم هاي رحم دارد. در صورتي که تعداد فيبروم ها بسيار زياد و سايز رحم از حد نرمال خارج شده باشد يا اندازه ي فيبروم ها بسيار بزرگ ( بالاي شش الي هفت سانتي متر) باشد، بهتراست قبل از حاملگي در مشاوره ي پيش از بارداري در صورت تشخيص فيبروم، ابتدا درمان جراحي انجام شود و بعد با فاصله ي زماني مشخص پس از جراحي اقدام به بارداري شود.

احتمال بروز عوارض زیر درافراد باردار وجود دارد:

1. تداخل در كاشته شدن و رشد تخم لقاح یافته در رحم

2. اختلال در خون‌رسانی به جنین از طریق جفت به دلیل كاشته شدن تخم در محل فیبروم كه خود باعث اختلال در رشد داخل رحمی جنین می‌شود ،امكان جدا شدن جفت وقتی كه جفت روی فیبرویید قرار گرفته باشد (در مواردی كه فیبرویید بزرگ است رشد جنین ممكن است به خطر افتد، زیرا خون بیشتری به سوی فیبرویید جریان می‌یابد و كمتر به جفت می‌رسد.)

3. سقط جنین(معمولا در نوع زیرمخاطی فیبرویید)

4. زایمان زودرس(معمولا در فیبروییدهای بزرگ)

5. مرگ داخل رحمی جنین

6. و حاملگی‌های خارج رحمی

7. امكان پارگی زودرس كیسه آب

8. افزایش میزان خونریزی‌های پس از زایمان و چسبندگی غیرطبیعی جفت

طبق آمار ناهنجاری‌های مادرزادی در جنین مادرانی كه فیبروم رحمی دارند دو برابر جمعیت دیگر زنان است.

درمان فیبروم:

همه چیز بستگی به هدف از درمان دارد. اگر بخواهیم مانع از قاعدگی ها با خونریزی زیاد شویم، استفاده از هورمون های پروژسترون از روز 16 ام یا 25 ام سیکل ماهانه یا همچنین روز 21ام از دورۀ 28 روزه، مفید خواهد بود. نتیجه متغیر است، در واقع نتیجۀ مصرف این هورمون بستگی به مصرف کنندۀ آن و پروژسترون مصرف شدهدارد.

استروژن موجود در قرص‌های ضدبارداری با دوز كم چندان خطر مهمی ندارند اما استروژن با دوز زیاد ممكن است باعث بزرگ شدن فیبروییدها شود.اگر ضرورت یابد به فكر استفاده از سایر روش‌های جلوگیری باشید.امكان دارد برای به حداقل رساندن خونریزی رحمی مصرف پروژستین‌ها توصیه شود برای تخفیف درد هم استفاده از داروهای ضدالتهاب غیراستروییدی توصیه می‌شود.همچنین برای كم‌خونی ناشی از خونریزی، مكمل آهن داده می‌شود.
داروی هورمونی محرك گنادوتروپین باعث بروز یائسگی مصنوعی و سریع شده به طوری كه خونریزی متوقف و اندازه فیبرویید كوچك می‌شود. البته این نوع دارو نباید بیش از 6 ماه مورد استفاده قرار گیرد. همچنین باید بدانید كه برای مبتلایان به فیبروم رحمی محدودیت فعالیتی خاصی توصیه نمی‌شود مگر آن كه برای درمان آنها از روش‌های جراحی باز یا لاپاراسكوپی استفاده شده باشد كه در این صورت باید مدتی را كه پزشك توصیه كرده است از فعالیت شدید پرهیز كرده تا وضعیت عمومی بیمار به حال اول بازگردد.

یك روش درمان دارویی است كه در آن از داروهایی كه اثرات ضد استروژنی دارند، استفاده می‌شود. درمان دارویی موقتی است و با قطع داروها رشد فیبروم دوباره آغاز شده و علائم بیماری برمی‌گردد و همچنین این داروها عوارضی چون پوكی استخوان به همراه دارند.در خانم‌های مسنی كه نزدیك به سال‌های یائسگی هستند عدم دخالت درمانی بیشتر كمك می‌كند، چرا كه با ورود به یائسگی، رشد فیبروم‌ها نیز قطع می‌شود.ولی در بعضی از موارد ممكن است توصیه به جراحی شود و انواع روش‌های مختلف جراحی وجود دارد اگر جراحی محدود باشد و فقط بخواهند فیبروم را بردارند .

روش دیگر درمان فیبروم‌ها را جراحی می‌دانند، كه شامل جراحی‌های مختلفی است. جراحی‌های كوچك‌تر مانند بستن عروق رحمی با لاپاراسكوپی (روش جدید جراحی كه بدون برش و از طریق سوراخ‌های كوچك نیم و یا یك سانتی‌متری زیر ناف اقدام به وارد كردن دوربین و وسایل جراحی می‌گردد) كه باعث ضعیف شدن خون‌رسانی به رحم و پسرفت فیبروم می‌شود، سوزاندن مركز فیبروم‌های كوچك با لیزر یا جریان الكتریكی و آنژیوگرافی شریان ران برای فرستادن مواد انسدادی به شریان رحمی برای كاهش خون‌رسانی به رحم و جراحی‌های قطعی كه شامل خارج كردن توده فیبرومی با جراحی باز و یا لاپاراسكپی است. لاپاراسكپی به دلیل ایجاد چسبندگی كمتر، بهبودی سریع‌تر، درد بسیار كمتر پس از عمل، منظره ظاهری زیباتر، بازگشت سریع‌تر به زندگی روزمره و بخصوص در بیمارانی كه خواهان باروری هستند به دلیل دستكاری حداقل در اطراف لوله‌ها و تخمدان‌ها بر جراحی‌های باز ارجحیت دارد و البته باید دقت داشت كه لاپاراسكپی نیازمند مهارتی برتر از جراحی و وجود امكانات عمل بیشتر است.

چند روش جراحی نیز برای فیبروم رحمی وجود دارد:
1‌. برداشت بافت فیبریدی و گذاشتن بخش‌های سالم رحم كه به آن میومكتومی می‌گویند.

2‌. روش آمبولیزاسیون هم، که راوینا بیش از ده سال قبل از آن بهره برده است، به نظر می‌رسد نتایج خوبی داشته باشد. در این روش رادیولوژیک و غیر جراحی، رگ های خونی که فیبروم را تغذیه می‌کنند، بسته می‌شوند. البته، در حال حاضر، به علت کمبود تجهیزات پزشکی، نوع روش حساس کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.بریدن رگ‌های خون‌رسان به بافت فیبریدی باعث فروكش كردن رشد آنها می‌شود.

3‌. برداشت رحم (هیستروكتومی)‌

كه تنها راه اطمینان‌بخش برای درمان فیبروم رحمی است كه از روش‌های جدید در درمان فیبروم‌هاست و مخصوص فیبروم‌های داخل حفره رحمی است درهسیتروسكوپی 3/2 میلی متر از غشای مخاطی رحم سوزانده می‌شود، تا به این ترتیب در ادامه، رشد پردۀ مخاطی تحت تأثیر هورمون ها باعث خونریزی بیشتر نشود. این روش می‌تواند ریشه ای و مؤثر باشد، كه با استفاده از یون‌های الكتریكی فیبروم را قطعه قطعه نموده و به نرمی از دهانه رحم خارج می‌كنند. در این روش هیچ گونه برش جراحی صورت نمی‌گیرد و هیچ دردی پس از عمل متوجه بیمار نیست و بیمار ظرف چند ساعت به فعالیت‌های روزانه خود باز می‌گردد.در صورتی كه فیبروم‌ها متعدد باشند و یا اندازه بزرگی داشته باشند و مخصوصا در افرادی كه دیگر نمی‌خواهند باردار شوند بهتر است كه رحم آنها كاملا برداشته شود.به برای پیشگیری از بروز فیبروم یافت نشده است ولی برخی موارد چون حاملگی به موقع، انجام ورزش‌های بدنی، تغذیه صحیح و رعایت بهداشت می‌تواند در پیشگیری از این بیماری موثر باشد.

و در نهایت، در موارد بسیار حاد، زمانی که هیچ یک از روش ها جواب ندهد و حجم فیبروم بسیار زیاد شود و خون ریزی های قاعدگی خیلی شدید باشد، می‌توان در آخرین مرحله به هیستروکتومی کلی (خارج کردن رحم) متوسل شد.

امروزه موضوع مورد بحث این است که بدانیم آیا می‌توان تخمدانها را رها کرد یا نه. این مورد بستگی به سن فرد و نظر متخصص زنان دارد. برخی خارج کردن کلی آن را برای جلوگیری از خطر ابتلا به سرطان تخمدانکه ممکن است- مانند تمام زنان دیگر- 10 تا حتی 20 سال بعد، به سراغ فرد بیاید، تحسین می‌کنند. برخی دیگر، مثل من، با خارج کردن عضو مخالف هستند زیرا خارج کردن تخمدانها ممکن است، بعد از یائسگی، از دست دادن لیبیدو (سائقۀ جنسی)، افسردگی، از بین رفتن توان جسمی، افزایش وزن زیاد و... را با خود به همراه داشته باشد.

این روش به زنان حدوداً 40 ساله ای که هنوز باردار نشده اند یا کسانی که به علت وجود فیبروم های متعدد، سقط جنین های مکرر داشته اند، توصیه می‌شود. با خارج کردن فیبروم ها، آنها می‌توانند بارداری سالمی داشته باشند که به سرانجام برسد.

اگر در هنگام عمل سزارين، هم زمان فيبروم رحم نيز وجود داشته باشد، مي توان در همان زمان اقدام به برداشت فيبروم يا ميو مکتومي کرد؟

خير، به طور کلي بهتر است در هنگام عمل سزارين برداشت هم زمان فيبروم انجام نگيرد، زيرا درحاملگي بافت رحم و ضمائم بسيار پر خون است و در صورت هر نوع دستکاري جراحي احتمال خونريزي شديد از جاي فيبروم وجود دارد که در صورت عدم کنترل آن ممکن است جراح مجبور به برداشت کامل رحم براي حفظ جان بيمار شود.

دکترهایده سمیعی(هیئت علمی دانشگاه تهران)ودکتر سوسن ضيائي و کارشناس مامایی

فیبروم رحم

مطالب مشابه :

فیبروم - علل و روش های جدید درمان

فیبروم (میوم / لیومیوم)

فیبروم رحم: پرسش و پاسخ

یک درمان گیاهی برای فیبروم

همه چیز در باره فیبروم رحم یا میوم

فیبروم رحم